.
موجد"مکتب جعفری" و مجدّد"شرع مصطفوی"
✍چمن خواه
امام صادق(علیهالسّلام) تا سنّ ۱۲ سالگی معاصر با جدّ گرامیش حضرت سجاد(علیهالسّلام) بود و تربیت اولیه تحت نظر آن بزرگوار صورت گرفته است. پس از رحلت امام چهارم مدت ۱۹ سال نیز با والد ماجدش، امام محمد باقر (علیه السلام) زندگی کرده و بدین ترتیب ۳۱ سال دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار بوده و بدون واسطه از مبداء کسب فیض نمودند. پس از رحلت پدر بزرگوارشان ۳۴ سال نیز دوره امامت ایشان بوده است که در این مدت "مکتب جعفری" را برای ابد پایدار و برقرار و موجب احیا و القاء شریعت احمدی گردیده است. امام صادق(علیهالسّلام) مظهر تقوا و پارسایی و زهد و پرهیزکاری بود. ایشان دریای علم و حکمت و دارای نفوذ کلام و قدرت بیان بود. او همچنین در حلم و حسن خلق و تحمل و بردباری در برابر ناملایمات و مصائب روزگار چون کوهی استوار و پابرجا بود. امام در شهامت و صراحت لهجه و قوت قلب مشهور و در اثر ایمان به خدا و توکّل به او، از هیچ حادثهای بیمناک نبود. با اینکه منصور عباسی بارها او را برای کشتن احضار نمود. معالوصف بدون تزلزلخاطر پیش منصور میرفت و نه تنها از روبرو شدن با منصور اضطرابی بدو روی نمیداد، بلکه او از هیبت و شکوه خود منصور را مضطرب میساخت. علم آن حضرت، میزانش خارج از حد بیان و تقریر است؛ زیرا او موجد"مکتب جعفری" و مجدّد"شرع مصطفوی" و بنیانگذار علوم عقلی و نقلی و موجب پیشرفت علوم و صنایع دیگر است.
حال این سوال پیش میآید که چرا به مکتب اسلام، "مکتب جعفری" یا "مذهب جعفری" و یا "مکتب شیعه"میگویند؟ علت این نامگذاری این است که امام صادق(علیهالسلام) با توجه به شرایط مناسب اجتماعی و کاسته شدن اختناق و فشارهای سیاسی، توانستند تعالیم اسلامی و احادیث نبوی را بیشتر از سایر امامان گسترش داده و تبلیغ نماید و حتی برای این هدف توفیق پیدا کرد که در شهر جدّش، مدینه منوره مدرسه علمیهای تاسیس نماید و هزاران شاگرد را در آن پرورش دهد و دانشمندان زیادی را در حوزه های مختلف مانند فقه، حدیث، تفسیر، کلام، کیمیا، طبابت، جغرافیا و... تحویل جامعه اسلامی دهد و چون در زمان حیات آن حضرت و بعد از آن مذاهب چهارگانه اسلامی از طرف مسلمانان به رسمیت شناخته شدند، مذهب اهلبیت نیز بر همین اساس در این زمان به نام "مذهب جعفری" در کنار مذاهب اسلامی دیگر معروف گردید. علت این نامگذاری اینست که در فاصله انقراض امویان و قدرت یافتن عباسیان ، امام امکان و فرصت آنرا یافت که به گسترش علم و رونق احکام الهی دست و طالبان علم از جای جای جهان اسلام، به مدینه هجرت کرده و در حوزه درس او گرد آمدند و در روزگار شکوفائی علم، مذهب اهل بیت بدو منسوب شد. چرا که هر شیوه ای را امام می پسندید و هر نظری که او تأیید میکرد لاجرم به او نسبت داده میشد و گفته میشد «مذهب جعفرصادق(علیهالسلام) ».
البته "مذهب شیعه" توسط نبی(صلیاللهعلیهوآله) پایهگذاری شده است. در کتاب «تأسیس الشیعه» آمده است: «لفظ شیعه در روزگار پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) بوده است، چنانکه ابوحاتم در کتاب الزینة خود مینویسد: "نخستین نامی که در اسلام به روزگار رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) آشکار گردید، شیعه بود و آن لقب چهار تن از صحابه بود: "ابوذرغفاری، سلمان فارسی، مقداد بنیاسودکندی و عماربنی یاسر؛ تا اینکه هنگام صفین این اصطلاح در میان هواخواهان علی(علیه السلام) منتشر گردید" و در نهایت اینکه انسبن مالک گوید: رسول خدا(صلیالله علیهوآله) فرمود: «خدای متعال در روز قیامت بندگانی را بر میانگیزد که از چهرههایشان نوری از راست به چپ عرش پرتو افکنی میکند و به منزله پیامبران هستند ولی پیامبر نیستند و به منزله شهیدان هستند ولی شهید نیستند"... پس رسول خدا(ص) دستش را بر سر علی (ع) گذاشته فرمود: این است و شیعهاش"
طبق مطالب مطرح شده واضح و روشن است که تشیع و شکل گیری آن در زمان خود حضرت رسول اکرم(صلیالله علیه و آله) بوده و این واژه را درباره پیروان حضرت علی(علیه السلام) بکار بردهاند.
امام صادق (علیهالسّلام) در بین امامان معصوم (علیهالسلام) به شیخ الائمه معروف هستند؛ چراکه بیشترین عمر و مدت امامت را داشتند. یکی از بهترین دوران امامت ائمه(علیهالسّلام)، دوران امام صادق (علیهالسّلام) بود؛ چرا که ایشان تواستند با بهره بردن از شرایط انتقال خلافت از بنیامیه به بنیعباس شاگردان بسیاری را در "مکتب جعفری" تربیت کنند. البته بعضاً برخی از این انتقال خلافت سوء استفاده کردند و بعضی نیز از این فرصت حُسن استفاده را کردند. امام صادق (علیهالسّلام) هم این فرصت طلایی را مغتنم شمردند و به تأسیس دانشگاه شیعی پرداختند.
#امام_صادق
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI
.
آخرین سفارش
✍نجمه صالحی
تصور کنید آخرین روزهای عمرتان است و باید برای رفتن خود برنامهریزی کنید، چه کارهایی انجام میدهید؟ چه حرفهایی میزنید؟ کجا میروید؟ چه کاری برایتان اولویت دارد؟
برای بعضی افراد شاید رسیدگی به کارهای عقب افتاده اولویت باشد یا تقسیم اموال یا به دیدار عزیزان رفتن یا سفر، یا پرداختن به کار مورد علاقه یا اصلا گوشه عزلت گزیدن و ...
فکر میکنید معصومین علیهم السلام چه کردهاند؟ مثلا پیامبر صلی الله علیه و آله چه گفت؟ امیرالمومنین علیهالسلام یا بقیه ائمه علیهمالسلام یا امام صادق علیه السلام چه کردند؟! به نظرتان امام صادق علیهالسلام که فردا روز شهادتشان است در آخرین لحظات عمر شریفشان چه کاری انجام دادهاند؟! یا چه گفتهاند؟
در گزارشی که از بانو حُمَیده، همسر امام صادق علیهالسلام، نقل شده، اینچنین آمده است: "در هنگام رحلت امام، آن حضرت یکی از دو چشمان مبارکش را بست، سپس فرمود: خویشان و اقاربم را و هر کس که به من لطف و محبتی دارد، خبر کنید تا بیایند! وقتی همه در حضور جناب اجتماع نمودند و دور بسترش گرد آمدند، فرمود: هرگز شفاعت ما نمیرسد به کسی که نمازش را خفیف بشمارد و استخفاف به نماز داشته باشد."*
سفارش به نماز، اصلیترین وصیت امام به اطرافیان و دوستداران ایشان بود، به راستی چقدر به این فریضه الهی اهمیت میدهیم؟! اندکی تأمل!
🥀شهادت مشعل هدایت، تجلّـــــیِ ولایـت، مُصحف ناطق، خورشیـــد حقـــایق، حضرت صادق علیهالسلام تسلیت🥀
*بحارالانوار، ج 82، ص 236
#امام_صادق
#بیست_وپنج_شوال
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI
.
🔖 رییس مکتب تشیع، مرد مبارزه و تشکیلات
✍آمنه عسکری منفرد
مبارزه، مقاومت و ایستادگی برای رسیدن به اهداف والای الهی جزءجدانشدنی برنامه زندگی فردی و اجتماعی مبارزین الهی، در طول تاریخ بشریت از ابتدای خلقت بشر بوده است. همچنین برای تحقق اهداف والای حکومت الهی اسلام و برچیدهشدن حرکت و سلطهی طواغیت از عالم، به عنوان یک اصل مهم دعوت پیامبر و امامان شیعه به شمار میرود.
در این زمینه، عصر امام صادق (علیهالسلام) یکی از طوفانیترین ادوار تاریخ اسلام بشمار میرود، چراکه اغتشاشات و انقلابهای پیاپیِ گروههای متعدد بر علیه حاکمان وقت بسیار چشمگیر بودهاست، از جمله؛ شورش (حارث بن سرج) از آزادیخواهانی که در سال ۱۱۶ هجری علیه حکومت مروانیان که در خراسان قیام کرده و مردم را به کتاب خدا و سنت پیامبر فراخواند، همچنین قیام (زیدبنعلی) که در سده ۲۱ هجری در کوفه اتفاق افتاد و با انگیزهی دعوت به قرآن و سنت پیامبر و مبارزه با ستمگران و حمایت از مستضعفان و دفاع از حریم امامت بودهاست. دراینمیان بنیعباس هم با تکیه بر شعارهای علویان و حمایت مردمی که از ستم حکومت بنیامیه به ستوه آمده بودند حکومت را بدست گرفتند. اما در بازهی زمانی کوتاهی پساز به قدرت رسیدن، چهرهی ضداسلامی و ضدمردمی خود را برملا کردند. همین امر مخالفت و شورشهای مردمی چون شورش مردم مصر و قیام نفس زکیه در مدینه را بهدنبال داشت.
در این مقطع زمانی امام صادق (علیه السلام) که از اوضاع آشفتهی خلافت اموی برای شروع نهضت فرهنگی خود استفاده کرده بودند، برای حسن انجام رسالت خود، با استفاده از پوشش تقیه و کنارهگیری از مناقشات سیاسی در راستای امامت خویش، به دعوت از مسلمین و پاسداری از آرمانهای اسلام پرداختند. دراینراستا مبارزات امام صادق دو بُعد داشت؛ یکی نفی امامت حکمرانان معاصر با شیوههای گوناگون، از جمله معرفی موضع باطل و ضد اسلامی خلفا و کارگزارانشان که باعث شد پیروان امام از مساعدت خلفا دست برداشته و مشروعیت دستگاه خلافت را نفی کنند. دوم اینکه امام صادق (علیه السلام) که خود را جانشین پیامبر و پیشوای امت اسلام معرفی کرده بودند، متناسب با شرایط سیاسی جامعه و موقعیت و نیاز مخاطبان، گاه در حضور طاغوتهای زمان و گاه در برابر تودههای مردم به شیوههای متعدد به روشنگری میپرداختند.
لذا در عصر امام ششم شیعیان که یکی از دورانهای طلایی در تاریخ تشیع میباشد، باوجود فشار گستردهی سیاسی حکام اموی و عباسی تشیع گسترش چشمگیری پیدا کرد. چنانکه حضرت توانستند فقه و کلام شیعه را توسعه داده و با تربیت شاگردانی متبحر چون هشام بن حکم و هشام بن سالم، اصول و مبانی علوم حدیث، تفسیر و علم کلام را روشن کنند، تا جایی که مذهب شیعه بنام «مذهب جعفری» شهرت یافت. «امام به حق ناطق، جعفر بن محمّد الصّادق (علیه السلام)...؛ در دوران زندگی، بیش از دیگر امامان فرصت پیدا کردند که معارف اهل بیت را ـ یعنی معارف اسلام ناب را ـ به دلهای مشتاق و تشنهلبان برسانند. اشتباه است اگر کسی خیال کند همهی آن هزاران نفری که از امام صادق درس آموختند، شیعیان و معتقدان به امامت آن بزرگوار بودند؛ نه، بسیاری بودند که به امامت امام صادق ـ آنچنانی که شیعه معتقد است ـ معتقد نبودند؛ اما از دانش امام صادق و از معارف اسلامی که در اختیار آن بزرگوار بود استفاده میکردند. در روایات ما بسیار است روایاتی که راویان آنها از اهل سنتند ـ از غیر شیعه هستند ـ اما از حضرت ابی عبدالله الصّادق نقل میکنند و روایت میکنند.» (بیانات رهبر انقلاب، ۱۳۸۷/۰۱/۰۱)
نکته حائز اهمیت این است که به فرمودهی رهبر انقلاب، زمانه در دوران امام صادق (علیهالسلام) یک فرصت در اختیار گذاشت و این بزرگوار توانستند کاری کنند که پایههای معرفت اسلامی صحیح در جامعه، آنچنان مستحکم بشود که تحریفها دیگر نتواند این پایهها را از بین ببرند.» (بیانات رهبر انقلاب ، ۷آذر ۸۴).زیرا ایشان مرد مبارزهی دائمی، پیگیر و دامنهدار بودند. مبارزهی دائمی برای به وجود آوردن حکومت اسلامی و علوی.
این در حالی است که بُعد حرکت سوم امام صادق (علیه السلام) بعد حرکت تشکیلاتی ایشان بود. تشکیلات عظیمی از مؤمنانِ طرفدار جریان حکومت علوی در سراسر عالم اسلام که از اقصای خراسان و ماوراءالنهر تا شمال آفریقا ادامه داشت بهطوریکه پیام امام را در سراسر افق عالم اسلام به گوش مردم میرساندند. همچنین بهخاطر حضور وکلا و نمایندگان ایشان در تمام نقاط وجوهات و بودجه برای ادامه مبارزات سیاسی عظیم اسلامی فراهم میآمد.
🔗ادامه متن در صفحه نویسنده
#امام_صادق
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI
.
«مصلح تربیت و پرورش شیعیان»
✍فاطمه شکیب رخ
صاحب مکتب اسلام، حضرت محمد مصطفی ختمی مرتبت، صلی الله علیه و آله، فرموده بود که جعفر بن محمد(علیهماالسلام) راصادق را بنامند تا در برابر جعفر کذاب، حقانیت او بر همگان محرز شود!
منصور عباسی خلیفه ستمگر نیز ایشان را استخوان در گلو نامیده بود؛ زیرا که نه میتوانست آن را فرو برد و نه میتوانست از گلو خارج کند! و این گرفتاری حاصل برای خلیفه، از باب تثبیت برتری جایگاه علمی و معنوی پیشوای ششم حتی در منظر آن مدعیان صاحب مکاتب بود!
پرورش شیعه اعتقادی از مهمترین تلاشهای صادق آل محمد (علیهالسلام)، برای زودون زنگار از شیعیان بود، زیرا گذران سالها، میان شیعیان و کاهش ارتباط آنها با امامان خویش، سبب دگرگونی فرهنگ اجتماعی شیعیان از اصل و ریشه خویش گشته بود! از این رو، برخی نام شیعه داشتن و صرف اظهار محبت به اهل بیت (علیهمالسلام) را مایه نجات خویش در آخرت می دانستند! همین امر سبب گردید که امام صادق(علیهالسلام)، در تربیت و پرورش شیعیان همت مضاعف گمارد.
چنانچه از ایشان نقل شده است:«به خدا سوگند، کسی بدون طاعت، به خدا نزدیک نمی شود. هرکس فرمانبردار خدا باشد، دوست ماست و هرکس خدا را معصیت کند، دشمن ما خواهد بود. همانا بدانید کسی به ولایت ما نمی رسد، مگر با دوری از کارهای حرام».
امروز نیز در برخی محافل منتسب به اهل بیت (علیهمالسلام)، گاه آنقدر بر صرف حب و علاقه ی شیعیان به امامان، در دست یازی به رستگاری، تأکید میشود که این تصور برای مستمع پیش میآید که تو هر چه خواهی کن، اما در نهایت حب این خاندان تو را به فور عظیم خواهد رساند!
شاید اگر امروز فرزند خلف رسول الله (صلیاللهعلیهوآله)، در حیات بود، تربیت و اصلاح جامعهی مداحان و شعرا را نیز در صدر اولویتهای خویش قرار میداد!
🌹ولادت باسعادت پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی صلیاللهعلیهوآله و حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام مبارک و فرخنده باد🌹
#رسول_الله
#امام_صادق
#جهاد_روایت
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI
.
🔅 لبخند بزن
✍نجمه صالحی
امام صادق عليه السلام میفرمایند : هر كه به چهره برادر خود لبخند زند، آن لبخند براى او حسنهاى باشد.(الكافي : 2/206/1 .)
امروز که میلاد پیشوای ششم ما، صادق آل محمد (علیهماالسلام) است، چه خوب خواهد بود که حداقل به یک حدیث امام علیهالسلام عمل کنیم.
گاهی انسان به یک مکان جدید یا موقعیت جدید وارد میشود، بخاطر ناآشنایی با محیط نگران است، اما به محض ورود و دیدن لبخند یک نفر، تمام یا حجمی از آن نگرانیها کاسته میشود. تصور کنید این لبخند در موقعیت نگرانی حال عزیزان در مطب دکتر یا بیمارستان یا ...باشد!
بارها شنیدهایم که روی گشاده، خاطرهی خوب در ذهنها ثبت میکند، هر چند شاید این لبخند چند ثانیه طول نکشد؛ اما خاطره آن جاودان است.
هدیه دادن یا سخاوتمندی همیشه به بخشش مال و مادیات نیست، گاهی بذل یک لبخند اثرگذارتر است! در بذل لبخند سخاوتمند باشیم تا یک تیرو دو نشان شود، هم دوستیها زیادتر گردد و هم حسنهای، ذخیره آخرت!
#خوشرویی
#امام_صادق
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI
«صادقی (ع) از آل محمد»
صاحب مکتب اسلام، حضرت محمد مصطفی ختمی مرتبت، صلی الله علیه و آله، فرموده بود که جعفر بن محمد (ص) را صادق بنامند تا در برابر جعفر کذاب، حقانیت او بر همگان محرز شود!
منصور عباسی خلیفه ستمگر نیز ایشان را «استخوان در گلو» نامیده بود؛ زیرا که نه می توانست آن را فرو برد و نه می توانست از گلو خارج کند! و این گرفتاری برای خلیفه، از باب تثبیت برتری جایگاه علمی و معنوی ایشان، حتی در منظر آن مدعیان صاحب مکاتب نقل شده است!
از مهمترین تلاش های صادق آل محمد(ص)، پرورش شیعه اعتقادی برای زودون زنگار از گروه های شیعیان بود؛ زیرا گذران سال ها، میان شیعیان و کاهش ارتباط آنها با امامان خویش، سبب دگرگونی فرهنگ اجتماعی شیعیان از اصل و ریشه خویش شده بود! و به امثال این علت، برخی تنها تمسک به عنوان شیعهگی و صرف اظهار محبت به اهل بیت (ع) را مایه نجات خویش در آخرت می دانستند! همین امر، سبب گردید تا امام صادق(ع)، در تربیت و پرورش شیعیان، همت مضاعف گمارد.
در این باره نیز از ایشان نقل شده است؛ «به خدا سوگند، کسی بدون طاعت، به خدا نزدیک نمی شود؛ هرکس فرمانبردار خدا باشد، دوست ماست و هرکس خدا را معصیت کند، دشمن ما خواهد بود. همانا بدانید کسی به ولایت ما نمی رسد، مگر با دوری از کارهای حرام».
براین اساس، از مهمترین شئون فرمانبرداری پروردگار این عالم، پیروی از سیره ی برگزیدگان خدا فهم می شود؛ چنانچه در ارتباط با سیره اجتماعی ایشان نقل شده است؛ وقتی در زمان امام صادق سلامالله علیه، قحطی غلات پدید آمد. امام به خادم خود فرمودند: ذخایر گندم خانه را به بازار ببر و به مردم بفروش تا ما نیز مانند سایر مردم، نیاز روزانه خویش را از بازار تهیه کنیم. افزون بر آن دستور داد؛ تا نانی که برای منزل تهیه می شود، نصف جو و نصف گندم باشد، یعنی همان نانی که اکثر مردم از آن استفاده میکردند.
سپس فرمودند: من تمکن دارم به فرزندان خویش در این سختی و تنگدستی نان گندم بدهم، اما دوست دارم خداوند ببیند که من با مردم مواسات میکنم*.
امثال چنین شواهدی از سیره جعفربن محمد(ع)، روشن کننده چرایی شاگردی موسسان مکاتب بزرگ جهان اسلام در پای مکتب ایشان است، او که حنفی را، حنبلی را، مالکی را بنیان نهاد، در پای مکتب عالم عادل آل محمد (ص) بنشسته بود و از چشمه علوم خاندان نبوت (س) و معدن رسالت نوشیده بود.
جابربنحیان دانشمند بزرگ ایرانی و ملقب به پدر علم شیمی، اولین کسی است که قواعد علم تجربی را کشف و تثبیت کرد و دستاوردهای بزرگ وی در زمینههای کیمیاگری، نجوم، پزشکی، فلسفه و فیزیک ثبت شده است؛ «تنها یکی از چهار هزار شاگرد امام صادق (ع) بود».
*برگرفته از مجموعه آثار شهید مطهری، ج ۱۸، ص ۳۴.
🌹هفدهم ربیع الاول؛ ولادت باسعادت پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی صلیاللهعلیهوآله و حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام مبارک و فرخنده باد🌹
✍🏻 فاطمه شکیب رخ
#رسول_الله
#امام_صادق
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI