✔️ اولین فقیهی که در حجیّت استصحاب به بناء عقلاء تمسّک کرده، مرحوم علامه حلّی بوده است: «فإنه أوّل من تمسّك ببناء العقلاء العلامة الحلي في النهاية، و أول من تمسّك بالاخبار الشيخ عبدالصمد والد الشيخ البهائي و تبعه صاحب الذخيرة و شارح الدروس و شاع بين من تأخّر عنهم، كما حقّق ذلك الشيخ الانصاري في رسائله في الامر الاول من مقدمات الاستصحاب.» 📚 أصول الفقه- المظفر، الشيخ محمد رضا ج2 ص255 #استصحاب #اصول @Nardebane_feghahat

🔹 من تيقّن الطهارة و شكّ في الحدث لم يجب عليه الطهارة، و طرح الشّك. و به قال أبو حنيفة و الشافعي. و قال مالك: يبني على الشك. و يلزمه الطهارة. و قال الحسن: إن كان في الصلاة بنى على اليقين، و هو الطهارة، و إن كان خارج الصلاة، بنى على الشك، و أعاد الوضوء احتياطاً. ✔️ دليلنا: ما قدمناه من أن الطهارة معلومة، فلا يجب العدول عنها إلا بأمر معلوم، و الشك لا يقابل العلم، و لا يساويه، فوجب طرحه، و عليه إجماع الفرقة. 🔹 و روى عبدالله بن بكير، عن أبيه قال: قال لي أبو عبد الله (عليه السلام): إذا استيقنت انك قد توضأت، فإياك أن تحدث وضوءا أبدا حتى تستيقن انك قد أحدثت. و عن زرارة عن أبي جعفر (عليه السلام) أنه قال: لا ينقض اليقين أبدا بالشك، و لكن ينقضه يقين آخر. 📚 الخلاف، الشيخ الطوسي ج1 ص124 #فقه #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✔️ درس خارج اصول آیت الله سید احمد #مددی(حفظه الله تعالی) 1397/7/10 🔸 جلال‌الدین سیوطی در «الأشباه و النظائر» می‌گوید ربع فقه یا خُمس فقه رویِ «قاعده لا ضرر» است. در ابتدایِ «الأشباه و النظائر» پنج تا قاعده را نقل می‌کند که فقه روی این هاست. {مثلاً} می‌گوید ربع فقه روی استصحاب است، خمس فقه روی لا ضرر است و... #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (1) 🔹 و عند الأصوليين عرّف بتعاريف، أسدها و أخصرها: «إبقاء ما كان» (۱) 🔸...و إلى ما ذكرنا يرجع تعريفه في الزبدة بأنه: «إثبات الحكم في الزمان الثاني تعويلاً على ثبوته في الزمان الأول» (۲) 🔹 ...و أزيف التعاريف تعريفه بأنه: «كون حكم أو وصف يقيني الحصول في الآن السابق مشكوك البقاء في الآن اللاحق» (۳) 📚 فرائد الأصول، الشيخ مرتضى الأنصاري ج3 ص9 ۱. تعریف شیخ انصاری و مشهور ۲. تعریف شیخ بهایی (از نظر مرحوم شیخ، بازگشتِ به همان تعریفِ مشهور دارد + مضافاً بر این که طولانی است) ۳. تعریف میرزای قمی (که از نظر شیخ کج‌ترین و معیوب‌ترین تعاریف است) #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (2) ✔️ شیخ انصاری(ره) تعریف مختصری برای استصحاب ارائه داده‌اند: «إبقاء ما کان» /از نظرِ مرحوم‌ آشتیانی، «اختصار در تعریف» هرچند که امر مطلوبی است، لکن نباید مخلّ باشد. لذا ایشان تعریف شیخ انصاری را مخلّ می‌داند و تعریفی دیگر انتخاب کرده است 🔹 ...و الاهتمام بشأن الاختصار لا يوجب الإخلال بما له دخل في المراد. 🔸 فالأولیٰ أن يعرّف الإستصحاب: «بأنّه الحكم ببقاء ما كان لكونه كان» فإنّه مشتمل على جميع ما له دخل فيه... 📚 بحر الفوائد في شرح الفرائد، الآشتياني، الميرزا محمد حسن ج6 ص14 #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (3) ✔️ آخوند -در حاشیه خود بر رسائل- معتقد است که «تعریف‌ استصحاب» بر حسب مبنایی که در مورد وجهِ حجیّتِ استصحاب وجود دارد، مختلف می‌شود/ مثلا افرادی که حجیت استصحاب را از باب اخبار می‌دانند، با آنها که حجیت استصحاب را از باب افاده ظن می‌دانند، با آنهایی که از بابِ بناء عقلا استصحاب را حجّت می‌دانند، تعاریف مختلفی از استصحاب را ارائه می‌دهند 🔸 لا يخفىٰ أنّ حقيقة الإستصحاب و ماهيته يختلف بحسب اختلاف وجه حجّيته، و ذلك لأنّه إن كان معتبراً من باب الأخبار، كان عبارة عن حكم الشّارع ببقاء ما لم يعلم ارتفاعه. 🔹 و إن كان من باب الظّنّ، كان عبارة عن‌ ظنّ خاصّ به. 🔸 و إن كان من باب بناء العقلاء عليه عملاً تعبّداً، كان عبارة عن التزام العقل به في‌ مقام العمل. 📚 درر الفوائد في الحاشية على الفرائد، الآخوند الخراساني ص289 ✔️ البته آخوند خراسانی در کتابِ کفایه از این دیدگاه عبور کرده‌اند. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ «ابقاء ما کان» و «استصحاب» ✔️ ابقاء بر دو قسم است: الف) ابقاء عملی: فعل مکلّف است، یعنی همانگونه که قبلاً یقین به عدالت زید داشت، الآن هم یقین به عدالت او داشته باشد. قائلین به ابقاء عملی معتقدند که مقتضای ادله استصحاب فقط معذریت و منجزیت است و حکمی در استصحاب جعل نشده است. ب) ابقاء حکمی: فعلِ شارع مقدس است، یعنی شارع مقدس حکم می‌کند ای مکلّف! بر یقین سابقت بمان و هر کجا یقین سابق داشتی و شک لاحق به یقین سابقت عمل کن. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

🔹 مرحوم سید محمد کاظم یزدی معتقد است که لسان ادله استصحاب، «ابقاء عملی» است، مانند «من کان علی یقین فشک فلیمض علی یقینه» 🔸 اما مرحوم آخوند و شیخ انصاری معتقدند که مفاد ادله حجیت استصحاب «ابقاء حکمی» است، چون لسانِ «لا تنقض اليقين بالشك» را قوی‌تر ‌می‌دانند. 🔹 و برخی هم لسان ادله استصحاب را در این مورد، مجمل دانسته‌اند. ✔️ بعید نیست که حق با مرحوم سید محمد کاظم یزدی (قدس‌الله نفسه) باشد. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ استصحاب در امور وجودیه و عدمیه از نظر مرحوم آخوند ✔️ درس خارج اصول استاد محمد محمدی قایینی 96/09/29 🔸 مرحوم آخوند بیان کرده‌اند که فرقی نمی‌کند که مستصحب، امر وجودی باشد یا عدمی. جریان استصحاب منوط به وجودی بودنِ مستصحب نیست. 🔹 مرحوم آخوند وجهِ جریان استصحاب در امور عدمی را این دانسته‌اند که ملاک این است که امرِ وضع و رفعِ مستصحب به دست شارع باشد. همان‌طور که احکام وجودی مثل وجوب و حرمت به دست شارع است، عدم این احکام نیز، رفع و وضعش به دست شارع است. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✔️ سید مرتضی(ره) استصحاب را مطلقاً حجّت نمی‌داند. #استصحاب #اصول @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (4) ✔️ استاد حیدری فسایی: 🔹 مشهور در تعریف استصحاب می‌گویند: «الاستصحاب ابقاء ما کان» 🔸 «ابقاء» یعنی حکم‌کردن به بقاء [یعنی حکم کردن به بقاء چیزی که در گذشته بوده]؛ حال چه کسی حکم به بقاء می‌کند؛ عقل یا شرع [یک از این دو]. مانند اینکه نماز جمعه در زمان حضور معصوم (علیه‌السلام) واجب بوده؛ الآن شک می‌کنم آیا هنوز در زمان غیبت هم واجب است یا خیر؟ عقل یا شرع حکم می‌کند به بقاء چیزی که در گذشته بوده که آن چیز وجوب نماز جمعه است. 🔹 توضیحِ اینکه می‌گوییم عقل یا شرع حکم می‌کند به بقاء بعدا می‌آید که استصحاب یا دلیل عقلی است و حاکم به او عقل است یا دلیل شرعی است و حاکم به او شرع است. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (5) ✔️ استاد حیدری فسایی: 🔸 مرحوم نائینی اینجا حرف قشنگی دارد، می‌گوید: مراد از «ابقاء» در تعریف استصحاب، ابقاء عملی نیست، چون ابقاء عملی کار مکلّف است یعنی مکلف چیزی را که گذشته بوده در مقام عمل باقی می‌گذارد. مقام عمل چه ربطی به استصحاب دارد؟! استصحاب جزء ادلّه است و ابقاء عملی فعل مکلّف است و جزء ادلّه نیست. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat