📌 بخشی از #یادداشت «باور کنیم این جهادِ سختِ واجب را...» 🔘...توجه به رابطه‌ی « #تمدن » و « #تولید_علم»، درک ما را از جایگاه هرکدام ارتقاء خواهد داد. این خصوصا در طرح‌ریزی و هدف‌گذاری‌های فردی و اجتماعی، فوق‌العاده مهم و اساسی است و بی‌توجهی به آن منشاء مغالطات و کج‌فهمی‌های بسیار خواهد شد. «علم» بينش وسيع و گسترده انسان درباره جهان و محصول كوشش جمعى بشر است كه در طى قرون و اعصار روى هم انباشته شده و تكامل يافته و تحت ضوابط و قواعد و نظم خاصی در آمده است.(مجموعهآثار، ج2، ص24) تولید علم، اتفاقی نیست که در یک روز یا یک سال یا یک دهه رخ دهد. علم و تمدن رابطه‌ی هم‌افزایی دارند. علم مقدمات ایجاد مدنیت را فراهم می‌کند و تمدن موجبات رشد علم را. پازل‌های حرکت‌های علم تمدنی، در بازه‌ای به طول یک تمدن چیده می‌شوند و دانشمندان و محققین متعدد، در نسل‌های مختلف، قطعات ریز و کوچک آن را در کنار هم قرار می‌دهند. «تولید علم» هدفی زودحاصل نیست. «ما حرکتمان شروع شده، لکن هنوز در اول کاریم.»(۱۳۸۶/۰۴/۲۵) «باید بدانیم قدم‌های اولیم.»(۱۳۸۹/۰۶/۱۴) هرچند هرقدمی که در مسیر علم برداشته می‌شود، ثمراتش را نمایان می‌کند؛ اما نباید توقع داشت که علم مطلوب و مورد نیاز، در بازه‌ای کوتاه محقق شود. که اگر نشد و در این مسیر با سختی مواجه شدیم، سرخورده و دل‌سرد نشویم و ناامید از مسیر. بدانیم «دنبال علم رفتن زحمت دارد و گاهی محرومیت و گاهی مشكلات»(۱۳۷۸/۰۷/۱۹). 🔘...غرب از آنجا که از علم تمدن مسلمین تغذیه کرد و آرام‌آرام بر سمند علم فایق آمد و امروز نیز به سرعت با آن می‌تازد، توانست گوی تمدن جهانی را از مسلمین برباید و امروز بر دنیا مسلط شود. «مستکبران جهانی به برکت علمی که به آن دست پیدا کردند، توانستند به همه‌ی دنیا زور بگویند.»(۱۳۹۰/۱۱/۱۴) چراکه «العِلمُ سُلطانٌ ، مَن وَجَدَهُ صالَ بِهِ، ومَن لَم يَجِدهُ صيلَ عَلَيهِ؛ دانش، سلطنت و قدرت است، هر كه آن را بيابد با آن يورش برد و هر كه آن را از دست بدهد بر او يورش برند.»(شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج ۲۰، ص ۳۱۹) یعنی علم مساوی است با قدرت و اقتدار، هم امروز و هم در طول تاریخ و هم در آینده ؛ و این مسئله دو طرف بیشتر ندارد و حالت میانه‌ای در بین نیست. هر کسی و هر ملتی که عالم باشد، می‌تواند فرمان‌روایی کند و دست برتر را داشته باشد؛ هر ملتی که دستش از علم تهی باشد، باید خود را آماده کند که دیگران بر او فرمان‌روایی و در مقدرات و سرنوشتش دخالت کنند. (۱۳۸۵/۰۱/۰۱ ، ۱۳۸۸/۱۱/۱۳ ، ۱۳۹۰/۱۱/۱۴)... 🗓 نگارش در: 21آذرماه95 [ #یادداشت_چاپ_شده #چاپ_شده #مقاله_کوتاه ] 🌐 @aliebrahimpour_ir

🔖تاملاتی در #هستی_شناسی_نظام (سیستم) 📌2.ضرورت و اهمیت 🔹اگر #عقلانیت زیربنایی‌ترین مفهوم نظری #تمدن نوین #غرب است، شاید بی‌راه نباشد که مفهوم «سیستم» زیربنایی‌ترین مفهوم کاربردی و عملی این تمدن بدانیم. ما درباره‌ی عقلانیت، هم بیشتر خوانده‌ایم و ترجمه کرده‌ایم و هم تا حدی موضع خود را روشن کرده و نوشته‌ایم. اگر تا چندی پیش -به‌خاطرغلبه‌ی روح اخباری‌گری در بینش ما- عقل کاملا در مقابل #نقل تفسیر می‌شد و عقل‌گرایی در مقابل دین و ایمان‌گرایی قرار می‌گرفت؛ امروزه متفکرین و صاحبان قلم به راحتی از واژه « #عقلانیت_اسلامی» سخن می‌گویند. این بدین معناست که ذاتِ واژهِ عقلانیت دیگر سرتاسر غربی و نجس محسوب نمی‌شود که نشود برایش پسوند اسلامی آورد. امروزه ما معتقدیم، عقلانیت تبلوریافته در اندیشه اسلامی، از جهات متعدد بر عقلانیت‌های غربی برتری دارد. (برای نمونه ر.ک: مقاله رئالیسم انتقادی حکمت صدرایی، حمیدپارسانیا) 🔹اما مفهوم #سیستم اینطور نیست. هرچند سیستم و نظریه‌ی سیستم‌ها در علوم مهندسی به صورت کاربردی تدریس می‌شود، اما کمتر #به_مثابه_نظریه مطالعه و بحث شده است و از آن کمتر، موضع اثباتی و حلی توسط اندیشمندان بومی درباره آن گرفته شده است. همان اهمیتی که در کاوش مفهوم عقلانیت و نظریه‌پردازی بومی حول آن وجود دارد، درباره مفهوم سیستم وجود دارد؛ اگر بیشتر نباشد! 🔹با این همه، این‌ها همگی دفاعی جدلی و از جنس مماشات با خصم، درباره اهمیت و ضرورت تاملات هستی‌شناختی نظام (سیستم) است. حتی اگر این مفهوم، این منزلت معرفتی را در شکل‌دهی به #علم و #تمدن بشری خصوصا در قرن اخیر نداشت، باز هم به‌عنوان یک مفهوم عادی این حق را داشت درباره‌اش تامل صورت بگیرد. همانطور که در فلسفه از «جسم» بحث می‌کنیم و اقوال مختلف را می‌آوریم و درباره اینکه از «#اجزا_صغار_صلبه» تشکیل شده یا نه گفت‌وگو می‌کنیم؛ چرا از کلی‌طبیعی «سیستم» بحث نکنیم؟ بحثی که به مراتب مهم‌تر و راهگشاتر است. همچنان‌که حکمای اسلامی، تعاریف #جوهر و #عرض و #جسم و #صورت و #ماده را از فیلسوفان یونانی گرفتند، آوردند، خواندند، بحث ‌نمودند و بیش‌ازپیش در آن واکاوی نمودند. الکلام الکلام. 🌐 @aliebrahimpour_ir