☀️1) الف. از امام صادق ع روایت شده است: عبادت صرفا سجده و رکوع گذاشتن برای کسی نیست؛ بلکه همان اطاعت کردن از افراد است؛ کسی که از مخلوقی در کاری که معصیت خالق است اطاعت کند، او را عبادت کرده است. 📚تفسير القمي، ج2، ص55 حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ: حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ [عَبْدُ اللَّهِ] بْنُ مُوسَى قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع ... ثُمَّ قَالَ: لَيْسَتِ الْعِبَادَةُ هِيَ السُّجُودَ وَ لَا الرُّكُوعَ وَ إِنَّمَا هِيَ طَاعَةُ الرِّجَالِ، مَنْ أَطَاعَ مَخْلُوقاً فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقِ فَقَدْ عَبَدَه. ☀️ب. ابوبصیر از امام صادق ع روایت کرده که امام باقر ع فرمودند: شما کسانی هستید که از اینکه طاغوت را بپرستید خودداری کردید؛ و کسی که جبار و ستمگری را اطاعت کند، او را پرستیده است. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص502 رُوِيَ بِحَذْفِ الْإِسْنَادِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ: أَنْتُمْ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ مَنْ أَطَاعَ جَبَّاراً فَقَدْ عَبَدَهُ. ☀️ج. از امام باقر ع در ضمن روایت مفصلی در شرح برخی از آیات قرآن کریم آمده است: «و آنان هستند که رستگاران‌اند» (اعراف/157) یعنی کسانی که خودداری کردند از اینکه «جبت» و «طاغوت» را بپرستند (زمر/17) و جبت و طاغوت، فلانی و فلانی و فلانی است؛ و عبادت هم اطاعت مردم است از ایشان؛ ... 📚الكافي، ج1، ص429 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ [عن أَبَی جَعْفَرٍ ع] قَالَ: ... «أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» يَعْنِي الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الْجِبْتَ «وَ الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها» وَ الْجِبْتُ وَ الطَّاغُوتُ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ الْعِبَادَةُ طَاعَةُ النَّاسِ لَهُمْ... @Yekaye

☀️2) ابوبصیر می‌گوید: از امام صادق ع درباره این سخن خداوند عز و جل که می‌فرماید «احبار و راهبان خود را اربابی به جای خدا قرار دادند» (توبه/31) پرسیدم؛ فرمودند: به خدا سوگند [آن احبار و راهبان] آنان را به پرستش خویش دعوت نکردند؛ که اگر به این دعوت می‌کردند آنان اجابتشان نمی کردند؛ ولیکن آنان حرامی را بر ایشان حلال کردند و حلالی را بر ایشان حرام کردند؛ پس از آن حیثی که احساس نکردند، آنان را پرستیدند. 📚الكافي، ج2، ص398؛ المحاسن، ج1، ص246 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ» فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ مَا دَعَوْهُمْ إِلَى عِبَادَةِ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ دَعَوْهُمْ إِلَى عِبَادَةِ أَنْفُسِهِمْ لَمَا أَجَابُوهُمْ وَ لَكِنْ أَحَلُّوا لَهُمْ حَرَاماً وَ حَرَّمُوا عَلَيْهِمْ حَلَالًا فَعَبَدُوهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ. @Yekaye

☀️3) از امام باقر ع روایت شده است: اگر کسی به سخنگویی [با تمام وجود] گوش بسپارد، او را پرستیده است؛ پس اگر آن سخنگو از [جانب] خداوند عز و جل مطلبی ادا کند، خدا را پرستیده است؛ و اگر آن سخنگو از [جانب] شیطان مطلبی ادا کند، شیطان را پرستیده است. 📚الكافي، ج6، ص434 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْأَرْمَنِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ فَإِنْ كَانَ النَّاطِقُ يُؤَدِّي عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ وَ إِنْ كَانَ النَّاطِقُ يُؤَدِّي عَنِ الشَّيْطَانِ فَقَدْ عَبَدَ الشَّيْطَانَ. @Yekaye

✅ توجه: به خاطر کثرت احادیث و مطالب مربوط به این آیه بقیه موارد ان شاء الله فردا تقدیم می‌شود. ضمنا در جلسه ۷۰۶ (آیه إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا؛ فاطر/6)‌نیز احادیث و نکات متعددی مطرح شده که اغلب در اینجا نیز قابل ارائه است و مجددا تکرار نمی‌شود؛ و از لینک زیر می‌توانید آنها را مرور کنید: 🔖 http://yekaye.ir/al-fater-35-6/ @Yekaye

☀️4) از امام صادق ع درباره این سخن خداوند عز و جل که «اکثر آنان به خداوند ایمان نمی‌آورند مگر در حالی که مشرکند» (یوسف/106) روایت شده است که فرمودند: شیطان از آن حیثی که مورد توجه نیست اطاعت می‌شود و به این ترتیب، به او شرک ورزیده می‌شود. 📚الكافي، ج2، ص397 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ وَ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِكُونَ» قَالَ: يُطِيعُ الشَّيْطَانَ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُ فَيُشْرِكُ. @Yekaye

☀️5) از امام باقر ع روایت شده است که فرمودند: ای مردم! همانا مطلب این است که [راه] خدا است و [راه] شیطان، حق و باطل، هدایت و ضلالت، راه رشد و راه انحرافی، زودرس و دیرپا و عاقبت، و نیکی‌ها و بدی‌ها؛ پس آنچه از نیکی‌هاست از آن خداوند است، و آنچه از بدی‌هاست به شیطان – که لعنت خدا بر او باد – مربوط می‌شود. 📚الكافي، ج2، ص16 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا هُوَ اللَّهُ وَ الشَّيْطَانُ وَ الْحَقُّ وَ الْبَاطِلُ وَ الْهُدَى وَ الضَّلَالَةُ وَ الرُّشْدُ وَ الْغَيُّ وَ الْعَاجِلَةُ وَ الْآجِلَةُ وَ الْعَاقِبَةُ وَ الْحَسَنَاتُ وَ السَّيِّئَاتُ فَمَا كَانَ مِنْ حَسَنَاتٍ فَلِلَّهِ وَ مَا كَانَ مِنْ سَيِّئَاتٍ فَلِلشَّيْطَانِ لَعَنَهُ اللَّهُ. @Yekaye

☀️6) امیرالمومنین ع در منطقه ذی قار [ظاهرا در مسیر جنگ جمل] خطبه‌ای خواندند که بعد از حمد و ثنای الهی، شروعش چنین بود: اما بعد؛ همانا خداوند تبارک و تعالی حضرت محمد ص را بحق مبعوث کرد تا بندگانش را از عبادت بندگان به عبادت خویش، و از زیر عهد و پیمان‌های بندگان به زیر عهد و پیمان‌های خویش، و از طاعت بندگان به طاعت خویش، و از ولایت بندگان به ولایت خویش درآوَرَد ... 📚الكافي، ج8، ص386 أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ الْمُنْذِرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: خَطَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع [وَ رَوَاهَا غَيْرُهُ بِغَيْرِ هَذَا الْإِسْنَادِ وَ ذَكَرَ أَنَّهُ خَطَبَ بِذِي قَارٍ] فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ: أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ مُحَمَّداً ص بِالْحَقِّ لِيُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَةِ عِبَادِهِ إِلَى عِبَادَتِهِ وَ مِنْ عُهُودِ عِبَادِهِ إِلَى عُهُودِهِ وَ مِنْ طَاعَةِ عِبَادِهِ إِلَى طَاعَتِهِ وَ مِنْ وَلَايَةِ عِبَادِهِ إِلَى وَلَايَتِه ... @Yekaye

. 1⃣«أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیكُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ» خداوند با ما انسانها عهد بسته که شیطان را نپرستیمِ چرا که او دشمن آشکار ماست. ⁉️این کدام عهد است؟ 🍃الف. همان عهدی است که از زبان انبیاء با بنی آدم در میان نهاد (حدیث6) و در آیات مختلف قرآن هم بدان اشاره فرمود، مثلا: «يا بَنِي آدَمَ لا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطانُ كَما أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ» (أعراف/27) یا «وَ لا يَصُدَّنَّكُمُ الشَّيْطانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ» (زخرف/62).📚 (الميزان، ج17، ص102) 🍃ب. عهدی است که با انسان در عالم ذر بسته شده است؛ آنجا که فرمود «أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى». (که این عهد، از حیثی همان عهدی است که در دنیا متوجه آنان کرد) 📚(الميزان، ج17، ص102) 🍃ج. چه بسا اشاره ای باشد به همان عقلی، که حجتی است که خداوند در نهاد هرکس قرار داده و حسن و قبح امور را می‌فهمد؛ و می داند که نباید مسیر گناه را در پیش گیرد. موید این معنا، آن است که در ادامه شیطان را «دشمن آشکار» خواند. 🍃د. ... @Yekaye

. 2⃣ «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیكُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ» خداوند با ما انسانها عهد بسته که شیطان را نپرستیم. مقصود از اینکه شیطان را نپرستیم، چیست؟ 🍃الف. عبادت در ادبیات اسلامی، صرفاً «خضوع همراه با تقدیس و کرنش» نیست، بلکه 🌸الف.1. هر گونه اطاعت بی‌چون و چرا از کسی عبادتِ آن شخص قلمداد می‌شود 🔖(حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/2363؛ توضیح بیشتر در تدبر3) ؛ 🌸الف.2 گوش جان سپردن به هر سخنی، مصداق عبادتِ جهت‌گیری‌ای است که در آن سخن نهفته است🔖(حدیث3 https://eitaa.com/yekaye/2365). 💠 تاملی با خویش آیا این که هر سخنی که با آراء شخصی و جناحی ما سازگار است، و یا به هر نحوی به مذاق ما خوش می‌آید، را چندان پیگیر صحت و سقم‌اش نمی‌شویم، بلکه با جان و دل گوش می‌دهیم، نشان نمی‌دهد که ... ؟! 🌸 الف.3. پیروی از عالمان دین هم کاملا منوط است به اینکه آنان در مسیر دین حرکت کنند؛ اگر هرجا بفهمیم که آنان حلالی را حرام ویا حرامی را حلال کردند 🔖(حدیث3 https://eitaa.com/yekaye/2365) و یا هرگونه در مسیر گناه گام برداشتند، و با این حال پیری‌شان کردیم، غیر خدا – و در حقیقت، «شیطان» به معنای عامش – را عبادت کرده‌ایم. 📘(تفصیل بحث در: ده گفتار (مطهری)، مقاله اصل اجتهاد در اسلام، ص112-114) 🌸الف.۴. ... 🍃ب. عبادت خدایان دروغین و بت‌ها، از این جهت که با فریب شیطان انجام شده، عبادت خود شیطان محسوب شده است. 🍃ج. خود «شیطان‌پرستی» هم از واضح ترین مصادیق این نهی است. (توضیح در تدبر4) @Yekaye