🔹لِذي حِجْرٍ ▪️ماده «حجر» در کلمات متعددی به کار رفته است مانند ▫️«حَجَر» (به معنای سنگ) (اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَر؛ بقره/60)، (که جمع آن «أحجار» و «حجارة» می‌باشد: فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماء؛ انفال/32) ، ▫️ «حِجر»‌ به معنای عقل (قَسَمٌ لِذي حِجْرٍ؛ فجر/5) ▫️و به معنای منع و ممنوع (هذِهِ أَنْعامٌ وَ حَرْثٌ حِجْرٌ لا يَطْعَمُها إِلاَّ مَنْ نَشاءُ؛ انعام/138) ، ▫️و در «حجر» کسی بودن به معنای تحت حمایت وی بودن (رَبائِبُكُمُ اللاَّتي في حُجُورِكُمْ؛ نساء/23) ▫️و ... و از این رو، یافتن معنای اصلی آن را دشوار نموده است. ▪️برخی معنای اصلی آن را منع کردن و احاطه بر چیزی دانسته‌اند (معجم المقاييس اللغة، ج2، ص138) و به تعبیر دیگر، حفظ کردن چیزی با محدود کردن آن (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج2، ص172) و ▪️عقل را هم بدین جهت «حِجر» گفته‌اند که انسان را از انجام آنچه سزاوار نیست و قبیح است بازمی دارد. (مجمع البيان، ج10، ص734؛ معجم المقاييس اللغة، ج2، ص138) تحجیر هم سنگ‌چین کردنی است که برای محدود و معلوم کرده محدوده ممانعت از ورود دیگران می‌باشد. (معجم المقاييس اللغة، ج2، ص138). بدین تریتب، «حِجر» به معنای چیزی که ممنوع شده به کار رفته «هذِهِ أَنْعامٌ وَ حَرْثٌ حِجْرٌ لا يَطْعَمُها إِلاَّ مَنْ نَشاءُ» (انعام/138) و ظاهرا «محجور» هم از همین تعبیر تحجیر گرفته شده است: «وَ جَعَلَ بَيْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً»‌ (فرقان/53)؛ پس حجرا محجورا یعنی منع و محدود کردنی که هیچ راه مفری باقی نمی‌گذارد (مفردات ألفاظ القرآن، ص220) ▪️«حُجْرَة» نیز به معنای اتاق است (که جمع آن «حُجُرَات» می‌باشد: «يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُرات» حجرات/4) (المصباح المنير، ج2، ص122) نیز احتمالا بدین جهت حجره نامیده شده که عرصه‌ای است که با سنگها و دیوارها محدود و محصور شده است. 📿ماده «حجر» و مشتقات آن جمعا 21 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @Yekaye

☀️1) از امام باقر ع روایت شده است که فرمودند «لذی حجر» یعنی برای کسی که دارای عقل است. 📚تفسير الصافي، ج5، ص324؛ تفسير كنز الدقائق، ج14، ص268؛ تفسير القمي، ج2، ص419 [و في رواية أبي الجارود، عن أبي جعفر عليهالسّلام] في قوله: لِذِي حِجْرٍ يقول: لذي عقل. @Yekaye

☀️2) از رسول الله ص روایت شده است: خداوند بین بندگانش چیزی بهتر از عقل تقسیم نکرد؛ پس خواب عاقل بهتر از بیداری جاهل است و ایستادن عاقل بهتر از اقدام کردن جاهل است؛ و خداوند هیچ نبی و رسولی را مبعوث نکرد مگر اینکه عقل را کامل کرد و عقل او از جمیع عقول امتش بالاتر بود؛ ... و بنده‌ای واجبات خدا را ادا نکرد مگر آنکه عقلش بدان رسید و جمیع عبادت‌پیشگان در فضیلت عبادتشان بدانچه عاقل رسید نرسیدند؛ و عاقلان همان اولواالالباب‌اند که خداوند متعال فرمود «و جز اولواالالباب متذکر نمی‌شوند.» (زمر/9) 📚الكافي، ج1، ص12-13 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَا قَسَمَ اللَّهُ لِلْعِبَادِ شَيْئاً أَفْضَلَ مِنَ الْعَقْلِ فَنَوْمُ الْعَاقِلِ أَفْضَلُ مِنْ سَهَرِ الْجَاهِلِ وَ إِقَامَةُ الْعَاقِلِ أَفْضَلُ مِنْ شُخُوصِ الْجَاهِلِ وَ لَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً وَ لَا رَسُولًا حَتَّى يَسْتَكْمِلَ الْعَقْلَ وَ يَكُونَ عَقْلُهُ أَفْضَلَ مِنْ جَمِيعِ عُقُولِ أُمَّتِهِ ... وَ مَا أَدَّى الْعَبْدُ فَرَائِضَ اللَّهِ حَتَّى عَقَلَ عَنْهُ وَ لَا بَلَغَ جَمِيعُ الْعَابِدِينَ فِي فَضْلِ عِبَادَتِهِمْ مَا بَلَغَ الْعَاقِلُ وَ الْعُقَلَاءُ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى «وَ مَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْباب». @Yekaye

. 1⃣ «هَلْ في ذلِكَ قَسَمٌ لِذي حِجْرٍ» آیا در آن [امور] سوگندی برای خردمند هست؟! مقصود از این تعبیر چیست؟ 🍃الف. آیا در این سوگندهایی که گذشت اقناعی برای کسی که اهل عقل و درایت باشد هست که در این سوگندها بیندیشد؛ و این تاکیدی است بر آنچه بدانها سوگند خورده شد؛ یعنی اگر کسی عاقل باشد می‌فهمد که آنچه از این امور که خداوند بدانها سوگند خورد در آن عجایب و دلایلی بر توحید خداوند هست که پرده از عجایب صنع او برمی‌دارد. (مجمع البيان، ج10، ص737 ) 🍃ب. یعنی آن سوگندهایی که در آیات قبل بیان شد کافی است تا انسان با تامل در آنها به حق و تمایز آن از باطل پی ببرد. (المیزان، ج20، ص280) 🍃ج. برای خردمند اینها ارزش سوگند خوردن داشت؟ یعنی: آرى، براى كسى كه از شرافت و اسرار اين امور آگاه باشد سوگند هست. (ترجمه مشکینی) 🍃د. آيا براى خردمندان، مقام سوگند در آنچه ذكر فرموده شد به قدر كافى روشن نيست؟ (ترجمه صفارزاده) 🍃ه. آيا در اين [امور] براى خردمندان سوگندى [قابل قبول] هست؟ (ترجمه طاهری) به تعبیر دیگر، آيا در اين، براى خردمند [نياز به] سوگندى [ديگر] است؟ (ترجمه فولادوند) و آيا خردمند را اين سوگندها كافى است؟ (ترجمه آیتی، مجتبوی، پورجوادی) 🍃و. آيا در اينها سوگند بجا است براى افراديكه صاحب عقل هستند؟ (مصطفوی، ترجمه تفسیر روشن) 🍃ز. ... @Yekaye

. 2⃣ «هَلْ في ذلِكَ قَسَمٌ لِذي حِجْرٍ» قرآن ابتدا چند قسم می‌خورد بعد می‌پرسد آیا در آن [امور] سوگندی برای خردمند هست؟! ظاهرا می‌خواهد بفرماید: مخاطبان قرآن، اهل خردند. (تفسیر نور، ج10، ص472) 🤔و اگر کسی اهل تعقل نبود، سخنان قرآن برایش فایده‌ای ندارد. 🔖(حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/4278) @Yekaye

. 3⃣ «هَلْ في ذلِكَ قَسَمٌ لِذي حِجْرٍ» چقدر بین منطق ما و منطق قرآن فاصله است: ما در جایی سوگند می‌خوریم که می‌خواهیم مخاطبمان سخن ما را بدون بررسی و فکر درباره‌اش بپذیرد و دیگر درباره آن چون و چرا نکند❗️ خداوند سوگند می‌خورد و انتظار دارد مخاطبش اهل فکر باشد تا متوجه سوگند خدا شود❗️ @Yekaye

. 4⃣ «هَلْ في ذلِكَ قَسَمٌ لِذي حِجْرٍ» مضمون مشترکی که اغلب مفسران از این آیه فهمیده‌اند (با فراز و نشیبی که در این فهم بود و در بند1 بدانها اشاره شد) این بود که در سوگندهای قبل، نکته‌ای هست که کسی که دارای عقل باشد بدانها پی می‌برد. اما اگر چنین مطلبی مد نظر است چرا نفرمود «آیا در آن سوگندها، مطلبی برای خردمند هست؟!» بلکه فرمود « آیا در آن، سوگندی برای خردمند هست؟!» 🍃الف. این شبیه تشبیه مقلوب است، (که مثلا به جای اینکه بگویند فلانی مثل ماه است می‌گویند ماه مثل فلانی است) 🍃ب. در آیات قبل، دست کم به چهار یا پنج چیز سوگند خورده است (بر حسب اینکه «و» قبل از وتر را واو سوگند بدانیم یا واو عطف، و سوگند به شفع و وتر را یک سوگند بشمریم) شاید با این تعبیر می‌خواهد بگوید کسی که عقل داشته باشد دست کم در یکی از اینها امری که سزوار سوگند خوردن باشد می‌یابد. 🍃ج. ... @Yekaye

877) ‌📖 أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ 📖 💢ترجمه آیا ندیده‌ای که پروردگارت با عاد چگونه عمل کرد؟ سوره فجر (89) آیه6 1397/11/5 18 جمادی‌الاولی 1440 @Yekaye

@Yekaye