💢انشالله از امروز اول مهر، تدریس این کتاب توسط استاد علی فرحانی در روزهای دوشنبه تا چهارشنبه در مدرس 215 فیضیه از بحث #تعبدی_توصلی دو ساعت به غروب (ساعت 4عصر) شروع خواهد شد. صوت جلسات گذشته را از لینک زیر دانلود کنید 👇👇👇 http://www.ostadfarhani.ir/morsalat/doroos/osul/manahej/ @almorsalaat

🔉🔉 #مناهج_الوصول #تقریر ♨️آیا بحث #دور در مسئله تعبدی و توصلی ثمره دارد؟ 🔰استاد علی فرحانی ✍️تقریر: محسن ابراهیمی 🔸استاد علی فرحانی، امسال پس از دو سال وقفه، ادامه تدریس کتاب #مناهج_الوصول اثر #امام_خمینی را آغاز کردند. این تدریس که از سال ۹۴ از ابتدای کتاب آغاز شد، سه سال ادامه یافت و تا دلالت هیئت امر بر وجوب تدریس شد. در این جلسات برخی مبانی مهم اصولی حضرت امام همچون نگاه ایشان در بحث موضوع علم، وضع، مجاز، علامات حقیقت و مجاز، دلالت امر بر وجوب، صحیح و اعم و ... تبیین شد. 🔸امسال نیز به حول و قوه الهی، ادامه تدریس این کتاب را از ابتدای بحث تعبدی و توصلی آغاز کردند. این بحث یکی از بحث های مهم در علم اصول از زمان محقق خراسانی تا کنون است. همچنین حضرت امام در این بحث نیز ابتکاراتی منحصر به فرد دارند. 🔸استاد فرحانی در تبیین مقدمات این بحث در جلسه روز دوشنبه ۹۹/۷/۷ به ثمره داشتن یا نداشتن این بحث پرداختند. 🔸همینطور که در اصول فقه و کفایه خواندیم، بحث تعبدی و توصلی، پس از تقسیم واجب به (تعبدی و توصلی) دو رکن اصلی دارد: ۱- لزوم قصد امر در واجبات تعبدی ۲- وقوع دور در اخذ قصد امر در واجبات تعبدی. 🔸اصولیین در این مسئله اولا به تقریر های متعددی، مسئله دور را تبیین می کنند و سپس سعی می کنند آن را حل کنند و امکان اخذ قصد امر در واجبات تعبدی را درست کنند. 🔸استاد در این جلسه با شواهد و ادله مختلفی تبیین کردند که مسئله دور و پاسخ به آن، بی فایده و این مسئله به دلیل فاصله گرفتن برخی مباحث اصولی از فقه، ایجاد شده است. 🔸ایشان فرمودند که اولا هیچ دلیلی وجود ندارد که برای امتثال واجبات تعبدی حتما باید این واجبات به قصد امر امتثال شود. دلیل این مطلب بحث تربت در مسئله ضد و همچنین بحث اجتماع امر و نهی است. در آنجا می خوانیم که ولو امر از فعلیت بیفتد و امری وجود نداشته باشد (که به تبع مکلف نمی تواند قصد امر کند) اما میتوان واجب را به قصد مصلحت و به قصد محبوبیت امتثال کرد. پس لزومی ندارد که در مورد امکان اخذ قصد امر بحث کنیم. 🔸ثانیا ما مسلم می دانیم که واجباتی مثل صلات و صوم داریم که این ها تعبدی هستند و شارع توانسته است آنها را جعل کند و باید به قصد امر امتثال شوند. پس دیگر نیاز نداریم که با بحث های طولانی، دور متوهم را حل کنیم تا امکان اخذ قصد امر را اثبات کنیم. بلکه همین مقدار که میدانیم واجباتی تعبدی داریم، در اثبات امکان اخذ قصد امر کافیست. سپس می توانیم بررسی کنیم که دلیل ما در تشخیص سایر واجبات تعبدی چه بوده است. و از همان طریقی که تعبدیت آنها را تشخیص داده ایم، سایر واجبات را نیز تشخیص بدهیم. 🔸نکته قابل توجه این است که وقتی به فقه و ادله مراجعه می کنیم می بینیم که هیچ دلیل لفظی که دلالت کند بر اینکه قصد امر در واجبات تعبدی اخذ شده است، وجود ندارد. (در این مسئله به بحث نیت صلات در کتب فقهی مراجعه کنید). لذا اساسا شروع بحث که در مورد تصحیح اطلاق گیری از ادله لفظی است، اشتباه است. 🔸علاوه بر همه اینها حضرت امام ره در تقسیمات واجب، نگاه متفاوتی دارند و بر اساس نگاه ایشان، تعبدی و توصلی، قسیم یکدیگر نیستند. استاد این مسئله را در جلسه ۹۹/۷/۲ تبیین کردند. 📌صوت جلسات استاد را میتوانید از کانال دروس استاد علی فرحانی دانلود کنید. #اصول #در_مدرسه_امام_خمینی #پای_درس_استاد #استاد_علی_فرحانی #تعبدی_توصلی @almorsalaat

📝#یادداشت| مساله تعبدی و توصلی در نگاه شیخ انصاری(ره) ◽️اصولیین در تقسیم واجب به تعبدی و توصلی، بعد از بیان معانی تعبدی میفرمایند محل بحث در جایی است که تعبدی مقابلی به نام توصلی داشته باشد و آن تعبدی به معنای ما لا یسقط امرها بمجرد اتیان بها است. ◽️ اشکال اساسی این است که امکان بیان قصد امتثال امر توسط شارع وجود ندارد پس در دوران بین تعبدی و توصلی نمی توان با اطلاق، توصلیت را نتیجه گرفت. ◽️اگرچه تقریرات متعددی از این اشکال وجود دارد اما مرحوم مظفر در تقریر این اشکال می فرمایند از میان انحاء قصد قربت، اجماعا قصد امتثال امر شرط عبادیت عبادت است و تحقق این شرط متوقف بر امر است در حالی که تحقق امر هم متفرع بر تحقق موضوع حکم و قصد امر میباشد به این شکل دور پیش می آید. ◽️مرحوم مظفر راه حل اشکال دور را شاه بیت فکری محقق نائینی یعنی اطلاق مقامی و متمم جعل می داند. ایشان می فرماید مولا ابتدا در یک خطاب اصل واجب را بیان کرده بعد در خطاب دیگری شرطیت قصد امتثال امر را بیان می کند. این اطلاق هم بر مدار غرض مولا است و باید کل فقه فحص شود تا اگر این خطاب ثانی وجود نداشت توصلیت نتیجه شود. ◽️اما باید گفت اطلاق مقامی نه تنها ابتکار محقق نائینی نیست بلکه تمسک به آن یک انحراف جدی است زیرا هیچ‌گاه در فقه چنین خطاب ثانی وجود ندارد پس نتیجه آن توصلی شدن تمام تعبدیات می باشد لذا آخوند راه حل اطلاق مقامی را پیشنهاد می کند و البته آن را اشتباه می داند. ◽️مرحوم آخوند با التفات به همین مطلب قصد امتثال امر را شرط عقلی طاعت دانست. ایشان می فرماید قصد قربت دخالت در غرض مولا دارد نه در امر؛ دخالت اش دخالت واقعی است نه جعلی. اساسا قصد قربت در ضمن اجزاء و شرائط امر نیست به همین خاطر هم هیچ گاه شارع ان را بیان نمی کند و به نقل نمی اید. ◽️شیخ هم در تنبیه دوم شبهات وجوبیه آنجا که به تحقیق رجحان احتیاط در دوران بین وجوب و غیر استحباب می پردازد، می فرماید بدیهی است که در فقه فقهاء بدون اینکه لزوما احراز محبوبیت قطعی یا احراز امر شارع بکنند قصد قربت را صحیح و عبادت را امتثال شده می دانند این یعنی قصد امتثال امر در عداد اجزاء و شرائط نمیباشد. ◽️شیخ ملاک تحقق قصد قربت را چنین می داند که اولا نهی ای از جانب شارع نباشد ثانیا مأخذ و دلیلی- چه لبی و چه لفظی- بر مطلوبیت آن عند المولی باشد ولو اینکه این دلیل غیر معتبر باشد‌. لذا در دوران بین وجوب و غیر استحباب هم که نه وجود امر و نه وجود ملاک الامر احراز شده باز امکان احتیاط وجود دارد. ◽️حقیقت این است همانطور که #حضرت_امام رضوان الله علیه می فرمایند تفکیک بین تعبدی و توصلی در فقه با #اجماع صورت میگیرد. هر کجای فقه قصد امتثال امر شرط باشد اجماع بر آن وجود دارد و الا توصلی است. ◽️لذا اولا در فقه هیچ گاه شک در توصلیت و تعبدیت نداریم. ثانیا در فقه هیچ شکی نیست که توصلیات را می توان با قصد قربت به صورت قربیّ اتیان کرد. این یعنی هم اشکال دور و هم راه حل محقق نائینی تنها و تنها ناشی از جدایی از متن فقه است. ◽️مرحوم شیخ اعتقاد راسخ دارند که اساسا علم اصول باید فقه محور باشد نه کلام محور. علم اصول علمی آلی برای رسیدن به غایت استنباط است لذا است که مهمترین مساله در نگاه شیخ هم در رسائل و هم در مکاسب، #زمین_فقه و فضای آن است. ◽️اما طرح مباحث انتزاعی و کلام محور؛ همچون #رنسانسی در علم اصول توسط مرحوم آخوند شروع شد و توسط اصولیین بعد از ایشان به کمال واقعی خود رسید و در این فضا بود که تمرکز بر مصالح و مفاسد واقعیه زیاد شد و یک نگاه ثبوت محور در علم اصول به وجود آمد که البته ثمره آن دور شدن اصول از فقه است. ✍احسان چینی پرداز #پای_درس_استاد #اصول #تعبدی_توصلی @almorsalaat