0️⃣1️⃣ سوالات را میشود از مکاتب جدید گرفت اما در پاسخ، نباید با ذهنیت آنها به سراغ قرآن رفت
🔺نسبت به مکاتب جدید و نظریات آنها، روش منطقی و معقول آن است که «نخست بهسراغ خود اين مكتبها برويم تا اين مكتبها را خوب بشناسيم و پس از فهم آنها، با مسائل تازهاى آشنا شويم كه اين مكتبها بدانها پاسخ دادهاند.
آنگاه به قرآن مراجعه كنيم تا ببينيم قرآن بدانها چه پاسخى داده، بىآنكه بخواهيم همان پاسخى را كه آن مكتب داده است، از قرآن هم بهدست آوريم.»
🔺اين اشتباه است كه بهطور مثال ابتدا به #اگزيستانسياليسم مراجعه كرده و آراء، افكار و انديشههاى اين مكتب و موضعگيرىهايش را دربارۀ مسائل نو دريافته و بپذيريم، سپس سراغ قرآن برويم تا براى اين فكر پذيرفتۀ خودمان #پشتوانۀ_قرآنى پيدا كنيم.
🔺اين روش، #بسيار_خطرناك و منشأ #تحريف در فهم قرآن است. نباید اینگونه باشد که از قبل نظر خود را مشخص کرده باشیم و حالا در قرآن بدنبال شاهد و موید برای آن باشیم بلکه باید از دل قرآن پاسخ ها را استخراج کنیم.
ما مىخواهيم واقعاً نظر قرآن را بيابيم؛ بدون التزام به يك فكر و انديشه و بدون اينكه در صدد باشيم براى يك انديشۀ از پيشپذيرفتهشده، پشتوانۀ قرآنى دستوپا كنيم.
🔺ما بدونشك مىتوانيم مكتبهاى #فلسفى، #عرفانى، #اخلاقى، #اجتماعى، #اقتصادى و #تربيتى را مطالعه كنيم و ببينيم اين مكتبها در زمينۀ چه مسائلى سخن گفتهاند. طبعاً در اين مطالعه به مسائل و موضعگيرىهاى تازهاى برمىخوريم و اين طبيعى است كه بخواهيم ببينيم مكتب ما در آن زمينهها چه مىگويد.
🔺سپس مراجعه مىكنيم به #قرآن، بىآنكه حتماً انتظار داشته باشيم قرآن اين امور را رد يا تأييد كند و بىآنكه تصميم قبلى گرفته باشيم تا براى آن چيز كه خودمان پسنديدهايم، از قرآن پشتوانه درست كنيم.
🔺اگر با اين روحيه به قرآن مراجعه كنيم بسيار خوب است و در اين مقايسه چهبسا به اين نتيجه برسيم كه فلان مطلب را كه امروز فلان مكتب گفته، فلان آيۀ قرآن در چهارده قرن قبل گفته است.
اما اگر صرفاً بخواهيم براى دستيابى به پشتوانههاى قرآنى برای مطلبی که از قبل تعیین کرده ایم به قرآن مراجعه کنیم، خطرناك و غالباً ما را به انحراف مىكشاند.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 قاعده «از كوزه همان برون تراود كه در اوست»
(بخش سوم)
4️⃣ نکته چهارم: تطبیق این قاعده بر مقوله «جامعه»
🔺آیه شریفه محل بحث، این قاعده را به صورت عام مطرح میکند، لذا همانگونه که انسان ها داراى شاكله و ساختاری جسمی روحی هستند، «#جامعه» نيز داراى شاكله و ساختاری جسمی روحی هست که اين دارایی در یک فرایندی، از نسلى به نسلی ديگر، منتقل ميشود.
🔺براساس این قاعده مهم، همیشه یک پیوند ذاتی و هم سنخیتی بین «#ساخت_اجتماعی» و «#خواست_اجتماعی» وجود دارد.
🔺یعنی از هر ساختاری، هر انتخاب، خواست و عملی برنمی آید و از آن طرف، هر عملی نیز نمیتواند نتیجه هر ساختاری باشد بلکه یک نظم و #سنخیتی بین این دو مقوله وجود دارد.
🔺اصولاً در هر عصری، کنش ها، آرمان ها و مطالبات هر جامعه، برآیند تعامل پیشینه و #تجربیات_تاریخی، ساختار اجتماعی، #استعدادها، #ظرفیت ها و مقتضیات آن و طرز تلقی و رویکرد آن نسبت به حوزه های فرهنگ، سیاست، اقتصاد و گاهی اوضاع بین المللی آن روزگار است.
🔺به عنوان مثال میان کنش ها و مطالبات سیاسی هر جامعه و ساختار اجتماعی آن، گونه ای تعامل، تناسب و سنخیت وجود دارد و از منظر #فلسفی و #جامعه_شناختی هیچ جامعه ای نمیتواند مطالبه ای ناسازگار با ماهیت خود داشته باشد.
قیام ها، کودتاها و... را نیز باید در همین بستر تحلیل کرد.
🔺البته در شناخت دقیق شاکله، چه فردی و چه اجتماعی، باید #مولفه_های_جوهری را از #مولفه_های_عَرَضی جدا کرد. مثلا جوهره شاکله جامعه ایران، جوهره ای دینی است. اگر بخواهیم این جامعه را تحلیل کنیم، نباید وزن این مولفه را مساوی با وزن مولفه های عرضی دانست.
5️⃣ نکته پنجم: «فرهنگ» به مثابه شاکله اجتماعی جامعه
🔺اگر بخواهیم شاکله یک جامعه را تصویر کنیم، شاید مهمترین مولفه اش، «#فرهنگ» آن جامعه باشد. آیت الله خامنه ای ناظر به این نکته میگویند:
«فرهنگ، يعنى خُلقيات و ذاتيات يك جامعه و بومىِ يك ملت؛ تفكراتش، ايمانش، آرمانهايش.» 17/10/83.
ایشان در جای دیگری، فرهنگ را با کلید واژه «#شاکله» تبیین میکنند.(متن)
🔺لذا عامل عمده تعیین کننده رفتار یک جامعه را همین فرهنگ مشخص میکند. يعنى «آن ذهنيّتهاى حاكم بر وجود انسان كه رفتارهاى او را به سمتى هدايت ميكند، تسريع يا كُند ميكند. اين، حدّاقل نيمى از عوامل تعيينكننده و پيشبرنده و جهتدهندهى به همهى رفتارها است.» 23/9/78.
🔺لذا ميتوان فرهنگ را به نحوی «شاكله اجتماعى جامعه» دانست كه در بستر زمان، تحت تأثير عوامل متعدّد، شكل گرفته و بستر زيست و فضاى تحرّك و كنش انسانها را تعيين ميكند.
🔺در واقع عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادى، سياسى، جغرافيايى و... در طول زمان، رسوباتى را بر ذهنیت یک جامعه جاى ميگذارند که اين رسوبات با كنار هم قرار گرفتن و درهم تنيده شدن، شاكله اجتماعی جامعه را ايجاد ميكند.
🔺به عبارت دیگر، در یک جامعه، به مرور #حالات_انسانی که هنوز تثبیت نشده و معمولا زودگذرند، در تاثیر و تاثّراتی تبديل به #عادات_اجتماعی شده و این عادات اجتماعی نیز تبديل به #شاكله_اجتماعی میشود و #فرهنگ_عمومی را شکل میدهد.
(بیانی از آیت الله خامنه ای)
ادامه دارد...
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9