💐 میلاد پیامبر رحمت، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم،
و
💐پیشوای شیعیان راستین، امام جعفر صادق علیه السلام
بر
تمامی مسلمانان و شیعیان جهان مبارک باد 🌹
@Yekaye
💠درباره شأن نزول آیه «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ ...» مطالب مختلفی گفته شده است.
مهمترین آنها این است که:
🔹مشرکان به حضرت ابوطالب گفتند که اگر محمد ص راست میگوید خبر دهد که کدام از ما ایمان میآورد و کدام کافر میشود؛ و وقتی پیام آنها را به پیامبر رساند این آیه نازل شد؛
▫️ و در برخی نقلها این درخواست از درون جامعه دینی مطرح شده که خبر بده چه کسی واقعا مومن است و چه کسی منافق است؛ و این آیه نازل شده است.
📚(مجمع البيان، ج2، ص895 ؛ مناقب آل أبي طالب ع، ج1، ص59 ؛ تفسير القمي، ج1، ص121 )
🔹در برخی از نقلها هم این درخواست معطوف شده به سخنی از پیامبر ص که: «خداوند همه کسانی را که به من ایمان میآورند و یا به من کفر خواهند ورزید را بر من معلوم کرده»، و آنگاه منافقان این درخواست را مطرح کردند و این آیه نازل شد.
📚(اسباب نزول القرآن (واحدی)، ص136؛ سعد السعود، ص232-223 ؛ الصراط المستقيم إلى مستحقي التقديم، ج2، ص24 )
@Yekaye
☀️ 1) جابر بن عبدالله انصاری میگوید:
در محضر پیامبر نشسته بودیم که حضرت علی ع وارد شد و چون پیامبر اکرم ص نگاهش به او افتاد فرمود: حمد خدایی را که پروردگار جهانهاست و هیچ شریکی ندارد.
گفتیم: راست گفتی ای رسول الله! حمد خدایی راست که پروردگار جهانهاست و هیچ شریکی ندارد. اما به نظر ما شما این سخن را از باب تعجب از چیزی که دیدید گفتید!
فرمود: بله؛ علی ع را دیدم که پیش میآمد به یاد حدیثی افتادم که دوستم جبرئیل برایم نقل کرد.
من از خداوند خواستم که امت را در مورد او متفقالقول گرداند؛ اما نپذیرفت جز اینکه آنها را به همدیگر بیازماید «تا خبیث از طیّب جدا شود» (آل عمران/179) و خداوند بدین مناسبت آیاتی را نازل فرمود: »الف لام میم؛ آیا مردم چنین حساب کردند که وانهاده شوند که بگویند ایمان آوردیم و اصلا به فتنهای آزموده نمیشوند؟! و بهیقین كسانى را كه پيش از اينان بودند [در فتنه] آزمودیم، تا حتما خداوند آنان را كه راست گفتهاند معلوم دارد و حتما دروغگويان را [نيز] معلوم دارد.» (عنکبوت/1-3)
[جبرئیل بعد از ابلاغ این آیات گفت] اما خداوند هفت خصلت را جایگزین آن [درخواست] نمود:
اوست که شرمگاهت را میپوشاند [در غسل میت ایشان، تنها و تنها حضرت علی ع متکفل آن شد و کسی پیامبر ص را برهنه ندید] ؛ و دِین تو و وعدههایت را ادا می کند؛ و او با توست تا ورودی حوض تو؛ و او چراغ پیش روی توست در روز قیامت؛ و بعد از ایمانش هرگز به کفر برنگردد؛ و بعد از عفتورزیاش هرگز دچار بیعفتی نشود؛ پس چه بسیار اقدام کوبنده و قاطعی که در اسلام دارد به علاوه تقدم او بر دیگران در اسلام آوردن؛ و علم او به کلام الله و فهم عمیق او در دین خدا به علاوه دامادی و خویشاوندی و سرافرازیاش در جنگ و بذل و بخشش اموال و امر به معروف و نهی از منکر و دوستی با دوستان من و دشمنی با دشمنانم؛
ای محمد! او را بدینها بشارت بده!
📚تفسير فرات الكوفي، ص317
قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ عِيسَى بْنِ هَارُونَ مُعَنْعَناً عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
كُنَّا جُلُوساً عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص إِذْ أَقْبَلَ عَلِيٌّ ع فَلَمَّا نَظَرَ إِلَيْهِ [النَّبِيُّ ص] قَالَ «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» لا شَرِيكَ لَهُ
قَالَ قُلْنَا صَدَقْتَ يَا رَسُولَ اللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَهُ؛ قَدْ ظَنَنَّا أَنَّكَ لَمْ تَقُلْهَا إِلَّا بِعَجَبٍ [تَعَجُّباً تَعْجَبُ] مِنْ شَيْءٍ رَأَيْتَهُ.
قَالَ نَعَمْ لَمَّا رَأَيْتُ عَلِيّاً مُقْبِلًا ذَكَرْتُ حَدِيثاً حَدَّثَنِي حَبِيبِي جَبْرَئِيلُ [ع] قَالَ: قَالَ إِنِّي سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ يَجْمَعَ [يجتمع] الْأُمَّةَ عَلَيْهِ؛ فَأَبَى عَلَيْهِ [عَلَيَّ] إِلَّا أَنْ يَبْلُوَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ «حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ» ؛ وَ أَنْزَلَ عَلَيْنَا [عَلَيَ] بِذَلِكَ كِتَاباً «الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبِينَ» الْآيَةَ.
أَمَا إِنَّهُ قَدْ عَوَّضَهُ مَكَانَهَا [مَكَانَهُ] بِسَبْعِ خِصَالٍ يَلِي سَتْرَ عَوْرَتِكَ وَ يَقْضِي دَيْنَكَ وَ عِدَاتِكَ وَ هُوَ مَعَكَ عَلَى عُقْرِ [شِرْعَةِ] حَوْضِكَ وَ هُوَ مِشْكَاةٌ لَكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَنْ يَرْجِعَ كَافِراً بَعْدَ إِيمَانٍ وَ لَا زان [زَانِياً] بَعْدَ إِحْصَانٍ فَكَمْ مِنْ ضِرْسٍ قَاطِعٍ لَهُ فِي الْإِسْلَامِ مَعَ الْقِدَمِ فِي الْإِسْلَامِ وَ الْعِلْمِ بِكَلَامِ اللَّهِ وَ الْفِقْهِ فِي دِينِ اللَّهِ مَعَ الصِّهْرِ وَ الْقَرَابَةِ وَ النَّجْدَةِ فِي الْحَرْبِ وَ بَذْلِ الْمَاعُونِ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ الْوَلَايَةِ لِوَلِيِّي وَ الْعَدَاوَةِ لِعَدُوِّي بَشِّرْهُ يَا مُحَمَّدُ بِذَلِكَ.
@Yekaye
☀️2) ابان بن تغلب روایت میکند که امام صادق ع فرمودند:
دنیا تمام نشود تا اینکه منادی از آسمان ندا دهد: ای اهل حق جمع شوید! پس همگی در عرصهای واحد بیایند؛ سپس بار دیگر ندا دهد: ای اهل باطل جمع شوید! پس آنها نیز همگی در عرصهای واحد گرد هم آیند.
گفتم: آیا اینها می توانند در آنها وارد شوند؟!
فرمود: نه به خدا سوگند! و این همان سخن خداوند عز و جل است که فرمود: «قرار نبوده که خداوند مومنان را بر این [حال و روزی] که شما بر آن هستید رها سازد، تا اینکه خبیث را از طیّب [= پاک] جدا کند.»
📚الغيبة للنعماني، ص320؛
أَخْبَرَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يُونُسَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع يَقُولُ:
لَا تَذْهَبُ الدُّنْيَا حَتَّى يُنَادِيَ مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَا أَهْلَ الْحَقِّ اجْتَمِعُوا فَيَصِيرُونَ فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ ثُمَّ يُنَادِي مَرَّةً أُخْرَى يَا أَهْلَ الْبَاطِلِ اجْتَمِعُوا فَيَصِيرُونَ فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ.
قُلْتُ فَيَسْتَطِيعُ هَؤُلَاءِ أَنْ يَدْخُلُوا فِي هَؤُلَاءِ؟
قَالَ لَا وَ اللَّهِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «ما كانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلى ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّب»
📚شبیه همین مضمون در روایتی در تفسير العياشي، ج1، ص207 از امام صادق ع آمده است.
@Yekaye
☀️3) رسول اکرم ص در فرازی از خطبهای که روز غدیر برای منصوب کردن امیرالمومنین ع خواندند ، فرمودند:
ای مردم! من این را امامت و وراثتی در خاندانم قرار دادم تا روز قیامت؛ و ابلاغ کردم آنچه را که با تبلیغ آن مامور شده بودم تا حجتی باشد بر حاضران و غایبان، و بر هر کسی که شاهد بود یا نبود، زاده شده یا هنوز زاده نشده، تا روز قیامت؛ و آن را به سلطنت تبدیل خواهند کرد و به زور غصب خواهند نمود؛ هشدار که لعنت خدا بر غصبکنندگان و زورگویان؛ و آن هنگام است که «بزودی به شما خواهیم پرداخت ای دو جماعت عظیم» (الرحمن/31) پس «بر سَرِ شما شرارههايى از آتش و مس گداخته فروفرستاده خواهد شد، و [از كسى] يارى نتوانيد طلبيد.» (الرحمن/35)
ای مردم! «همانا خداوند عز و جل «قرار نبوده است که مومنان را بر این [حال و روزی] که شما بر آن هستید رها سازد، تا اینکه خبیث را از طیّب [= پاک] جدا کند و خداوند قرار نیست که شما را بر غیب مطلع سازد.» (آل عمران/179)
ای مردمان! هیچ دیاری نبوده مگر اینکه خداوند اگر که رو به تکذیب آوردهاند آنان را به هلاکت رسانده است؛ و این چنین است که خداوند هلاک میکند دیاری را در حالی که ظالم است (هود/102) همان گونه که خداوند متعال ذکر کرد؛ و این علی ع امام شما و ولیّتان و مظهر وعدههای خداوند است و خداوند آن وعدههایی را که داده محقق سازد.
ای مردم! «و به يقين، پيش از اینان، بيشترِ پيشينيان گمراه شدند» (صافات/71) و خداوند بود که پیشینیان را هلاک کرد و اوست که هلاککننده پسینیان است که خداوند متعال فرمود: « مگر پيشينيان را هلاك نكرديم؟ سپس از پىِ آنان پسينيان را مىبريم. با مجرمان چنين مىكنيم. وای از آن روز بر تكذيبكنندگان» (مرسلات/17-21) ...
📚الإحتجاج (للطبرسي)، ج1، ص62؛ التحصين لأسرار ما زاد من كتاب اليقين، (لسید بن طاوس) ص586؛ اليقين باختصاص مولانا علي عليه السلام بإمرة المؤمنين، ص355؛ روضة الواعظين، ج1، ص96
@Yekaye
👇متن حدیث👇
👆متن فراز خطبه غدیر که با آیه مرتبط است:👆
حَدَّثَنِي السَّيِّدُ الْعَالِمُ الْعَابِدُ أَبُو جَعْفَرٍ مَهْدِيُّ بْنُ أَبِي حَرْبٍ الْحُسَيْنِيُّ الْمَرْعَشِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ أَخْبَرَنَا الشَّيْخُ أَبُو عَلِيٍّ الْحَسَنُ بْنُ الشَّيْخِ السَّعِيدِ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الطُّوسِيِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ أَخْبَرَنِي الشَّيْخُ السَّعِيدُ الْوَالِدُ أَبُو جَعْفَرٍ قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ قَالَ أَخْبَرَنِي جَمَاعَةٌ عَن أَبِي مُحَمَّدٍ هَارُونَ بْنِ مُوسَى التَّلَّعُكْبَرِيِ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِيٍّ مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَلِيٌّ السُّورِيُ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَلَوِيُ مِنْ وُلْدِ الْأَفْطَسِ وَ كَانَ مِنْ عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى الْهَمْدَانِيُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدٍ الطَّيَالِسِيُ قَالَ حَدَّثَنَا سَيْفُ بْنُ عَمِيرَةَ وَ صَالِحُ بْنُ عُقْبَةَ جَمِيعاً عَنْ قَيْسِ بْنِ سِمْعَانَ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِيِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنَ الْمَدِينَةِ وَ قَدْ بَلَّغَ جَمِيعَ الشَّرَائِعِ قَوْمَهُ غَيْرَ الْحَجِّ وَ الْوَلَايَةِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِيلُ ع ...
مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي أَدَعُهَا إِمَامَةً وَ وِرَاثَةً فِي عَقِبِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ قَدْ بَلَّغْتُ مَا أُمِرْتُ بِتَبْلِيغِهِ حُجَّةً عَلَى كُلِّ حَاضِرٍ وَ غَائِبٍ وَ عَلَى كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْ لَمْ يَشْهَدْ وُلِدَ أَوْ لَمْ يُولَدْ فَلْيُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ سَيَجْعَلُونَهَا مُلْكاً وَ اغْتِصَاباً أَلَا لَعَنَ اللَّهُ الْغَاصِبِينَ وَ الْمُغْتَصِبِينَ وَ عِنْدَهَا «سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلانِ» فَـ«يُرْسَلُ عَلَيْكُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنْتَصِرانِ»
مَعَاشِرَ النَّاسِ! إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ يَكُنْ «يَذَرُكُمْ عَلى ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ».
مَعَاشِرَ النَّاسِ! إِنَّهُ مَا مِنْ قَرْيَةٍ إِلَّا وَ اللَّهُ مُهْلِكُهَا بِتَكْذِيبِهَا وَ كَذَلِكَ يُهْلِكُ «الْقُرَى وَ هِيَ ظالِمَةٌ» كَمَا ذَكَرَ اللَّهُ تَعَالَى وَ هَذَا عَلِيٌّ إِمَامُكُمْ وَ وَلِيُّكُمْ وَ هُوَ مَوَاعِيدُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يُصَدِّقُ مَا وَعَدَهُ؛
مَعَاشِرَ النَّاسِ! «قَدْ ضَلَّ قَبْلَكُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ» وَ اللَّهُ لَقَدْ أَهْلَكَ الْأَوَّلِينَ وَ هُوَ مُهْلِكُ الْآخِرِينَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى «أَ لَمْ نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ. ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ. كَذلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ. وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِين» ...
📚الإحتجاج (للطبرسي)، ج1، ص62؛ التحصين لأسرار ما زاد من كتاب اليقين، (لسید بن طاوس) ص586؛ اليقين باختصاص مولانا علي عليه السلام بإمرة المؤمنين، ص355؛ روضة الواعظين، ج1، ص96
@Yekaye
.
1⃣ «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَجْتَبی مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یشاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ»
خداوند انسان را حیوان نیافرید که به دنیا بیاید و بخورد و شهوترانی کند و لذتی ببرد و بمیرد و کارش تمام شود. بلکه انسان را آفرید تا ظرفیتهای عظیمی که در او نهفته را شکوفا کند و این شکوفایی را منوط به اختیار خود او قرار داد برای همین انسان میتواند از اوج عزت تا حضیض ذلت را درنوردد؛ و برنامه خداوند برای اینکه گوهر درونی انسان شکوفا شود، ابتلا و آمتحان است.
پس قرار نبوده که خداوند مومنان را به حال خود رها کند و همین طور افراد خبیث و پاک درهم بمانند و شناخته نشوند؛ بلکه با ابتلائات مختلف دینداران، کاری میکند که در کوران حوادث تلخ وشیرین، مومن واقعی و طیب از فرد خبیثی که خود را بظاهر مومن نشان میداده متمایز شود.
و البته در این جدا کردن خبیث و طیب قرار نیست که خداوند خودش مستقیما همه را بر غیب آگاه گرداند، هرچند هم قرار نیست که هیچ چیزی از غیب گفته نشود، بلکه خداوند از میان مردم عدهای برمیگزیند و آنچه از غیب گفتنی است به آنها میگوید و به آنان رسالت میدهد تا آنچه دانستنش از غیب برای مردم لازم است در اختیار آنان قرار دهد.
بدین جهت است که باید به خدا و رسول او ایمان آورد، و به آنها اعتماد کرد؛
و اگر کسی ایمان بیاورد و زندگیاش را بر اساس تقوا (یعنی مراقبت در انجام برنامهای که خدا داده و رسول آورده) تنظیم کند قطعا به پاداش عظیم، یعنی آنچه هدف خداوند از آفریدن انسان بوده، خواهد رسید.
@Yekaye
.
2⃣ «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ ...»
خداوند مومنان را بر این حال و روزی که دارند رها نمیسازد، تا اینکه خبیث را از طیّب جدا کند؛ پس:
🍃الف. مساله تکمیل نفوس بشری و رساندن همه به غایت نهایی خویش و اینکه هرکس به نهایت سعادت یا شقاوتی که در پیش گرفته برسد، از اموری است که گریزناپذیر است و حتما محقق خواهد شد.
📚(المیزان، ج4، ص79)
🍃ب. اگر جامعه دینی تشکیل دادیم انتظار نداشته باشیم که همه چیز بلافاصله خوش و خرم شود و مبتلا به انواع امتحاتهای سخت الهی نشویم.
🍃ج. انتظار نداشته باشیم که همه مردم در این جامعه افراد خوب و طیّب باشند، افراد خبیثی هم در این جامعه خواهند بود.
🍃د. کثرت بدیهایی که از افراد خبیث در این جامعه دیدیم ما را ناامید نکند، با امتحانات و سختیهایی که خداوند برایمان پیش میآورد این افراد خبیث تا نفر آخرشان جدا خواهند شد.
🍃ه. ...
@Yekaye
.
3⃣ «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ»
خداوند با کوران حوادث و ابتلائات است که خبیث و طیب در جامعه دینی را از هم متمایز میکند؛
و نه از این راه که افراد را مستقیما از غیب آگاه سازد.
📚(المیزان، ج4، ص79)
ظاهرا با این بیان میخواهد بفرماید:
برای متمایز شدن خوبان از بدان در جامعه دینی، منتظر امور غیبی نمانیم؛
خود افراد جامعه در کوران حوادث باید رشد کنند تا عرصه بر بدان تنگ شود و بدان از نیکان جدا شوند.
قرار نیست که خداوند با اطلاع دادن از غیب، ما را از افراد خبیث درون جامعه مطلع سازد.
به بیان مختصر،
ايمان و نفاق افراد، از امور درونى و غيبى است كه بايد از طريق آزمايش ظاهر شود، نه علم غيب.
📚(تفسير نور، ج1، ص661)
@Yekaye
.
4⃣ «وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَجْتَبی مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یشاءُ»
📝درباره #علم_غیب
با اینکه غیب همه امور تنها و تنها به دست خداست و تنها خدا از همه غیب باخبر است اما خداوند رسولانش را از غیب باخبر میسازد.
📚(فقه القرآن، ج2، ص53)
🤔یعنی اگرچه قرار خدا بر این نیست که ما را مستقیما از غیب آگاه کند، اما قرارش بر این هم نیست که هیچکس را از غیب آگاه نکند، بلکه «رسولانی» را برای این کار برمیگزیند؛
🤔و همین که تعبیر «رسول» (پیامآور) را برای این برگزیدگان انتخاب کرده نشان میدهد که قرار نیست که خداوند فقط خود آنها را از غیب مطلع سازد؛ بلکه آنها را با عنوان «رسول»از غیب باخبر میسازد؛ پس آنان این پیامهای غیبی را به دست اهلش خواهند رساند.
@Yekaye
.
5⃣ «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَجْتَبی مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یشاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ»
اگر در میان جامعه هم افراد خوب هست و هم افراد بد؛ و خوب وبد اینها مخفی است و این جهان ظاهر، غیبی دارد که ما از آن مطلع نیستیم؛
و اگر این غیب (بویژه وجود افراد خبیث در لباس مومن) به زندگی ما مربوط میشود و خداوند عده خاصی (پیامبران) را از این غیب باخبر میسازد؛ پس باید به خدا و رسولش ایمان آورد و به آنها برای پیمودن مسیر زندگی اعتماد نمود، و نه به غیر آنها.
💠تاملی درباره #سیر_و_سلوک اخلاقی💠
درباره لزوم #استاد_اخلاق برای سیر و سلوک سخن بسیار گفتهاند
و در اینکه برخی از بزرگان دین هم هشدار دادهاند که «طی این مرحله بیهمرهی خضر مکن» تردیدی نیست؛
🤔اما سوالی که همواره باقی است این است که وقتی خبیث و مومن هنوز از هم متمایز نشدهاند چگونه میتوان برای پیمودن مسیر الی الله به غیرمعصوم اعتماد کرد؟!
شیعه اصرار فراوانی دارد که ابتدا عصمت را در مورد پیامبر و امام ع عقلاً اثبات کند، آنگاه به دنبال آنها راه بیفتد،
چرا که افراد خبیثی که لباس مومن بر تن کردهاند کم نیستند؛
و قطعا هرکه قصد گمراه کردن دیگران از مسیر دین را داشته باشد، خود را ظاهرالصلاح مینمایاند.
صرف برخورداری از تواناییهای معنوی هم دلیل حقانیت نمیشود چرا که شیاطین هم تواناییهای غیرمادی دارند و شاهد خوب این مساله مرتاضهای هندیاند که با ریاضت کشیدن به پارهای از تواناییهای فرامادی دسترسی پیدا میکنند.
با این مقدمات،
آنچه درباره استاد اخلاق از منظر دین قاطعانه میتوان گفت همین مقدار است که انسان از محضر بزرگانی که در اخلاقیات کوشیدهاند بهره ببرد؛
اما فراتر از آن (دست در دست کسی دادن و رفتن به هرجا که خاطرخواه اوست) توجیه موجه دینی ندارد؛
و شاید به همین مناسبت بوده که بزرگانی مثل مرحوم آیت الله قاضی طباطبایی اصرار داشتند که اگر کسی میخواهد شاگردی ایشان در سیر و سلوک کند، خودش مجتهد باشد؛ یعنی کسی باشد که چشم بسته دستش را نمیدهد.
در واقع،
دستگیری معنوی از انسان در درجه اول تنها و تنها کار پیامبر و امام معصوم است؛
و همانند سایر شؤون اختصاصی آنها (مانند فتوا دادن و حکومت) تنها و تنها با اجازه آنهاست که دیگران میتوانند متصدی این کار شوند.
در مورد شؤون دیگر ایشان، روایات متعددی آمده که در دوره حضورشان با نصب خاص؛ و در عصر غیبت، با نصب عام افرادی را (مفتی یا اصطلاحا مرجع تقلید؛ و ولی فقیه یا حاکم شرع) به این امور منصوب فرمودهاند؛
اما آیا درباره دستگری معنوی هم نصی از آنان رسیده است؟
و اگر نرسیده، شیعه از آن جهت که شیعه است آیا میتواند به سراغ غیرمعصوم برود؟
✳️مجددا یادآوری میکنم این بحث اصلا ناظر به استفاده عمومی از محضر عالمان ربانی، که در روایات مورد تاکید قرار گرفته، نیست.
@Yekaye
.
6⃣ «وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِنْ رُسُلِهِ»
خداوند علم غيب را به كسانى مىدهد كه از جانب او صاحب رسالتى باشند.
📚(تفسير نور، ج1، ص661)
@Yekaye
.
7⃣ «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ ... وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ ... وَ لكِنَّ اللَّهَ یَجْتَبی ... فَآمِنُوا بِاللَّهِ ...»
در این آیه چهار بار لفظ جلاله الله را تکرار کرد. این تکرارها چه وجهی دارد و چرا در سه مورد اخیر از ضمیر استفاده نکرد؟
🍃الف. برای اینکه نشان دهد که مصدر جلال و جمال در این اموری که مطرح شد (یعنی امتحان، اطلاع بر غیب، برگزیدن رسولان، و اهلیت ایمان) همان مقام الوهیت است و تنها الله است که به این امور متصف میشود.
📚(المیزان، ج4، ص80)
🍃ب. ...
@Yekaye
.
8⃣ «وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ»
خداوند انسان را با روحی ماورایی در زمین قرار داد. همه کاری که انسان باید انجام دهد این است که
🔹اولا «باور» کند که بسیار برتر از این افق مادی است؛
🔹و ثانیا این روح عظیم و ماورایی خود را پاس بدارد و از آن مراقبت کند و آن را سالم از این دنیا گذر دهد (إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَليم؛ شعراء/89).
به زبان ساده، «ایمان» بیاورد و «تقوا» پیشه کند؛
و شاید از این روست که در این آیه فرمود کسی که این دو را داشته باشد اجر عظیم خواهد داشت.
@Yekaye
.
9⃣ «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ»
چرا ابتدا فقط به ایمان دستور داد، اما برای پاداش عظیم، علاوه بر ایمان، تقوا را هم برشمرد؟
🍃الف. بعد از اینکه بیان کرد که برای جدا شدن خبیث از طیب چارهای جز ابتلا نیست، میخواهد نشان دهد که
اولا ایمان لازم است تا شما را در سلک طیبین قرار دهد،
اما برای بقای طیب بودن و پاکی حیات، به نحوی که انسان به پاداش برسد، باید عمل صالح ضمیمه شود، چرا که عمل است که ایمان را بالا میبرد [إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُه؛ فاطر/10] و پاکیِ آن را نگه می دارد.
📚(المیزان، ج4، ص79)
به تعبیر دیگر،
میخواهد نشان دهد که
ماده و قوام اصلی لازم برای طیب بودن و پاک شدن، این است که ذات انسان مومن باشد؛
اما دریافت پاداش مبتنی بر عمل و تقوای شخص است؛
یعنی ایمان روح حیات طیبه است اما اینکه بخواهد آثار این حیات بر آن مترتب شود و بروز کند باید شخص به عمل صالح روی آورد
و این همان مضمونی است که در جای دیگر فرمود «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» (نحل/97)
شبیه زندگانی طبیعی که حیوان برای زنده بودن باید روح و نفسی داشته باشد اما برای ادامه حیات این روح چارهای جز خوردن و آشامیدن و به کار گرفتن اعضا و جوارح نیست.
📚(المیزان، ج4، ص80)
🍃ب. شاید میخواهد نشان دهد که
صرف ایمان موجب میشود که انسان از خبیث بودن به در آید و طیب شود،
اما برای بهره بردن از پاداش عظیم، باید تقوا هم ضمیمه شود؛
🤔ثمرهاش این است که اگر کسی اهل ایمان بود [حتی اگر اعمال زشت فراوانی در پرونده داشت] اگر هم در برزخ و یا مراتبی از قیامت عذاب شود، نهایتاً جهنمی نخواهد بود و حتما عاقبتش پاکی و بهشت است؛ اما برای درنوردیدن مراتب بهشت و دریافت اجر عظیم باید تقوا را جدی گرفت.
📚ج. شاید میخواهد هشداری دهد که اگر قرار نیست که خداوند علم به غیب را در اختیار همه ما قرار دهد، پس اصرار نداشته باشیم که باید فلسفه تکتک احکام را بفهمیم تا بدانها عمل کنیم.🤔
یعنی مقام ایمان آوردن به خدا و رسولش، مبتنی بر این است که بدانیم که غیبی هست که خدا و رسول از آن آگاهند و ما آگاه نیستیم؛ که اگر ایمان به غیب آوردیم، آنگاه است که اهل ایمان و تقوا خواهیم شد و به اجر عظیم خواهیم رسید.
از این جهت، مضمون کلی این آیه که فرمود «وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ ... فَآمِنُوا ... وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ» شبیه مضمون ابتدایی سوره بقره میشود که متقین را همان کسانی دانست که به غیب ایمان میآورند و به رستگاری کامل میرسند: «هُدىً لِلْمُتَّقين؛ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ... وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُون» (بقره/2-5)
🍃د. ...
@Yekaye
.
🔟 «ما كانَ اللَّهُ لِیذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیهِ حَتَّی یمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیبِ وَ ما كانَ اللَّهُ لِیَطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیبِ وَ لكِنَّ اللَّهَ یَجْتَبی مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یشاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ»
طیّب و خبیث بودن با اینکه به ذات شخص منسوب میشوند، اما دائر مدار ایمان و کفر، که اموری اختیاریاند، میباشند.
🔆این از لطائف حقایق قرآنی است که کثیری از اسرار توحید از دل آن درمیآید.
و اگر آیه
«وَ لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ: و براى هر كسى جهتى است كه او روىآورنده به آن است. پس به سوی كارهاى خير پيشى گيريد» (بقرة/148)
را ضمیمه کنیم به آیه
«وَ لكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فِي ما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ: و لكن برای این بود که شما را در آنچه به شما داده بیازماید، پس به سوى كارهاى خير پيشى گيريد» (مائدة/48)
این نتیجه به دست میآید.
📚(المیزان، ج4، ص80)
@Yekaye
.
1⃣1⃣ «نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً ... ما كانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ»
خداوند، كفّار را به حال خود رها میكند؛ ولی مؤمنان را رها نمیكند.
📚(تفسير نور، ج1، ص660)
@Yekaye
✅اطلاعیه✅
بسم الله الرحمن الرحیم
چنانکه احتمالا برخی اطلاع دارند اواخر دیماه درس-گفتگویی خواهم داشت با موضوع #دین_اخلاق_وحقوق_جنسی که به طور مشخص قرار است موضوع #همجنسگرایی را در چند جلسه مورد بحث قرار دهیم؛ بنده #حسین_سوزنچی به عنوان #مخالف، و آقای #آرش_نراقی به عنوان #مدافع .
توضیح بیشتر در:
https://eitaa.com/souzanchi/416
بر این اساس، به نظرم رسید فعلا ادامه بحث از آیات سوره آل عمران را متوقف کنم؛ و برای دوره محدودی، بررسی آیات مربوط به داستان #قوم_لوط را محور بحثهای روزانه کانال #یک_آیه_در_روز قرار دهم:
🆔 https://eitaa.com/yekaye
💢فراز اول آن، ان شاء الله، آیات 80 تا 84 سوره اعراف خواهد بود.
@Yekaye
@souzanchi
851) 📖 وَ لُوطاً إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ ما سَبَقَكُمْ بِها مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْعالَمينَ 📖
💢ترجمه
و لوط را؛ هنگامی که به قوم خویش گفت: آیا آن کار ناشایستی را میآورید که هیچ یک از جهانیان بدان بر شما سبقت نگرفته است؟!
سوره اعراف (7) آیه 80
1397/9/7
19 ربیعالاول 1440
@Yekaye