824 ) وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ ینْصَرُونَ 〽️ترجمه و غیر از خداوند [یکتا] خدایانی برگرفتند تا مگر یاری شوند؛ سوره یس (36) آیه 74 1397/6/28 9 محرم 1440 @Yekaye

@Yekaye

🔹آلِهَةً ▪️ماده «ءله» در اصل به معنای تعبد و عبادت است، (درباره ماده «عبد» ‌نیز قبلا بیان شد که این ماده در اصل دلالت بر رام و ذلیل بودن دارد؛ 🔖جلسه 125 http://yekaye.ir/ad-dhariyat-051-56/) و «إلـٰه» را به معنای معبود دانسته‌اند که «آلهة» جمعِ آن است 📚(معجم المقاييس اللغة، ج1، ص127؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص82) ▫️در واقع «إلـٰه» مصدر بوده است «ألِهَ، یألَهُ، إلـٰه» 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص83) ▫️هر چند برخی بر این باورند که این کلمه از کلماتی است که بر وزن «فِعال» و به معنای «مفعول» است (شبیه «کتاب» که به معنای «مکتوب» است) 📚 (المصباح المنير، ج2، ص19-20) ▪️در تفاوت بین «إله» و «معبود» برخی گفته‌اند که در ماده «عبد» مفهوم خضوع نهفته است، اما در ماده «أله» مفهوم تحیر و سرگشتگی نهفته است 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص119) ▫️هرچند برخی بر این باورند که مفهوم تحیر، نه به ماده «أله»، بلکه به ماده «وله» مربوط می‌شود 📚(معجم المقاييس اللغة، ج1، ص127) ▫️و شاید بر همین اساس است که دیگران در تفاوت این دو گفته‌اند که «معبود» کلمه عامی است که شامل هرکسی که مورد پرستش قرار بگیرد به کار می‌رود؛ اما «إله» آن معبودی است که واقعا سزاوار پرستیدن باشد و به همین جهت است که خداوند بارها فرموده «لا إله الا الله» 📚 (الفروق في اللغة، ص180) ▪️بر همین اساس برخی بر این باورند که با توجه به اینکه تنها الله شایسته پرستش است، اقتضای معرفتی این کلمه آن است که جمع بسته نشود؛ اما عرب چون مشرک بود و به تعدد معبودها باور داشت آن را به صورت «آلهه» جمع بسته است. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص83) ▪️«إلاهة» نیز مصدر و به معنای «عبادة» است و در یکی از قرائات، آیه «وَ يَذَرَكَ وَ آلِهَتَكَ: تو خدایانت را رها کند» (أعراف/127)‌به صورت «وَ يَذَرَكَ وَ آلِاهَتَكَ» قرائت شده که به این معناست که «تو و عبادت کردن تو را رها کند» 📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص83) ▪️درباره اصل کلمه «الله» اختلاف نظر هست که اغلب آن را از همین ماده «أله» می‌دانند و در این باره در جلسه 1 توضیحات لازم ارائه شده است. 🔖 yekaye.ir/fatehat-alketab-1-1/ 📿ماده «أله» (در صورتی که کلمه «الله» را هم برگرفته از آن بدانیم) جمعاً 2963 بار و در صورتی که این کلمه را از ماده دیگری بدانیم (یعنی صرفاً کلمات «إله» و «آلهة») 147 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @Yekaye

🔹ینْصَرُونَ قبلا بیان شد که ▪️ماده «نصر» را غالباً به معنای «یاری» (عون) دانسته‌اند؛ و برخی تاکید کرده‌اند که مقصود، آن «یاری»‌ای است که در مقابل دیگری مطرح باشد؛ هرچند برخی نیز اصل معنای این کلمه را «آوردن و دادن خیر» (خیررسانی) دانسته‌اند و اینکه می‌گوییم خدا نصرت داد یعنی پیروزی را به آنها ارزانی داشت؛ چنانکه حتی به باران هم «نَصْر» گفته‌اند و حتی در مورد مطلق «عَطاء» هم به کار رفته است. 🔖جلسه 436 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-17/ @Yekaye

☀️1) از امام صادق ع روایت شده است: وقتی قابیل دید که آتش قربانی هابیل را قبول کرد، ابلیس به او گفت: همانا هابیل روالش این بود که آن آتش را می‌پرستید. قابیل گفت: من آن آتشی را که هابیل می‌پرستید، نمی‌پرستم؛ ولیکن آتش دیگری را می‌پرستم و برایش قربانی تقدیم می‌کنم که قربانی مرا بپذیرد. پس خانه‌های [= عبادتکده‌های] آتش را بنا کرد و قربانی تقدیم نمود؛ و او از پروردگارش شناختی [= شناخت درست و حسابی‌ای] نداشت و فرزندانش از پرستش آتش را از او به ارث بردند. 📚علل الشرائع، ج1، ص3 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى جَمِيعاً قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَابِرٍ وَ كَرَّامِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ عَبْدِ الْحَمِيدِ بْنِ أَبِي الدَّيْلَمِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ قَابِيلَ لَمَّا رَأَى النَّارَ قَدْ قَبِلَتْ قُرْبَانَ هَابِيلَ قَالَ لَهُ إِبْلِيسُ إِنَّ هَابِيلَ كَانَ يَعْبُدُ تِلْكَ النَّارَ فَقَالَ قَابِيلُ لَا أَعْبُدُ النَّارَ الَّتِي عَبَدَهَا هَابِيلُ وَ لَكِنْ أَعْبُدُ نَاراً أُخْرَى وَ أُقَرِّبُ قُرْبَاناً لَهَا فَتَقَبَّلُ قُرْبَانِي فَبَنَى بُيُوتَ النَّارِ فَقَرَّبَ فَلَمْ يَكُنْ لَهُ عِلْمٌ بِرَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ يَرِثْ مِنْهُ وَلَدُهُ إِلَّا عِبَادَةَ النِّيرَانِ. @Yekaye

☀️2) از امام صادق ع روایت شده است که در برخی از کتب آسمانی خواندم که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: به عزت و جلالم و به رفعت و بلندمرتبگی‌ام بر فوق عرشم سوگند، قطعا آرزوی هر که را که به غیر من امید ببندد به یاس گرفتار کنم و لباس خواری و ذلت در میان مردم بر تنش بپوشانم و او را از قرب خود برانم و از فضل خویش دور گردانم؛ آیا در سختی‌ها به غیر من دلخوش می‌دارد، در حالی که سختی‌ها به دست من است؟! و آیا به غیر من امید می‌بندد با فکر خویش باب کس دیگر را می‌کوبد، در حالی که کلیدهای همه درهای بسته تنها به دست من است؛ و باب من بر روی هر که مرا بخواند باز است؟! ... 📚الكافي، ج2، ص66 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ قَالَ: ... فَقَالَ لِي بَعْضُ أَصْحَابِنَا ... قَالَ إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع حَدَّثَنِي أَنَّهُ قَرَأَ فِي بَعْضِ الْكُتُبِ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَقُولُ: وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي وَ مَجْدِي وَ ارْتِفَاعِي عَلَى عَرْشِي لَأَقْطَعَنَّ أَمَلَ كُلِ مُؤَمِّلٍ [مِنَ النَّاسِ] غَيْرِي بِالْيَأْسِ وَ لَأَكْسُوَنَّهُ ثَوْبَ الْمَذَلَّةِ عِنْدَ النَّاسِ وَ لَأُنَحِّيَنَّهُ مِنْ قُرْبِي وَ لَأُبَعِّدَنَّهُ مِنْ فَضْلِي أَ يُؤَمِّلُ غَيْرِي فِي الشَّدَائِدِ وَ الشَّدَائِدُ بِيَدِي وَ يَرْجُو غَيْرِي وَ يَقْرَعُ بِالْفِكْرِ بَابَ غَيْرِي وَ بِيَدِي مَفَاتِيحُ الْأَبْوَابِ وَ هِيَ مُغْلَقَةٌ وَ بَابِي مَفْتُوحٌ لِمَنْ دَعَانِي ... @Yekaye

. 1⃣ «وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ ینْصَرُونَ» 🔺«إله» - چنانکه در نکات ادبی گذشت – https://eitaa.com/yekaye/2722 یعنی معبود، یعنی هر کسی که انسان او را شایسته پرستش می‌بیند؛ 🔺و عبادت و پرستش هم یعنی در برابر کسی کاملا رام و ذلیل و تسلیم بودن و خود را در چنگ او گرفتار دیدن، و از این رو، همه همّ و غمّ خود را پیروی از او و خود را با او هماهنگ کردن دیدن. ♦️هر انسانی هر «إله»ی که برای خود برمی‌گزیند، از او انتظار یاری دارد؛ و انسانها چون الله را باور نمی‌کنند، به خرافه روی می‌آورند و برای یاری گرفتن به هر إله و آلهه‌ای درمی‌آویزند؛ خواه بت ساخته خویش باشد، یا پول و مقام و ... ‼️ @Yekaye

. 2⃣ «وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً» کسی که الله را بشناسد می‌فهمد هر چیزی را بخواهد به جای الله، إله و معبود و هدف و غایت خویش قرار دهد، مادون و پایین‌تر از الله است. 📝ثمره #معرفت‌شناسی 💢هر یک از ما درک و تصوری از خداوند دارد که قطعا خداوند بسیار برتر از آن است. کسی که مسیر رشد عقلی و معرفتی را می‌پیماید، درکش از عالَم گسترش می‌یابد و به موازات این توسعه درک، گاه متوجه می‌شود واقعیتی برتر از آنچه خدا قلمداد می‌کرده، هم در کار است؛ درواقع، می‌فهمد که آنچه خدا تاکنون می‌پنداشته، واقعا خدا نبوده، بلکه مخلوقی بوده از مخلوقات خداوند و خداوند بسیار برتر از آن چیزی است که تاکنون قلمداد می‌کرده است: ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم وز هر چه گفته‌اند و شنیدیم و خوانده‌ایم مجلس تمام گشت و به آخر رسید عمر ما همچنان در اوّل وصف تو مانده‌ایم https://ganjoor.net/saadi/golestan/dibache/ 💢شاید بدین جهت است که از مهمترین اذکار یک مسلمان «سبحان الله» و «الله اکبر» گفتن است: 🔺سبحان الله، یعنی خداوند از هر درکی و تصوری که من دارم و او را در جایی تمام می‌کنم منزه است؛ 🔺 و «الله اکبر» یعنی «اللَّهُ أَكْبَرُ مِنْ أَنْ يُوصَفَ: خداوند از هر آنچه وصف شود برتر است.» (امام صادق ع، الكافي، ج1، ص117) ⛔️کسانی که با دو ذکر «سبحان الله» و «الله اکبر» انس ندارند، وقتی در موقعیت بالا قرار می‌گیرند، مغرور و فریفته این علم ناقص خویش می‌شوند و متکبرانه دست به انکار خدا می‌زنند و در واقع، خود را خدا می‌پندارند و نفس خویش را «إله» می‌گیرند؛ 🔸آنها از این جهت که خدا بودن آن واقعیت محدود قبلی را انکار می‌کنند به بیراهه نرفته‌اند، 🔻بیراهه‌شان آنجاست که همان دم، از «سبحان الله» و «الله اکبر» غافل بودند 🔻و الان نیز غافل‌اند که هنوز همین نفسی که این واقعیت‌های برتر را شناخته، با همه عظمت و احاطه‌ای که به واقعیات عالم پیدا کرده، تحت تدبیر یک واقعیت بسیار برتر قرار دارد و سراسر نیاز و فقر است. @Yekaye