📌عَرض/ عِرض
عَرض به معنی «سخن مؤدبانه، نشان دادن رفتاری یا بیان مطلبی به مقامی محترم یا بالاتر از خود»، «نمایاندن، نشان دادن» و «پهنا» است.
عِرض به معنی «آبرو، شرف و ناموس» است.
#درست_نویسی
#واژههای_متشابه
@arayehha
📌غَدر/ قَدر
غدر به معنی «مکر و حیله» نیز به معنی «بیوفایی، پیمان شکنی و خیانت» است:
ندیمان خود را بیفزای قدر/ که هرگز نیاید ز پرورده غدر (سعدی: بوستان ۴۴)
قدر به معنی «ارزش و اعتبار»، «مقام و مرتبه» و «اندازه» است:
گفتم پس اینکه اثری رنگ خاص داشته باشد و آن را از روی اثری دیگر نساخته باشند شرط کافی برای قدر و اعتبارش نیست. (خانلری: هفتاد سخن ۹۹)
#درست_نویسی
#واژههای_متشابه
@arayehha
#مقاله_نویسی
#مقاله_ی_علمی_پژوهشی
بخش های تشکیل دهندۀ #مقالۀ_پژوهشی
🔹🔸 #عنوان مقاله: عنوان مقاله، باید ساده، کوتاه و دربردارندۀ واژه های کلیدی پژوهشی و کاربردی باشد. عنوان های بلند و نیز عنوان هایی که کلمات کلیدی ناآشنایی دارند، از ارزش علمی کمتری برخوردار هستند.
🔹🔸 #چکیده: یکی از مهترین بخشهایی که باید در نوشتن یک مقالۀ پژوهشی به آن توجه نمود، بخش Abstract یا چکیده میباشد. لازم است، این بخش قوی بوده و اطلاعات کلی در مورد تمام مراحل کار را در اختیار خواننده بگذارد. در چکیده نباید هیچگونه ابهامی وجود داشته باشد.
در چکیده، روش انجام کار و مراحل آن و نتیجه به دست آمده به طور مختصر و مفید نوشته شود.
🔹🔸 #مقدمه: در این بخش از مقاله باید پژوهش های قبلی و نتایج به دست آمده از پژوهش ذکر شود( پیشینۀ تحقیق).
در این قسمت نویسنده با طرح سوال و جواب از پژوهش محققان دیگر به توضیح پژوهش خود پرداخته و موضوع را برای فهم و درک بیشتر بسط می دهد. ( طرح مسأاله)
در این بخش رعایت ترتیب سال های انجام پژوهشهای انجام شده که نویسنده در نگارش مقاله خود به آنها پرداخته، لازم است.
این بخش از مقاله اهمیت بسیاری دارد و اگر نویسنده نتواند پژوهش های قبلی را کامل و با ارجاع دهی به مرجع مربوطه توضیح دهد؛ مقاله او اعتبار مقالۀ علمی_پژوهشی ندارد.
🔹🔸 #روش_تحقیق: در این بخش نویسنده روش یا روش هایی که برای پژوهش و نوشتن مقاله به کار برده، ذکر می شود.
🔹🔸 #نتایج و بحث: در این بخش از یک مقالۀ علمی_پژوهشی لازم است، نویسنده نتایجی که خود به دست آورده و نیز نتایج به دست آمده در پژوهش های پیشین( مرتبط با موضوع) نوشته شود.
در این بخش نویسنده به مقایسه نتایج خود با نتایج دیگر پژوهش ها می پردازد. نکته ی مهم این است که نویسنده باید به بحث در مورد پژوهش هایی بپردازد که به روز بوده و حاصل تحقیقات جدید باشد تا اعتبار علمی مقالۀ خود را بالا ببرد.
🔹🔸 #منابع و مآخذ: این بخش یکی از مهمترین و اصلی ترین بخشها در نوشتن یک مقاله، به خصوص مقالۀ علمی_پژوهشی است. وجود کوچکترین ایراد در این بخش، از اعتبار و ارزش مقاله می کاهد. تمام ارجاع ها باید با جزئیات کامل نوشته شود و هیچ نکته ای اعم از نام نویسنده، تعداد صفحات و نام مجله در آن از قلم نیفتد.
مثال :
با این روش به سادگی می توان مقاله نوشت مثلا اگر ادبیات حماسی را انتخاب کردید درقسمت مقدمه توضیحی در مورد انواع حماسه و در مورد زمینه های حماسه چند سطری بنویسید سپس در بخش متن هدف از نگارش مقاله که تحلیل فصل است را در دوبخش می نویسید .
تحلیل ساختاری که به شکل ظاهری مطالب ،نگارش و املا و نقد تصاویر و خلاصه هر نکته ای که در ظاهر و ساختار کتاب می بینید اینکه از چند درس و بخش تشکیل شده ،عنوان و موضوع درس ها چیست .آیا تصاویر با محتوا مرتبط است یا خیر
در بخش دوم تحلیل محتوایی محاسن و معایب درس را بررسی می کنیم و جزء به جزء می نویسیم با آور ن نمونه هایی از متن
و در پایان نتیجه گیری و منابع .
@arayehha
#سفر_نامه
✳️ تحلیل : حسین طریقت
✳️روش تدریس : ساخت گرایی
مراحل روش
1⃣درگیر کردن :
دبیر بخشی از سفر نامه یکی از نویسندگان معروف را انتخاب می کند و در کلاس می خواند .
2⃣کاوش :
در این مرحله دانش آموزان با کمک دبیر به جست و جوی روش هایی برای تولید متن می پردازند . روش های مناسب این درس : پرسش سازی ، بارش فکری و . . .
3⃣توصیف :
دانش آموزان به جمع آوری فهرستی از دیده ها و شنیده های خود از سفر می پردازند .
4⃣گسترش :
با کاربرد آموزه های درس های پیشین کتاب نگارش ۲ ، اعم از توصیف زمان و مکان ، فضا سازی ، ذکر جزئیات (درس دوم ) گفت وگو (درس چهارم )و . . . نوشته خود را گسترش می دهند . در این گام می توان مواردی غير ضروری حذف کرد .
5⃣با چينش بندها و طراحی بندها به متن نهایی می رسند .
✳️انگیزه نوشتن :
️برخی از سفرنامه نویسان از این قالب برای بیان دغدغه ها و تأملات ذهنی خود بهره می گیرند مانند :
سفرنامه حج دکتر شریعتی ،
◀️برخی دیگر هدفی جز شریک کردن مخاطب در تجربه سفر و معرفی مناطق مختلف جهان ندارند.
دانش آموز اگر بتواند به ترکیب از هر دو برسد عالی است . اگر نه به همان ثبت دیده های خود بپردازد کافی است .
هدف این درس "لحظه نگاری" است ثبت دیده ها از سفر ، ثبت لحظات شاد و شگفت سفر است .
در خلال متن می توان آثار و ابنیه تاریخی و دیدنی را نیز معرفی کرد. .
چينش بندها :
در یک بند زمان سفر و معرفی مکان سفر طراحی شود .
در بند دوم معرفی بنا های تاریخی و مناظر طبیعی منطقه و توصیف لحظات خاص سفر
بند سوم : ذکر خاطرات ، حوادث تلخ و شیرین ، جالب و عجیب سفر ،
بند چهارم : نتیجه گیری
❇️ حسین طریقت؛ استان خوزستان
@arayehha
#مولانا
حیلت رها کن عاشقا
#دکترایرجشهبازی
(1) حیلت رها کن، عاشقا، دیوانه شو، دیوانه شو!
و اندر دلِ آتش درآ، پروانه شو، پروانه شو!
(2) هم خویش را بیگانه کن، هم خانه را ویرانه کن!
وآنگه بیا با عاشقان همخانه شو، همخانه شو!
(3) رو سینه را چون سینهها، هفت آب شو از کینهها
وآنگه شرابِ عشق را پیمانه شو، پیمانه شو!
(4) باید که جمله جان شوی، تا لایقِ جانان شوی
گر سوی مستان میروی، مستانه شو، مستانه شو!
(5) آن گوشوارِ شاهدان همصحبتِ عارض شده
آن گوش و عارض بایدت، دُردانه شو، دُردانه شو!
(6) چون جانِ تو شد در هوا، ز افسانۀ شیرین ما
فانی شو و چون عاشقان افسانه شو، افسانه شو!
(7) تو لیلۀُ القبری، برو تا لیلۀُ القدری شوی
چون قدر مر ارواح را کاشانه شو، کاشانه شو!
(8) اندیشهات جایی رود، وآنگه تو را آنجا کشد
ز اندیشه بگذر چون قضا پیشانه شو، پیشانه شو!
(9) قفلی بُوَد میل و هوا، بنهاده بر دلهای ما
مفتاح شو، مفتاح را دندانه شو، دندانه شو!
(10) بنواخت نورِ مصطفی آن اُستُنِ حنّانه را
کمتر ز چوبی نیستی، حنّانه شو، حنّانه شو!
(11) گوید سلیمان مر تو را: بشنو لسانُ الطّیر را
دامیّ و مرغ از تو رمد، رو لانه شو، رو لانه شو!
(12) گر چهره بنماید صَنَم، پُر شو از او چون آینه
ور زلف بگشاید صَنَم، رو شانه شو، رو شانه شو!
(13) تا کی دوشاخه چون رُخی؟ تا کی چو بیذق کم تکی؟
تا کی چو فرزین کژ روی؟ فرزانه شو، فرزانه شو!
(14) شکرانه دادی عشق را از تُحفهها و مالها
هِل مال را، خود را بده، شکرانه شو، شکرانه شو!
(15) یک مدّتی ارکان بُدی، یک مدّتی حیوان بُدی
یک مدّتی چون جان شدی، جانانه شو، جانانه شو!
(16) ای ناطقه! بر بام و در تا کی روی؟ در خانه پَر!
نطقِ زبان را ترک کن، بی چانه شو، بی چانه شو!
(کلیات شمس، فروزانفر، غ 2131، هرمس، غ 1944 ؛ نسخۀ قونیه، غ 122 ؛ شفیعی، غ 779)
واژهها
بیت 1: حیلت: چارهجویی و حیلهگری // درآ: (فعل امر از درآمدن): وارد شو
بیت 3: هفت آب شُستن: (کنایه) به طور کامل و با نهایت دقت شُستن و تمیز کردن // را: (در مصراع دوم) برای
بیت 4: جمله: سراسر. به طور کامل
بیت 5: شاهد: زیبارو // همصحبت: همنشین // عارض: صورت و چهره // بایدت: تو را باید. برای تو لازم و بایسته است // دُردانه: مروارید بزرگ و گرانبها
بیت 6: در هوا شدن: ظاهراً کنایه از «به آسمان رفتن و تعالی یافتن» است. مطمئن نیستم
بیت 7: لیلۀُ القبر: شب اول که مُرده را در گور میگذارند و بسیار تاریک و هولناک است (کنایه) تیره و تار // لیلۀُ القدر: شبِ قدر که از نظر قرآن برابر با هزار ماه است و قرآن در آن شب نازل شده و شبی زیبا و مبارک است (کنایه) بسیار روشن و ارزشمند // قدر: شب قدر که ارواح در آن شب به زمین میآیند // مر ... را: برای // کاشانۀ ارواح: (کنایه) محلِ فرودآمدنِ روحها. جایگاهِ ارواح
بیت 8: پیشانه: مقدّم و پیشرو
بیت 9: میل: تمایل به گناهان // هوا: هَوَس // مِفتاح: کلید // دندانه: فرورفتگیها و برآمدگیهای کلید که درون قفل میچرخند و آن را باز میکنند.
بیت 10: نواختن: نوازش کردن // اُستُنِ حنّانه: ستونِ حنّانه. نگاه کنید به توضیحات // چوب: (استعاره) ستونِ حنّانه // حنّانه: ناله و زاریکننده
بیت 11: مر ... را: به // لسان الطّیر: زبانِ پرندگان. نگاه کنید به توضیحات // رمیدن: فرار کردن
بیت 12: نمودن: نشان دادن // صَنَم: بُت (استعاره) محبوبِ زیبارو // زلف گشودن: باز کردنِ مو
بیت 13: دوشاخه: (کنایه) دارای دو نوع حرکت // رُخ: از مهرههای شطرنج که میتواند به چپ و راست حرکت کند // بیذق: پیاده در بازی شطرنج که جز در حرکت اول، در بقیۀ حرکتها فقط یک خانه یک خانه پیش میرود // کمتک: کُند و ناتوان در حرکت کردن // فرزین: وزیر در بازی شطرنج که میتواند به همه طرف حرکت کند // کژ: کج. اُریب
بیت 14: را: به // تُحفه: هدیه // هل: (فعل امر از هشتن یا هلیدن) رها کن. ترک کن
بیت 15: ارکان: چهار عنصر // بُدی: بودی // جانانه: محبوب و معشوق. خدا
بیت 16: ناطقه: زبان // بر بام و در رفتن: (کنایه) در پیرامون و حواشی حقیقت سخن گفتن // در خانه پریدن: (کنایه) مستقیماً دربارۀ حقیقت سخن گفتن، یا به حقیقت رسیدن // نُطق: حرف زدن. سخن گفتن // بیچانه: (کنایه) بدون زبان. خاموش
#حیلت_رها_کن_عاشقا
#غزل_دیوان_شمس_مولانا
ادامه در فرستهی بعدی
🦋🦋
C᭄❁࿇༅══════┅─
@arayehha
┄┅✿░⃟♥️❃─═༅࿇࿇༅═─🦋🎶═
توضیحات
* این غزل در وزن «مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن» و در بحر «رجزِ مثمّن سالم» سروده شده است. طبق شمارش فهرستِ نسخۀ قونیه، به کوشش دکتر توفیق سبحانی، مولانا 163 غزل در این وزن و بحر سروده است؛ بنابراین میتوان گفت که این وزن یکی از پرکاربردترین وزنها در دیوان شمس است. آن دسته از غزلهای مولانا که دارای این وزن هستند، در آغاز نسخۀ قونیه قرار گرفتهاند.
بیت اول: چارهاندیشی و حیلهگری که یکی نشانۀ فضلفروشی و دیگری علامتِ زرنگی است، سالک را از دستیابی به حقیقت دور میکنند. در برابر خداوند مهربان باید «سادۀ سادۀ ساده» بود و دست از هرگونه دانایی و فریبکاری برداشت. خداوند همانقدر که خود را از دسترس افرادِ زیرک و زرنگ دور نگه میدارد، خود را به سادگی بر افرادِ سادهدلِ صافیضمیر آشکار میکند. این یکی از اصلیترین سخنان شمس تبریزی به مولانا بود که گفت که «تو زیرککی» و مولانا هم فرمود: «گول شدم هول شدم»؛ یعنی همۀ داناییها و چارهجوییهای خود را دور ریختم و به دامنِ لطف و مهر تو درآویختم.
بیت پنجم: یکی از ویزگیهای سبکیِ مولانا، حذف حرف شرط است. او در بسیاری از موارد «اگر» و کلماتِ مترادف آن را حذف میکند و باید از سیاقِ کلام، ساختارِ شرطیِ جمله را دریافت. در مصراعِ دومِ این بیت، همین اتفاق رخ داده است و بازنویسی جمله به شکلِ امروزی چنین است: اگر آن گوش و عارض را میخواهی، دردانه شو.
بیت هفتم: در مصراع دوم، مولانا به آیۀ 4، از سورۀ قدر اشاره دارد که طبق آن «فرشتگان و روح» در شب قدر به زمین فرودمیآیند. مولانا در برابر «روح» کلمۀ «ارواح» را گذشته است و از اینجا معلوم میشود که او «الروح» را به معنی «همۀ ارواح» یا جنسِ ارواح میدانسته است، نه یک روحِ خاص، مثل جبرئیل.
بیت هشتم: مولانا در این بیت از ما میخواهد که مانند «قضا» پیشانه بشویم. وجه شبه در این تشبیه «مقدّم و پیشرو» بودن است؛ یعنی همانطور که قضای الهی بر همه چیز پیشی گرفته است، تو هم بر اندیشه پیشی بگیر!
ــ انسان ممکن است خود را با اندیشههایش یگانه بداند و یا اینکه اسیرِ اندیشههای خود شود. به نظر مولانا این کار درست نیست و باید بکوشیم خود را از سیطرۀ اندیشهها رهایی ببخشیم و بر آنها احاطه داشته باشیم.
بیت دهم: ستون حنّانه قطعه چوبی بود که پیامبر بزرگوار اسلام هنگام سخن گفتن به آن تکیه میکرد. پس از آنکه به سببِ افزایش یافتنِ جمعیت مسلمانان، منبری برای پیامبر ساختند، آن قطعه چوب از فراق پیامبر ناله کشید و زاری کرد و پیامبر آن را در زمین دفن کرد، تا بعداً به درختی بهشتی تبدیل شود و در کنار پیامبر اسلام باشد. مولانا به این داستان اعتقاد تمام دارد و نکاتِ عرفانیِ لطیفی را از آن استنباط کرده است.
بیت یازدهم: تعبیر «منطق الطّیر» در قرآن کریم، سورۀ نمل، آیۀ 16 آمده است. مولانا به جای این تعبیر، ظاهراً به ضرورت وزن، از تعبیر «لسان الطّیر» به معنی «زبان پرندگان» استفاده کرده است. در این سوره از زبان حضرت سلیمان میخوانیم که «زبان پرندگان را به ما آموختهاند». به نظر مولانا این فضیلت تنها از آنِ حضرت سلیمان نیست و هرکسی میتواند فراخورِ استعداد و کوششِ خود، از این فضیلت بزرگ بهرهمند شود.
ــ دامی: تو دام هستی. منظور مولانا این است که اگر میخواهی زبان پرندگان را بدانی، باید «لانه» باشی نه «دام»؛ زیراکه اگر لانه باشی، پرندگان به تو اعتماد میکنند و به تو پناه میآورند.
بیت چهاردهم: بخشندگی یکی از بزرگترین فضیلتهای اخلاقی است و البته همه گمان میکنند که بخشندگی آن است که در راهِ محبوب، «مالِ» خود را به دیگران بدهیم. به نظر مولانا عالیترین سخاوت آن است که «خود» را به محبوب هدیه کنیم. کسی که از خود بگذرد، به محبوب میرسد.
بیت پانزدهم: مولانا در این بیت، سیرِ انسان از مرحلۀ جمادی تا مرتبۀ انسانی را توصیف میکند و در پایان از ما میخواهد که در این مرتبه هم متوقف نشویم و در پیِ آن باشیم که با حضرتِ محبوب یگانه شویم و «او» شویم.
بیت شانزدهم: برای دستیابی به حقیقت باید خاموش شد؛ زیراکه زبان تنها دربارۀ حواشیِ حقیقت سخن میگوید.
#دکترایرجشهبازی
🦋🦋
C᭄❁࿇༅══════┅─
@arayehha
┄┅✿░⃟♥️❃─═༅࿇࿇༅═─🦋🎶═
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۶ خرداد جشن خُردادگان
💧زمان برگزاری: روز خرداد "ششمین روز" از ماه خرداد "سومین ماه سال".
.
💧انگیزه برگزاری: فرخندگی همنامی روز و ماه بهنام امشاسپند خرداد و بزرگداشت جایگاه آن در اندیشه ایرانیان.
.
💧مفهوم امشاسپند خرداد: «خرداد» در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» بهمعنی رسایی و کمال است که در گاتها یکی از فروزههای اهورامزدا و در اوستای نو، نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورامزدا است. خرداد، امشاسپندبانویی است که نگهداری از آبها در این جهان خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی برتشنگی یاری میکند. از این روی در سنت، بههنگام نوشیدن آب از او بهنیکی یاد میشود. در گاتها، از خرداد و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر یاد میشود و در اوستاینو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آبها و گیاهاناند که بهیاری مردمان میآیند و تشنگی و گرسنگی را شکست میدهند. در یسنا، هات 47، آمده است که اهورامزدا رسایی خرداد و جاودانگی امرداد را بهکسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
💧 امشاسپند خرداد در متنهای کهن: چهارمین یشت از یشتهای بیست و یک گانه اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خرداد است که در آن یشت از زبان اهورامزدا یادآور میشود که « ... یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خرداد را برای مردمان اشون بیافریدم...» و سپس تاکید میشود هر آنکس که خرداد را بستاید، همانند آن است که همه امشاسپندان را ستایش کرده است.
در بندهش نیز درباره خرداد آمده است: «... ششم از مینویان، خرداد است؛ او از آفرینش گیتی آب را بهخویش پذیرفت...» «... خرداد سرور سالها و ماهها و روزهاست [یعنی] که او سرور همه است. او را بهگیتی، آب خویش است. چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست...»
.
🌿 گل ویژه جشن خردادگان: در کتاب بندهش از گل سوسن بهعنوان گل ویژه امشاسپند بانو «خُرداد» نام برده شده است: «... این را نیز گوید که هرگلی از آنِ امشاسپندی است؛ و باشد که گوید: ... سوسن خرداد را، .. » که بر این بنیان بهترین نماد برای جشن خردادگان گل سوسن است. معروفترین نمونههای گل سوسن نزد ایرانیان سوسن سپید Lilium candidum یا سوسن آزاد است که بهنام سوسن ده زبان یا سوسن گل دراز نیز شناخته میشود، همچنین یکی دیگر از گونههای نادر گل سوسن که بومی برخی مناطق شمالی ایران است ، سوسن چلچراغ (Lilium lederbourii) نام گرفته است. در متن پهلوی «خسرو قبادان و ریدکی» بوی گل سوسن سپید، چون « بوی دوستی » توصیف شده است.
.
💦 آیینهای جشن خردادگان: یکی از مهمترین آیینهای روز خرداد که در جشن خردادگان پررنگتر میشود، رفتن بهسرچشمهها یا کنار دریاها و رودها، تنشویی در آب و خواندن نیایشهای ویژه این روز همراه باشادی و سرور در کنار خانواده و دوستان بوده است.
نمونهای از سنتهای رایج در این روز را میتوان از سروده «دستور داراب پالن» موبد بزرگ پارسی در منظومه «فرضیات نامه» برداشت کرد که از آیینهای ویژه خرداد روز به «تنشویی» و «کندن چاه» و «نوکردن کاریز» اشاره میکند و در همین مورد در متن پهلوی «اندرز انوشهروان آذرپاد مهر اسپندان» یادآوری شده که «در خردادروز جویکن».
بر اینپایه، در این روز توجهای ویژه میشده بهنگهداری و نوسازی جایهایی که آب از آنها سرچشمه میگیرد و در آنجا جاری میشود چون چشمهها، چاهها، جویها، کاریزها و رودها که با آب زندگی بخش خود، ادامه زندگی را در این کره خاکی برای زیستمندان امکان پذیر میکنند.
.
💦💧پپام جشن خردادگان: بهراستی اگر ما ایرانیان دست کم مفهوم مادی جشنهایی همچون خردادگان را درست درک میکردیم، شاید امروز رودها و تالابها و دریاچهها و کاریزها و دریاهای ما بهخاطر بیآبی و آلودگی و تخریب روز افزون، نفسهای آخر را نمیکشیدند.
✍ شاهین سپنتا
🆔
@arayehha
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#جشن_خردادگان
✅ اسپهان بنویسیم یا اصفهان؟
✍️ شاهین سپنتا
شیوه درست نگارش نام شهر تاریخی اصفهان/ اسفهان/ اسپهان موضوع این یادداشت است. اگرچه این واژه اکنون در بیشتر نوشتارهای رسمی به گونه «اصفهان» نوشته میشود و این شیوه پیروانی نیز دارد که هرگونه تغییر آن را تحریف نام این شهر تاریخی میدانند اما از دیدگاه این نگارنده به دلایل تاریخی، ادبی، و آواشناسی درستتر است که این واژه را به گونه «اسپهان» بنویسیم.
پیش از پرداختن به واژه «اصفهان»، بد نیست یادآوری کنیم که تا چند دهه پیش نام برخی از شهرهای ایران به گونه عربیشده یا «معرب» نوشته میشد ولی با کوشش دوستداران زبان پارسی نامهایی همچون «جرجان» یا «طهران» به گونه درست آن «گرگان» و «تهران» دگرگون شد.
برای چندین سده، نویسندگانی همچون خطیب بغدادی در تاریخ بغداد، ابنبلخی در فارسنامه، محمدِ محمودِ احمدِ توسی در عجایبنامه، سمعانی در الانساب، ظهیرالدین نیشابوری در سلجوقنامه، قاضی عمادالدین در عجایب البلدان، شرفالدین علی یزدی در ظفرنامه تیموری و بسیاری دیگر، تهران را با «ط» و به صورت «طهران» مینوشتند تا این که جویندهای همچون محمدحسنخان مقدم مراغهای (اعتماد السلطنه) وزیر انطباعات و دارالترجمه دوران قاجار، به گفته خودش دچار تردید شد که نام این شهر را با «ط» بنویسد یا با «ت» و موضوع را با «علیقلی میرزا اعتضاد السلطنه» رئیس دارالفنون در میان گذاشت. چند سال پس از آن، پژوهشگرانی همچون احمد کسروی و محمد قزوینی درباره نگارش واژه «طهران» یا «تهران» دیدگاههای متضاد خود را ارائه کردند و در نهایت دیدگاه کسروی پذیرش همگانی یافت و امروز همگان تهران را با «ت» مینویسند.
کسروی در آن زمان نوشت: «... بی گفتگو است که طهران کلمهای پارسی است و در پارسی طاء الفدار نیست، مگر درباره کلمههایی که تازیان آن را معرب کردهاند و از گفتن بینیاز است که این کلمههای معرب را باید در نوشتههای عربی بهکاربرد و در نوشتههای پارسی جز شکل پارسی نخستین آنها درست نمیباشد... به عقیده ما بهکاربردن طهران و طوس و اصطخر و اصفهان و دیگر کلمههای معرب در نوشتههای پارسی که تا به امروز معمول و شایع میباشد، غلطهای فاحش است و باید به نام شرافت علم و بلندی پایگاه آن، تعصب و عادت را به کنار گذارده و بدین گونه غلطهای معمولی که نمونه و یادگار دوره استیلای زبان و ادبیات عربی است، خاتمه بخشید... شهر معروف ایران را که امروز «اصفهان» مینویسیم، این واژه شکل عربی نام آن شهر است... اگر شکل درست پارسی واژه را خواسته باشیم، «اسبهان» با زیر الف یا زبر آن است.» (کاروند کسروی: ص ۳۸۳ و ۳۸۴ و ۴۲۸)
نکته مهم دیگر این که، حتی در برخی متنهای عربی نیز به شیوه نگارش این واژه با حرف «س» اشاره شده، چنانکه «یاقوت حموی» جغرافیدان و تاریخنویس سده هفتم هجری قمری، در «معجم البلدان» به نقل از حمزه بن الحسن (حمزه اصفهانی) در شرح «اصبهان» به اصل پارسی این واژه با حرف «س» و «اسباهان» اشاره کرده و مینویسد: «...ذلک ان لفظ اصبهان اذا رُدَّ الی اسمه بالفارسیه کان اسباهان...».
همچنان که «نظامی گنجهای» سراینده سده ششم هجری قمری نیز در منظومه «خمسه» و در داستان «خسرو و شیرین» به اوصاف «شکر اسپهانی» میپردازد.
و در نمونه دیگر، «وحشی بافقی» از سرایندگاه سده دهم در مثنوی «فرهاد و شیرین» نام این شهر تاریخی را «اسپهان» یا «سپاهان» ثبت کرده است:
ز پرویز ار بدینسان دردمندی / از اینجا تا سپاهان نیست چندی
به گلگون تکاور ده عنان را / سیه گردان به لشکر اسپهان را
براین پایه، پس از تاثیر زبان عربی بر زبان پارسی، در این واژه به تدریج حروف «ص» و «ف» جایگزین حروف «س» و «پ» یا «ب» شدند؛ اما بیشتر نامواژههای این شهر با ریشه مشترک، در منابع مختلف یا گویشهای نواحی گوناگون با «س» و «پ» یا «ب» ثبت شدهاند که برای نمونه میتوان اسبان، اسباهان، اسباهو، اسبهو، اسواهو، اسباهون، اسبوون، اسبهان، اسپادانا، اسپاهان، اسپهان و اسفهان را نام برد.(نامواژههای اصفهان، اکبر یاوریان، ص ۱۲۳-۶۵)
پس، به گواهی متنهای تاریخی و ادب پارسی، و با نگرش به این که نگارش واژههای پارسی با حرفهای/ واکهای ناپارسی همچون «ح؛ ص؛ ض؛ ط؛ ظ؛ ع» ریخت واژگان را از هویت و ریشه اصلی پارسی خود دور میکند و هیج دلیل آواشناسی نیز برای نگارش واژه اسفهان/ اسپهان با «ص» وجود ندارد، بهتر است که به تدریج شیوه نگارش این واژه را دگرگون سازیم. این دگرگونی میتواند از نوشتههای غیر رسمی آغاز شود و در نوشتههای رسمی نیز هر دو شیوه در کنار هم به کار رود تا پس از آشناشدن مردم با این شیوه نگارش، به تدریج «اسپهان» جایگزین «اصفهان» شود و نام این شهر تاریخی هویت پارسی خود را بازیابد.
@arayehha
🔴🔴🔴 مدتی است که در شبکه های اجتماعی پیامی دست به دست می شود با عنوان ( پنج اصطلاح غلطی که بکار گرفته می شود ). در پاسخ به این پیام، یادداشتی نوشته ام. در اینجا نخست متن پیام و در ادامه پاسخ هایم را خواهید خواند:
✍ شاهین سپنتا
⛔ پنج اصطلاح غلطی که به کار گرفته می شود:
🔴 ۱- خدا بد نده.
این کلام اهانت به پروردگار است،زیرا خدای تعالی در قرآن فرموده ، هیچ خوبی به شما نمیرسد مگر از ناحیه ی خدا و هیچ بدی بشما نمیرسد مگر از ناحیه ی خود شما (که بخاطر اعمال خودتان است)
🔴 ۲- جوان ناکام.
این اصطلاح عامیانه برای جوانهایی که قبل از ازدواج از دنیا میروند بکار میرود ،درحالیکه ازدواج کام حقیقی یک انسان نیست که اگر ازدواج نکرد به او بگویند ناکام ،بلکه کام حقیقی انسان رسیدن به مقام بندگی خداست و استفاده ی خوب کردن از عمر و فرصتی که خدا به او داده است.
🔴 ۳- عیسی به دین خود، موسی به دین خود.
این جمله معنای صحیحی ندارد، زیرا بین پیامبران خدا، کوچکترین اختلافی نبوده و همه ی آنها عقیده ی یکسانی داشتند.
🔴 ۴- ولش کردی به امان خدا.
این حرف کفر آمیز است ، زیرا اگر کسی مال یا فرزند خود را به امان خدا بسپارد که غمی نیست بهتر است بجای این کلام گفته شود: ولش کردی به حال خودش.
🔴 ۵- انسان جایز الخطاست
این حرف نیز غلط است ،زیرا انسان برای خطا آزاد نیست. بهتر است بگوییم انسان ممکن الخطاست، یعنی ممکن است خطا کند.
⬅ پاسخ ها:
✅ 1- خدا بد نده، اصطلاحی درست است که بد فهمیده شده و بد ادا می شود.
خدا بد نده ، یعنی (خدا بد ندهد) یا (خدا بد نمی دهد) تلویحا معادل الخیر فی ماوقع...
✅ 2- جوان ناکام یک اصلاح محاوره ای است نه فلسفی . معنی آن "جوان مجرد همسر اختیار ناکرده" است.
معادل آن "دوشیزه" است که برای "دخترخانم های شوی ناکرده" به کار می رود.
در همه ادیان ازدواج یک سنت پسندیده و مهم است و به قولی کسی که ازدواج می کند دین خود را کامل می کند.
✅ 3- عیسی دین موسی را قبول داشت و در این شکی نیست. اصلا عهد عتیق یا کتب یهودی در کنار عهد جدید، کتاب مقدس مسیحی را تشکیل می دهد. معنی این عبارت را دوستان برعکس متوجه شده اند.
معنی آن این است که مسیحی ها و یهودی ها به دین خود پایبندند و با دیگری در صلح زندگی می کنند و به دین و عقیده همدیگر کاری ندارند.
✅ 4- ولش کردی به امان خدا کفر آمیز نیست چون خدا از ما می خواهد که تلاش کنیم و حرکت کنیم و مسئولیت شناس باشیم. نسبت به حال خودمان و نزدیکانمان بی تفاوت نباشیم و دست روی دست نگذاریم و همه چیز را به خدا واگذار نکنیم؛ یعنی از تو حرکت از خدا برکت.
این اصطلاح وقتی به کار می رود که کسی وظیفه شرعی یا اخلاقی یا قانونی خودش را قبال کسی یا چیزی انجام ندهد و فقط امیدوار به لطف و امان خدا باشد.
✅ 5 - جایز الخطا بودن انسان یک اصل اخلاقی و روانشناسانه است نه یک اصطلاح دینی.
یعنی که افراد باورکنند می توان هر اشتباهی را پلی برای پیروزی دانست. یعنی با هر خطا دنیا تمام نمی شود و نباید مایوس شد.
به قول پژوهشگران، اصل (اخلاقی) جایزالخطا بودن را میتوان مهمترین اصل در نظریه کثرتگرایی اخلاقی نامید؛ این اصل انسان را به تفکر در مسائل اخلاقی ترغیب میکند.
همچنین، به او یادآوری میکند که هر اندازه که اعتقادات راسخی داشته باشد، ممکن است در مورد مسائل اخلاقی دچار اشتباهاتی شده باشد.
بنابراین، برطبق این اصل، انسان در هر زمان میتواند در مورد اعتقاداتش بازاندیشی کند و آنها را اصلاح کند. از این سخن چنین میتوان دریافت کرد که نداشتن تعصب، یکی از مهمترین ارکان اصل جایزالخطا بودن است.
نظریه کثرتگرایی اخلاقی از خصوصیات مهم اصل جایزالخطا بودن این است که نظریههای اخلاقی و پیروی کردن از آنها را نفی نمیکند. افرادی که معتقد به این اصل هستند، ممکن است حتی طرفدار یکی از نظریههای اخلاقی باشند، اما افرادی متعصب نخواهند بود.
پایبندی این افراد به اعتقادات اخلاقیشان، به دلیل صرف داشتن آن عقاید نیست بلکه به این دلیل است که آن عقاید بهترین عقاید موجود هستند. حال اگر فردی، دلایل قابل قبولی برای اصلاح آن عقاید عرضه کند، آنها از اصلاح عقایدشان واهمهای نخواهند داشت. به بیانی دیگر، این افراد از اصل جایزالخطا بودن برای یافتن حقیقت بهره میگیرند و همواره عقایدشان را به چالش میکشند.
@arayehha
✍ یادداشتی در بابِ اهمیتِ خیّام در فرهنگِ ایرانزمین
حکیم عمر بن ابراهیم خیّامی نیشابوری، مشهور به #خیّام ، از چند منظر در تاریخ فرهنگ ایرانزمین یگانه است. یکی اینکه در میان اعاظم شعر فارسی کمکارترین شاعر است. بنابر پژوهش ارجمند #سید_علی_میرافضلی در کتاب «رباعیات خیام و خیامانههای پارسی» انتساب تنها بیست رباعی (یعنی فقط چهل بیت) به خیام مستند است و حال آنکه رباعیات منسوب به او از هزار و ششصد رباعی نیز تجاوز میکند! این چهل بیت خیام را مقایسه کنید با چهل و پنج هزار بیت شاهنامه، یعنی خیام کمتر از یکهزارم فردوسی شعر گفته است و حال آنکه طول عمر هر دو نزدیک به هشتاد و پنج سال بوده است.
دومین ویژگی خیام که در دیگران نیست، این است که به عقیدهٔ من صاحبسبکیاش مُقَدَم بر شاعریاش است. به عبارت دیگر اهمیت رباعیات دیگران که تحت تاثیر رباعیات خیام بوده است، بیشتر از خودِ رباعیات خیام است و شاید در پارهای از موارد آن رباعیها حتی از لحاظ زیباییشناسی هنری از رباعیات خیام نیز زیباتر باشند. خدا رحمت کند استاد #باستانی_پاریزی را که میگفت سرنوشت رباعیات در تاریخ ادبیات فارسی یک سرنوشت است: یا آن رباعی ضعیف است که از ذهن و زبان مردم حذف میشود و یا رباعیِ زیبایی است، که در آن صورت مهم نیست که شاعرِ آن کیست؛ یعنی رباعیِ آن شاعر به خیام منسوب میشود و ذیل رباعیات خیام دستهبندی میشود!
اهمیت بعدی خیّام این است که شعر و اندیشهاش منبع الهام بسیاری از بزرگان در اعصار گوناگون بوده است. استادم دکتر #شفیعی_کدکنی به قول خودش "فرمول دشمنتراشانهای" دارد و آن این است که هر شعری که پس از گذشت زمان در حافظهٔ مردم باقی بماند از لحاظ هنری نیز قابل اعتنا است. با احترام کامل به نظر استاد شفیعی، تصور میکنم سخنِ دقیقتر آن است که #انوری گفت:
سزای افتخار آن شعر باشد
که افزون باشدش راویِ موزون
یعنی اگر شعری بر ذهن و زبان راوی موزون (اهالی فضل) نشست، شعرِ بلندی است. به عنوان نمونه میتوان به #عطا_ملک_جوینی اشاره کرد که در تاریخ جهانگشای جوینی در روایت حملهٔ مغول میگوید که سید عزّالدین نسّابه با جمعی، در سیزده شبانهروز فقط تعداد کشتگان حملهٔ مغول را شمارش میکرد و در آن حال غریب این رباعی خیام را میخواند:
ترکیبِ پیالهای که در هم پیوست
بشکستنِ آن، روا نمیدارد مست
چندین سر و پای نازنین، از سرِ دست
از مهرِ که پیوست و به کینِ که شکست؟
الله الله از این رباعی. نمونههای این راویانِ موزونِ رباعیات خیام بسیارند.
اهمیت دیگر خیام در خردِ اوست، آن هم در زمانهای که خردمندی تقبیح میشد تا آنجایی که #سنایی به طعنه میگفت:
عقل در کوی عشق نابیناست
عاقلی کارِ بوعلیسیناست!
و خیام خردمندِ مُلکی بود که خردمندان در صدر نبودند. به همین دلیل بود که در روزگار خیام و در قرنِ پس از او، خیام ستایش نشد. شیخ #نجم_الدین_دایه خیام را از «غایت حیرت در تیهِ ضلالت» میبیند و #عطار در باب خیام میگوید «که این مردیست اندر ناتمامی». اما امروز آن غبارها نشسته است و من او را از صدرنشینان جریان فرهنگی تاریخی ایرانزمین میبینم. روانش شاد باد. به رفتن مگر بهتر آیدْش جای.
#جویا_معروفی
@arayehha
✍ #عطار
العِشقُ خُراسانیٌّ لِمَکانِ العَطّار
عشق از خراسان خیزد،
از آن رویْ که عطّار خراسانی است.
به عقیدهٔ من شیخ فریدالدین عطار نیشابوری - با همهٔ فرازها و فرودهایش - یکی از مهمترین شخصیتهای تاریخ فرهنگیِ ایرانزمین است. شاید اگر متری در دستِ ما بود که میتوانست به صورت دقیقی اثرگذاری شخصیتهای فرهنگیِ ما را بر فرهنگمردانِ پسینی و تفکرِ خواص و عوام مشخص کند، کم اندیشمندی به گردِ پایِ عطار میرسید. بسیاری از آرا و اندیشههای او پس از هشتصد سال همچنان در جریانهای فکری و فرهنگیِ ما زنده است. هشتصد سال را دستِ کم نگیرید!
من عطار را یکی از زیباترین گوشههای فرهنگِ ایرانی میدانم. در جمعهای مختلف همیشه گفتهام که آن «آن»ها و لحظاتی که با مکتوباتِ عطار داشتهام را در هیچ جای دیگر تجربه نکردم. این که عطار از لحاظ تکنیکی بهترین شاعرِ ما نیست امری مسلّم است، اما زیباییهای او در مفرداتش و یا ابیاتش نیست، بلکه در پرورشِ نگاهِ هنرمندانهاش است در شرح بوطیقای جریانِ عرفانِ ایرانی-اسلامی. در حقیقت فرم در شعرِ او در بسترِ عمودی و زیباییهای روایی شکل میگیرد و نه در مسیرِ افقی و بدایع و صنایعِ شعری.
عطار در سیرِ تکاملِ موسیقاییِ شعرِ فارسی اصلاً شاعرِ قابلِ اعتنایی نیست. تساهل و تسامحِ او در حوزهٔ وزنِ عروضی و قافیه یادآورِ شاعران قرن چهارم و پنجم است، نه شاعری که عمدهٔ خلاقیتش را در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم بروز داده است. همین تساهلها و تسامحها است که در نظرِ بعضی ناقدان و مخاطبان جدی ادبیات، عطار را شاعری دستِ دوم نشان میدهد و این داوری کملطفیِ بسیار بزرگی است، گیرم حتی از بزرگی چون #مهدی_حمیدی_شیرازی سرزده باشد!
همهٔ آثار عطار در جریان فرهنگیِ ما قابل اعتناست (اسرارنامه، مصیبتنامه، الهینامه و مختارنامه)، اما در این میان دو اثرش از امّهاتِ آثار ادبیات پارسی است: یکی به نظم که #منطق_الطیر است و دیگری به نثر که #تذکرة_الاولیا است. جالب این که ایدهٔ هیچ یک از این دو کتاب از آنِ خودِ عطار نیست. در حوزهٔ سفرِ مرغان پیش از منطقالطیر، #ابن_سینا در رسالةالطیر، #ابوالرجا_چاچی و #احمد_غزالی پیشگام عطار بودند و در ذکر مقامات اولیا، #ابونعیم_اصفهانی در حلیةالاولیا و #ابوالقاسم_قشیری در رسالهٔ قشیریه پیشاهنگِ تذکرةالاولیا بودند، اما این دو اثر عطار جایِ آن مکتوباتِ ارزشمند را در فرهنگِ ما گرفته است. چرا؟ چون اسلوب، پیرنگ و فرمِ درخشانی دارد. زیباییِ عطار در همین اسلوب ارائهٔ مطالب عرفانی است. یکی از ویژگیهای این اسلوب عاری بودنِ آگاهانه از مفاهیم عرفانی است. عطار نخواسته است که مانند شاگردانِ مکتب #ابن_عربی و اقرانِ آنها (امثال #شیخ_محمود_شبستری و #شاه_نعمت_الله_ولی ) نوشتههایش را از مفاهیم ریز و درشت و سختِ کلامی و عرفانی لبریز کند تا خوانندگانِ آثارش از راهِ نفهمیدنش او را احترام کنند، بلکه او آنسان مفاهیمِ عمیقِ عرفانی را ساده کرده است که مخاطبانش از راهِ فهمیدنش با او همدل میشوند. و عطار در این اسلوب در تاریخِ ادبیاتِ عرفانیِ ما یگانه است.
با همهٔ این زیباییها عطار در مسلکِ تفکرِ اشعریاش بسیار متعصب بود. تفکرِ عقلستیزِ او در مباحثاتِ کلامی و برگزیدن مفهومِ انتزاعیِ عشق بر عقل، او را در حقِ عاقلان و فیلسوفان از جادهٔ انصاف رانده بود. داوریِ تلخِ عطار در مورد همشهریِ فاضلش #عمر_خیام در مثنوی الهینامه نشانگر این تعصب است:
یکی بینندهٔ معروف بودی
که ارواحش همه مکشوف بودی
دمی گر بر سرِ گوری رسیدی
در آن گور آنچه میرفتی بدیدی
بزرگی امتحانی کرد خُردش
به خاکِ عُمّرِ خیّام بُردش
بدو گفتا چه میبینی درین خاک؟
مرا آگه کن ای بینندهٔ پاک
جوابش داد آن مردِ گرامی
که این مردیست اندر ناتمامی
بدان درگه که روی آورده بودست
مگر دعویِ دانش کرده بودست
کنون چون گشت جهلِ خود عیانش
عَرَق میریزد ازتشویرِ جانش
میانِ خجلت و تشویر ماندست
وزان تحصیل در تقصیر ماندست
این میزان تعصب و جمودیت البته که محصول تاریخِ روزگارِ عطار نیز است که در آن روزگار جریان اشاعره در مباحثات کلامی بر جریان معتزله فائق آمده بودند. ادامهٔ همین جریانِ عقلستیز است که عطار را در منطقالطیر به اینجا میرساند که میگوید:
کی شناسی دولتِ روحانیان
در میانِ حکمتِ یونانیان
«کافِ» کفر اینجا بحقالمعرفه
دوستر دارم ز «فای» فلسفه
شاید من عطار را در زمرهٔ بهترین شاعران تاریخ ایرانزمین نبینم که نمیبینم، و شاید با بعضی از آرای او همداستان نباشم که نیستم، اما او برای من زیباترین گوشهٔ فرهنگِ ایرانزمین است. زیباییهای آن گوشه بیش از آنکه قابل وصف باشد، قابل درک است. هرکه شد محرمِ دل در حرمِ یار بماند. اینجا گروهی با من همدلند و همین کافی است. همدلی از همزبانی خوشتر است.
#جویا_معروفی
@arayehha
بسم الله الرحمن الرحیم
وبسایت سهگانی افتتاح شد.
وبسایت سهگانی، به همت همراهان قالب شعری سهگانی، روز یکشنبه ششم خردادماه ۱۴۰۳، رسما افتتاح شد.
به گزارش خبرنگار سهگانی: افتتاح این وبسایت که به مناسبت نهم خردادماه ۱۴۰۳، چهاردهمین سالروز تولد سهگانی صورت گرفته است، نشان از افزایش فعالان عرصهی سهگانی و شاعران این عرصه دارد.
مدیر وبسایت سهگانی، در گفتگو با خبرنگار ما افزود: در این وبسایت جامع، بخشهای متنوعی مانند:
اخبار سهگانی،
کتاب و سهگانی،
با سهگانی،
با سهگانیپردازان،
رادیو سهگانی،
تلویزیون سهگانی،
سهگانیهای تازه،
ارسال سهگانی برای نقد
و نقد سهگانیهای ارسالی
وجود دارد و پایگاه موثری برای معرفی هرچه بیشتر این قالب به شاعران معاصر و آموزش آن به علاقمندان است.
وی اضافه کرد: یک سال بیشتر است تاسیس این وبسایت را در دستور کار داشتیم و خوشبختانه امسال با تایید دکتر علیرضا فولادی و همت همراهان سهگانی به این مهم رسیدیم و انشاءالله به مرور، فعالیت آن گسترش خواهد یافت.👇👇
♻️ Segani.ir ♻️
╭═══════════♻️═╮
╰❥JOIN↓↓↓
♻️@SEGANIPAJE♻️
👉 @arayehha
╰═♻️═══════════╯