یک آیه در روز
926) 📖 يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْ
.
4⃣ «رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً كَثيراً وَ نِساءً»
پروردگارتان که شما را از نفس واحدی آفرید، و از او زوجش را خلق کرد، و از آن دو مردانی فراوان و زنانی را پراکند. یعنی سابقه آفرینش همه ما آدمیان به آدم و حوا برمی گردد و میدانیم که تنها انسانهایی که بدون پدر و مادر به دنیا آمدند آدم و حوا بودند. (البته حضرت عیسی ع هم بدون پدر به دنیا آمد؛ اما مادر داشت) اما در چگونگیِ ازدیاد فرزندان حضرت آدم ع در روایات اختلاف است:
📝 چگونگی #ازدیاد_نسل_آدم
با توجه به اینکه نسل همه انسانها به آدم و حوا برمی گردد؛ مساله چگونگی ازدواج فرزندان حضرت آدم و چگونگیِ ازدیاد فرزندان حضرت آدم ع از مطالب بحثبرانگیز بوده است.
🔹دیدگاههای مربوطه را در یک تقسیم کلی به دو دسته میتوان تقسیم کرد:
🔸ازدواج بین خود دختر و پسرهای آدم رخ داد؛
🔸و یا اینکه ازدواج بین آنها با موجودی دیگر رخ داد.
🔸الف. ازدواج بین خود فرزندان آدم
مهمترین مشکل این دیدگاه آن است که قبول آن به منزله جواز مقطعی ازدواج خواهر و برادر بوده است.
در برخی از روایات - که در میان اهل سنت نیز به وفور یافت میشود – ادعا شده که حوا در هر بار زاییدن دوقلو (یکی دختر و دیگری پسر) به دنیا آورد و چون انسان دیگری در جهان وجود نداشت هر دختری با پسری که در قلوی جداگانه به دنیا آمده بود ازدواج کرد؛ که چنانکه در قسمت احادیث گذشت، تنها دو روایت در کتب شیعه در این زمینه آمده است
🔖حدیث5 https://eitaa.com/yekaye/5586
و در مقابل، در روایات فراوانی از اهل بیت، بشدت این تحلیل فوق نفی شده و رواج چنین تلقیای، ناشی از دور افتادن از اهل بیت ع و تایید اقدام ناصواب مجوس (زرتشتیان) معرفی شده است
🔖مثلا احادیث بند 6 https://eitaa.com/yekaye/5586
و از این رو، اشاره شد که برخی از بزرگان محدثان مانند علامه مجلسی دو روایت مذکور را، به فرض صحت، حمل بر تقیه کردهاند.
🔸ب. ازدواج نسل اول با موجودات دیگر
🔺ب.1. ازدواج با #حورالعین، و نیز #جن
روایات متعددی هست که تداوم نسل آدم را محصول ازدواج فرزندان وی با #حورالعین برمیشمرد، و نیز روایاتی هست که در این تکثیر فرزندان حضرت آدم ع، هم حورالعین و هم #اجنه را دخیل میشمرند؛ (که در هر دو صورت نسل بعدی این فرزندان (که مثلا دختر عمو و پسر عمو میشدند) بیهیچ شبههای میتوانند با هم ازدواج کنند)
احادیث بند 7 https://eitaa.com/yekaye/5592
و ظاهرا این دو دسته روایات قابل جمعاند بدین بیان که دسته اول، تمرکزشان بر سابقه پیامبران و اوصیاء و خوبان است؛ و نسبت به کل بشر اطلاق ندارد؛ اما دسته دوم، درباره کل بشر است؛ و اتفاقا در این دسته دوم، اشاره میشود که وجود برخی از بدیهای ظاهری ( در شکل و سیما) و یا اخلاقی، به همان ریشه جنّی نسل بشر برمیگردد.
🔺ب.2. ازدواج با #نسناس
در میان مفسران، قول دیگری هم وجود دارد که از ازدواج فرزندان حضرت آدم با #نسناس سخن گفته است.
درباره اینکه نسناس چه موجودی است در کتب لغت اختلاف فراوان هست؛ که یک قول آن است که نوعی میمون است که بسیار شبیه انسان است (كتاب الماء، ج3، ص1247 ) و به تعبیر دیگر موجودی شبیه انسان اما ضعیفتر و پستتر است (لسان العرب، ج6، ص231 ) که حتی برخی مدعی شدهاند در جزایر چین این موجودات دیده شدهاند و برخی بر این باورند که منقرض شدهاند؛ هرچند اقوال دیگری هم درباره آنها هست (تاج العروس من جواهر القاموس، ج9، ص11-12 )
البته این نکته در روایاتی که ناظر به آفرینش حضرت آدم و وضعیت زمین پیش از آفرینش وی است، آمده که قبل از وی عدهای از «جن» و «نسناس» در روی زمین زندگی می کردهاند (مثلا در علل الشرائع، ج1، ص104-105) اما در حدی که جستجو شد در روایات شیعه و سنی، حدیثی بدین مضمون که به ازدواجی بین نسل آدم و نسل نسناس اشاره کند یافت نشد.
@Yekaye
👇نقد و بررسی این دیدگاهها 👇
ادامه تدبر 4
🤔نقد و بررسی دیدگاهها درباره چگونگی #ازدیاد_نسل_آدم
🔸علامه طباطبایی از مهمترین کسانی است که نظر اول را پذیرفته و به تَبَعِ ایشان این نظر بسیار گسترش پیدا کرده است.
استدلال ایشان این است که:
▪️اولا آیه ظهور در این دارد که نسل بشر فقط از این دو نفر (آدم و حوا) بوده و اگر کس دیگری در این امر مشارکت داشت باید میفرمود «و بث منهما و من غیرهما»؛
▪️ثانیا حرمت ازدواج خواهر و برادر، یک حرمت تشریعی بوده که زمامش به دست خداوند است و میتواند مطلبی را روزی حلال، و روز دیگر حرام کند، چرا که حکم تابع مصالح و مفاسد واقعی است؛ و امروزه چون جواز این حکم مایه گسترش فحشاء میشود، حرام شده است.
🔻وی در برابر این اشکال که چنین حکمی خلاف فطرت است و از خدا حکم خلاف فطرت صادر نمیشود، چنین پاسخ میدهد که فطرت این عمل را به خودی خود محکوم نمیکند بلکه از این جهت که منجر به شیوع فحشاء و بیعفتی در جوامع کنونی میشود محکوم میکند، آن زمان، با توجه به عدم وجود انسانی دیگر، که برای ازدیاد نسل چارهای جز آن نبود، این کار متصف به فحشاء نمیشد تا خدا آن را حرام کند؛ و شاهد بر اینکه خلاف فطرت نیست این است که قرنها بین زرتشتیان رواج داشته و در حکومت مارکسیستی شوروی و نیز اکنون در برخی از کشورهای غربی، ولو غیرقانونی، انجام میشود و بسیاری از دختران قبل از ازدواج، بکارتشان توسط پدر یا برادرشان زایل میشود! (الميزان، ج4، ص137 و 144-145)
🔸پاسخ این است که:
▪️اولاً اثبات شیء، نفی ما عدا نمیکند، بویژه در این آیه که اصلا در مقام بیان نبوده و تعبیری هم که دلالت بر حصر بکند وجود ندارد؛ و نیز به ویژه که آیه از سوی آدم و حواء است و در مقام اثرِ آدم و حواء است، نه از سوی نسل بشر که در مقام بیان علت منحصره نسل بشر باشد؛ یعنی حتی نفرمود: همه بشر به این دو برمیگردند، بلکه گفت از این دو همه شروع میشوند؛ و این هیچ منافاتی ندارد با اینکه در این شروع کس دیگری هم به نحوی مشارکت داشته باشد. بله، اگر مداخله جن و حورالعین به نحوی بود که کسی فقط فرزند آنها میشد اشکال می توانست وارد باشد، هرچند اگر بخواهیم به ظاهر صرف تمسک کنیم، همین مقدار هم وارد نیست و در مقابل کسی هم ممکن است مدعی شود که کلمه «کثیرا» قرینه است که درباره همه نسل بشر نیست و برخی از مردان و زنان، از این دو نفر پراکنده نشدند!
▪️ثانیا در متن بیان ایشان دلیل کافی برای رد مدعای ایشان وجود دارد. خود ایشان پذیرفته که جواز این کار موجب گسترش فحشاء میشود. فحشای مذکور از چه بابت است؟! اگر صرف مجوز قانونی دادن باشد و افراد خود را به قانون ملزم بدانند، چرا فحشاء باشد؟! همین تعبیر نشان میدهد که خود ایشان به نحو ناخودآگاه چنین ازدواجی را فحشاء و خلاف فطرت میدانند.
🔻اما پاسخ ایشان به اشکال خلاف فطرت بودن به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست؛
زیرا
▫️اولا این بیان در مورد تمام احکامی که فطری معرفی میشوند صادق است؛ مثلا وقتی میگوییم قبح دزدی ویا دروغگویی فطری است، مگر غیر از این است که این کارها منجر به مفاسدی در جامعه میشود؛ وگرنه اگر هیچ اثر خارجی بر خود دروغگویی و دزدی بار نشود، آیا قبیح و خلاف فطرت بودنشان معنیای دارد؟!
▫️ثانیاً و مهمتر اینکه اگر قرار باشد رواج یک امر فحشاء قرینه شمرده شود که اصل آن فحشاء خلاف فطرت نیست، پس اساساً هیچ امر خلاف فطرتی در کار نیست! زیرا هیچ کار کاملا حرام و خلاف فطرتی نیست مگر اینکه عدهای به آن اقدام کردهاند؛ بهترین نمونهاش لواط است که صریحا در لسان دین، و بلکه در نظرات خود علامه، خلاف فطرت شمرده میشود اما امروزه حتی قوانین حمایت از آن تصویب میشود. از علامه بسیار جای تعجب دارد که وجود رابطه جنسی پدر با دختر در برخی از بدترین انسانها را شاهد بر این گرفته که این اقدام خلاف فطرت نیست!
🔸به نظر میرسد ریشه این مطلب که ایشان و عدهای دیگر، نظر اول را ترجیح دادهاند این باشد که گمان کردهاند که ازدواج انسان با حورالعین ویا جن [ویا نسناس] و فرزنددار شدنِ وی از آنها را ناممکن است؛
در حالی که هیچ دلیل محکمی بر چنین استحالهای وجود ندارد؛
🔺اولا ازدواج با حورالعین که نص قرآن است که در بهشت رخ میدهد و دلیلی نیست که امری که در بهشت امکان وقوع دارد در دنیا محال باشد؛ و
🔺 ثانیا در ید قدرت خداوند، فرزنددار شدن انسان از ازدواج با چیزی غیر از جنس خود هیچ استحالهای ندارد، بلکه چنین امری حتی در حیوانات نیز شواهدی دارد که نمونههای معروفش بارزش مقاربت سگ با گرگ؛ و یا اسب با الاغ، و یا شیر با ببر و پلنگ است که در هر مورد دو جنس متفاوتند اما همگی به زاد و ولد ختم میشود.
@Yekaye