پیشوند «بـ-» و «نـ-» به‌علاوۀ فعل‌های آغازشده با الف (مانند «اَرزیدن»، «اُفتادن»، «اِنگاشتن») به این صورت نوشته می‌شوند: بیرزد، نیرزد (نه *بیارزد، *نیارزد)؛ بیفتد، نیفتد (نه *بیافتد، *نیافتد)؛ بینگارد، نینگارد (نه *بیانگارد، *نیانگارد). پس مصرع دوم تصویر این‌گونه نوشته می‌شود: .../ نیرزد آن‌که دلی را ز خود بیازاری، که البته درستش این است: نیرزد آن‌که وجودی ز خود بیازارند. #املا_رسم‌الخط ۱۴‌۰‌۳‌/۰‌‌۳‌/‌۱۸‌ سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

اصطلاح «پدر کسی را درآوردن» از کجا آمده و در اصل چه بوده؟ #واژه‌شناسی ۱۴‌۰‌‌۳‌‌/۰‌‌‌۳‌/‌۲‌‌۰‌ سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

این‌ها همیشه بافاصله: مگر آن‌که، مگر این‌که، مگر نه آن‌که، مگر نه این‌که، مگر نه. این همیشه بی‌فاصله: وگرنه (= «در غیر این صورت»). #فاصله‌گذاری ۱۴‌۰‌۳‌/۰‌‌۳‌‌/۲‌۱‌ سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

«اگر مرگ نبود، بیشترِ کارها را می‌گذاشتم برای بعد. عجله نمی‌کردم و چون تنبلم، با خیال راحت کارهایی که می‌خواهم انجام بدهم را* بعداً انجام می‌دادم. بعداً به جاهایی که دوست دارم بروم می‌رفتم. بعداً ورزش می‌کردم. بعداً کتاب‌هایی که دوست دارم بخوانم و فیلم‌هایی که دوست دارم ببینم را* می‌خواندم و می‌دیدم. بعداً به آن‌هایی که دوستشان دارم سر می‌زدم. بعداً خبری از دوستانی که مدت‌هاست از آن‌ها بی‌خبرم می‌گرفتم. بعداً بابت اشتباهاتم معذرت می‌خواستم و بعداً اشتباهات بقیه را می‌بخشیدم. بعداً می‌دویدم. بعداً یک شب رفقا را به یک چلوکباب عالی دعوت می‌کردم. بعداً سه روز لش می‌کردم و هیچ کاری نمی‌کردم. بعداً سیگار را ترک می‌کردم. بعداً می‌رفتم قلۀ توچال. بعداً مثنوی را می‌خواندم. بعداً طلوع خورشید را نگاه می‌کردم. بعداً چندنفری یک سفر باحال می‌رفتیم. بعداً همۀ کارها را می‌کردم، همۀ کارهایی که دلم می‌خواست را... ولی مرگ هست!» (سروش صحت) ★ مفعول، در فارسی، یا گروه (یک یا چند واژه) است یا جمله و پس از آن نیز معمولاً «را» می‌آید، مانند همین دو «را»یی که نشانه‌گذاری کرده‌ام و پس از مفعولی آمده‌اند که جمله است. بنابراین چیزی به نام «"را"ی بعد از فعل» نداریم و این عبارتِ من‌درآوردی، که سال‌هاست به‌واسطۀ‌ کتاب غلط ننویسیم لقلقۀ زبان ویراستاران و دغدغۀ جان ایشان شده‌، به‌کلی نادرست و ناممکن است. چشم‌ داری تو به چشم خود نگر منگر از چشم سفیهی بی‌خبر گوش داری تو به گوش خود شنو گوش گولان را چرا باشی گرو؟ بی ز تقلیدی، نظر را پیشه کن هم برای عقل خود اندیشه کن (مولوی) #ادبیات #دستورزبان سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

در این بیت، «سربه‌راه»* و «سربه‌هوا» و «چشم‌به‌راه» با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند. الگوی ساخت‌واژی‌شان واژه + «به» + واژه است (واژه‌های این الگو، مانند واژهٔ «سربه‌سر»، یکسان نیستند). ۶۰ مثال دیگر: آتش‌به‌اختیار، آدم‌به‌دور، آرزوبه‌دل، آغازبه‌کار، آماده‌به‌خدمت، ابتدابه‌ساکن، اتکابه‌نفس، اعتمادبه‌نفس، انحراف‌به‌چپ، انحراف‌به‌راست، انگشت‌به‌دهان، پابه‌جا، پابه‌راه، پابه‌رکاب، پابه‌ماه، پابه‌مُهر، تابه‌حال، تفنگ‌به‌دوش، جون‌به‌سر، چراغ‌به‌دست، چماق‌به‌دست، حسرت‌به‌دل، حق‌به‌جانب، خانه‌به‌دوش، دست‌به‌آب، دست‌به‌جیب، دست‌به‌سینه، دست‌به‌عصا، دست‌به‌کار، دست‌به‌کمر، دست‌به‌گریبان،‌ دست‌به‌نقد، دست‌به‌یقه، دیگ‌به‌سر، روبه‌جلو، روبه‌راه، روبه‌قبله، روبه‌موت، زنده‌به‌گور، سربه‌زیر،‌ سربه‌مُهر، سیزده‌به‌در، شانه‌به‌سر، عاقبت‌به‌خیر، قریب‌به‌اتفاق، قریب‌به‌یقین، قلم‌به‌دست، قلم‌به‌مزد، گل‌به‌سر، گوش‌به‌راه، گوش‌به‌زنگ، گوش‌به‌فرمان، لَچَک‌به‌سر، معامله‌به‌مثل، مقابله‌به‌مثل، مقرون‌به‌صرفه، منحصربه‌فرد، نابه‌کار، نمک‌به‌حرام، یکی‌به‌دو. ★ به‌لحاظ وزن شعر، «سربه‌ره» درست است. #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com

پایان داستان تنوین! #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

درست: به قطع و یقین (= «قطعاً و یقیناً») به حتم و یقین (= «حتماً و یقیناً») نادرست: به قطعِ یقین، قطعِ به یقین، حتمِ به یقین یادآوری: «قطع‌ویقین» غیر از «به قطع و یقین» و به‌ معنای «اطمینان» است: «هرگز این‌همه قطع‌ویقین نخواهیم داشت.» (عباس زریاب خویی، لذات فلسفه، ص ۲۴۱) #املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

۴ قاعدۀ فاصله‌گذاری برای بی‌نهایت واژه! قاعدۀ اول: عدد + واژه + «ـ‌ه» همیشه با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله: (سفر) یک‌روزه، (شیرآلات) دوکاره، (نوزاد) سه‌ماهه، (پاک‌کنندۀ) چندمنظوره، و ... . قاعدۀ دوم: عدد + واژه + «ـ‌ی» همیشه با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله: (حرکت) یک‌‌بُعدی، (اختلال) دوشخصیتی، (تختۀ) سه‌لایی، (جهان) چندقطبی، و ... . یادآوری: ۱) «چند» عدد مبهم است و در قاعدۀ ۱ و ۲ قرار می‌گیرد. ۲) در قاعدۀ ۱ و ۲، گاهی دو عدد می‌آید و در این صورت نیز کاملاً با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند: (دختر) پنج‌شش‌ساله، (پرتاب) سی‌چهل‌متری، و ... . قاعدۀ سوم: هر + واژه + «ـ‌ه» همیشه بی‌فاصله: هرروزه، هرماهه، هرساله، و ... . قاعدۀ چهارم: همه + واژه + «ـ‌ه» همیشه با نیم‌فاصله: همه‌روزه، همه‌ساله، همه‌جانبه، و ... . #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

تفاوت «جزء» با «جزو» چیست؟ کدام درست است و چرا؟ #املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

«زغال» یا «ذغال»؟ واژه‌های دواملایی را چگونه بنویسیم؟ #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

شیوۀ نگارش «ـ‌ام، ـ‌ای، ـ‌است، ـ‌ایم، ـ‌اید، ـ‌اند» (۲) (براساس ویراست پنجم شیوه‌نامۀ گروه متنوک) در فارسی گفتاری و شکسته، رسم‌الخط فعل‌های ربطیِ «ـ‌ام، ـ‌ای، ـ‌است، ـ‌ایم، ـ‌اید، ـ‌اند» (مضارع اِخباری فعل «بودن») در پیوند با انواع واژه‌ها به شرح زیر است: ۱) واژه‌های پایا‌ن‌یافته به حروف پیوسته (مانند «ب» و «ه» و «یِ») و حروف جدا (مانند «د»): - خوبم، خوبی، خوبه، خوبیم، خوبید/ خوبین*، خوبن - متوجهم، متوجهی، متوجهه، متوجهیم، متوجهید/ متوجهین، متوجهن - صاحب‌رأیم، صاحب‌رأیی، صاحب‌رأیه، صاحب‌رأییم، صاحب‌رأیید/ صاحب‌رأیین، صاحب‌رأیَن - شادم، شادی، شاده، شادیم، شادید/ شادین، شادن ★ «خوبین» نسبت‌به «خوبید» صمیمانه‌تر و خودمانی‌تر است. تفاوت «ـ‌ین» با «ـ‌ید» در دیگر مثال‌ها نیز همین است. ۲) واژه‌های پایان‌یافته به همزه (مانند «مبدأ» و «جزء»): - مبدأم، مبدئی، مبدئه، مبدئیم، مبدئید/ مبدئین، مبدأن - جزئم، جزئی، جزئه، جزئیم، جزئید/ جزئین، جزئن ۳) واژه‌های پایان‌یافته به صدای e (های بیان حرکت): ساده‌م، ساده‌ای، ساده‌س، ساده‌ایم، ساده‌اید/ ساده‌این، ساده‌ن ۴) واژه‌های پایان‌یافته به صدای ey: راست‌پی‌ام، راست‌پی‌ای، راست‌پِیِه، راست‌پی‌ایم، راست‌پی‌اید/ راست‌پی‌این، راست‌پی‌ان ۵) واژه‌های پایان‌یافته به صدای i: - کُره‌ای‌ام، کره‌ای‌ای، کره‌ایه، کره‌ای‌ایم، کره‌ای‌اید/ کره‌ای‌این، کره‌ای‌ان - مانتویی‌ام، مانتویی‌ای، مانتوییه، مانتویی‌ایم، مانتویی‌اید/ مانتویی‌این، مانتویی‌ان - ناجی‌ام، ناجی‌ای، ناجیه، ناجی‌ایم، ناجی‌اید/ ناجی‌این، ناجی‌ان ۶) واژه‌های پایان‌یافته به صدای o: تواَم، تویی، توئه، توایم، (شما صاحبِ) مانتواید/ مانتواین*، تواَن ★ چون «تواید» و «تواین» بی‌معنی است، «مانتواید» و «مانتواین» آورده شد. ۷) واژه‌های پایان‌یافته به صدای ow: تیزرواَم، تیزرویی، تیزروئه، تیزروایم، تیزرواید/ تیزرواین، تیزرو‌اَن ۸) واژه‌های پایان‌یافته به صدای u: سخنگواَم، سخنگویی، سخنگوئه، سخنگوییم، سخنگویید/ سخنگویین، سخنگواَن ۹) واژه‌های پایان‌یافته به صدای â: دانام، دانایی، دانائه/ داناس، داناییم، دانایید/ دانایین، دانان/ دانائن ۱۰)‌ واژه‌های پایان‌یافته به «یٰ» (مانند «کبریٰ»): کبرام، کبرایی، کبرائه/ کبراس، کبراییم، کبرایید/ کبرایین، کبران/ کبرائن این را هم ببینید: شیوۀ نگارش فعل‌های ربطی در فارسی رسمی و غیرشکسته. #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه تمام اعداد انگلیسی یا عربی متن را فقط با یک دستور فارسی کنیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه تمام فاصله‌های اضافهٔ متن را فقط با یک دستور به یک فاصله تبدیل کنیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه فقط با یک کلید هر متنی را بدون انتقال لینک‌ها و فرمت‌های آن در ورد کپی کنیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه سریع و بدون به‌هم‌ریختگی به شعر کشیدگی دهیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

با نیم‌فاصله: هیچ‌کس از دل هیچ‌کس خبر ندارد. هیچ‌چیز از هیچ‌کس بعید نیست. بافاصله: او شبیه هیچ کسِ دیگری نیست. شعر آن چیزی است که روی می‌دهد، وقتی هیچ چیزِ دیگری نمی‌تواند روی دهد. #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه بدون خطا و اتلاف وقت در جدول خود شماره‌ردیف خودکار درج کنیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه فقط با یک کلیک اعداد متن را در یک راستا و زیر هم قرار دهیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

یک بار برای همیشه: املا و تلفظ فرانسوی: لئون تولستوی املا و تلفظ روسی: لِف تالستوی کدام ترجیح دارد؟ املا و تلفظ روسی. چرا؟ چون مطابق با ملیت نویسنده است. پس «لئون تالستوی»، که نیمی فرانسوی و نیمی روسی است، درست نیست. #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

فرهنگ فشردۀ سخن (حسن انوری، انتشارات سخن، ۲ ج) دقیق‌ترین و مناسب‌ترین منبع موجود برای اهل قلم (نویسندگان، مترجمان، و ویراستاران) است که برخی از ویژگی‌های آن را نام می‌برم (در حال حاضر،‌ هیچ منبع مجازی یا چاپیِ دیگری را پیشنهاد نمی‌کنم): - دارای واژه‌ها و تعبیرهای رایج در فارسی امروز و معانی آن‌ها؛ - نمایش تلفظ معیار واژه‌ها با خط آوانگار؛ - نمایش ریشۀ واژه‌ها (مانند عربی، انگلیسی، ترکی، فرانسوی)؛ - نمایش املای واژه‌ها (مانند ایده‌آل/ ایدئال، بقچه/ بغچه)؛ - نمایش رسم‌الخط مرجح واژ‌ه‌ها (مانند نشئت/ نشأت، جوشکاری/ جوش‌کاری)؛ - نمایش فاصله‌گذاری واژه‌ها (مانند خونِ‌دل/ خون دل، به‌میان آوردن/ به‌میان‌آوردن/ به میان آوردن)؛ - دارای برچسب سبکی واژه‌ها (مانند قدیمی، ادبی، عامیانه، گفتگو)؛ - دارای برچسب دستوری واژه‌ها (مانند اسم، صفت، حرف اضافه)؛ - دارای برچسب کاربردی واژه‌ها (مانند پزشکی، فیزیک، نجوم، فقه). تصویر سمت راست یک مدخل از نسخۀ پی‌دی‌اف این فرهنگ و تصویر سمت چپ نسخۀ چاپی آن است که می‌توانید نسخۀ پی‌دی‌اف را از وبگاه طاقچه بخرید (اینجا). #کتاب_خوب_بخوانیم سید محمد بصام @Matnook_com

«هکسره» چیست؟ اگر در خط به‌جای کسره «ـه/ ه» بنویسیم یا به‌جای «ـه/ ه» کسره بگذاریم، غلط است. به این غلط‌کاری «هکسره» می‌گوییم. برای نمونه، «ویژه‌نامۀ *نوجوانانه اربعین» غلط است، چون «نوجوانان» به «اربعین» اضافه شده‌است و «ـه» نمی‌خواهد. پس هرگاه واژه‌ای را به واژۀ دیگری اضافه کردیم، چیزی به پایان واژۀ اول (یا همان مضاف) اضافه نمی‌کنیم. همچنین در سه جا باید به‌جای صدای e، که کاربردی گفتاری و غیررسمی دارد، «ه» بنویسیم و اگر ننویسیم یا به‌جای آن کسره بگذاریم، غلط است (ستاره‌دارها غلط‌اند): - در پایانِ سو‌م‌شخصِ مفردِ حال و گذشتۀ التزامی: ببینه، نه *ببینِ؛ رفته باشه، نه رفته *باشِ. - در پایانِ مُسند به‌جای فعل ربطی «است»: این کتابه، نه این *کتابِ. - در پایانِ اسم برای معرفه کردن آن: بازم دختره اومد (یعنی آن دختری که برای مخاطب آشناست)، نه بازم *دخترِ اومد. #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

🔴یک بار برای همیشه از شر تمام اشکالات نگارشی و ویرایشی خود خلاص شوید! 🔰دورۀ جامع آموزش ویرایش و درست‌نویسی مؤسسۀ‌ متنوک با ۵۱ درصد تخفیف ویژه و ظرفیت محدود! 📚۱۴ سرفصل اصلی با ۱۴۴ زیرفصل: زبان‌شناسی ▫️ دستورزبان ▫️ ویرایش زبانی و ادبی ▫️ حشو و گرده‌برداری ▫️ عربی در فارسی ▫️ املا و رسم‌الخط ▫️ قواعد فاصله‌گذاری ▫️ اصول نشانه‌گذاری ▫️ شیوه‌های ارجاع‌دهی و تنظیم کتاب‌نامه ▫️ قواعد شکسته‌نویسی ▫️ اصول پاراگراف‌نویسی و روش‌های ساده‌نویسی ▫️ نقد کتاب‌های ویرایش به‌ویژه غلط ننویسیم ▫️ معرفی کتاب‌های تخصصی و جدید در نگارش و ویرایش ▫️ تمرین کارگاهی متن‌محور 💎مدت دوره: ۳۰ ساعت (ویدیو ضبط‌شده) 💎۲ کارگاه در ۱ کارگاه: دستورزبان + ویرایش 💎جزوۀ چاپی ۱۰۰صفحه‌ای کارگاه، رایگان (اینجا) 💎بدون پیش‌نیاز و محدودیت زمانی و مکانی 💎پشتیبانی و ارتباط مستقیم با استاد دوره تا یک سال 💎همکاری با نفرات برتر به‌عنوان ویراستار 🔴تخفیف ۲٫۰۰۰٫۰۰۰تومانی و هدایا (دورۀ آموزشی ورد، اکسل، و ۱۰۰۰ فایل کمک‌آموزشی جدید) فقط تا ۲۱ شهریور ❌هرگز تمدید نخواهد شد!❌ 👩🏻‍💻مشاوره و ثبت‌نام: @MatnookAdmin3 @Matnook_com

نکتۀ سوم: در مجموعه‌فرهنگ‌های سخن، به‌اشتباه واژۀ «پیشخان» در هر دو معنا آمده (۱. ورودی سرپوشیدۀ ساختمان و ۲. میز یا فضایی که از پشت آن به مشتری کالا یا خدمتی عرضه می‌شود) و «پیشخوان» نیز به «پیشخان» ارجاع داده شده‌است؛ درصورتی‌که هریک باید در مدخل جداگانه‌ای بیایند، زیرا دو واژه با معنا و کاربرد متفاوت‌اند. همچنین فرهنگستان زبان و ادب فارسی «پیشخان» را برای عبارت‌های front office و front desk تصویب کرده‌است که معادل درست آن «پیشخوان» است. #املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com