🔹ميثاقاً قبلا بیان شد که ▪️ماده «وثق» در اصل دلالت دارد بر گره زدن و محکم کردن. «وَثِقَ» به معنای آرامش یافتن و اعتماد کردن به چیزی، و به تعبیر دیگر، اطمینانی است که از محکم‌کاری حاصل می‌شود و «أَوْثَقَ» به معنای محکم کردن؛ ▪️«وِثَاق» مصدر باب مفاعله و «وَثَاق» اسم مصدر است که به معنای آن چیزی است که از ماده وثق حاصل می‌شود و لذا به معنای «پیمان» می‌باشد، یعنی چیزی که شخص بدان اعتماد و تکیه می‌کند، و هم به معنای «محکم بستن» و «به بند کشیدن»: «وَ لا يُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ» (فجر/۲۶)؛ «حَتَّی إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ‏» (محمد/۴)؛ و«وُثْقَی» هم مونث از «اَوْثَق» است (صفت تفضیل) و بر شدت محکم‌کاری دلالت می‌کند «فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی» (بقره/۲۵۶)؛ ▪️«ميثَاق» آن چیزی است که موجب حصول اطمینان می‌شود؛ و لذا به معنای عقد و پیمانی است که با عهد و قسم محکم‌کاری شده باشد؛ و «مَوْثِق» میثاقی است که درباره موضوع خاصی قرار داده شده و شخص خود را مقید به انجامش کرده است «حَتَّی تُؤْتُونِ مَوْثِقاً مِنَ اللَّهِ‏ … مَوْثِقَهُمْ‏» (يوسف/۶۶). 🔖جلسه ۴۲۶ http://yekaye.ir/al-ahzab-33-7/ @yekaye

☀️1) از امیرالمومنین ع روایت شده است: سزاوارترین شروط که وفای به آن لازم است، آن شرط و شروطی است که به واسطه آن روابط جنسی حلال می‌شود. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص399 قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع: إِنَّ أَحَقَّ الشُّرُوطِ أَنْ يُوفَى بِهَا مَا اسْتَحْلَلْتُمْ بِهِ الْفُرُوجَ. @yekaye

☀️2) از امام باقر ع روایت شده است: «میثاق غلیظ» همان عهدی است که هنگام عقد از زوج گرفته شده که «یا به نیکی زنش را نگه دارد و یا با خوبی و خوشی رهایش سازد» (بقره/229) 📚مجمع البيان، ج‏3، ص42؛ فقه القرآن، ج‏2، ص186 عن أبي جعفر (ع): أن الميثاق الغليظ هو العهد المأخوذ على الزوج حالة العقد من «إِمْساك بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْريح بِإِحْسانٍ» @yekaye

☀️3) از امام باقر ع درباره این سخن خداوند عز وجل که «و آنان از شما میثاق شدیدی گرفته‌اند» سوال شد. فرمودند: «میثاق» همان کلمه‌ای است که عقد نکاح بر اساس آن انجام شد؛ و «غلیظ» همان آبی از مرد است که به همسرش می‌رساند. 📚الكافي، ج‏5، ص561 ؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص229 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ بُرَيْدٍ الْعِجْلِيِ ‏ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثاقاً غَلِيظاً»؟ قَالَ الْمِيثَاقُ هِيَ الْكَلِمَةُ الَّتِي عُقِدَ بِهَا النِّكَاحُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ «غَلِيظاً» فَهُوَ مَاءُ الرَّجُلِ يُفْضِيهِ إِلَى امْرَأَتِهِ. @yekaye

☀️4) از رسول الله ص روایت شده است که فرمودند: زنان را به عنوان امانت خداوند گرفتید و به کلمات الله رابطه جنسی با آنان را بر خود حلال کردید؛ اما امانت همان است که خداوند از آدم گرفت هنگامی که حوا را به همسری او درآورد؛ و اما کلمات همان کلماتی است که خداوند عز و جل بر آدم شرط کرد که او را بپرستد و شریکی برای او قرار ندهد و زنا نکند و غیر از او ولیّ‌ای برنگزیند. 📚معاني الأخبار، ص212 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ يَرْفَعُ الْحَدِيثَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللَّهِ وَ اسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ فَأَمَّا الْأَمَانَةُ فَهِيَ الَّتِي أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى آدَمَ حِينَ زَوَّجَهُ حَوَّاءَ وَ أَمَّا الْكَلِمَاتُ فَهِيَ الْكَلِمَاتُ الَّتِي شَرَطَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا عَلَى آدَمَ أَنْ يَعْبُدَهُ وَ لَا يُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَ لَا يَزْنِيَ وَ لَا يَتَّخِذَ مِنْ دُونِهِ وَلِيّاً. @yekaye

☀️5) پیامبر اکرم در آخرین حجی که بجا آورد در عرفات خطبه‌ای خواندند و در فرازی از آن فرمودند: ای مردم! همانا زنانتان بر شما حقی دارند و شما را هم بر آنان حقی است؛ حق شما بر آنان این است که کسی را بر بستر [متعلق به] شما وارد نکنند و کسی را دوست ندارید بدون اجازه‌تان در منزلتان وارد نسازند و اینکه فحشائی مرتکب نشوند، که اگر چنین کردند خداوند اجازه داده که بر آنان سخت بگیرید (نساء/19) و آنان را در بسترها ترک گویید و تنبیه‌شان کنید (نساء/34) تنبیهی که به حد آزار نرسد، پس اگر خودداری کردند و شما را اطعات نمودند، روزی آنان و پوشاک آنان در حد عرف برعهده شماست (بقره/233)، که همانا شما آنان را به عنوان امانت خداوند گرفته‌اید و رابطه جنسی با آنان را بر اساس کتاب الله حلال کرده‌اید؛ پس تقوای الهی را در خصصو زنان رعایت کنید و با آنان نیکی بورزید... 📚تحف العقول، ص33 خطبته ص في حجة الوداع‏ ... أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ لِنِسَائِكُمْ عَلَيْكُمْ حَقّاً وَ لَكُمْ عَلَيْهِنَّ حَقّاً حَقُّكُمْ عَلَيْهِنَّ أَنْ لَا يُوطِئْنَ أَحَداً فُرُشَكُمْ وَ لَا يُدْخِلْنَ أَحَداً تَكْرَهُونَهُ بُيُوتَكُمْ إِلَّا بِإِذْنِكُمْ وَ أَلَّا يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ فَإِنْ فَعَلْنَ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذِنَ لَكُمْ أَنْ تَعْضُلُوهُنَّ وَ تَهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَ تَضْرِبُوهُنَّ ضَرْباً غَيْرَ مُبَرِّحٍ فَإِذَا انْتَهَيْنَ وَ أَطَعْنَكُمْ فَعَلَيْكُمْ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَ‏ بِالْمَعْرُوفِ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللَّهِ وَ اسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكِتَابِ اللَّهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ فِي النِّسَاءِ وَ اسْتَوْصُوا بِهِنَّ خَيْرا ... ✳️این مضمون با اسناد متعدد، و البته با تفاوتی مختصر در عبارات، در کتب مختلف شیعه (مثلا: الخصال، ج‏2، ص487 ) و اهل سنت (مثلا: صحیح مسلم ج4، ص36؛ ویا شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج‏1، ص127 ) آمده است و در بحار الأنوار (ج‏21، ص405) این سخنان را به نقل از برخی از منابع اهل سنت، به نقل از امام باقر ع از جابربن عبدالله انصاری از پیامبر ص روایت کرده است. @yekaye

. 1️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» بعد از اینکه در آیه قبل هشدار داد که اگر خواستید همسرتان را رها کنید و با شخص دیگری ازدواج کنید، مبادا به بهتان و بهانه‌های مختلف اموال و مهریه‌ای که به او داده‌اید بازپس گیرید؛ 🤔اکنون اظهار تعجب می‌کند از کسانی که چنین کاری را مرتکب می‌شوند و دو مطلب را برمی‌شمرد که هریک برای اینکه چنان کاری ناروا شمرده شود کافی است: 🔹یکی اینکه شما با هم همبستر بوده‌اید و چنان به هم نزدیک شده‌اید که گویی یک نفر هستید؛ و این خیلی عجیب است که کسی به خودش یا قسمتی از وی به قسمت دیگری از خودش ظلم کند؛ (الميزان، ج‏4، ص258) 🔹و دوم اینکه آن زنان عهد و میثاق محکمی از شما گرفته بودند؛ علی‌رغم چنان عهد و میثاقی، چنین اقدامی با آنان رواست؟! @yekaye

. 2️⃣ «... فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً؛ وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» برای اینکه مردان را از چنین اجحافی در حق زنان بازدارد، در آیه قبل دو علت و در این آیه به دو علت دیگر اشاره کرد. ▪️در آیه قبل هشدار داد که 🔹اولا این کار بهتان است که یک گناه کبیره است؛ 🔹ثانیا «إثم مبین» یعنی گناهی کاملا آشکار است که حتما عقوبت در پی خواهد داشت؛ ▪️و در این آیه به دو علت دیگر اشاره می‌کند: 🔹یکی اینکه این اندازه نزدیکی که یک نوع الفتی در پی دارد، با آنچنان نامردی‌ای ناسازگار است؛ و 🔹دوم اینکه این کار مصداق بارز عهدشکنی است. 📚(مفاتيح الغيب، (فخر رازی) ج‏10، ص15) @yekaye

. 3️⃣ «وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» در بيان امور مربوط به زناشويى، ادب را مراعات كنيم. (تفسير نور، ج‏2، ص40) 📖توضیح تفسیری در نکات ادبی اشاره شد که کلمه «أفضی» ‌از «فضا» (به معنای مکان وسیع) گرفته شده و تعبیر «أفضی بعضکم إلی بعض» به معنای رسیدن کسی به شخص دیگر است؛ 🤔درباره اینکه در این آیه تعبیر «أفضی بعضکم إلی بعض» ‌کنایه از چیست، مفسران گفته‌اند: 🍃الف. کنایه از «جماع» است (ابن‌عباس، مجاهد، سدی، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) 🍃ب. کنایه از صرف خلوت کردن به نحو خاص با همدیگر است ولو به جماع منجر نشود. (به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) 🍃ج. ... @yekaye

. 4️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» در نهى از منكر بايد از عواطف انسانى هم بهره گرفت. 🤔 شما كه مدّتها با همسر خود روابط كامل داشته و كامياب شده‏ايد چرا اكنون مهريه او را به ناحقّ پس مى‏گيريد❗️ 📚(تفسير نور، ج‏2، ص40) @yekaye

. 5️⃣ ‌«وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» هنگام ناراحتى‏هاى زندگى، به ياد لذّت‏هاى قبل باشيم. (تفسير نور، ج‏2، ص40) @yekaye

. 6️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» چرا تعبیر کرد «أفضی بعضکم إلی بعض» و نفرمود «أفضیتم الیهن» ویا نفرمود «أفضی الرجال إلی النساء»؟ 🍃الف. شاید در مقابل نگرش کالایی به زن، می‌خواهد بر روابط عاطفی طرفینی تاکید کند: 💠مبارزه اسلام با نگاه کالایی به زن در واقع، اگر تعبیر به صورتی شبیه «أفضیتم الیهن» ویا «أفضی الرجال إلی النساء» می‌آمد چنین القا می‌شد که چون شما بودید که استفاده‌ای از زنان کرده‌اید، پس حق ندارید پولی که بابت این استفاده داده‌اید را پس بگیرید؛ اما با تعبیر «بعضکم إلی بعض» مساله را طرفینی کرد، یعنی هم شما خود را به آنان رساندید و هم آنان خود را به شما رساندند؛ یعنی إفضاء را مساله‌ای طرفینی معرفی کرد؛ و در واقع‌می‌گوید وقتی که شما می‌خواهید به کسی ظلم کنید که این اندازه با هم درگیر روابط متقابل شده‌اید؟! ✅ تبصره: این تعبیر شاید از بهترین شواهدی است که نشان می‌دهد این سخن که ادبیات قرآن #ادبیات_مردسالارانه است، تهمتی بیش نیست. در جایی که افراد به طور طبیعی عبارات را به گونه #مردسالارانه به کار می‌برند، اسلام از تعبیر طرفینی استفاده می‌کند. 🍃ب. ... @yekaye

. 7️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» واضح است که عبارت «چگونه آن را بازستانید در حالی که ...» از یک تعجب حکایت دارد. وجه این تعجب چیست؟ 🍃الف. شما با هم همبستر بوده‌اید و چنان به هم نزدیک شده‌اید که گویی یک نفر هستید؛ و این خیلی عجیب است که کسی به خودش یا قسمتی از وی به قسمت دیگری از خودش ظلم کند. (الميزان، ج‏4، ص258) 🍃ب. او خودش را برای لذت و بهره‌وری شما در اختیارتان قرار داده و یا این کار الفت و مودتی بین شما برقرار شده، چگونه سزاوار است که با کسی که این اندازه به هم الفت گرفته‌اید چنان رفتار کاسب‌کارانه ظالمانه‌ای در پیش گیرید؟! (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ج. ... @yekaye

. 8️⃣ «أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» مقصود از میثاق غلظی که زنان از شوهرشان گرفته‌اند چیست؟ 🍃الف. همان عهدی است که هنگام عقد از مرد گرفته می‌شود که رفتارش با زن بر اساس «نگه داشتن بر اساس عرف ویا رها کردن با نیکی» (بقره/229) باشد (حدیث2) و واضح است که اگر او را مجبور به پس دادن مهریه‌اش کند به «رها کردن به نیکی» عمل نکرده است. (مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ب. خود خطبه عقد است که با آن روابط جنسی بین زن و مرد مجاز می‌شود (حدیث 1 و 3 و 4) 🍃ج. این جمله عطف تفسیری جمله قبل است، یعنی همین که بین شما نزدیکی آنچنانی برقرار شد، این یعنی میثاق بسیار شدیدی بین شما بسته شد. (به نقل از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16؛ و بعید نیست حدیث2 موید این برداشت باشد) 🍃د. وابستگی‌ای که با عقد ازدواج بین زن و مرد ایجاد می‌شود که از لوازم آن مهریه‌ای است که تعیین می‌گردد و مرد خود را متعهد به ادای آن معرفی می‌کند. (الميزان، ج‏4، ص258) در واقع، گفته‌اند «مصاحبت بیست روز، انسان را شبیه خویشاوند می‌کند؛ چه رسد به پیوند زوجیت که ارتباطی بسیار شدیدتر بین طرفین ایجاد می‌کند. (به نقل از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ه. ... @yekaye

. 9️⃣ «وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً؛ وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» درباره وضعیت حکمی که در این دو آیه آمده و منسوخ بودن یا نبودن آن سه دیدگاه مطرح است: 🍃الف. این یک آیه محکم و غیرمنسوخ است؛ و اینکه مرد حق دارد در صورت خلع، (مقداری یا کل)‌ مهریه‌‌اش را پس بگیرد، منافاتی با این دو آیه ندارد، زیرا مساله خلع در جایی است که نشوز از جانب زن رخ داده باشد؛ در حالی که این آیه ناظر به بهتان زدن به زن است. (نظر اکثر مفسران شیعه و سنی) 🍃ب. این آیه محکم و غیرمنسوخ است، ولی شامل خال خلع هم می‌شود و لذا حکم خلع را اسلام به رسمیت نمی‌شناسد و مرد تحت هیچ شرایطی حق ندارد مهریه‌ای که داده، پس بگیرد. (بكير بن بكر بن عبد الله المزني، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) 🍃ج. این دو آیه با آیه «فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيما حُدُودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيْهِما فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ» (بقره/229) نسخ شده است. (حسن بصری، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) معنی این آیه این است: پس اگر بيم آن داشتيد كه آن دو [زن و شوره] حدود خدا را برپا ندارند [یعنی در صورتى كه يكديگر را نمى‏خواهند يا زن كراهت شديد دارد] حرجی بر آنها نيست در آنچه زن [براى رهايى خود مقداری یا همه مهریه را به عنوان] فديه دهد [تا مرد او را طلاق دهد]) @yekaye

949) 📖 وَ لا تَنْكِحُوا ما نَكَحَ آباؤُكُمْ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ ساءَ سَبيلاً 📖 💢ترجمه و ازدواج مکنید با آن زنانی که پدرانتان نکاح کردند جز آنچه قبلا گذشته است؛ همانا این کاری شنیع و هلاکت‌بار بوده است و بد راه و رسمی بود. سوره نساء (4) آیه 22 1398/6/4 24 ذی‌الحجه 1440 @yekaye

@yekaye

🔹تَنْكِحُوا ؛ نَكَحَ در بحث از آیه 3 همین سوره گذشت که ▪️ماده «نکح» هم برای «پیمان ازدواج» به کار می‌رود و هم برای «عمل نزدیکی کردن». ▫️برخی بر این باورند که اصل آن برای عمل نزدیکی کردن بوده، و به مناسبت برای ازدواج هم به کار رفته؛ ▫️در مقابل برخی بر این باورند که این ماده در اصل به معنای عقد و پیمان ازدواج است؛ و نه نزدیکی کردن و بعدا به نحو استعاری برای جماع و نزدیکی به کار رفته است؛ بویژه که با توجه به وجود حیا در انسان تمامی اسمهای ناظر به جماع، ابتدا به نحو کنایی در خصوص این کار استفاده شده است؛ و شاهد قرآنی بر اینکه «نکاح» لزوما به معنای نزدیکی کردن نیست، این آیه شریفه است که «إِذا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِناتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُن» (احزاب/۴۹) چرا که از نکاحی صحبت کرده که قبل از تماس به طلاق منجر شده است. چنانکه آیه «وَ ابْتَلُوا الْيَتامی‏ حَتَّی إِذا بَلَغُوا النِّكاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ» (نساء/۶) نیز صرف بلوغ جنسی نیست، بلکه بلوغ اجتماعی‌ای است که شخص آمادگی ازدواج و تشکیل خانواده را پیدا می‌کند؛ و شاهد دیگری بر این مدعا هم که اصل نکاح ناظر به پیوند زناشویی، و نه عمل جنسی بوده، و کاربردش در عمل جنسی به نحو استعاره‌ای بوده، آن است که علی‌رغم شباهت عمل جنسی در حیوانات با انسان، ظاهرا تعبیر «نکاح» فقط در مورد عمل انسان (و نه عمل بین خود حیوانات) به کار می‌رود. ▪️کاربرد این ماده به صورت ثلاثی مجرد (نَكَحَ يَنْكِحُ نِكاحاً) به معنای «ازدواج کردن» است که هم برای مرد «وَ لا تَنْكِحُوا ما نَكَحَ آباؤُكُمْ مِنَ النِّساء» (نساء/۲۲) هم برای زن «حَتَّی تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ» (بقره/۲۳۰)‌ و هم برای خود پیمان ازدواج «وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكاحِ» (بقره/۲۳۵) به کار می‌رود. 🔖جلسه 928 http://yekaye.ir/an-nesa-4-3/ @yekaye

🔹سَلَفَ ▪️ماده «سلف» در اصل بر تقدم و پیش گرفتن چیزی دلالت دارد، چنانکه تعبیر «سَلَف»‌ به معنای «گذشتگان» است و بیع سَلَف، هم خرید و فروشی است که قیمت کالا مدتی پیش از دریافت جنس پرداخت می‌شود (پیش‌خرید) (معجم مقاييس اللغة، ج‏3، ص95-96) ▪️برخی توضیح داده‌اند که این ماده در اصل صرفا به وقوع و تحقق چیزی در گذشته دلالت دارد، و ▪️تفاوتش با واژه‌های نزدیک به آن مانند «سبق» و «تقدم» و «مرور» و «مُضی» در همین است که 🔸در «سبق»‌ (نقطه مقابل «لحوق») تقدم در حرکت یا عمل یا فکر مد نظر است؛ 🔸در «تقدم» (نقطه مقابل «تأخر») جلو افتادن و مقدم بودن چیزی بر چیز دیگر؛ 🔸در «مرور» عبور از نقطه معین؛ و 🔸 در «مُضی» گذر زمان و از زمان حال عبور کردن مد نظر است؛ اما 🔸در «سلف» نه بسق و لحوق، و نه تقدم و تاخر، و نه عبور از نقطه‌ای معین، و نه جریان داشتن در گذشته و آینده، هیچیک لحاظ نشده، بلکه صرف وقوع امری در گذشته مورد نظر است: «فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهى‏ فَلَهُ ما سَلَفَ» (بقره/275) ، «وَ لا تَنْكِحُوا ما نَكَحَ آباؤُكُمْ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ» (نساء/22) «أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ» (نساء/23) «عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ» (مائده/95) ، «يُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَف» (انفال/38) ‏ (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج‏5، ص219) ▪️این ماده وقتی به باب افعال می‌رود، حالت متعدی به خود می‌گیرد، یعنی چیزی را در گذشته قرار دادن و اقدام به سپری کردن؛ چنانکه مقصود از آن در آیات «هُنالِكَ تَبْلُوا كُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ» (یونس/30) «كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ» (حاقه/24) اعمال نیک و بدی است که شخص آنها را انجام داده و از سر گذرانده است. (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج‏5، ص220) ▪️خود کلمه «سَلَف» به معنای «متقدم» است، چنانکه در آیه «فَجَعَلْناهُمْ سَلَفاً وَ مَثَلاً لِلْآخِرينَ» (زحرف/56) یعنی آنان را متقدم [به عنوان انسانهایی که پیش از بقیه بودند] و مایه عبرت دیگران قرار دادیم. (مفردات ألفاظ القرآن، ص420) 📿ماده «سلف» و مشتقات آن 8 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @yekaye

🔹فاحِشَةً در آیه ۱۵ بیان شد که ▪️ماده «فحش» (با کلماتی همچون فُحْش و فَحْشَاء و فَاحِشَة) در اصل دلالت بر زشتی و قبح و شناعت در چیزی می‌کند، به طوری که در مورد هر چیزی که از حد خودش تجاوز کند (که به نحوی موجب کراهت شود) «فاحش» گفته می‌شود؛ ▪️«فاحشة» عملی است که زشتی آن شدید است؛ و کلمه «فحشاء» (إِنَّما يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ؛ بقره/۱۶۹) ‌به خاطر «مد»ی که در کلام دارد، مفهومش شدیدتر از «فاحِشَة» است. ▪️همچنین اشاره شد که این کلمه بسیاری از اوقات به طور خاص در مورد «روابط جنسی نامشروع» (اعم از زنا و لواط و مساحقه) به کار می‌رود: «لا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَ لا يَخْرُجْنَ إِلاَّ أَنْ يَأْتينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَة» (طلاق/۱) ، «وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنى‏ إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبيلاً» (اسراء/۳۲) ، «أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ ما سَبَقَكُمْ بِها مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْعالَمينَ» (اعراف/۸۰) ، «وَ اللاَّتي‏ يَأْتينَ الْفاحِشَةَ مِنْ نِسائِكُمْ» (نساء/۱۵) 🔖جلسه ۹۴۲ http://yekaye.ir/an-nesa-4-15/ @yekaye

🔹مقْتاً قبلا بیان شد که ▪️درباره اصل ماده «مقت» برخی گفته‌اند که دلالت می‌کند بر قُبح و زشتی؛ برخی گفته‌اند که دلالت دارد بر بُغض و نفرت شدید؛ و برخی هم هر دو مولفه را دخیل دانسته و گفته‌اند که دلالت دارد بر بُغض و نفرت شدید از کسی که مرتکب کار زشت و قبیحی می‌شود. (مفردات ألفاظ القرآن، ص۷۷۲) ▪️در آیه «وَ لا تَنْكِحُوا ما نَكَحَ آباؤُكُمْ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ ساءَ سَبيلاً» (نساء/22) خداوند با استفاده از این کلمه و عطف آن به «فحشاء»، منفوریت این را کسی با زنِ پدرش ازدواج می‌کرد در ردیف فحشاء قرار داد. ▪️کاربردهای قرآنی دیگر این ماده عبارتند از: «لا يَزيدُ الْكافِرينَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِلاَّ مَقْتاً» (فاطر/۳۹) «إِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا يُنادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِنْ مَقْتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمانِ فَتَكْفُرُونَ» (غافر/۱۰) «كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ» (غافر/۳۵ و صف/۳) 🔖جلسه 739 http://yekaye.ir/al-fater-35-39/ @yekaye