زهد حقیقی با توجه به آنچه در تعریف زهد و درجات آن بیان گردید، معلوم می‌گردد که مراد از دنیا تنها مال و ثروت، خوراک و پوشاک و مانند این‌ها نیست؛ زیرا کناره‌گیری از همه این امور برای کسی که شهره شدن به زهد و ستوده شدن به پارسایی را دوست می‌دارد، بسیار آسان خواهد بود. بلکه دنیا شامل مقام و ریاست و همه بهره‌مندی‌های نفسانی ممکن از دنیا می‌شود. زهد حقیقی یعنی روی‌گردانیدن و عدم دل‌بستگی به مال و مقام. زاهد راستین کسی است که فقر و غنا، مدح و ذمّ و عزّت و ذلت در نزد مردم برای او یکسان باشد و جز در جست‌وجوی محبت و رضایت خداوند نباشد. بنابر نظر امام خمینی زهد واقعی آن است که سالک را بر قلب سلیم، یعنی اعراض از ماسوی الله رهنمون کند. زهد در دنیا همان فارغ شدن قلب برای آخرت و انصراف و تنفر قلب از حقیقت دنیا و توجه به مبدا حق تعالی است. لکن زهد در دنیا به معنای ترک امور ضروری حیات نیست؛ این نوعی رهبانیت است که در شرایع الهی از آن منع شده است.بنابراین غنا و بی نیازی از غیر خدا، خالص شدن قلب از غیر خدا در امور مادی و معنوی و ساده زیستی از آثار زهد محسوب می‌شوند. زهد بزرگترین جنود عقل به شمار می‌رود که انسان به واسطه آن به سوی عالم قدس و طهارت ارتقاء پیدا می‌کند و از عالم طبیعت و کثرات رهایی یافته و انقطاع کامل به سوی خداوند برای او حاصل می‌شود. در مقابل اگر شخص رغبت به دنیا و زخارف آن پیدا کند، همین توجه به زینت‌های دنیا بزرگترین جنود جهل و شیطان است و از دقیق‌ترین دام‌های نفس می‌باشد که به واسطه آن انسان از راه هدایت و برخورداری از ثمره شجره ولایت، محروم و محجوب می‌شود. https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

💎حقیقت دنیا در قرآن 📙قرآن در تبیین حقیقت آن می‌فرماید، «اعْلَمُوا اَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْاَمْوالِ وَ الْاَوْلادِ؛ [حدید/سوره۵۷، آیه۲۰. ] بدانید که زندگی دنیا، در حقیقت، بازی و سرگرمی و آرایش و فخرفروشی شما به یکدیگر و فزون‌خواهی در اموال و فرزندان است.» و سرانجام به آنان که زندگی دنیوی خویش را با دنیا سودا کرده‌اند، در قیامت گفته می‌شود.» 📙قالَ اخْسَؤُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ؛ (بروید) در آن گم شوید و با من سخن مگویید. اُولئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْحَیاةَ الدُّنْیا بِالآخِرَةِ فَلا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ؛ [بقره/سوره۲، آیه۸۶.] همین کسانند که زندگی دنیا را به (بهای) جهان دیگر خریدند. پس نه عذاب آنان سبک گردد، و نه ایشان یاری شوند.» 👇

🗂هنگامى كه انسان به اين مرتبه والا دست يافت و زاهد شد ، نسبت به اقبال و ادبار دنيا بى تفاوت مى گردد ؛ نه اِقبال دنيا او را شادمان مى كند و نه اِدبار دنيا او را اندوهناك مى نمايد ، چنان كه امام على عليه السلام در تبيين خصلت «زهد» مى فرمايد : 📌الزُّهدُ كُلُّهُ بَينَ كَلِمَتَينِ مِنَ القُرآنِ ، قالَ اللّهُ سُبحانَهُ : «لِّكَيْلاَ تَأْسَوْاْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ تَفْرَحُواْ بِمَا ءَاتَـلـكُمْ » .زهد ، در دو جمله از قرآن جمع شده است . خداوند سبحان مى فرمايد : « تا براى آنچه از دست شما مى رود ، افسوس نخوريد و براى آنچه به شما مى دهد ، شادمان نشويد » . 🖇و آنچه در تبيين زهد و تفاوت آن با صبر گفتيم ، در اين سخن نورانى امير مؤمنان عليه السلام خلاصه شده است : 📌إنَّمَا النّاسُ ثَلاثٌ : زاهِدٌ ، وراغِبٌ ، وصابِرٌ . فَأَمَّا الزّاهِدُ فَلا يَفرَحُ بِالدُّنيا إذا أتَتهُ ، ولا يَحزَنُ عَلَيها إذا فاتَتهُ ، وأمَّا الصّابِرُ فَيَتَمَنّاها بِقَلبِهِ ، فَإِن أدرَكَ مِنها شَيئا صَرَفَ عَنها نَفسَهُ لِعِلمِهِ بِسوءِ العاقِبَةِ ، وأمَّا الرّاغِبُ فَلا يُبالي مِن حِلٍّ أصابَها أم مِن حَرامٍ. مردم ، سه دسته اند : دنياگريز و دنياخواه و شكيبا . دنياگريز ، هر گاه دنيا به او برسد ، شاد نمى شود ، و هر گاه از دستش برود برايش غم نمى خورد . شكيبا ، دنيا را قلبا آرزو مى كند؛ اما چون به چيزى از آن برسد ، جانش از آن روى برمى گرداند ؛ زيرا از فرجام بد آن آگاه است . و دنيا خواه اهمّيتى نمى دهد كه از طريق حلال به دنيا رسد يا از حرام . https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

♦️استفاده از مواهب الهی 🖇تنعم و استفاده از نعمت‌های حلال دنیا اشکالی ندارد؛ قرآن کریم می‌فرماید: «قل من حرّم زینة الله التی اخرج لعباده و الطیّباتِ من الرزق؛ [ اعراف (۷)، آیه ۳۲] بگو: چه کسی زینت‌های الهی را که برای بندگان خود آفریده و روزی‌های پاکیزه را حرام کرده است؟». 📌از آیه مذکور برمی‌آید که استفاده از مواهب الهی امری منطقی و شرعی است و پیشوایان معصوم علیهم‌السلام نیز از نعمت‌های الهی استفاده می‌کردند. 🔸 بیان یک روایت شخص زاهد سطحی‌نگری به حضرت امام صادق علیه‌السلام که لباس زیبایی به تن داشت عرض کرد: پدرت علی علیه‌السلام لباس ساده می‌پوشید، چرا شما لباس فاخر پوشیده‌ای؟ امام علیه‌السلام در پاسخ، آیه «قل من حرّم زینة الله ...» را تلاوت کرد https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

- آیه ۱ سوره تحریم 🔹خداوند متعال در سوره تحریم، آیه ۱، خطاب به پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌فرماید: «یا ایها النبی لم تحرم ما احل الله لک تبتغی مرضات ازواجک و الله غفور رحیم؛ [تحریم (۶۶)، آیه ۱] ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می‌کنی؟! و خداوند آمرزنده و رحیم است». 👈 شأن نزول آیه مذکور به این مناسبت نازل شد که دو تن از همسران پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بر ضد آن حضرت توطئه کردند. ماجرا به این صورت بود که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ گاهی نزد همسرش زینب بنت حجش می‌رفت و او پیامبر را نگه می‌داشت و برای او عسل می‌آورد و آن حضرت میل می‌کرد. این خبر به گوش عایشه رسید و موضوع را با حفصه همسر دیگر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در میان گذاشت و با هم توطئه کردند که به پیامبر بگویند بوی نامناسبی از دهنش تراوش می‌کند و آن حضرت نیز به این مسأله بسیار حساس بودند، پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بعد از شنیدن آن سخن از حفصه فرمود: من نزد زینب بنت حجش عسل خوردم و من سوگند یاد می‌کنم که دیگر از آن عسل ننوشم، چون ممکن است زنبور آن عسل بر روی گیاه نامناسب و بدبویی نشسته باشد و تأکید کرد که این موضوع را به کسی نگویند. ولی سرانجام این راز فاش شد و بعدها معلوم شد این قضیه توطئه بوده است. پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ سخت ناراحت شد و آیات یادشده، نازل شد و ماجرا را پایان داد https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

✳️حرام نکردن حلال خداوند بنابراین آیه مذکور ارتباط چندانی با زهد ندارد، چون مسأله ترک آن عسل توسط پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به خاطر توطئه دیگران بود و پیامبر نفرمود که من هیچ‌گونه عسلی را نمی‌نوشم، بلکه فرمود: از آن عسلی که در نزد زینب بنت حجش است دیگر نمی‌نوشم. گرچه می‌توان برداشت کرد که انسان نباید حلال خدا را برخود حرام کند و می‌تواند از نعمت‌های مشروع و حلال خداوند متعال استفاده صحیح بکند. ♻️ زینت‌های جسمانی و معنوی در سوره اعراف، آیات ۳۱ و ۳۲، سخن از پوشش تن و سایر نعمت‌های زندگی و روش استفاده صحیح از آن‌ها سخن گفته است. می‌فرماید: «... زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست نمی‌دارد». آیه مذکور زینت‌های جسمانی مثل پوشیدن لباس مرتب و پاکیزه، خوش‌بو بودن و... و نیز شامل زینت‌های معنوی و صفات انسانی و فضائل اخلاقی و ... می‌شود. در ادامه می‌فرماید: از نعمت‌های خدا بخورید و بیاشامید؛ ولی زیاده‌روی نکنید، در آیه‌ بعدی تأکید می‌کند که تحریم زینت‌ها و پرهیز از غذاها و روزی‌های پاک و حلال نشانه‌ زهد و پارسایی و مایه قرب الهی نیست، و اگر نعمت‌های مشروع و حلال بد بودند، خداوند آن‌ها را خلق نمی‌کرد؛ بلکه زهد به معنای پرهیز از حرام‌های الهی، دل نبستن به دنیا، نداشتن حرص، قانع‌ بودن، اسراف و زیاده‌روی نکردن، و استفاده صحیح از نعمت‌ها می‌باشد. https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

‼️ زهد به معنای بی‌رغبتی به دنیا و به زبان ساده، مرحله‌ای از #ثبات-هیجانی است که موجب می‌شود منفعت دنیایی موجب شادی بسیار زیاد و مصیبت دنیایی مایه اندوه بیش از حد نشود. ‼️‼️«زهد دینی در روانشناسی باعث #مدیریت شادی‌ها و اندوه‌ها می‌شود» آدمی زمانی می‌تواند نسبت به موضوعات دنیایی از خود زهد نشان دهد که نسبت به #فلسفه وجودی دنیا و منزلگاه آخرت شناخت و درک صحیح پیدا کرده باشد. ‼️😳 شناخت صحیح از دنیا، انسان را در #تنظیم خود با رخدادها و وقایع زندگی یاری می‌کند و به این درک می‌رساند که دنیا گذراست. ‼️👌 خداوند متعال در قرآن کریم دنیا را توصیف می‌کند. این توصیف و توضیح #آدمی را با ارزش و قیمت دنیا آشنا می کند و در نتیجه انسان درمی‌یابد که #امیال دنیایی از قبیل دارایی، ثروت و غیره چه میزان ارزش دارد و چقدر باید به این موضوعات بها بدهد. همچنین از سوی دیگر، خداوند متعال برای روشن شدن بیشتر موضوع، قیامت و زندگی پس از مرگ را نیز در قرآن برای بشر توضیح می‌دهد. ‼️🤭با روشن شدن ارزش‌ها، این قابلیت و درک در انسان ایحاد می‌شود که چگونه باید نسبت به موضوعات مختلف دنیایی و آخرتی سرمایه‌گذاری کند. ‼️یک مشاور، تنها با ارائه شناخت درست از فلسفه دنیا و امیال دنیایی به مراجعه کننده، نمی‌تواند موفق باشد. باید در مراجعه کننده، مرحله بالاتری از شناخت یعنی باور ایجاد شود. در این مرحله مشاور باید از تکنیک‌های روانشناسی استفاده کند. https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

سلام علیکم 🔺 در ادامه بحث ایمان در حکمت ۳۱ نهج البلاغه که فرمود ایمان ۴ رکن دارد یکی صبر است. 🔺و صبر چهار رکن دارد که یکی شوق ویکی شفق صحبت شد رکن سوم آن زهد هست 🔺اما مباحثی در رابطه با زهد از اینجا به بعد مطرح می‌شود👇 دو نکته در باره زهد معنی اصطلاحی زهد و اثر آن سه مرتبه زهد پنج مرحله اعراض در زهد زهد حقیقی حقیقت دنیا در قرآن مردم سه دسته اند استفاده از مواهب دنیا شان نزول آیه در سوره تحریم حرام کردن حلال‌های خدا زهد به معنی مدیریت کردن شادی و غم

ادامه مبحث زهد طبق حکمت ۳۱👇 موقعیت ها و واکنش ها https://eitaa.com/a_fatemi24/1281 دلبستگی ها https://eitaa.com/a_fatemi24/1283 زهد و نحوه درمان دلبستگی ها https://eitaa.com/a_fatemi24/1286 شیوه تغییر رغبتها https://eitaa.com/a_fatemi24/1287 آثار روانی زهد https://eitaa.com/a_fatemi24/1288

🔰موقعیت های دوگانه و واکنش منفی به آن 🔺زندگی از یک منظر به دو دوره تقسیم می شود: دوران «خوشایند» و «ناخوشایند». 🔺الدهر یومان: یوم لک و یوم علیک، فاذا کان فلاتبطر، و اذا کان علیک فاصبر. (میزان الحکمه، ج4، ص149) 🔹گاه زندگی به انسان رو می کند و خواسته ها و انتظاراتش #برآورده می شود و از نعمت های آن برخوردار می گردد. 🔹و گاه دنیا به انسان پشت می کند و مشکلات و #سختی ها فرو می ریزند و از آنچه انسان دارد برخی را از دست می دهد و در تحقق خواسته هایش #ناکام می گردد(لنبلونکم بشیء من الخوف والجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات). ⚠️ 😊نکته مهم" چگونگی واکنش ما نسبت به این دو دوره است. چگونگی واکنش ما تعیین کننده کیفیت زندگی و سرنوشت آن است. 🔺واکنش مناسب می تواند آسیب های منفی هردو دوره را از بین ببرد و آن را به یک فرصت برای زندگی تبدیل و اما واکنش نامناسب هردو موقعیت را به عاملی برای نابودی زندگی تبدیل می کند. درحقیقت، 👈سودمندی یا زیانباری این دو موقعیت به #واکنش ما بستگی تام دارد؛ نه عوامل بیرونی. از این رو، نمی توان نسبت به نوع واکنش ها بی تفاوت بود و آن را ساده انگاشت. 🌀«افسوس» در ناخوشایندی ها و «خوش گذرانی» در خوشایندی ها دو پدیده مهم زندگی هستند که پیامدهای ناگوار به بار می آورند. 💠😊برخی افراد هنگام ناخوشایند زندگی بردباری خود را از دست داده، دچار حالت حسرت و افسوس و بی تابی و ناراحتی های شدید می شوند؛( (ان الانسان خلق هلوعا* اذا مسه الشر جزوعا). (سوره معارج، آیه 19 و 20)) به گونه ای که تعادل خود را از دست داده ولب به شکایت و اعتراض می گشایند و آنچه که نباید انجام دهند، انجام دهند. 💠😡هنگام خوشایند زندگی نیز برخی آن قدر خوشحال و خرسند می شوند که تعادل خود را از دست داده و از یک سو در خوشی کردن از حد گذشته و در خرج کردن زیاده روی می کنند و دچار حالت ترف و بطر می شوند، و از سوی دیگر نسبت به وظایف خود در این دوره کوتاهی می کنند((و اذا مسه الخیر منوعا) سوره معارج، آیه 21.) و درمجموع، خود را آلوده به گناه می کنند. ☺️نکته مهم، پیوستگی این دوحالت با یکدیگر است؛ بدین معنا که اگر کسی در حالت خوشایند دچار به #مستی و خوش گذرانی گردد، بدون تردید در حالت ناخوشایند نیز دچار #بی تابی و نابردباری خواهد شد. https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

🌀قرآن کریم در چند آیه به این دو پدیده نابهنجار پرداخته است. در آیه 36 سوره روم به خرسندی انسان در نعمت ها و ناامیدی او در بلاها پرداخته شده است: «و اذا اذقنا الناس رحمه فرحوا بها و ان تصبهم سیئه بما قدمت ایدیهم اذا هم یقنطون». 🌀و درآیه 48 سوره شوری، گذشته از خرسندی در نعمت ها، به ناسپاسی انسان در سختی ها اشاره شده است: «و انا اذا اذقنا الانسان منا رحمه فرح بها و ان تصبهم سیئه بما قدمت ایدیهم فان الانسان کفور». 🌀و اما در آیات نهم و دهم سوره هود، برای دوران خوشایند زندگی گذشته از خرسندی، به فخر فروشی و برای دوران ناخوشایند هردو ویژگی ناسپاسی وناامیدی بیان شده است: «و لئن اذقنا الانسان منا رحمه ثم نزعناها منه انه لیئوس کفور* ولئن اذقناه نعماء بعد ضراء مسته لیقولن ذهب السیئات عنی انه لفرح فخور». ✳️در برخی دیگر ازآیات به یک بعد مساله پرداخته شده که به دلیل پرهیز از طولانی شدن از ذکر آنها خودداری می کنیم. آنچه مسلم است، 🔴این دو واکنش منفی، سلامت روان فرد را به مخاطره می اندازند. افرادی که در موقعیت خوشایند بدمستی کرده و دچار #افراط در خوشگذرانی می شوند و هنگام بروز ناخوشایندی به شدت دچار افسوس و حسرت و ناراحتی می شوند، افراد #متعادلی نیستند. 🔵این نوسانات شدید روحی، ضربات زیادی به روان آنان وارد ساخته و #سلامت آن را به مخاطره می اندازد. بروز این دو موقعیت، در زندگی اجتناب ناپذیر است. 🔴از این رو انسان موفق کسی است که بتواند در این دو موقعیت خود را کنترل کرده و تعادل خود را حفظ کند. حال، سوال این است که چگونه می توان این مشکل را برطرف ساخت و تعادل در هر دو موقعیت را به دست آورد؟ ➕ و به طور مشخص، چگونه می توان هم از فواید نعمت های الهی استفاده کرد و دچار پیامدهای منفی آن نشد و هم هنگام بروز گرفتاری کنترل خود را از دست نداده و دچار پیامدهای ناگوار بی تابی نگردید؟ https://eitaa.com/a_fatemi24/1264

✔️پاسخ این پرسش رغبت و دلبستگی به دنیاست. ➗اگر رشته علاقه انسان به دنیا گره خورد، چنان #وابستگی به وجودمی آید که از یک سو به دست آوردن و یافتن آن موجب شدت فرح و خوشحالی می گردد و از سوی دیگر، فقدان آن موجب بی تابی و حسرت شدید می شود. ➗وقتی انسان رشته دل خود را به دنیا گره زد با #نوسانات دنیا به شدت دچار نوسان روحی و روانی می گردد؛ بدین معنا که رویکرد دنیا او را بالا برده و به شدت خرسند وسرمست می سازد، و رویگردانی آن نیز به شدت او را بر زمین می زند و ناامید و افسرده می سازد. ✖️امام کاظم(ع) در زمره سفارشاتی که به هشام بن حکم دارند، می فرمایند که روزی حضرت مسیح(ع) به حواریان خود فرمود که کسی در هنگام بلا بی تاب ترین است که علاقه مندترین فرد به دنیا باشد. (یاهشام، ان المسیح(ع) قال للحواریین…ان اجزعکم عندالبلاء لاشدکم حبا للدنیا، و ان اصبرکم علی البلاء لازهدکم فی الدنیا. تحف العقول، ص392-393.) ✖️همچنین امام علی(ع) و امام صادق(ع) نیز می فرمایند کسی که همه هم و غمش دنیا باشد و در آن بسته باشد، هنگام جداشدن از آن به شدت دچار حسرت می گردد.(من کانت الدنیا همته، اشتدت حسرته عند فراقها. کتاب من لایحضره الفقیه، ج4، ص382) ✖️دلبستگی به دنیا انسان را " 🔷دچار #اشتهای سیری ناپذیری می گرداند که با هیچ مقدار از دنیا سیراب نمی شود و به نهایت آرزوهای خود نمی رسد. او پیوسته دچار احساس #فقر ونیازمندی خواهد شد. 🔷همچنین دچار پریشانی و آشفتگی خاطر و اشتغال فکری و روانی خواهد شد.(رسول الله(ص) من اصبح و امسی والدنیا اکبر همه، جعل الله تعالی الفقر بین عینیه و شتت امره، ولم ینل من الدنیا الا ماقسم له) 🔷به همین جهت، هر چند از نعمت های دنیا برخوردار باشد، اما باز دچار حزن و اندوه خواهند بود.(. رسول الله(ص): الرغبه فی الدنیا تکثر الهم والحزن.) 🔷در نتیجه، فقط رنج و درد و خستگی خود را افزایش داده است.(رسول الله(ص): الزهد فی الدنیا یریح البدن، والرغبه فی الدنیا تتعب البدن.) https://eitaa.com/a_fatemi24/1264