✳️ تعارض استصحاب حکمی وموضوعی با #اصالة_الصحة 1⃣ در مقابله با اصل صحت، گاه استصحاب حکمی قرار دارد و گاه استصحاب موضوعی. 2⃣ تعارض استصحاب حکمی، مثل این که در صحت معامله انجام شده تردید باشد: مفاد استصحاب عدم انتقال عوضین و بطلان معامله است؛ در حالی که مقتضای اصل صحت آن است که معاملۀ انجام شده، محمول بر صحت است. 3⃣ تعارض با استصحاب موضوعی، مثل این که در صحت معامله انجام شده این تردید باشد که آیا در تاریخ وقوع معامله، بایع به حد بلوغ رسیده بوده یا خیر؟ در این مثال، مفاد استصحاب، عدم بلوغ و نتیجتا بطلان معامله است، حال آن که به مقتضای اصل صحت، معامله محکوم به صحت است. ✅ در این که اصل صحت بر استصحاب حکمی تقدم دارد، علی الظاهر میان فقها تردید نیست؛ زیرا: 🔸 اولا تردید در بقای حالت سابقه (عدم انتقال) ناشی از تردید در کارایی و تاثیر عقد انجام شده است و لذا با اجرای اصل صحت در مورد معامله، تردید در ناحیه معلوم رفع می‌گردد و حکم به انتقال می‌شود. 🔹 ثانیا اگر اصل صحت را بر استصحاب حکمی مقدم ندانیم، موردی برای اصل صحت باقی نمی‌ماند، در حالی که عکس قضیه چنین نیست؛ یعنی با تقدم اصل صحت بر استصحاب، این محذور پیش نخواهد آمد، زیرا مجاری اصل صحت بسیار محدودتر از مجاری استصحاب است و لذا با توجه به این که به موجب ادله سابق الذکر، اصل صحت مسلما حجیت یافته، بنابراین ادله مزبور مخصص دلیل استصحاب محسوب می‌گردد و در موارد اجتماع، استصحاب جاری نمی‌شود. 🔸 ثالثا استصحاب «اصل» است و اصل صحت، « اماره »؛ زیرا اصل صحت همانند اصل ید از ظواهر و اصولی است که شریعت به آن‌ها اعتبار بخشیده و در تقدم اماره بر اصل تردید وجود ندارد. (البته اماره بودن اصل صحت، محل اشکال و تردید بعضی از متأخران قرار گرفته است). #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ درس خارج #اصول آیت الله محمد جواد #فاضل_لنکرانی ۲۳ آبان ۱۳۹۵ 🔹 نظر مرحوم #آخوند_خراسانی این است که اماره بر استصحاب #ورود دارد. در مقابل برخی مانند مرحوم شیخ انصاری می‌گویند اماره بر استصحاب #حکومت دارد. #استصحاب @Nardebane_feghahat

✅ آیا استصحاب عدم ازلی مورد قبول است؟ 1⃣ مشهور: استصحاب عدم ازلی حجت است. 2⃣ شیخ انصاری: استصحاب عدم ازلی حجت نیست، زیرا ادله حجیت استصحاب از آن انصراف دارد. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ درس خارج اصول آیت الله سید احمد #مددی 1397/7/9 🔸می گویند مرحوم سید بحر العلوم در یک سفری که به منطقه چفل داشت، با يک عالم یهودی بحثش می‌شود. او می گوید شما نبوت موسی را قبول دارید ما هم قبول داریم، لذا استصحاب می کنیم. اما نبوت حضرت محمد که محل شک بین ما و شماست. ما قبول نداریم. 🔹 بعد مرحوم بحر العلوم می گوید: من نبوت موسی(ع) را قبول دارم که بشارت به حضرت پیغمبر داده است اما آن موسایی را که تو می گویی قبول ندارم؛ لذا جای استصحاب نیست.  #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

🔹 سید مرتضی استصحاب را در موضوعات خارجیه حجت می‌داند ولی در احکام شرعیه حجت نمی‌داند‌. #استصحاب #اصول @Nardebane_feghahat

🔸 أدلة الفقه وهي الكتاب والسنة و الإجماع والعقل وأما الإستصحاب فإن اُخِذَ من الاخبار فيدخل في السنة و إلا فيدخل في العقل. 📚 قوانين الأصول، القمّي، الميرزا أبو القاسم ج1 ص9 #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✔️ اولین فقیهی که در حجیّت استصحاب به بناء عقلاء تمسّک کرده، مرحوم علامه حلّی بوده است: «فإنه أوّل من تمسّك ببناء العقلاء العلامة الحلي في النهاية، و أول من تمسّك بالاخبار الشيخ عبدالصمد والد الشيخ البهائي و تبعه صاحب الذخيرة و شارح الدروس و شاع بين من تأخّر عنهم، كما حقّق ذلك الشيخ الانصاري في رسائله في الامر الاول من مقدمات الاستصحاب.» 📚 أصول الفقه- المظفر، الشيخ محمد رضا ج2 ص255 #استصحاب #اصول @Nardebane_feghahat

🔹 من تيقّن الطهارة و شكّ في الحدث لم يجب عليه الطهارة، و طرح الشّك. و به قال أبو حنيفة و الشافعي. و قال مالك: يبني على الشك. و يلزمه الطهارة. و قال الحسن: إن كان في الصلاة بنى على اليقين، و هو الطهارة، و إن كان خارج الصلاة، بنى على الشك، و أعاد الوضوء احتياطاً. ✔️ دليلنا: ما قدمناه من أن الطهارة معلومة، فلا يجب العدول عنها إلا بأمر معلوم، و الشك لا يقابل العلم، و لا يساويه، فوجب طرحه، و عليه إجماع الفرقة. 🔹 و روى عبدالله بن بكير، عن أبيه قال: قال لي أبو عبد الله (عليه السلام): إذا استيقنت انك قد توضأت، فإياك أن تحدث وضوءا أبدا حتى تستيقن انك قد أحدثت. و عن زرارة عن أبي جعفر (عليه السلام) أنه قال: لا ينقض اليقين أبدا بالشك، و لكن ينقضه يقين آخر. 📚 الخلاف، الشيخ الطوسي ج1 ص124 #فقه #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✔️ درس خارج اصول آیت الله سید احمد #مددی(حفظه الله تعالی) 1397/7/10 🔸 جلال‌الدین سیوطی در «الأشباه و النظائر» می‌گوید ربع فقه یا خُمس فقه رویِ «قاعده لا ضرر» است. در ابتدایِ «الأشباه و النظائر» پنج تا قاعده را نقل می‌کند که فقه روی این هاست. {مثلاً} می‌گوید ربع فقه روی استصحاب است، خمس فقه روی لا ضرر است و... #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (1) 🔹 و عند الأصوليين عرّف بتعاريف، أسدها و أخصرها: «إبقاء ما كان» (۱) 🔸...و إلى ما ذكرنا يرجع تعريفه في الزبدة بأنه: «إثبات الحكم في الزمان الثاني تعويلاً على ثبوته في الزمان الأول» (۲) 🔹 ...و أزيف التعاريف تعريفه بأنه: «كون حكم أو وصف يقيني الحصول في الآن السابق مشكوك البقاء في الآن اللاحق» (۳) 📚 فرائد الأصول، الشيخ مرتضى الأنصاري ج3 ص9 ۱. تعریف شیخ انصاری و مشهور ۲. تعریف شیخ بهایی (از نظر مرحوم شیخ، بازگشتِ به همان تعریفِ مشهور دارد + مضافاً بر این که طولانی است) ۳. تعریف میرزای قمی (که از نظر شیخ کج‌ترین و معیوب‌ترین تعاریف است) #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (2) ✔️ شیخ انصاری(ره) تعریف مختصری برای استصحاب ارائه داده‌اند: «إبقاء ما کان» /از نظرِ مرحوم‌ آشتیانی، «اختصار در تعریف» هرچند که امر مطلوبی است، لکن نباید مخلّ باشد. لذا ایشان تعریف شیخ انصاری را مخلّ می‌داند و تعریفی دیگر انتخاب کرده است 🔹 ...و الاهتمام بشأن الاختصار لا يوجب الإخلال بما له دخل في المراد. 🔸 فالأولیٰ أن يعرّف الإستصحاب: «بأنّه الحكم ببقاء ما كان لكونه كان» فإنّه مشتمل على جميع ما له دخل فيه... 📚 بحر الفوائد في شرح الفرائد، الآشتياني، الميرزا محمد حسن ج6 ص14 #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ #تعریف_استصحاب (3) ✔️ آخوند -در حاشیه خود بر رسائل- معتقد است که «تعریف‌ استصحاب» بر حسب مبنایی که در مورد وجهِ حجیّتِ استصحاب وجود دارد، مختلف می‌شود/ مثلا افرادی که حجیت استصحاب را از باب اخبار می‌دانند، با آنها که حجیت استصحاب را از باب افاده ظن می‌دانند، با آنهایی که از بابِ بناء عقلا استصحاب را حجّت می‌دانند، تعاریف مختلفی از استصحاب را ارائه می‌دهند 🔸 لا يخفىٰ أنّ حقيقة الإستصحاب و ماهيته يختلف بحسب اختلاف وجه حجّيته، و ذلك لأنّه إن كان معتبراً من باب الأخبار، كان عبارة عن حكم الشّارع ببقاء ما لم يعلم ارتفاعه. 🔹 و إن كان من باب الظّنّ، كان عبارة عن‌ ظنّ خاصّ به. 🔸 و إن كان من باب بناء العقلاء عليه عملاً تعبّداً، كان عبارة عن التزام العقل به في‌ مقام العمل. 📚 درر الفوائد في الحاشية على الفرائد، الآخوند الخراساني ص289 ✔️ البته آخوند خراسانی در کتابِ کفایه از این دیدگاه عبور کرده‌اند. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ «ابقاء ما کان» و «استصحاب» ✔️ ابقاء بر دو قسم است: الف) ابقاء عملی: فعل مکلّف است، یعنی همانگونه که قبلاً یقین به عدالت زید داشت، الآن هم یقین به عدالت او داشته باشد. قائلین به ابقاء عملی معتقدند که مقتضای ادله استصحاب فقط معذریت و منجزیت است و حکمی در استصحاب جعل نشده است. ب) ابقاء حکمی: فعلِ شارع مقدس است، یعنی شارع مقدس حکم می‌کند ای مکلّف! بر یقین سابقت بمان و هر کجا یقین سابق داشتی و شک لاحق به یقین سابقت عمل کن. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

🔹 مرحوم سید محمد کاظم یزدی معتقد است که لسان ادله استصحاب، «ابقاء عملی» است، مانند «من کان علی یقین فشک فلیمض علی یقینه» 🔸 اما مرحوم آخوند و شیخ انصاری معتقدند که مفاد ادله حجیت استصحاب «ابقاء حکمی» است، چون لسانِ «لا تنقض اليقين بالشك» را قوی‌تر ‌می‌دانند. 🔹 و برخی هم لسان ادله استصحاب را در این مورد، مجمل دانسته‌اند. ✔️ بعید نیست که حق با مرحوم سید محمد کاظم یزدی (قدس‌الله نفسه) باشد. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✳️ استصحاب در امور وجودیه و عدمیه از نظر مرحوم آخوند ✔️ درس خارج اصول استاد محمد محمدی قایینی 96/09/29 🔸 مرحوم آخوند بیان کرده‌اند که فرقی نمی‌کند که مستصحب، امر وجودی باشد یا عدمی. جریان استصحاب منوط به وجودی بودنِ مستصحب نیست. 🔹 مرحوم آخوند وجهِ جریان استصحاب در امور عدمی را این دانسته‌اند که ملاک این است که امرِ وضع و رفعِ مستصحب به دست شارع باشد. همان‌طور که احکام وجودی مثل وجوب و حرمت به دست شارع است، عدم این احکام نیز، رفع و وضعش به دست شارع است. #اصول #استصحاب @Nardebane_feghahat

✔️ سید مرتضی(ره) استصحاب را مطلقاً حجّت نمی‌داند. #استصحاب #اصول @Nardebane_feghahat