✋هدف از راهپیمایی اربعین، شرکت کردن در گردهمایی چند میلیونی و تجربه شوری حسینی است. 🔹 اگر در هر نقطه از مسیر احساس کردید نمی توانید ادامه دهید، خودتان را اذیت نکنید و با گرفتن ون و یا دیگر ماشین ها به کربلا بروید. البته باید بدانید که از 10 کیلومتری کربلا، مسیر ماشین رو کاملا بسته است. 🔹 از آن جا که هر ساله جمعیت زیادی در پیاده روی اربعین شرکت می کنند و احتمال گم کردن دوستان و آشنایان خود را دارید، بهتر است نقاطی را برای قرار گذاشتن و پیدا کردن یک دیگر مشخص کنید. 🔹می توانید از شماره ستون ها (عمودها) استفاده کنید. همچنین خیلی روی موبایل و زنگ زدن به یک دیگر حساب نکنید، چرا که احتمال آنتن ندادن و عدم توانایی برقراری ارتباط به دلایل مختلف زیاد است. 🔹فاصله عمودهای نجف تا کربلا در مسیر پیاده‌روی نجف تا کربلا ستون‌های شماره‌گذاری شده‌ای قرار دارد تا برای پیداکردن مسیر در شلوغی و راحت‌تر پیدا کردن همراهان خود، به عنوان راهنما از آنها استفاده کنید. این ستون‌ها را با نام «عمود» می‌شناسند. 🔹فاصله عمودهای نجف تا کربلا 50 متر است. یعنی در هر 1 کیلومتر 20 عمود قرار دارد. تعداد عمودها در کل مسیر نجف تا کربلا به 1452 عدد می‌رسد. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

تاریخچه روز ۲۰ ماه صفر زمانی است که حرم امام حسین (ع) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه مراجعت کردند و روزی است که جابر بن عبدالله بن حرام انصاری‌، صحابی رسول خدا (ص‌)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین (ع) بشتابد و او نخستین کسی است از مردم که قبر آن حضرت را زیارت کرد. در این روز زیارت امام حسین (ع) مستحب است و از آداب این زیارت هم خواندن زیارت اربعین است که از امام عسکری (ع) روایت شده است. شیخ طوسی سپس متن زیارت اربعین را با سند به نقل از حضرت صادق (ع) آورده است‌: «السلام علی ولی الله و حبیبه‌، السلام علی خلیل الله و نجیبه‌، السلام علی صفی الله و ابن صفیه …» این مطلبی است که شیخ طوسی‌، عالم فرهیخته و معتبر و معقول شیعه در قرن پنجم در باره اربعین آورده است‌. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

چرا اربعین برویم؟ نخستین مسأله‌ای که در ارتباط با «اربعین‌» جلب توجه می‌کند، تعبیر اربعین در متون دینی است‌. در نگرش دینی‌، اعداد نقش خاصی به لحاظ عدد بودن‌، در القای معنا و منظوری خاص ندارند؛ به این صورت که کسی نمی‌تواند به صرف اینکه در فلان مورد، عدد هفت یا دوازده یا چهل یا هفتاد به کار رفته‌، استنباط و استنتاج خاصی داشته باشد. تنها چیزی که در باره برخی از این اعداد می‌شود گفت آن است که آن اعداد معین نشانه کثرت است‌. به عنوان مثال‌، درباره هفت چنین اظهار نظری شده است‌. بیش از این هر چه گفته شود، نمی‌توان به عنوان یک استدلال به آن نظر کرد. یکی از تعبیرهای رایج عددی‌، تعبیر اربعین است که در بسیاری از موارد به کار رفته است‌. یک نمونه آنکه سن‌ّ رسول خدا (ص‌) در زمان مبعوث شدن‌، چهل بوده است‌. گفته شده که عدد چهل در سن انسان‌ها، نشانه بلوغ و رشد فکری است‌. از ابن عباس (گویا به نقل از پیامبر) نقل شده که اگر کسی چهل ساله شد و خیرش بر شرش غلبه نکرد، آماده رفتن به جهنم باشد. در نقلی آمده است که‌، مردمان طالب دنیایند تا چهل سالشان شود. پس از آن در پی آخرت خواهند رفت. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

اربعین امام حسین (ع) در کهن‌ترین متون مذهبی ما، از «اربعین‌» چگونه یاد شده است‌؟ به عبارت دیگر دلیل بزرگداشت اربعین چیست‌؟ مهم‌ترین نکته درباره اربعین‌، روایت امام عسکری (ع) است‌. حضرت در روایتی که در منابع مختلف از ایشان نقل شده فرموده‌اند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است‌: ۱ خواندن پنجاه و یک رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب +۱۱ نماز شب+ ۲۳ نوافل‌) ۲ زیارت اربعین ۳ انگشتری در دست راست ۴ وجود آثار سجده بر پیشانی ۵ بلند خواندن بسم الله در نماز این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده‌، به اربعین امام حسین (ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است‌. اما اینکه منشأ اربعین چیست‌، باید گفت‌، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده است‌. نخست روزی که اسرای کربلا از شام به مدینه مراجعت کردند. دوم روزی که جابر بن عبدالله انصاری‌، صحابی پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله‌) از مدینه به کربلا وارد شد تا قبر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را زیارت کند. سید بن طاوس در «لهوف» خبر بازگشت اسرا را به کربلا در اربعین نقل کرده است‌. در آنجا منبع این خبر نقل نشده و گفته می‌شود که ایشان در کتاب مشهورات بیانات شیعه را که در مجالس سوگواری نقل شده بوده‌، مطرح کرده است‌. درباره اعتبار اربعین به بازگشت اسرا به کربلا توجه به این نکته هم اهمیت دارد که شیخ مفید در کتاب مهم خود در باب زندگی امامان و در بخش خاص به امام حسین (ع) از کتاب «ارشاد» در خبر بازگشت اسرا، اصلاً اشاره‌ای به اینکه اسرا به عراق بازگشتند ندارد. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

مرز ها https://eitaa.com/fatemi414/280 وسایل لازم برای سفر و پیاده روی در اربعین https://eitaa.com/fatemi414/281 وسایل شخصی و بهداشتی https://eitaa.com/fatemi414/283 هدف از راهپیمایی https://eitaa.com/fatemi414/285 تاریخچه https://eitaa.com/fatemi414/286 چرا اربعین برویم؟ https://eitaa.com/fatemi414/287 اربعین امام حسین (ع) https://eitaa.com/fatemi414/288 فاصله شهرها https://eitaa.com/fatemi414/301 سفر با خودروی شخصی https://eitaa.com/fatemi414/304 هزینه ها https://eitaa.com/fatemi414/307 ◾️فهرست‌ بعض مطالب اربعین https://eitaa.com/fatemi222/4841 ↩️اطلاعات مختصر جهت سفر عتبات https://eitaa.com/fatemi414/277 در حال تکمیل... فهرست زیارتگاه های عراق https://eitaa.com/fatemi414/489 فاصله‌ شهرهای عراق و مرز https://eitaa.com/fatemi414/490 چهار شبهه اربعینی https://eitaa.com/fatemi414/504 چهارده توصیه https://eitaa.com/fatemi414/507 توصیه فرهنگی https://eitaa.com/fatemi414/284 توصیه های ایمنی اربعین https://eitaa.com/fatemi414/279 سلامت در اربعین https://eitaa.com/fatemi414/332

علت نامگذاری کاظمین سبب نامگذاری کاظمین به دلیل وجود دو آرامگاه امام شیعیان یعنی امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) است. از دیگر نام‌های این منطقه، «‌کاظمیه»، «‌بلدة الکاظمی‌» و «‌المشهد الکاظمی‌» است. موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی کاظمین در مجاورت شهر بغداد است که امروزه به علت توسعه شهری به بغداد وصل شده است. این شهر در غرب رود دجله قرار دارد و از این رو بارندگی در بعضی از ایام سال مانند بهار رگباری است. به این دلیل، در عصر عباسیان بغداد و مناطق حاصلخیز حوالی آن به عنوان پایتخت و تفریح‌گاه حاکمان عباسی قرار گرفت. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

قدمت تاریخی کاظمین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه بوده است و تاریخ قدمت آن را به قبل از میلاد مسیح(ع) نسبت می‌دهند. این منطقه در عهد ساسانی باغ یکی از پادشاهان ایرانی به نام «‌تسوج‌» بود که به این نام شهرت یافت. در جنگ نهروان به سال ۳۷ و به دستور امام علی(ع) شهیدان جنگ را در این مکان به خاک سپردند که آن را «‌مقبرة الشهداء‌» نامیدند. در عصر عباسی، به هنگام توسعه و احیای بغداد و انتخاب آن به عنوان پایتخت، این قبرستان به «‌شونیزی‌» معروف بود که خلیفه منصور دوانیقی، آنجا را برای دفن بزرگان و خاندان عباسی در نظر گرفت و از آن پس به نام «‌مقابر قریش‌» شهرت یافت.وقتی امام کاظم(ع) به دستور هارون الرشید و به دست سندی بن شاهک به شهادت رسید، جسد امام درگورستان «‌قریش‌» به خاک سپرده شد.( در بیست و پنجم رجب سال 183 هجری امام موسی کاظم(ع) توسط هارون الرشید در بغداد به شهادت رسید). پس از دفن آن حضرت، مرقد ایشان به نام «‌مشهد باب التّبَن‌» معروف شد. در سال ۲۲۰هـ ق نیز امام جواد(ع) در کنار قبر جدش به خاک سپرده شد. تخریب‌ها و بازسازی‌ها این منطقه، بارها به علت سیل، زلزله، جنگ‌های داخلی و مذهبی دچار ویرانی و آتش سوزی شد و بارها نیز مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.آل بویه از حکمرانان شیعی بغداد بودند که نسبت به بازسازی شهر و مزارات امامین توجه خاصی داشتند. علاءالدین جوینی از حاکمان بغداد نیز از جمله کسانی است که پس از حمله هلاکوخان در سال ۶۵۱ هـ ق به بغداد و تخریب آن، به مرمت شهر و مقبره امامان پرداخت. مراکز و اماکن کاظمین مسجد براثا در محله‌ای به همین نام واقع شده است. گفته می‌شود امام علی(ع) در هنگام بازگشت از جنگ نهروان در این مسجد نماز خوانده است.مسجد صفوی ساخته شاه اسماعیل صفوی است و از زیبایی خاصی برخوردار است.مسجد المنطقه که به «‌مسجد العتیقه‌» نیز مشهور است. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

مدفونان در کاظمین امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) پیشوایان هفتم و نهم شیعیان رجال و دولتمردان ابو حنیفه معزالدوله دیلمی از پادشاهان آل بویه فخرالدوله دیلمی مشرف الدوله دیلمی ابن حمدون جلال الدوله آل بویه ضیاء الدین ابن الأثیر ابن الناقد ابن العلقمی ابومحمد حسن مهلبی وزیر معزالدوله دیلمی امین خلیفه عباسی جعفر بن منصور دوانیقی فرهاد میرزا معتمد الدوله عموی ناصرالدین شاه بهلول کوفی پسرعموی هارون الرشید. علما و بزرگان شیخ مفید از اعاظم فقها و بزرگان متکلم شیعه. خواجه نصیرالدین طوسی از دانشمندان و مشاهیر شیعه. ابن قولویه از فقها و محدثان شیعه و صاحب کتاب کامل الزیارات. سید رضی و سید مرتضی که قبور منسوب به آنان و محل دفن اولیه آنان در این مکان است. ابوسبحه موسی بن ابراهیم اصغر بن موسی الکاظم ملقب به المرتضی. عون و عبدالله از فرزندان امام علی(ع). الامیر سید ابوالحسن علی بن المرتضی بن علی علوی حسنی ابو یوسف قاضی از فقیهان و عالمان مشهور اهل سنت و شاگرد ابوحنیفه که به قاضی القضات معروف بود. آیت الله سید حسن صدر. سید هبة الدین شهرستانی ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

درباره حبس امام موسی کاظم (ع) به دست هارون الرشید شیخ مفید در ارشاد روایت می‌کند که علت گرفتاری و زندانی شدن امام، یحیی بن خالد بن برمک بوده است، زیرا هارون فرزند خود امین را به یکی از مقربان خود به نام جعفر بن محمد ابن اشعث که مدتی هم والی خراسان بوده است سپرده بود و یحیی بن خالد بیم آن را داشت که اگر خلافت به امین برسد جعفر بن محمد را همه کاره دستگاه خلافت سازد و یحیی و برمکیان از مقام خود بیفتند. جعفر بن محمد بن اشعث شیعه بود و قائل به امامت موسی(ع) و یحیی این معنی را به هارون اعلام کرد، سرانجام یحیی پسر برادر امام را به نام علی بن اسماعیل بن جعفر از مدینه خواست تا به وسیله او از امام و جعفر نزد هارون بدگویی کند. در تاریخ آمده است که امام کاظم(ع) هنگام حرکت علی بن اسماعیل از مدینه او را احضار کرد و از او خواست که از این سفر منصرف شود و اگر ناچار می‌خواهد برود از او سعایت نکند، علی قبول نکرد و نزد یحیی رفت و به وسیله او پیش هارون الرشید رفت و گفت: از شرق و غرب ممالک اسلامی مال به او می‌دهند تا آنجا که ملکی را توانسته به هزار دینار بخرد. هارون در آن سال به حج رفت و در مدینه امام و جمعی از اشراف به استقبال او رفتند، اما هارون کنار قبر حضرت رسول(ص) گفت یا رسول الله! از تو پوزش می‌خواهم که می‌خواهم موسی بن جعفر(ع) را به زندان افکنم، زیرا او می‌خواهد امت تو را بر هم زند و خونشان بریزد. آنگاه دستور داد تا امام را از مسجد بیرون بردند و او را پوشیده به بصره نزد والی آن عیسی بن جعفر بن منصور بردند. پس از مدتی که امام در زندان عیسی بود،‌ طبق دستور هارون، امام کاظم(ع) را به زندان بغداد منتقل کردند و در نهایت سندی بن شاهک آن حضرت را در زندان مسموم کرد و به شهادت رساند، تاریخ وفات آن حضرت را جمعه هفتم صفر یا پنجم یا بیست و پنجم رجب سال 183 قمری در 55 سالگی بیان کرده‌اند. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277

هنگام تهاجم هولاکو خان مغول به بغداد در 656 ق، شهر کاظمین دست خوش تاراج و حریق شد. اما دو سال بعد وزیر وی، عطاملک جوینی، به هنگام حکومتش بر عراق به بازسازی و جبران خسارت وارده به مشهد کاظمین پرداخت و دیوارهای آستان را با کاشی تزیین کرد. یک سده بعد، دوباره براثر طغیان دجله، حرم کاظمین رو به تخریب و ویرانی رفت و سلطان اویس جلایری به ترمیم و تعمیر آن اقدام کرد. دیوارهای صحن را با کاشی های زیبا تزیین و سپس دو صندوق خاتم کاری بر روی قبرهای مقدس نصب کرد و به جای یک گنبد، که در عصر آل بویه ساخته شده بود، دو گنبد برفراز قبرهای مطهر ساخت. اما بازهم چند سال بعد، یعنی در 776 ق، دجله طغیان کرد و خرابی های زیادی در مشهد کاظمین به بار آورد. این بارهم سلطان اویس با تلاش وزیرش به رفع ویرانی ها پرداخت و قسمت های تخریب شده را مرمت کرد. کاروان سرایی هم برای سکونت زائران ساخت. عمده ترین بازسازی ها و تعمیرات آستان کاظمین در دوران صفویه انجام شد. شاه اسماعیل صفوی، در 926 ق، تمامی بناهای حرم کاظمین را خراب کرد و بنای زیبا و با شکوهی شامل رواق در چهار سو، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشی کاری شده ساخت. مسجدی با شکوه و با ستون های ضخیم در شمال حرم احداث کرد که اکنون هم پابرجاست و به نام مسجد صفوی اشتهار دارد. دو صندوق زیبا از خاتم برای قبر دو امام ساخت و داخل حرم را با آویزها و قندیل های قیمتی و فرش های نفیس آراست. درهای حرم کاظمین و رواق ها را نیز با نقره پوشش داد. امروزه، کتیبه ای از آن اقدام ها بانام شاه اسماعیل هم چنان موجود است. سلطان محمد خدابنده، برادر وی، که در این سال ها در عراق حکومت می کرد، کارهای او را تکمیل کرد. سلیمان قانونی پس از تسخیر عراق و سلطه عثمانی ها بر بغداد، منبری زیبا از آجر و پوششی از کاشی به مسجد صفوی تقدیم کرد. شاه عباس صفوی، برای نخستین بار، ضریحی از فولاد برفراز قبرهای امامان ساخت و حرم و روضه مطهره را تزیین کرد. در 1045 ق، شاه صفی نیز چهار مناره در گوشه های صحن ساخت که اکنون هم پا برجاست. در عصر قاجار هم توجه خاصی به مشهد کاظمین شد، آقا محمد خان قاجار تعمیرات و بازسازی های عمده ای در حرم انجام داد. او در 1211 ق دو گنبد آستان را، از پایین تا بالا، با طلای ناب پوشانید. ایوان رواق جنوبی را نیز طلا کاری کرد و کف حرم و صحن را با سنگ های مرمر فرش کرد. خانه هایی را در اطراف صحن خریداری کرد و صحن را توسعه داد. فتحعلی شاه قاجار در 1221 ق، داخل رواق ها را آینه کاری و کاشی کاری کرد و طلاهای مناره ها را تجدید کرد. این کار در 1229 ق به اتمام رسید. بیست و شش سال بعد، معتمد الدوله منوچهر خان گرجی، از دولت مردان عصر قاجار، ایوان رواق جنوبی، شرقی و غربی را طلا کاری کرد. در 1282 ق شیخ العراقین، وکیل امیر کبیر، از ثلث ماترک میراث وی تعمیراتی در آستان انجام داد و به بازسازی و تذهیب ایوان ها و آینه کاری حرم و رواق ها و کاشی کاری صحن پرداخت. یک سال بعد، ناصر الدین شاه ضریحی از نقره بر دو مزار مطهر ساخت و آن را جای گزین ضریح فولادی عصر صفوی کرد. برخی دیگر از دولت مردان دوره قاجار از جمله فرهاد میرزا، فرزند عباس میرزا، نیز در بازسازی و توسعه حرم کاظمین نقش داشتند. امروزه، حرم و آستان کاظمین بیش از 14514 متر مربع مساحت دارد. طول آن 123 و عرض آن 115 متر است. حرم کاظمین به صورت مستطیل ساخته شده و با فضاهای اطراف در مجموع بیش از 26 هزار متر مربع است. در هر حال، بخش زیادی از حرم کاظمین و آستان از بناهای شاه اسماعیل صفوی است و براساس کتیبه ای سال 926 ق، تاریخ پایان بنا است.

تاریخچه حرم کاظمین به هنگام انتخاب بغداد به عنوان پایتخت در دوره خلافت منصور، در جوار این شهر باغ هایی وجود داشت که به شونیزیه معروف بود. منصور در 145 ق این باغ را به عنوان مقبره خانوادگی خود انتخاب کرد و آن را « مقابر قریش » نامید. نخستین کسی که در این قبرستان دفن شد جعفر فرزند منصور عباسی بود که در 150 ق از دنیا رفت. در 179ق، امام موسی کاظم(علیه السلام) براساس دستور هارون، از مدینه به بغداد آمد و در آن شهر زندانی شد و سپس در 183 ق به دستور خلیفه توسط زندان بانش، سندی بن شاهک، مسموم شد و به شهادت رسید. ایشان را در همان مقابر قریش، مکانی که خود قبل از آن خریده بود، به خاک سپردند. امام کاظم(علیه السلام) چهارمین فردی بود که در این مقبره دفن می شد. قبل از ایشان جعفر و سپس عیسی نوفلی در آن مکان به خاک سپرده شده بودند و سومین نفر، خلیفه امین، فرزند هارون بود که مادرش، زبیده خاتون، برقبر او بقعه ای بنا کرد. با نظر امام جواد(علیه السلام) و به دستور مأمون بر روی مرقد امام کاظم(علیه السلام) بقعه ای ساختند و از آن پس بیشتر دولت مردان در این قبرستان خاک شدند و هریک برای خود مقبره و بقعه ای اختصاص دادند. امام جواد(علیه السلام) در 220 ق به دستور معتصم عباسی و توسط ام الفضل، دختر مأمون و برادر زاده معتصم، که عنوان همسری آن حضرت را داشت، مسموم و شهید شد. ایشان را نیز در جوار قبر جدشان، امام موسی بن جعفر(علیه السلام)، دفن کردند. بر قبر آن دو بزرگوار بقعه و عمارتی بنا کردند و آن را کاظمیه نامیدند. از آن پس مقابر قریش نام خود را به کاظمیه تغییر داد. در کنار این بقعه، مسجدی به نام مسجد باب التبن یا مسجد کاظمیه قرار داشت که شیعیان از داخل این مسجد قبر آن دو امام را زیارت می کردند و به همین سبب بقعه امامین به مشهد باب التین نیز معروف شد. آن هنگام برای مرقد آن دو امام گنبد و بنایی با چند حجره ساخته و خادمانی را برای اداره آن انتخاب کرده بودند. در جوار این بقعه باغی بود که به زبیده خاتون، همسر هارون الرشید، تعلق داشت. این باغ محل سکونت شیعیان شده بود و آن ها در آن جا وسایل و تسهیلات لازم را برای زائران مرقد فراهم می کردند. در سال 336 ق به امر احمد بن بویه ملقب به معز الدوله، از پادشاهان شیعی آل بویه، عمارت قبلی آستان خراب شد و از نو بقعه ای با شکوه بنا گردید و برفراز هر دو قبر ضریحی جداگانه از چوب ساج نصب شد. همچنین برفراز آن مقبره ها، یک گنبد بزرگ برافراشتند و داخل حرم را تزیین کردند. پس از او، عضدالدوله دیلمی همانند سایر مزارات امامان شیعه، تغییرات زیادی در حرم انجام داد و آن را توسعه بخشید. این کار را به سال 369 ق انجام داد و دیواری گرداگرد شهر کشید. بیمارستانی نیز بین کاظمین و بغداد ساخت که خدمات درمانی به زائران این مزار ارائه کرد. از آن زمان، کاظمین به عنوان یک شهر در کنار بغداد جایگاهی ویژه یافت. در 441 ق، به دنبال درگیری های شیعه و سنی در محل کرخ بغداد آتش سوزی عظیمی رخ داد که به مشهد کاظمین سرایت کرد و آسیب زیادی به بقعه مطهر رسانید. ابوالحرث ارسلان بساسیری با کمک ابونصرفیروز، فرزند ابی کالیجار، به بازسازی و مرمت آستان و مناره ها پرداختند و داخل حرم کاظمین را تزیین و صحن شریف را بازسازی کردند و دو صندوق برمزار دو امام نصب کردند. در 490 ق، مجد الملک ابوالفضل براوستانی وزیر شیعی برکیارق، از پادشاهان سلجوقی، به تعمیر و بازسازی حرم کاظمین پرداخت و بناهای جدیدی به اطراف آن افزود. دیوارهای آستان را با کاشی تزیین کرد و در شمال آن مسجدی بزرگ ساخت و دو مناره زیبا و یک مکان بزرگ برای استراحت زائران و سکونت آنان احداث کرد. صحن و حرم کاظمین شریف براثر طغیان رود دجله در 569 ق دچار آسیب شد و خلیفه عباسی، الناصر لدین الله، به همت وزیر شیعی اش مؤید الدین محمد قمی در 575 ق تعمیراتی در آن انجام داد و حجره هایی در اطراف صحن ساخت. او در اطراف آستان خانه هایی برای زائران و فقیران بناکرد که به « دار الضیافه » مشهور شد. علاوه برآن حجره های اطراف صحن را در 608 ق به مدرسه علوم دینی تبدیل کرد. خلیفه عباسی در چند سال بعد، که دوباره حرم کاظمین براثر طغیان دجله دچار آسیب شد، به بازسازی آن پرداخت و خرابی ها را ترمیم کرد. در زمان فرزندش، الظاهر، نیز حرم مطهر دچار آتش سوزی شد و بسیاری از لوازم و نفایس آن در آتش سوخت و حتی به ضریح گنبد و مناره ها خساراتی وارد شد که خلیفه به بازسازی آن پرداخت.

رواق ها کاظمین در چهار سمت روضه و ضریح مبارک، چهار رواق قرار دارد که تمامی آن ها از پایین تا نیمه از سنگ و بقیه تا سقف آینه کاری شده است. طول این رواق ها از شمال به جنوب چهل متر، مرکب از هفت چشمه و عرض شرقی و غربی آن سی متر، مرکب از پنج چشمه است که در برخی از آن ها عالمان شیعه و محدثان دفن شده اند. 1 ـ رواق باب المراد: این رواق به دستور ناصر الدین شاه قاجار آینه کاری شده و در قسمت شرقی قرار دارد. آن را رواق شرقی نیز می گویند. رواق باب المراد در برابر ایوان شاه اسماعیل صفوی است و در آن شیخ مفید و ابن قولویه، دو تن از محدثان و متکلمان شیعه، به خاک سپرده شده اند. 2 ـ رواق باب القریش: این رواق در جنوب ضریح قرار دارد و به دستور سلطان محمد رشادخان مرمت و بازسازی شده است. 3 ـ رواق شمالی: در شمال ضریح مطهر واقع است. 4 ـ رواق غربی: این رواق در برابر رواق شرقی است و به سبب دفن خواجه نصیر طوسی در آن به رواق خواجه نصیر نیز شهرت دارد. ↩️جهت مشاهده فهرست مطالب کانال ویژه عراق کلیک کنید👇 https://eitaa.com/fatemi414/277