822 ) وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ وَ مِنْها یأْكُلُونَ 〽️ترجمه و آنها را برایشان رام گرداندیم؛ پس، از آنهاست سواری گرفتن‌شان، و از آنها می‌خورند. سوره یس (36) آیه 72 1397/6/27 7 محرم 1440 @Yekaye

@Yekaye

کلمات مربوط به این آیه اشتباهاً دیروز در کانال بارگذاری شد. شروع مطلب از لینک زیر https://eitaa.com/yekaye/2654 همچنین با توجه به تشابه مضمون دو آیه احادیثی که برای این آیه تهیه شده بود اشتباها در بحث آیه قبل قرار داده شد و از این رو احادیثی که برای آیه قبل تدارک دیده شده بود را در اینجا می‌آوریم

☀️1) روایت شده است که یکبار امام صادق ع در سفر بودند که به شخصی برخوردند که آثار غم و غصه در چهره‌اش نمایان بود. فرمودند: چه شده است؟ گفت: مرکب من سرکشی می‌کند و راه نمی‌رود. حضرت فرمود: عجب! خوب این آیه را در گوش او بخوان: «آیا ندیده‌اند که ما برای آنها به دست خویش چارپایانی آفریدیم تا آنان صاحب اختیارشان باشند؟! و آنها را برایشان رام گرداندیم؛ پس، از آنهاست سواری‌شان، و از آنها می‌خورند.» 📚طب الأئمة عليهم السلام، ص36 حَاتِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَزْدِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ الْمُقْرِئُ إِمَامُ مَسْجِدِ الْكُوفَةِ قَالَ: حَدَّثَنَا جَابِرُ بْنُ رَاشِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ ع قَالَ: بَيْنَا هُوَ فِي سَفَرٍ إِذْ نَظَرَ إِلَى رَجُلٍ عَلَيْهِ كَآبَةٌ وَ حُزْنٌ؛ فَقَالَ مَا لَكَ؟ قَالَ دَابَّتِي حَرُونٌ. قَالَ وَيْحَكَ اقْرَأْ هَذِهِ الْآيَةَ فِي أُذُنِهَا «أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينا أَنْعاماً فَهُمْ لَها مالِكُونَ وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ وَ مِنْها يَأْكُلُونَ». @Yekaye

☀️2) از امام صادق ع روایت شده است: هرکس که چارپایی را می‌خرد، سواری‌اش برای اوست و روزی‌اش را خدا می‌دهد. 📚مكارم الأخلاق، ص262 عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ: مَنِ اشْتَرَى دَابَّةً كَانَ لَهُ ظَهْرُهَا وَ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا. @Yekaye

☀️3) از پیامبر اکرم ص روایت شده است: هر چارپایی بر عهده صاحبش حقوقی دارد: وقتی پیاده شد ابتدا به علف دادن او اقدام کند؛ اگر بر آبی عبور کردند، اجازه آب خوردن به او دهد؛ بر صورتش نزند چرا که او به ستایش پروردگارش تسبیح می‌گوید؛ بر پشت او نایستند مگر در راه خدا؛ باری فوق طاقتش بر رویش نگذارد؛ و جز آن مقدار که طاقت دارد، او را بر رفتن مجبور نسازد. 📚مكارم الأخلاق، ص262 عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: إِنَّ لِلدَّابَّةِ عَلَى صَاحِبِهَا خصال [خِصَالًا] يَبْدَأُ بِعَلْفِهَا إِذَا نَزَلَ وَ يَعْرِضُ عَلَيْهَا الْمَاءَ إِذَا مَرَّ بِهِ وَ لَا يَضْرِبُ وَجْهَهَا فَإِنَّهَا تُسَبِّحُ بِحَمْدِ رَبِّهَا وَ لَا يَقِفُ عَلَى ظَهْرِهَا إِلَّا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَا يُحَمِّلُهَا فَوْقَ طَاقَتِهَا وَ لَا يُكَلِّفُهَا مِنَ الْمَشْيِ إِلَّا مَا تُطِيقُ. @Yekaye

. 1⃣ «وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ» اگر انسان‌ها می‌توانند از پاره‌ای از حیوانات سواری بگیرند، این به خاطر آن است که خداوند آن حیوانات را اهلی و رام برای بشر آفریده است، نه اینکه ناشی از آن است که انسان بر اثر تکامل داروینی به مرحله‌ای رسید که تواناییِ اهلی کردنِ برخی از حیوانات را پیدا کرد. 🔖 (توضیح بیشتر در نکته #انسان‌شناسی تدبر2) و این مضمون، که خداوند این چارپایان را برای انسان رام کرد، همان است که فرمود « وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْكَبُون؛ لِتَسْتَوُوا عَلى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَ تَقُولُوا سُبْحانَ الَّذي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنين: و براى شما از كشتىها و چارپايان آنچه كه بر آن سوار مىشويد پديد آورد؛ تا بر پشت آنها قرار گيريد، سپس نعمت پروردگارتان را هنگامى كه بر آنها مستقر شديد ياد نماييد و بگوييد: منزه است آن كه اين را براى ما مسخر و رام نمود و (گرنه) ما قدرت آن را نداشتيم.» (زخرف/12-13) 📚(البحر المحیط، ج9، ص82) @Yekaye

. 2⃣«وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَـ ... مِنْها یأْكُلُونَ» و خداوند چارپایانی را برای انسان‌ها رام و مطیع گردانده است؛ و چون خدا چنین کرده است، انسانها می‌توانند به این سادگی از گوشت و شیر و سایر محصولات آنها بخورند. #خوردن یکی از مهمترین عناصر حیات بشری است که اگرچه ظاهرا امری #غریزی به نظر می‌رسد، اما شروع آن برای انسان از بهشت بود (بقره/35 و اعراف/19) و همین #سرمنشأ_بهشتی داشتن این عمل انسان، موجب تفاوت‌های عمیقی بین پدیده خوردن در انسان با سایر حیوانات گردید 🔖(توضیح مبسوطِ این مطلب، در آیه 35 همین سوره [جلسه 783، تدبر3 و پاورقی 10 http://yekaye.ir/ya-seen-36-35/ ] گذشت.) در نظر بگیرید که خداوند هیچ چارپای اهلی‌ای نیافریده بود و همه حیواناتی که خوردن گوشتشان حلال بود وحشی می‌بودند؛ آیا واقعا این نحوه تمدن انسانی که این اندازه به «خوردن» وی وابسته است، میسر می‌شد⁉️ 📝نکته تخصصی #انسان‌شناسی برداشتن زحمت شکار توسط خدا یا خود انسان❓ مساله دامداری و پرورش حیوانات بقدری در زندگی بشر مهم بوده که در ادوار تطور بشر، عبور از دوره شکار و ورود در دوره دامپروری و کشاورزی را مهمترین دوره‌های رشد زندگی بشر امروزی می‌دانند؛ و حقیقت هم این است که انسانی که در قرآن کریم موضوع بحث است، انسانی که در علوم انسانی غربی و بویژه در رشته آنتروپولوژی معرفی می‌شود که سابقه دو میلیون سال دارد و شروعش با «انسان شکارچی» (یا به تعبیر دیگر، انسان ماهر) است، نمی‌باشد؛ بلکه این انسان که محل بحث‌های قرآنی است همان است که در آنتروپولوژی آن را «انسان مدرن» می‌نامند و بعد از «نئوآندرتال» است و سابقه‌اش به بیش از 15 هزار سال نمی‌رسد و اتفاقا شروع زندگی‌اش مقارن با دامپروری و کشاورزی بوده است. در واقع، برخلاف آنچه که نگاه‌های داورینی درباره انسان مطرح می‌کند، این حیوان تکامل یافته‌تر از میمون نبود که در مقطعی از وضعیت شکار به وضعیت دامپروری و کشاورزی روی آورد؛ بلکه در این مقطع خداوند موجود خاصی را آفرید که علاوه بر سابقه خاکی داروینی، از روح خود نیز در او دمید و نظامات عالم را با او متناسب کرد؛ و حیوانات اهلی، برای این انسان رام شدند، نه برای آنچه پیش از این انسان و از نسل میمون‌ها در جهان یافت می‌شد. @Yekaye

. 3⃣ «وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ وَ مِنْها یأْكُلُونَ» 🌐تقویت نگاه #توحیدی اگر برخی حیوانات در مقابل انسان رام و مطیع‌اند، این در اصل ناشی از قدرت و اراده خداست نه توانایی خود انسان. @Yekaye

. 4⃣ «وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ» اگر همه حيوانات وحشى بودند، بسيارى از سفرها انجام نمىگرفت. 📚 (تفسير نور، ج7، ص559) @Yekaye

. 5⃣ ذَلَّلْناها لَهُمْ ... وَ مِنْها يَأْكُلُونَ اگر گاو و گوسفند وحشى بودند، دنياى لبنيات با همه منافعى كه دارد به روى انسان بسته مىشد. 📚(تفسير نور، ج7، ص559) @Yekaye

. 6⃣ «وَ مِنْها يَأْكُلُونَ» خام خوارى مورد مدح اسلام نيست و در مورد مصرف گوشت سفارش شده است. 📚(تفسير نور، ج7، ص559) @Yekaye

823 ) وَ لَهُمْ فیها مَنافِعُ وَ مَشارِبُ أَ فَلا یشْكُرُونَ 〽️ترجمه و برایشان در آنها منافع و نوشیدنی‌هایی هست، آیا پس سپاس نمی‌گزارند؟ سوره یس (36) آیه 73 1397/7/28 8 محرم 1440 @Yekaye

@Yekaye

🔹مَنافِعُ ▪️«نفع» در مقابل «ضرر» است (لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لا ضَرًّا؛ أعراف/188) و به معنای هر آن چیزی است که به وسیله آن به چیزی که خیر و مطلوب است می‌توان رسید 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص819) ویا به تعبیر دیگر، به معنای خیری است که برای کسی یا چیزی حاصل می‌شود 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج12، ص202) ▪️و در تفاوت «خیر» با «منفعت» گفته‌اند که کلمه خیر فقط در مورد منافعی که اخلاقاً هم خوب باشد به کار می‌رود اما کلمه منفعت در مورد گناهان و معصیت هم – اگر به نظر شخص سودی در آن باشد – به کار می‌رود چنانکه در قرآن کریم هم آمده است «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما» (بقره/219) 📚(الفروق في اللغة، ص190) ▪️همچنین قبلا اشاره شد که «خسر» معادل فارسی آن، «زیان» و در نقطه مقابل «سود» (ربح) است و از این جهت با «ضرر» که در مقابل «نفع» است، متفاوت می‌باشد. 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۳، ص۵۵). ▪️ماده «متع» نیز در اصل بر منفعت و بهره‌وری دلالت دارد ؛ و در تفاوتش با نفع، برخی گفته‌اند نفعی است که مدتی ادامه داشته باشد، 📚(معجم المقاييس اللغة، ج۵، ص۲۹۳) و برخی گفته‌اند نفع و منفعتی است که همراه با لذت و رفع حاجت باشد 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۱۱، ص۱۵) مخصوصا اگر انسان لذتش را زود درک کند مانند لذت پولدار شدن؛ در حالی که نفع در جایی که برای رسیدن به لذت باید صبر کرد نیز به کار می‌رود 📚 (الفروق في اللغة، ص۱۹۱) 📿ماده «نفع» (به دو صورت فعل، و یا مصدر: نفع، منفعت) جمعاً 50 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @Yekaye

🔹مَشارِبُ ▪️ماده «شرب» به معنای نوشیدن کلمه معروفی است، که در مقابل «أکل: خوردن» و برای تناول مایعات (چیزی که خوردنش نیاز به جویدن ندارد) به کار می‌رود 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج6، ص30)؛ و این نوشیدن هم منحصر به آب نیست، بلکه نوشدنی هر چیز مایعی – حتی عسل - را شامل می‌شود (وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ .... يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ؛ نحل/69) و بر این اساس «شراب» را می‌توان به «نوشیدنی» ترجمه کرد. و این تعبیر هم برای نوشیدنی‌های بهشتیان (وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً؛ إنسان/21) و هم جهنمیان (لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ؛ یونس/4) به کار رفته است. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص448) ▪️«شُرب» (= نوشیدن) مصدر آن است (فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ؛ واقعة/55) ▪️اما «مَشرَب» (وَ لَهُمْ فيها مَنافِعُ وَ مَشارِبُ، یس/72؛ قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ، بقره/60 و اعراف/160) هم به عنوان مصدر به کار می‌رود و هم اسم زمان (زمان نوشیدن) و هم اسم مکان (مکان نوشیدن) 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص448) و برخی گفته‌اند این کلمه علاوه بر اینکه به معنای مصدر و موضع نوشیدن به کار می‌رود به معنای وجه و سمتی که از آن سمت می‌نوشند نیز به کار می‌رود 📚(معجم المقاييس اللغة، ج3، ص267) ▪️«شِرب» (هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَ لَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَعْلُومٍ، شعراء/155؛ كُلُّ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ، قمر/28) به معنای نصیب و سهمی است که هر کسی از نوشیدن می‌برد 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص448) ▪️درباره تعبیر «اشراب» بویژه در آیه «وَ أُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ: در دلهایشان [محبت] گوساله اشراب شد» (بقرة/93) برخی گفته‌اند کاربرد مجازی است و محبتی که در جای گرفته تشبیه به نوشیدنی شده که در درون بدن نفوذ می‌کند و این تعبیر از اینکه مستقیما بگویند «محبت گوساله در دلشان نفوذ کرد»، بلیغ‌تر است 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص448؛ معجم المقاييس اللغة، ج3، ص267) و برخی بر این باورند که ماده «شرب» اختصاص به نوشیدنی‌های مادی ندارد، بلکه اعم از مادی و معنوی است و کلمه «اشراب» در جایی به کار می‌رود که این نوشیدن و نفوذ کردن درون شخص به نحو طبیعی نبوده باشد 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج6، ص30) البته این سخن هم نقل شده که این تعبیر، از تعبیر «أَشْرَبْتُ البعير» (به معنای اینکه ریسمان را در گردن شتر محکم کردم) اقتباس شده و می‌خواهد بگوید که محبت آن گوساله همانند ریسمانی دلهای آنان را کاملا بسته بود. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص448) 📿ماده «شرب» 39 مورد در قرآن کریم به کار رفته است. @Yekaye

🔹یشْكُرُونَ قبلا بیان شد که ▪️ «شُکر» را به معنای «شناخت احسان» معرفی کرده‌اند که منظور، نه شناخت ذهنی محض، بلکه شناختی است که انسان متناسب با آن عمل کند که شاید تعبیر «قدرشناسی» برای این نوع شناخت مناسب‌تر باشد؛ لذا بسیاری از اهل لغت، «شکر» را به مدح و ثنای شخصی که نیکی‌ای در حق ما انجام داده، دانسته‌اند؛. ▪️در تفاوت شکر و حمد گفته‌اند: شکر در جایی است که حتما نعمتی داده شده و از آن تشکر شود، اما حمد در غیر آن هم به کار می‌رود؛ زیرا شکر فقط بر افعال است؛ اما حمد هم در مورد افعال و هم در مورد صفات است. در واقع، شکر بر اساس نعمت است و حمد بر اساس حکمت؛ همچنین، نقطه مقابل حمد، «ذم» (سرزنش و مذمت کردن) است؛ ولی نقطه مقابل شکر، «کفران» و ناسپاسی است. ▪️واضح است که وقتی شکر به خداوند نسبت داده می‌شود، به معنای پاداشی است که خداوند در مقابل کارهای بندگان به آنها می‌دهد. 📿جلسه ۱۶۳ http://yekaye.ir/al-isra-017-019/ @Yekaye

☀️1) از امام باقر ع روایت شده است: رسول الله ص روالش چنین بود که طعامی نمی‌خورد یا نوشیدنی‌ای نمی‌آشامید مگر اینکه می‌فرمود: «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَ أَبْدِلْنَا بِهِ خَيْراً مِنْهُ: خدایا به ما در مورد آن برکت بده و [سهم] ما را بواسطه آن به بهتر از آن، تبدیل فرما» جز در مورد شیر، که در این مورد می‌فرمود: «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَ زِدْنَا مِنْهُ: خدایا به ما در مورد آن برکت بده و بر [سهم] ما از آن بیفزا» 📚الكافي، ج6، ص336 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الرَّبِيعِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُسْلِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَمْ يَكُنْ رَسُولُ اللَّهِ ص يَأْكُلُ طَعَاماً وَ لَا يَشْرَبُ شَرَاباً إِلَّا قَالَ «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَ أَبْدِلْنَا بِهِ خَيْراً مِنْهُ» إِلَّا اللَّبَنَ، فَإِنَّهُ كَانَ يَقُولُ «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَ زِدْنَا مِنْهُ». @Yekaye