✅دائره المعارف قرآن کریم✅
🎅#ابوبکر>
◀️ ابوبکر در شان نزول
.....ادامه
👈 ۱۱ . * ثم رددناه اسفل السّافلین الّا الّذین آمنوا و عملوا الصّالحات فلهم اجر غیر ممنون * ( تین ۵ و ۶ )
🌀بر اساس روایتی از انس ، این آیه بر ابوبکر ، عمر ، عثمان و #علی علیه السلام تطبیق شده است که سیوطی در سند آن اشکال کرده و خطیب بغدادی ، این #حدیث را مردود دانسته و محمد بن بیان از راویان ، آن را #دروغ پردازی بزرگ شمرده است .
🅰در منابع #شیعه نیز آیات چندی درباره ابوبکر دانسته شده که به طور عمده ، به زمینه سازیهای پیش از #سقیفه ارتباط مییابد ؛
🌀 البته برخی روایات دیگر نیز در غیر #مقام قدح وی آمده و گاه درباره برخی از آیات منقول در #تفاسیر اهل سنت ، میان آنها با شیعیان ، اتفاق نظر وجود دارد .
🅰 مفسران و محدثان #شیعه به رغم پذیرش بسیاری از آیات و روایات منقول در #قدح ابوبکر ، گاه برخی از آن روایات را از حیث سند مخدوش دانسته و نپذیرفتهاند .
🌀 ابو الفتوح رازی نقل میکند که هنگام #نزول آیه * ان تخفوا ما فی صدورکم او تبدوه یعلمه الله * ( آل عمران ۲۹ )
برخی ، از جمله #ابوبکر نزد پیامبر آمده ، از سختی این تکلیف ( محاسبه بر ما فی الضمیر ) به وی #شکایت بردند .
🅰 #پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :
آیا درست است که به رغم شنیدن این #فرمان از آن سر بپیچید ؟
🌀 آنان گفتند : خیر ، بلکه آن را شنیده ، #پیروی خواهیم کرد ؛
آنگاه آیه * لا یکلّف الله نفسا الّا وسعها * (بقره ۲۸۶ ) نازل شد و آیه پیشین را #نسخ کرد .
🅰 در ذیل آیه تحریم #غیبت نیز روایت شده که روزی ابوبکر و عمر ، سلمان را برای تهیه غذا نزد #پیامبر فرستادند .
🌀 حضرت نیز او را نزد #خزانهدارش * اسامه * فرستاد .
🅰 اسامه از خالی بودن #خزانه خبر داد و سلمان با دست #تهی بازگشت .
🌀آن دو #پنهانی به یکدیگر گفتند :
اسامه بر ما بخل ورزید و اگر سلمان را برای آب به چاهی بر طلب آب بفرستیم ، آن چاه در جا #خشک خواهد شد ؛
🅰 سپس نزد #پیامبر آمدند و حضرت به آنها فرمود :
چرا #گوشت سلمان و اسامه را به دهن گرفتهاید ؟
🌀 در این هنگام #آیه نازل شد :
* لا یغتب بعضکم بعضا ایحبّ احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا * ( حجرات ۱۲ )
🅰 در #روایاتی از امام باقر و امام کاظم علیهما السلام آیه ۱۰۸ نساء ( اذ یبیتون مالا یرضی من القول ) در #شأن ابوبکر و عمر و ابوعبیده دانسته شده که در مجالس خصوصی خود ، سخنانی بر خلاف #رضایت خدا بر زبان میآوردند .
🌀 آیه ۷ مجادله ( ما یکون من نجوی ثلاثه ) نیز درباره #جلسههای پنهانی آنها دانسته شده است .
🅰 بنابر روایتی دیگر از امام #صادق علیه السلام ذیل آیات * ام ابرموا امرا فانّا مبرمون * ام یحسبون انّا لا نسمع سرّهم و نجواهم * ( ۷۹ و ۸۰ زخرف )
🌀این گروه به #توطئه چینیهایی مشغول بوده و اسرار و رازهایی در میان خود داشتهاند که آیات ۲۵ و ۲۶ سوره #محمد این اعمال و اسرار آنها را بازگشت به دوره پیش از اسلام یاد میکند .
🅰 از بریده اسلمی و ابن عباس نیز #روایاتی به همین مضمون در شأن نزول آیه ۷۹ و ۸۰ زخرف نقل شده ؛ اما از #کسی نام برده نشده است .
🌀بر پایه روایتی ، امام صادق علیه السلام #ابوبکر را با ( عنوان کنایی ) از آن گروه میشمرد که خداوند درباره آنها به #پیامبرش فرمود :
خدا از #راز دل آنها آگاه است ؛ پس از آنها کناره بگیر و موعظهشان نما . ( نسا ۶۳ )
🅰در برخی روایات ، ذیل آیه ۷۴ توبه از شرکت #ابوبکر در ماجرای کشتن عقبه هنگام بازگشت پیامبر از جنگ #تبوک یاد شده که زیاد بن منذر در سند یکی از آن روایات ، غیر قابل #اعتماد معرفی شده و بلکه روایاتی از امامان علیهم السلام در #نکوهش وی وارد شده است .
🌀 #انتقاد ابوبکر و دیگر یارانش از خلافت علی علیه السلام و سوگند خوردن آنها در کنار #کعبه مبنی بر جلوگیری از به خلافت رسیدن علی علیه السلام نیز در روایات #شیعه گزارش شده است .
🅰 بنابراین روایات ، خداوند این #قضایا را در آیه * یحلفون باللّه ما قالوا و لقد قالوا کلمة الکفر و کفروا بعد اسلامهم و همّوا بما لم ینالوا * ( توبه ۷۴ ) برای #پیامبر آشکار ساخت .
🌀 تطبیقهای متعددی نیز در روایات #شیعه آمده است .
🅰 آیه * و من لم یحکم بما انزل الله * ( مائده ۴۴ ) بر #غضب حقّ آل محمد به وسیله ابوبکر و * لا تتّبعوا السّبل فتفرق بکم عن سبیله * ( انعام ۱۵۳ )
بر #پیروی از ولایت خلیفه اول و دوم در برابر ولایت علی علیه السلام و * الّذین یوذون الله و رسوله * (احزاب ۵۷ ) بر #آزارهایشان به علی و فاطمه علیهما السلام و * لو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک فاستغفروا الله * ( نساء ۶۴ ) بر عدم #توبه آنها از نافرمانی و ظلمشان به پیامبر و علی علیه السلام تطبیق شده است .
........... پایان
#دائره_المعارف_قرآن_کریم
#تفسیر
@Targomeh