✳️ رضایت آمریکا؛ شرط ارتباط با دیگر کشورها
وابستگی سیاسی شاه به آمریکا تا جایی بود که معمولاً ارتباط با سایر کشورها نیز در گروه رضایتمندی و یا اجازه آمریکا قرار داشت. بر این اساس در صورتی که بدون اطلاع آمریکا ارتباطاتی برقرار میشد، شاه با بهانهتراشی تلاش میکرد آن را توجیه نماید تا مورد شماتت آمریکا قرار نگیرد:
«{شاه} باز از سیاست آمریکا گله فرمودند که این گلهها را یک جوری به اطلاع سفیر آمریکا برسان. من میدانم شاهنشاه فوقالعاده با فتانت و مدبر است. قبلاً این گلهها را میکنند تا اگر با روسها زیاد جلو برویم به آمریکاییان بفرمایند که قبلاً (آنها) را آگاه کرده بودند که اقدامات (آنها) جوابگوی تقاضاها و احتیاجات ما نیست. چنین کنند بزرگان چو کرد باید کار! عرض کردم با همه این تفصیل رادیوهای اقمار شوروی دائماً به ما فحش میدهند. فرمودند چارهای ندارند. به علاوه برای ما خوب است؛ زیرا میفهمیم برای ما چه در نظر دارند... من این نکته را به همه سفرا اقمار شوروی که پیش من میآیند من باب شوخی میگویم که شاید منعکس کنند، ولی نتیجهای نمیدهد.»1
1-امیر #اسدالله_علم ، گفتوگوهای من با شاه، خاطرات محرمانه امیراسدالله علم، تهران، طرح نو، 1371، ج 2، ص 8
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ دزدی و اختلاس بدنه حکومت در عصر #قاجار
در ایران عصر قاجار فساد در راس قدرت وجود داشت. نمونه بارز این مسئله رشوه هایی است که بابت انعقاد یک قراردادها دریافت می شد؛ وقتی در راس حکومت وضعیت بدین منوال است می توان حدس زد در بدنه جامعه و میانه حکومت اوضاع به چه شکلی است:
«دکتر یاکوب ادوارد پولاک پزشک مخصوص ناصرالدین شاه که برای اولین بار، تخم چغندرقند را به ایران آورد، سفرنامه ی دقیق و مفصلی از خود بر جای گذاشته است. در لابه لای سفرنامه ی وی به گوشه ای از علل کاهش ارزش پول ایران پی می بریم. وی می نویسد «سکه ی تومان که تازه از ضرابخانه آمده باشد هجده نخود (سه چهارم مثقال) وزن دارد. منتها کناره ی سکه ها از طرف تحویل داران سلطنتی و کارمندان عالی رتبه به هنگام پرداخت حقوق ها، مستمری ها و مزدها چندان ساییده و بریده می شود که هشت سکه از آنها هم وزن هفت سکه ی اصلی می شود. هیچ اعتراضی هم به این مطلب به جایی نمی رسد. پولاک در این جا تلویحا به یکی از مفاسد رژیم خودکامگی اشاره کرده است و آن سوء استفاده ی ماموران حکومتی و اختلاس کارگزاران به عناوین مختلف می باشد.»1
1-مجید پورشافعی، اقتصاد کوچه، تهران، گام نو، 1384، ص 79
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ نقش #فرح در سیاستگذاری ها
شاه، فرح را در امور سیاسی و اقتصادی مورد مشورت قرار نمیداد و در مواردی نسبت به یکه تازی و یا کارهای خودسرانه او اعتراض میکرد. با این حال فرح در بسیاری از تصمیمگیریهای سیاسی و اقتصادی نقش داشت و در حیطه قدرت و اختیارات خود، دست به اقدامات فراوانی زد:
«گرچه نشانهای دال بر اعمال نفوذ فرح بر اقدامات یا طرز فکر محمدرضاشاه نسبت به مسائل حائز اهمیت سیاسی و اقتصادی در دست نیست، با توجه به واقعیتهای موجود میتوان حدس زد که او نقش مؤثری در روند تصمیمگیریهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دربار داشته است. اولاً او به عنوان همسر شاه از معدود کسانی بود که مرتب به شاه دسترسی داشت و میتوانست بیپرده با او به گفتگو بپردازد؛ ثانیاً او مادر ولیعهد بود و از این بابت شأن و مقام استثنائی در دربار داشت؛ ثالثاً در شهریور 1346 مجلس مؤسسان با اصلاح اصل 38 قانون اساسی مقام نیابت سلطنت را به او واگذار کرد. در این اصل آمده است که: «ولیعهد وقتی میتواند شخصاً امور سلطنت را متصدی شود که دارای بیست سال تمام شمسی باشد. اگر به این سن نرسیده باشد شهبانو مادر ولیعهد بلافاصله امور نیابت سلطنت را به عهده خواهد گرفت.»1
1-علیرضا ازغندی، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، 1320- 1357، تهران، سمت، 1384، چاپ سوم، ص 245
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ گله شاه از #اشرف
دربار پهلوی و نخبگان سیاسی فاقد معیارهای اخلاقی بودند و با چاپلوسی و تملق به ساخت حکومت خودکامه کمک نمودند. این فرهنگ بتدریج باعث شد تا تملق، روابط و نزدیکی به دربار جای شایستگی، ضوابط و تخصص را بگیرد. شاه که حتی قدرت شنیدن این انتقاد را نیز داشت، همواره خود را دموکراتیک و طرفدار مردم میپنداشت:
«والا حضرت اشرف در شرفیابی چند روز پیش خود به شاه عرض کرده بود، اطراف شما را یک عده متملق و چاپلوس گرفتهاند. شاهنشاه خیلی برآشفته بودند و بعد به من هم گله کردند که خواهرم چنین گفت. من با آن که خودم هم از متملقین هستم، عرض کردم بالاخره از خواهر خودتان، آن هم خواهر تنی و دوقلوی خودتان، گله نفرمایید. شاید هم گاهی راست بگوید.»1
1-امیراسدالله علم، گفتوگوهای من با شاه، خاطرات محرمانه امیراسدالله علم، تهران، طرح نو، 1371، ج 2، ص 145
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ برای مرور #تاریخ #پهلوی به کانالی که معرفی می شود مراجعه کرده و صدها تصویر و سند دیده نشده که در این کانال به اشتراک گذاشته شده است را مشاهده کنید.
https://eitaa.com/iichs_ir
اعضای هیات ایرانی به سرپرستی #محمود_جم برای خواستگاری از #فوزیه ، بازدید از مساجد، موزه ها، آثار تاریخی و اماکن تفریحی مصر
@cafetarikh
✳️ #عبدالحسین_تیمورتاش یکی از مردان پرقدرت #رضاشاه بود که سالها تصدی #وزارت_دربار را به عهده داشت و چون مورد اعتماد پهلوی اول بود در بسیاری از عزل و نصبها دخالت داشت. ناکامی تیمورتاش در مساله نفت، ملاقات محرمانه با سران شوروی، مطالب روزنامههای انگلیسی درباره جانشینی تیمورتاش، غرور و تکبر و سوابق ناشی از ولخرجیهای وی از بودجه دربار، اخذ وامهای کلان از بانکها و اشخاص مختلف، خوشگذرانی، شهوترانی، قمار، شرب خمر مدام، استعمال افیون و دوستی با افراد ناباب، رضاشاه را نسبت به تیمورتاش بدگمان ساخت. به این ترتیب روز سوم دی 1311 تیمورتاش رسما از وزارت دربار عزل و بیست و نهم بهمن همان سال در اداره نظمیه زندانی شد. ونهایتا در مهر 1312 به دستور رضاخان به قتل رسید.
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ #محمدرضا_شاه در جایگاه اسب شرط بندی امریکاییها!
تصویری که #اسدالله_عـلم از #محمدرضا_پهلوی در یادداشت های خود نشان می دهد، دقیقا همان یـک نفری است که جز او، کس دیگری در کشور منشأ اثر نیست ؛ نه مجلس ، نه دولت و نه هیچ چیز دیگری قدرتی نـدارند. عـلم ضـمن بیان گفتگوی خصوصی خود و شـاه بـه نـکتـه مهمـی در ایـن مورد اشاره کـرده اسـت :
امـروز بـه مـن فرمودنـد، کـسی چـه مـی دانـد؟ اگـر موفقیت های من نبود (و نمی خواهم خودستایی کـنم ، فـقط بـه تو می گـویم )، نـه تنهـا از خـانواده #پهلوی و تـمام زحـمات و مشقات پدر من اسمی نبود... و من اینجا باید به تو بگویم که آن قـدر امریکایی ها و انگلیسی ها با من [دودوزه ] بـازی کـردند کـه صدمه این کار هزاران بار عظـیم تـر از حمله مستقیم شوروی بـه من بود. این ها به خیال خودشان روی چند اسب شرط بندی می کننـد و با این اطلاع ناقص آن ها از کشور، بـخصوص از امـریکایی هـا، کشنده است ». نشانه شناسی تحولات آینده حکومت پهلوی به ویژه در سالهای دهه 1350 نشان داد که شاه در این گفتگو اعتراف بزرگی کرده است ؛ چـون در آینـده ای نه چندان دور برای نزدیکـی بـه آمریکایی ها او می خواهد همان اسب موردنظر آن ها باشد.
منبع: گفتگوهای من با شاه: خاطرات محرمانۀ امیر اسد اللّه علم،گـروه مترجمان، تهران، انتشارات طرح نو،1371،ص ٢٥٦-٢٥٥
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ دکتر #شریعتی میهمان #آیت_الله_خامنه_ای
آیت الله خامنه ای همیشه دیدگاه معتدل و میانه ای نسبت به شریعتی داشته اند. در حالی که وی را نسبت به معارف اسلامی کمتر مسلط می دانستند، اما با او به عنوان یک معلم جوانان در ارتباط بودند و تلاش می کردند تا وی را نسبت به کاستی هایش آگاه کنند. خاطرات جواد منصوری مبین این موضوع است:
«در سال 1350 در مشهد به منزل آیت الله خامنه ای رفتم. ایشان به من گفت: «قبل از اینکه شما به اینجا بیایی شریعتی اینجا بود و بحثی در مورد مسئله ولایت داشتیم. من چند تذکر به او دادم و چند منبع و مرجع را به او معرفی کردم تا در زمینه مسئله ولایت مطالعه کند. شریعتی خیلی تشکر کرد و گفت اگر این مطالبی را که شما به من گفتید، می دانستم، آن حرف هایی را که قبلا زده ام، نمی گفتم، و طور دیگری بیان می کردم.» این عین مطالبی است که آیت الله خامنه ای از دکتر شریعتی به من گفت.»1
1-جواد منصوری، خاطرات جواد منصوری، به کوشش: محسن کاظمی، تهران، سوره مهر، 1392، ص 179
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
#مرتضی _یزدی و نورالدین #کیانوری دو تن از سران #حزب _توده هنگام حضور در دادگاه نظامی در اواسط دهه 1320
cafetarikh.com
@cafetarikh
#آیت_الله_شریعتمداری در نظرگاه تاریخ
در تاریخ معاصر ایران بوده اند شخصیت هایی که اگر چه در عرصه نظر و علم از عمق و گستره زیادی برخوردار بوده اند، اما زمانی که وارد عرصه سیاسی می شوند، نقش آفرینی شان رنگ جاه و مقام و قدرت طلبی به خود می گیرد. شریعتمداری از جمله این شخصیت ها است:
«داستان شریعتمداری از ابتدا تا انتها خود تاریخ خاصی دارد که درس های زیادی می توان از آن برگرفت. مردی که داعیه اجتهاد، فقاهت، مرجعیت و اسلام شناسی داشت، چگونه به خاطر جاه، مقام و شهرت آلت دست رژیم قرار گرفت و حاضر شد در مقابل امام با مجموعه ویژگی ها و تاریخ زندگی اش قرار بگیرد. عجیب تر و اسف بارتر اینکه او پس از انقلاب نیز با سلطنت طلبان، طاغوتیان، جاسوسان آمریکا و نظایر آنها همراهی و هماهنگی داشت و حرکت هایی بر ضد نظام جمهوری اسلامی صورت داد که هیچ توجیه شرعی و منطقی جز رسیدن به قدرت برای آن نبود.»1
1- #جواد_منصوری ، خاطرات جواد منصوری، به کوشش: محسن کاظمی، تهران، سوره مهر، 1392، ص 458
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ لباس و چکمه #فرقه_دموکرات هم از #شوروی بود
پس از اعلام موجودیت فرقه دموکرات در ایران پیشه وری و قوام با هم به مذاکره پرداختند. مسئله مهم این بود که ایجاد فرقه دموکرات نه برآمده از خواست مردم که مسئله ای تحمیلی از سوی شوروی بود و این مسئله در حمایت روسها از فرقه مشخص بود:
پیشه وری چند جلسه با قوام ملاقات کرده بود. اختلاف در همان مساله تشکیلات قشونی و ریاست آن بود. پیشه وری فقط قائل بود که یک نفر به تنهایی، آن هم به انتخاب آنها، از طرف مرکز بیاید. قوام مقاومت داشت. بالاخره پس از سه هفته اقامت و صحبت بسیار، یکدفعه پیشه وری تصمیم به مراجعت گرفت و صبح زود به میدان طیاره رفت که با طیاره شوروی عازم تبریز باشد. آن روز طیاره به بهانه بدی هوا حاضر نشد. از همان میدان طیاره یکسری به سفارت تبریز رفته و تا مدتی آنجا بودند. در دستگاه این حضرات عده ای فدایی هم بودند که به کلی ملبس به لباس نظامیان شوروی، پالتوی بلند، چکمه، کلاه کوچک، افسران هم همان سردوشی ها را استعمال می کردند.
1-محمد ولی میرزا فرمان فرماییان، از روزگار رفته حکایت(پراکنده ها)، به کوشش منصوره اتحادیه و بهمن فرمان، تهران، کتاب سیامک، 1382، ص 48
cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ کدام روشنفکر #مشروطه به طور جدی با پهلوی در افتاد؟
روشنفکران اگرچه عمدتا نیروهای مخالف با حکومت هستند و این رویکرد را به شکلی دائم و پیوسته ادامه می دهند؛ اما کمتر پیش می آید که رویه ای مقابله جویانه ای را نیز در مقابل استبداد به شکل انقلابی انجام دهند: «.... کدام یک از روشنفکران دوران مشروطه به طور جدی با عصر پهلوی در افتادند؟ ممکن است آنانی که صادق نیز بودند و عرق ملیت و وطن پرستی بیشتری داشتند، خانه نشین باشند، ولی مبارزه ای با اساس سلطه در کار نیست. به عنوان مثال، محمدعلی #فروغی که از رجال مشروطه و نخست وزیر پهلوی بوده است. در آخر باقی می ماند و آنگاه که خانه نشین می شود، برای آن است که قدرت متمرکز پهلوی نمی تواند هیچ قدرتی در کنار خود را تحمل کند. تقی زاده از رجال مشروطه و در دوره پهلوی از دولتمردانی است که رئیس مجلس سنا شد و این ریاست را در زمان محمدرضا شاه پهلوی عهده دار بود. سکولاریزم دوره مشروطه به طور جدی هیچ مشکلی با پهلوی نداشت.»1
1-موسی نجفی و موسی فقیه #حقانی ، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1393، چاپ نهم، ص 211-212
cafetarikh.com
@cafetarikh