معرفی کتاب کلیله و دمنه (بخش سوم): مروری بر محتوای کتاب کلیله و دمنه 🔗 بخش اول 🔗 بخش دوم #إِنْسانيّاتْ #مداد_الحکما #کلیله_و_دمنه •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

🌱 بخش سوم: مروری بر محتوای کلیله و دمنه 🔰 در دو بخش قبل، معرفی کتاب کلیله و دمنه به قلم دو تن از شهیرترین مترجمان آن از نظر مخاطبان انسانیات گذشت. همان طور که از گفتۀ ایندو برآمد، کلیله و دمنه، نوشتۀ بیدپای برهمن از وزراء دابشلیم، سطان هند، است. این کتاب که با عنوان پنج تنترا و به زبان سانسکریت نگاشته شده است، در عصر ساسانی توسط برزویه (مهتر اطبای پارس) به ایران منتقل و به زبان پهلوی ترجمه شد. پس از اسلام نیز ترجمه های متعددی برای آن نگاشته شد. 🔰 مضمون کتاب، حکایت های گوناگونی است که اغلب از زبان حیوانات نقل می شوند. کلیله و دمنه نیز نام دو شغال است که همراه یک شیر در بیشه ای زندگی می کنند و داستان های کتاب از زبان این دو حکایت می شود. 🔰 آنگونه که نصرالله منشی (مترجم کتاب به فارسی) می گوید، کلیله و دمنه در نسخۀ هندی خود مشتمل بر ده باب بوده است و پارسیان شش باب دیگر بدان افزوده اند. 💠 ده باب اصلی کتاب عبارتند از: 1. الأسد و الثَّور (شیر و گاو)؛ 2. الفحص عن امر دمنه (جستجو از کار دمنه)؛ 3. الحمامة المطوّقة (کبوتر طوق دار)؛ 4. البوم و الغربان (بوم و زاغ)؛ 5. القِرْد و السُّلَحْفاة (میمون و لاکپشت)؛ 6. الناسک و ابن عِرس (زاهد و راسو)؛ 7. السِّنَّور و الجُرَذ (گربه و موش صحرایی)؛ 8. الملک و الطّائر (پادشاه و پرنده)؛ 9. الاسد و ابن آوی (شیر و شغال)؛ 10. الأسوارِ و اللَّبْوَة (تیرانداز و ماده شیر). 💠 باب‌های الحاقی نیز از این قرار است: 1. باب ابتداء کلیله و دمنه؛ 2. برزویة الطبیب؛ 3. الناسَکَ و الضیف (زاهد و مهمان)؛ 4. البلار و البراهمة (بلار اسم وزیر پادشاهی بوده است)؛ 5. السّائِحِ و الصّائِغ (جهانگرد و زرگر)؛ 6. ابن المَلِک و أصحابِه (پسر پادشاه و یارانش) 🔸 البته، در بعضی از نسخه های اصل عربی، باب الحمامه و الثعلب و مالک الحزین (کبوتر و روباه و مرغ آبی) آمده است و در برخی دیگر از این نسخ، باب ملک الجرذان و وزرائه آمده است. بر این اساس، ابواب کلیلۀ عربی به هجده می رسد و هیچ یک از این دو باب در ترجمۀ فارسی نصرالله منشی نیامده است. #مداد_الحکما #کلیله_و_دمنه •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب کلیله و دمنه (بخش چهارم): مروری بر ترجمه های کتاب کلیله و دمنه 👈 قسمت های قبلی #إِنْسانيّاتْ #مداد_الحکما #کلیله_و_دمنه #پی_نوشت نمودار ترجمه کتاب کلیله و دمنه به زبان های مختلف •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

بخش چهارم: مروری بر ترجمه های کلیه و دمنه 1. بُرزوَیه، طبیب و حکیم ایرانی، کلیه و دمنه را به فرمان انوشیروان از هند به ایران آورد و به زبان پهلوی ترجمه کرد (1). 2. نضر بن حارث پیش از ابن مقفع آن را به عربی ترجمه کرد. 3. عبدالله بن مقفع، کاتب ابوجعفر منصور عباسی، آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد. 4. عبدالله بن هلال اهوازی آن را برای یحیی بن خالد برمکی -وزیر مهدی و رشید عباسی- به فارسی ترجمه کرد؛ 5. ابان بن اسحق اللاحقی و ابن الهباریه این کتاب را به زبان عربی به رشتۀ نظم درآوردند؛ 6. سهل بن نوبخت آن را برای یحیی بن برمکی به زبان پارسی به نظم درآورد؛ 7. رودکی در عهد ابونصر سامانی، این کتاب را به نظم فارسی درآورد که تنها اشعاری چند از آن باقی مانده است؛ 8. نظام الملک ابوالمعالی نصرالله بن عبدالحمید منشی در عهد بهرامشاه غزنوی، ترجمۀ عربی ابن مقفع را به فارسی ترجمه کرد. این کتاب به نام «کلیلۀ بهرامشاهی» اشتهار یافته است؛ 9. فضل الله بن عثمان بن محمد الاسفزاری، مَثَل ها و شواهد عربی کلیلۀ بهرامشاهی را برای مجد الدوله علی المستوفی، به فارسی ترجمه کرد؛ 10. بهاء الدین احمد بن محمد طوسی، متلخص به قانعی، این اثر را در عهد سلجوقیان به نظم فارسی درآورد؛ 11. قاضی ابوالمکارم اسعد بن الخطیر المماتی المصری الکاتب، آن را در عصر سلطان صلاح الدین -پادشاه مصر و شامات- به نظم عربی درآورد؛ 12. ملاحسین کاشفی، کلیلۀ بهرامشاهی را برای نظام الدوله امیر شیخ احمد جغتایی، مشتهر به سهیلی، تنقیح و تحریر کرد. این اثر با عنوان «انوار سهیلی» مشتهر شده است. 13. یکی از شعراء، متخلص به فغانی، این اثر را به ترکی ترجمه کرده است؛ 14. ابوالفضل بن مبارک هندی، کلیلۀ بهرامشاهی را تسهیل و تخلیص کرده و به نام «عیار دانش» نامیده است؛ 15. آیت الله حسن زادۀ آملی نیز دو باب کلیلۀ عربی که به فارسی ترجمه نشده بود، را به فارسی ترجمه کرده است. 📚منبع: مقدمۀ آیت الله حسن زاده بر کلیله و دمنه، نشر بوستان کتاب، صص 9 - 12 🖋پی نوشت: (1)ابن مقفع در مقدمه خود بر کتاب، داستان آوردن کلیله و دمنه به ایران را با بیان بسیار شیوا و نغز روایت کرده است (مراجعه شود به: کلیله و دمنه، نشر بوستان کتاب، صص 73 - 88). #مداد_الحکما #کلیله_و_دمنه #ترجمه •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب الادب الکبیر در بخش نخست از فیلسوف الدوله، مروری بر زندگی نامه و آثار عبدالله بن مقفع داشتیم. در ادامه نیز مروری تفصیلی بر کلیله و دمنه داشتیم که به قلم توانای ابن مقفع از پهلوی به عربی ترجمه و ابوابی نیز بدان افزوده شده بود. در این بخش و بخش های آتی به معرفی تالیفات وی در حوزه حکمت عملی می پردازیم. یکی از این آثار، الادب الکبیر نام دارد. در ادامه بیشتر با این اثر آشنا خواهیم شد. #مداد_الحکما #ابن_مقفع #إنسانیات •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب الادب الکبیر (بخش اول) بخش اول: دربارۀ کتاب الادب الکبیر، پندنامه ای مختصر (حدود ۵۰ صفحه) درباره آیین کشورداری و آداب و رسوم اجتماعی است که به زبان عربی به خامه تحریر درآمده. الادب الکبیر مشتمل بر دو بخش عمده است: اصول و فصول. ابن مقفع در بخش اصول، نکاتی کلی پیرامون دین، اصلاح بدن، جود و بخشش، پیش رو بودن، سخن گفتن و معیشت بیان کرده است. فصل های کتاب نیز درباره آداب سرپرستی امور (ولایت)، آداب سلطنت و آداب معاشرت با دوستان هستند. ابن مقفع در طلیعه کتاب می گوید: پیشینیان ما دارای جثه ای بزرگ، خردهایی افزون تر و نیرویی سخت تر بوده و عمری درازتر داشته اند؛ با آن عمر دراز تجربه اندوزی کرده اند، از این روی دیندارانشان به علم و عملی فراوان تر از ما آراسته بودند و دنیا دارانشان نیز در سخن آرائی و فضل فزونی داشتند. ایشان این تجربیات را برای ما نیز بجا گذاشته اند. در این زمان تنها کوشش دانشمندان ما، باید بهره بردن و پیروی از سیره ایشان باشد. ابن مقفع مطالب گذشتگان را بدین صورت دسته بندی می کند: تعظیم خداوند متعال، واداشتن به توجه به او و درخواست از او، کوچک شمردن دنیا و بی اعتنایی به آن، نگارش اصناف علم، جداکردن اقسام آن و دسته بندی اجزاء هر علم، بیان روش علوم، توضیح مبانی و مآخذ هر علم، بیان صورت های ادب و انواع اخلاق. در بخش های دیگر، مروری بر ترجمه ها و محتوای اصول و فصول الادب الکبیر خواهیم داشت. #مداد_الحکما #ابن_مقفع #إنسانیات •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب الادب الکبیر (2) در بخش نخست، دربارۀ محتوای کتاب الادب الکبیر سخن گفتیم و مروری مختصر بر مقدمۀ ابن مقفع بر آن داشتیم. در این بخش، مروری بر ترجمه های این اثر خواهیم داشت. #مداد_الحکما #ابن_مقفع #إنسانیات •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

مشهورترین آثار سعدی عبارت‌اند از: بوستان و گلستان. از وی آثار دیگری به شکل غزل، قصیده، قطعه، و غیره نیز در دست است. بوستان یا سعدی‌نامه، که در واقع اولین اثر اوست و در سال ۶۵۵ قمری تمام شده است. در این اثر به مسائلی نظیر اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات پرداخته شده است. دربارۀ این اثر و محتوای آن چند فرسته تقدیم حضورتان می شود. #مداد_الحکما #سعدی #بوستان #تراث_حکمی •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

🔰 دربارۀ بوستان سعدی: 🔶 با آنکه‌ سعدی‌ به‌ نام‌ کتاب‌ دیگر خود گلستان‌ تصریح‌ کرده‌ است‌. اما به‌ نام‌ این‌ مثنوی‌ که‌ از آن‌ با تعبیر «نام‌بُردار گنج‌» یاد می‌کند. اشاره‌ای‌ نکرده‌ است‌. 🔶 نام کتاب بنا بر نسخه‌های خطّی قدیم، از جمله نسخه کتابخانه بنیاد بودمر در ژنو (تحریر در ۷۲۰)، سعدی‌نامه بوده گویا بعدها خودِ شاعر یا، به احتمال بیشتر، نسخه نویسان برای قرینه سازی با گلستان، نام بوستان را برای کتاب برگزیده‌اند و نام اصلی آن کم کم فراموش شده است. 🔸 فروغی در مقدمه خود بر بوستان استنباط کرده است که سعدی مدتی پس از اتمام اثر، برخی اشعار و کلمات و احتمالاً نام آن را تغییر داده است. به نظر می‌رسد که وی از مدت‌ها قبل از ۶۵۵، بخش‌ها یا دست کم حکایت‌هایی از بوستان را به نظم درآورده بوده و در تاریخ یادشده پایان رسمی کتاب را اعلام کرده است. 🔶 بوستان‌ که‌ زمینه‌های‌ سرودن‌ آن‌ در طول‌ سیر و سیاحت‌های‌ سعدی‌ فراهم‌ آمده‌ و بخش‌هایی‌ از آن‌ هم‌ پیش‌ از بازگشت‌ِ سعدی‌ به‌ شیراز سروده‌ شده‌ بود، بنابر اشاره سعدی در دیباچه بوستان در ۶۵۵ق‌، در فاصله دو عید -احتمالاً عید فطر و قربان‌- به‌ نام‌ ابوبکر بن‌ سعد بن‌ زنگی‌، اتابک‌ سلغری‌ فارس‌ (حک ۶۲۳- ۶۵۸ق‌/ ۱۲۲۶-۱۲۶۰م‌) به‌ پایان‌ آمد و به‌ تعبیر خود شاعر در این‌ سال‌ «پُردُر شد این‌ نام‌بردار گنج‌». 🔶 از ۱۲۳۹/۱۸۲۴ ـ که ظاهراً نخستین بار بوستان در کلکته چاپ شد تا روزگار ما که منقّح‌ترین بوستان را غلامحسین یوسفی در ۱۳۵۹ش با سرمایه انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی چاپ کرد، دهها چاپ بوستان همراه کلیات سعدی یا جداگانه در داخل و خارج از ایران عرضه شده است که هر کدام به گونه‌ای و در دوره‌ای توجه محقّقان را به خود جلب کرده است. 📚 مدخل بوستان در سایت ویکی فقه #مداد_الحکما #سعدی #بوستان #تراث_حکمی •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

🔰 مروری بر محتوای بوستان‌ 🔶 بوستان‌ در بحر متقارب‌ (هم‌وزن‌ِ شاهنامه فردوسی‌) بر طبق‌ نسخه مصحح‌ غلامحسین‌ یوسفی‌ در ۰۱۱'۴ بیت‌ سروده‌ شده‌ است‌. 🔸 این‌ مثنوی‌ دارای یک دیباچه‌ و ۱۰ باب‌، بدین‌ ترتیب‌ است‌: ۱. عدل‌ و تدبیر و رای‌، (۱۹ حکایت). ۲. احسان‌، (۲۹ حکایت). ۳. عشق‌ و مستی‌ و شور، (۱۹ حکایت). ۴. تواضع‌، (۲۷ حکایت). ۵. رضا، (۱۲ حکایت). ۶. قناعت‌، (۱۵ حکایت). ۷. عالَم‌ تربیت‌، (۲۲ حکایت). ۸. شکر بر عافیت‌، (۹ حکایت). ۹. توبه‌ و راه‌ صواب‌، (۱۹ حکایت). ۱۰. مناجات‌ و ختم‌ کتاب‌. (۳ حکایت). 🔸 از میان حکایت‌های آن حدود بیست تا سی حکایت مهم‌تر و قابل بحث و بقیه، تمثیل‌ها و نکته‌های اجتماعی، تربیتی، سیاسی و اخلاقی است که ظاهراً سعدی برای ارائه و رنگ آمیزی و دلپذیرکردن دیدگاه‌های خود آفریده و هر یک را در جای لازم به کار برده است. 🔸 بسختی می‌توان پذیرفت که حوادث این حکایت‌ها، بخصوص آن‌ها که خود شاعر به عنوان یکی از شخصیت‌های حکایت ظاهر می‌شود، در عالم واقع اتفاق افتاده باشد؛ بویژه آن‌که این حکایت‌ها کمتر در منابع پیشین نمونه و مأخذی دارد. 🔸 سعدی در این کتاب زیباترین ارزش‌های اخلاقی را با والاترین دیدگاه‌های اجتماعی در هم آمیخته و با ترکیب فرهنگ ناب ایرانی ـ اسلامی و تجربه اندوزی‌های کم نظیر خود، جهان مطلوب خود را وصف کرده است. 🔸 سعدی در بوستان با تلفیق شیوه‌ها و نوآوری‌های موجود در تمام مثنوی‌های نام‌آور پیش از خود، از شاهنامه گرفته تا حدیقة الحقیقة سنایی و مخزن الاسرار نظامی، شیوه نوینی آفریده و تلویحاً به مقابله با همگی آن‌ها برخاسته است. 📚 مدخل بوستان در سایت ویکی فقه #مداد_الحکما #سعدی #بوستان #تراث_حکمی •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

💠 مروری بر محتوای حکمی‌ بوستان‌ (قسمت اول) 1⃣ حکمت‌ نظری‌ 🔶 سعدی‌ در مقدمه بوستان‌ - که‌ باید آن‌ را «توحیدیه‌» خواند - طی‌ ۶۷ بیت‌ به‌ مهم‌ترین‌ مباحث‌ نظری‌ در زمینه ذات‌، صفات‌ و افعال‌ حق‌ پرداخته‌، و مسائل‌ مهم‌ نظری‌ را با حال‌ و هوای‌ کلامی‌ - عرفانی‌ بیان‌ کرده‌ است‌. 🔸 در این‌ مقدمه‌ مسائل‌ با گرایش‌ کلامی‌ آغاز می‌شود و با گرایش‌ عاشقانه‌ - عارفانه‌ پایان‌ می‌یابد. غیر از برشمردن‌ صفات‌ گوناگون‌ خداوند با تعابیر شاعرانه‌ مسائلی‌ چند بدین‌ شرح‌ چشم‌گیر است‌: مسئله قدرت‌ بی‌کران‌ خداوند مسئله علم‌ خداوند مسئله خلق‌ از عدم‌ مسئله عدم‌ امکان‌ شناخت‌ ذات‌ حق‌ و مسائل‌ عرفانی‌ ناب‌ چون‌ توصیه‌ به‌ تصفیه دل‌ به‌ عنوان‌ یگانه‌ ابزار دست‌ یافتن‌ به‌ معرفت‌ 🔶 مسائل‌ عشق‌ و عرفان‌ سعدی‌ در باب‌ سوم‌ به‌ بنیادی‌ترین‌ مسائل‌ عشق‌ و عرفان‌ می‌پردازد و ۴ نظریه مهم‌ ابراز می‌دارد که‌ بنیادی‌ترین‌ نظریه‌ها در عرفان‌ نظری‌ است‌. ۱. عشق‌ مجازی‌ و حقیقی‌ چو عشقی که بنیاد آن بر هواست چنین فتنه‌انگیز و فرمانرواست عجب داری از سالکان طریق که باشند در بحر معنی غریق؟ ۲. نظریه معشوق‌ جویی‌ خلاف‌ طریقت‌ بوَد کاولیا تمنا کنند از خدا جز خدا ۳. نظریه وحدت‌ همه هرچه هستند ازان کمترند که با هستیش نام هستی برند ۴. نظریه فنای‌ در عشق‌ و رسیدن‌ به‌ کمال‌ مترس‌ از محبت‌ که‌ خاکت‌ کند که‌ باقی‌ شوی‌ گر هلاکت‌ کند 📚 مدخل بوستان در سایت ویکی فقه با تصرف و تلخیص #مداد_الحکما #سعدی #بوستان #تراث_حکمی •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

💠 مروری بر محتوای حکمی‌ بوستان‌ (قسمت دوم) 2⃣ حکمت‌ عملی‌ به‌ تعبیر نصیرالدین‌ طوسی‌ در اخلاق‌ ناصری‌، حکمت عملی دانش‌ِ «قیام‌ نمودن‌ به‌ کارهاست‌ چنان‌که‌ باید» سعدی‌ با توجه‌ به‌ تمامی‌ جوانب‌، در بوستان‌ نظامی‌ ویژه‌ در حکمت‌ عملی‌ پرداخته‌ است‌ که‌ از یک‌ سو رنگ‌ِ حکمی‌ و فلسفی‌ دارد و از سوی‌ دیگر رنگ‌ِ عرفانی‌ و عاشقانه‌ و در عین‌ حال‌ شاعرانه‌، اما ژرف‌نگرانه‌ و واقع‌بینانه‌. 🔶 اخلاق‌ سراسر بوستان‌، تأکید بر خالی‌ شدن‌ و پاک‌ شدن‌ از رذایل‌ (تخلیه‌) و آراسته‌ شدن‌ به‌ فضایل‌ (تحلیه‌) است‌. مفاهیمی‌ چون‌ عدل‌، احسان‌، عشق‌، تواضع‌، رضا، شکر و توبه‌ - که‌ در عناوین‌ باب‌ها آمده‌ است‌ - از جمله فضایل‌ به‌شمار می‌آیند. 🔸 هر فضیلت‌ در تقابل‌ با رذیلتی‌ که‌ در برابر آن‌ قرار دارد، در یک‌ داستان‌ آن‌سان‌ مطرح‌ می‌شود که‌ شنونده‌ به‌ فضیلت‌ روی‌ آورد و از رذیلت‌ روی‌ برتابد. 🔸 این‌ صف‌آرایی‌ِ نیکی‌ها و بدی‌ها در برابر یکدیگر و این‌ تقابل‌ فضایل‌ و رذایل‌ را در هر داستان‌ بوستان‌ شاهد توانیم‌ بود؛ صف‌آرایی‌ و تقابلی‌ که‌ سعدی‌ می‌کوشد به‌ سود نیکی‌ها و فضیلت‌ها تمام‌ شود و در شهر وجود انسان‌ که‌ پُر از نیک‌ و بد است‌ و نیکی‌ها در برابر بدی‌ها ایستاده‌اند، پیکار به‌ سود نیکی‌ها پایان‌ یابد و خرد بر هوا و هوس‌ چیره‌ گردد. 🔶 تدبیر منزل‌ تدبیر منزل‌ یا حکمت‌ منزلی‌ دانشی‌ است‌ که‌ از چگونگی‌ رفتار و کردار نیک‌ در جمع‌ خانواده‌ بحث‌ می‌کند. 🔸 مسائلی نظیر خانواده، ملاک‌های همسر، آداب برخورد با همسر و فرزند، تربیت فرزندان، شیوه تعلیم و تربیت کودکان از جمله مسائل این حوزه در بوستان هستند. 🔶 سیاست‌ مدن‌ سعدی‌ - که‌ طرح‌ آرمان‌شهرش‌، یعنی‌ بوستان‌ چونان‌ جمهوری‌ افلاطون‌ به‌ ۱۰ بخش‌ (باب‌، کتاب‌) تقسیم‌ می‌شود و موضوع‌ آن‌ با بحث‌ از عدالت‌ آغاز می‌گردد - چونان‌ افلاطون‌ اعلام‌ می‌دارد که‌ باید پادشاه‌ با عدل‌ و تدبیر و رای‌ حکومت‌ کند و تلویحاً نظر می‌دهد که‌ صاحب‌ عدل‌ و تدبیر و رای‌، شایسته پادشاهی‌ است‌. 🔸 بی‌گمان‌ باب‌ اول‌ بوستان‌، باب‌ عدل‌ و تدبیر و رای‌، حاوی‌ نظریات‌ سعدی‌ در باب‌ حاکم‌ و حکومت‌ آرمانی‌ و به‌طور کلی‌ در باب‌ آرمان‌شهرِ مورد قبول‌ اوست‌. #مداد_الحکما #سعدی #بوستان #تراث_حکمی •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2