🎼#موسیقی #مازندران در یک نگاه
2⃣
🎼موسیقی آوازی - آیینی
موسیقی آیینی آوازی شامل "#نوروزخوانی"،"#نواجش یا #نوازش (موری)" و "#چاووش_خونی" است.
📌نوروزخوانی معمولا از نیمه دوم اسفندماه آغاز شده و بندرت تا دهه نوروز ادامه دارد.
نوروز خوان که درمازندران به نوروز خون معروف است همراه با یک یا دو نفر به در خانهها رفته و با اطلاعاتی که قبلا از اوضاع و احوال صاحب خانه کسب کرده به حمد و ستایش خداوند و ائمه و اطهار و وصف خانه و اعضای خانواده می پردازد و ضمن آن تقاضای انعام و عیدی میکند.اگر صاحب خانه انعام داد ضمن ابیاتی اورا دعا و در غیر این صورت با اشعار گلهآمیز به درخانه دیگری می رود.
📌چاووش خوانی (چاووش خونی) از موسیقی ملی و مناطق دیگر گرفته شده است و از نظر مضمون برداشتی از آیین مذهبی ایران پس از اسلام است. این آواز به هنگام مسافرت زُوّار به اماکن مقدسه یا به هنگام مراجعت آنان خوانده میشود.
📌برخی معتقدند که آواز نوازش یا نواجش درارتباط با دوری فرزندان و بستگان درجه یک خوانده میشود و گاهی هم مادران جهت نوازش فرزند کوچک خود آن را میخوانند.
🎼موسیقی آوازی- حماسی
این نوع از موسیقی نیز شامل موسیقی مناطق مرکزی، غرب و شرق مازندران، است و موسیقی حماسی کتول و موسیقی حماسی تعزیه را دربر میگیرد.
موسیقی حماسی این منطقه نیز از نظر تاریخی و با توجه به قرنها درگیری و منازعه با طوایف داخلی مبارزه با #اقوام و #طوایف صحرای آسیای میانه ونیز آمیزش این موسیقی با موسیقی اقوام همجوار و یا ساکن در منطقه شکلهای متفاوت و متعددی دارد.
📌اصیلترین و قدیمیترین موسیقی حماسی این منطقه مربوط به مردمان #تبری زبان ساکن در کوهستانها و کوهپایهها بوده و در دو بخشسازی و آوازی چه از نظر ساختار نغمه و چه از حیث محتوا و مضمون، دارای ارزشهای غنی و دست نخورده است.
📌بکر بودن کوهستانهای مرکزی و دور بودن منطقه و نداشتن همآوازی با سایر اقوام موجب ادامه حیات و تثبیت تعداد قابل توجهی از نغمههای حماسی مربوط به ساز #سرنا شدهاست از این رو هنوز میتوان شاهد قطعاتی بود که با الهام از رزمها، حماسهها، حرکات موزون نمایشی، پهلوانیها و کشتیها و ورزشهای محلی همجون یک چوبه، دوچوبه، سهچوبه، چارچوبه، کشتی مقوم، ترکمونی، گبرگر، روونی، شروشور و اسب تاجنی هر یک حماسهها و داستانهای مربوط به خود را دارند و بازگوکننده گوشهای از تاریخ اجتماعی مردم منطقه هستند.
📌برخی از آیینها و مراسم نمایشی مربوط به این قطعات هنوز با سرنا و "دوسرکوتن " اجرا میشوند، به عنوان نمونه در مبارزه پهلوانی کشتی "#لوچو"،از آغاز تا پایان مبارزه قطعاتی توسط سرنا و نقاره اجرا میشود که مفاهیم شروع مسابقه، پیروزی، شکست و پایان آن است.
🎼"#سوتها" عموما الهام گرفته از زندگی و مبارزهای یاغیانی است که به خاطر ستم مضاعف دوران فئودالیسم،با زمین داران وملاکان بزرگ و همچنین نیروهای حکومت مرکزی به مقابله برخاستند.
📌سوت معمولا پس ازمرگ این افراد و در رثای قهرمانیها،سلحشوریها و مبارزات شان سروده و خوانده میشدند.
📌گرچه شماری از افرادی که اشعار رزمی و حماسی برای آنان سروده شد، از لحاظ شخصیت اجتماعی، چهرههای نامطلوب و مخدوشی بودند و در مواقعی نیز به آزار مردم میپرداختند، ولی بر اساس سنتها و ذهنیت قهرمان پرورانه بومیان منطقه،همین افراد رفته رفته در ادبیات وفرهنگ عامه به قهرمان تبدیل شدند و منظومههایی در رثای آنان ساخته شد که از میان میتوان به "#حسینخان"، "#هژبرسلطون"، "#حجت_غلامی"، "#رشیدخان"، "#آق_ننه" و "#عشقعلی_یاغی" "#صفربیک_باکر" اشاره کرد.
📜#منظومههایی همچون "#ممزمون"(محمد زمان) اگرچه دارای منشاء تراژیک و لیریک است ولی به دلیل قهرمانیهای ممزمون و مبارزات مداوم او با والیان منطقه و در نهایت نیروهای حکومت مرکزی، از نظر نغمه و شعر یکی از غنیترین و بکرترین منظومههای حماسی مازندران است.
📌ممزون عیاری صاحب نام و مورد علاقه اهالیشرق مازندران بود که در مبارزهای نا برابر جان باخت و سوت به جا ماندهاز او مربوط به اوایل پادشاهی #ناصرالدین_شاه_قاجار است.
#منظومه "#اکبرپهلوون"که به "#ذبیح_پهلوون" و"#عامی_دترجان" نیز شهرت دارد از جمله سوتهایی است که قدمت قهرمان پروری و آرمانگرایی را در موسیقی حماسی منطقه نشان میدهد.
در زمان حاضر نزدیکترین و متداولترین سوت، "سوت مشتی" بوده که مربوط به ۵۰ سال قبل است.
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3463
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─