آیا #حقیقت قابل دست یابی است؟ ✍️✍️✍️ #یادداشت_تخصصی ✅پرسش: آیا همه معارف و باورهای بشری برساخت ذهن ما هستند و هیچ بهره ای از حقیقت ندارند؟ 🔶از کجا معلوم است آنچه در حوزه فکر و #اندیشه و اعمال و بایدهای رفتاری داریم ساخته فکر بشر نباشد؟ انسان دوست دارد اینچنین فکر کند! هر اندیشه ای که شکل گرفته است یا هر رفتاری که از انسان سر می زند همه اش ایده هایی انسانی و #برساخت های فکری اوست. انسان دوست دارد اینچنین بیندیشد! #تفلسف کند! چون برای ادامه حیاتش به این همه نظام های فکری و اجتماعی و رفتاری نیاز دارد. همه #نظامهای_اجتماعی و رفتاری برساختی بیش نیستند و چه دلیلی بر تبعیت از آنها وجود دارد؟ واقعیتی در کار نیست! تمام نظام های فکری و تمام نظام های رفتاری و اجتماعی، ایده های بشری و ساخته اویند، دلیلش هم تفاوت اندیشه‌ها و تفاوت آداب و رسوم در مناطق جغرافیایی مختلف است، اگر شرایط دیگری پیش می آمد نظام فکری و نظام رفتاری متفاوتی حاصل می‌شود! 📄پاسخ را از زبان استاد محمد #فنایی_اشکوری میخوانیم: ✅پاسخ: شما در اینجا چند باور را مطرح و درباره آنها داوری کردید، از جمله گفتید: 1همه اندیشه ها ساخته فکر بشر است. 2انسان دوست دارد چنین بیندیشد. 3همه نظام های اجتماعی برساختی بیش نیست. 4 واقعیتی درکار نیست. 🔹آیا آنچه گفتید حقیقت است یا ساخته محض ذهن شما؟ اگر ساخته ذهن شماست پس این دعاوی طبق نظر شما همه بی اعتبارند و از هیچ واقعیتی حکایت نمی کنند. یعنی خود این ادعا خودش را ابطال می کند و نیازی به ابطال دیگر ندارد. به عبارت دیگر، طبق نظر شما همه این ادعاها که گفتید باطل است، چون برساخت فکر شماست، نه بیان حقیقت. چون این دعاوی باطل هستند نمی توانند مبطل چیز دیگری باشند و اشکالی را متوجه اندیشه های دیگر کنند. 🔹اگر آنچه گفتید بیان حقیقت است نه برساخت ذهن شما، باز هم سخن شما خودش را ابطال می کند، چون مدعای شما این است که همه افکار برساخت ذهن هستند و حقیقتی را کشف نمی کنند. حال اگر بگویید اینها که گفتم حقیقت بود، مدعای خود را ابطال کرده اید و نیازی به ابطال دیگر ندارد. پس چاره ای نداریم جز اینکه برای فکر بشر فی الجمله خاصیت کاشفیت و حاکویت قائل باشیم، هرچند می دانیم که بسیاری از افکار و عقاید بشری باطل هستند. 🔹خاصیت فکر کشف حقیقت و حکایت از واقع است، منتها گاه در این کشف و حکایت کامیاب می شود و گاه ناکام می ماند. بنا بر این، باورهای موجود بشری مجموعه ای از باورهای درست و نادرست است. آسان ترین کار در مواجهه با این مجموعه این است که بگوییم همه اش باطل است. اما به همان اندازه که این داوری آسان است به همان اندازه بی اعتبار است. همینطور است اگر همه افکار و باورها را درست بدانیم، با اینکه در میان آنها عقاید متناقض و باطل فراوان است. لذا برای داوری و تشخیص درست از نادرست و صواب و از خطا باز ناچاریم به تفکر رو بیاوریم و با معیارهای عقلانی به ارزیابی صحت و سقم باورها بپردازیم، که البته کار دشواری است. به همین جهت است که به تعبیر شما همه نظام های اجتماعی و رفتاری حق نیستند. 🔹پرسیده اید چه دلیلی بر تبعیت از چنین نظام هایی وجود دارد؟ پاسخ این است که هیچ دلیلی بر تبعیت از نظام های اجتماعی و رفتاری باطل و مشکوک وجودندارد، بلکه نباید از چنین نظام هایی تبعیت کرد و باید برای شناخت نظام اعتقادی و رفتاری صحیح کوشید و حقیقت را یافت و آنگاه از آن تبعیت کرد. باید افزود که معرفت ذومراتب است. و آنچه گفتیم هرگز به معنای تأیید رئالیسم خام نیست. ذهن آدمی صرفا آیینه منفعلی نیست که همیشه بیرون را آن گونه که هست نشان دهد. ذهن انسان بسیار فعال است. ما بسیاری از واقعیات را آن گونه می فهمیم که دستگاه ادراکی ما اقتضا دارد. مثلا ادراکات حسی ما محدودیت های بسیاری دارند و هرگز نمی توانیم ادعا کنیم که آنچه در نتیجه ادراک حسی ما حاصل می شود عینا طابق النعل بالنعل مطابق با واقع است. ادراک حاصل از احساس، تابع تعامل جهاز ادراک ما با همه عوامل بیرونی مؤثر در ادراک است، نه صرفا منعکس کننده کامل و بی طرف بیرون. در انواع داوری ها از جمله داوری های اعتقادی و ارزشی انواع تمایلات، تعصبات، پیشداوری ها، چارچوب های ذهنی، علایق و منافع و حب و بغض ها اثرگذار است. نوعی نسبیت در شناخت گریز ناپذیر است، اما نسبیت در شناخت غیر از نسبیت حقیقت است. نسبیت باطل نسبیت حقیقت است، نه نسبیت و ذو مراتب بودن و مشروط بودن معرفت و متأثر بودنش از عوامل مختلف. این امر منافاتی با امکان و وجود معرفت یقینی ندارد. ما به رغم محدودیت های شناختی، شناخت های یقینی بالفعل بسیاری داریم و تحصیل یقین در مواردی ممکن است. 🔻ادامه در پست بعدی...👇 📚 کانال اندیشگان @andishgan

آیا #حقیقت قابل دست یابی است؟ 🔺... ادامه پست قبلی: 🔹یقینی بودن تصدیق منافاتی با اجمال و ابهام در تصورات ندارد. معرفت تصوری ذومراتب و ذووجوه است. مثلا یقین داریم که انسان موجود است، اما با این حال ممکن است درباره چیستی انسان ابهامات بسیاری داشته باشیم و دیدگاه های متنوعی وجود داشته باشد. بالاتر از این، خداباوران یقین به وجود خدا دارند اما حقیقت و ذات خدا بر احدی معلوم نیست. هستی بسیاری از چیزها آشکار و یقینی است، اما چیستی آنها مبهم است. پس معرفت مطلق تصدیقی با معرفت نسبی تصوری قابل جمع است. 🔹علم ما هم از نظر کمیت محدود است و هم از نظر کیفیت ضعیف است. علم ما اندک و من وراء حجاب است. بسیاری از دانسته های ما آمیخته به خطا است. بعضی علم های ما علم نُما و جهل و برساخت ذهن ماست. إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسمَآءٞ سَمَّيتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلاطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهوَى ٱلأَنفُسُ (النجم/23). بااین حال استعداد و امکان رشد و توسعه معرفت را داریم و همیشه باید برای تحصیل آن بکوشیم و برای رسیدن به معرفت حقیقی در قد و قواره وجودمان امیدوار باشیم. نتیجه این نوع معرفت شناسی تواضع معرفتی است، نه شکاکیت و لاادری گری (agnosticism). 🔹اعتقاد به وحی و ضرورت پیروی از دین حق برای رسیدن به رستگاری و سعادت، برای همین است که نظام های فکری بشری، محدود هستند و مصون از خطا نیستند؛ لذا نمی توان صرفا با اتکا به یافته های بشری به سعادت نهایی رسید. گرچه اصل حقانیت دین و اصول کلی آن را باید با عقل احراز کرد، اما پس از این خطوط کلی، تعلیمات تفصیلی دینِ حق راه سعادت را به ما نشان می دهد. بنا بر این از نگاه دینی برای نیل به سعادت تنها اتکای به عقل و تجربۀ بشری کافی نیست، بلکه همراهی عقل و وحی و امداد عقل به وحی لازم است. وحی به کمک عقل می آید تا خلأ معرفتی بشر را جبران کند. وظیفۀ معرفتی ما استفاده حداکثری از نور عقل و چراغ وحی است. 📚 کانال اندیشگان @andishgan

#پست_تخصصی آیا دغدغه #حقیقت در #علم مهم است؟ غفلت از آن چه پیامدهایی در پی دارد؟ارتباط حقیقت و #فرهنگ چیست؟ ✍ استاد حمید #پارسانیا: 🔻 غفلت از #هویت_شناختاری_علم به افول دغدغه حقیقت در سطح فرهنگ عمومی و جامعه علمی منجر میگردد و این مسئله به نوبه خود عوامل اقتصادی را به عنوان عوامل برتر وجودی در می آورد. جامعه ای که نگاه دنیوی و پراگماتیستی به علم دارد، در برنامه های اجتماعی خود رویکردی فناورانه به علم خواهد داشت و این رویکرد برنامه‌ریزی‌های علمی را در حاشیه برنامه های مدرن توسعه قرار میدهد. 🔻 نمونه های بارز حاشیه نشینی #علم نسبت به #توسعه_اقتصادی را در #برنامه_چهارم_توسعه #جمهوری_اسلامی_ایران و همچنین در پیش نویسهای #نقشه_جامع_علمی_کشور میتوان دید. غلبه رویکرد اقتصادی به علم در برنامه چهارم توسعه تا آنجا بود که فصل چهارم این برنامه که مربوط به علوم بود، با عنوان توسعه دانایی محور معرفتی شد. 🟥 پ ن: یک نظریه علمی چگونه شکل میگیرد؟ ارتباط آن با مبانی چگونه است؟ آیا فرهنگ عمومی در شکل گیری یک نظریه تاثیر گذار است؟ علم و فرهنگِ رقیب چه تاثیری در نظریه دارد؟ 👈پاسخ این سوالات و بیشتر را در مقاله: «نظریه و فرهنگ: روش شناسی بنیادین تکوین نظریه های علمی» از استاد حمید پارسانیا بخوانید. 📚 کانال اندیشگان https://eitaa.com/joinchat/3893887279C7b5cd95191

✍ این متن خیلی کمرشکنه واقعا: 🔰 #یقین و #حقیقت دو عنصر اصلی حیات و #معرفت_دینی هستند و تردید در اینگونه امور امکان #حیات_دینی را منقطع می گرداند. متدینین باید برای ترسیم جهان دینی امکان هم زیستی را از طریق #منطق_دینی به گونه ای که در پیوند با منطق مشترک بشری باشد فراهم آورند. منطقی که راه گفتگو و تعاملِ نظری انسانیت را از مرتبه ای قبل از حیات و باور دینی فراهم آورد. 📚(کتاب رنسانس دینی و سکولاریسم پنهان/ حمید پارسانیا) ✅کانال اندیشگان https://eitaa.com/andishgan

📽 #ببینید | اهمیت روایت ها این هم نمایی دیگر از واقعیت های عربستان که دیده نمی شود. کوچه های تنگ و ساختمان های قدیمی اطراف برج ساعت در نزدیکی مسجد الحرام. ولی در روایتی که خودشان می سازند اینها دیده نمی شود و تنها اقلیتهای زیبا به نمایش گذاشته می شود. #روایت #حقیقت 🌀 اندیشگان، تکاپوی اندیشه https://eitaa.com/andishgan