💎 آن روزها مثل حالا نبود...
اکنون بسیاری از طلاب و دانشجویان نه تنها از جهت فهم مشکلی ندارند، بلکه تشنه ی این گونه معارفند.
( درس خصوصي #معاد )
علامه #جوادی_آملی :
مرحوم علامه [ #طباطبایی ]، آن گاه كه در درس اسفار به مبحث معاد كه بعد از سفر نفس است، رسيدند، ديگر درس اسفار را ادامه ندادند و معاد را به شكل علني براي طلاب تدريس نكردند
و در بيان راز آن مي فرمودند:
زمان بحث معاد نرسيده است؛ هنوز خداي سبحان مسألهي معاد را روزي حوزه هاي علمي نكرده است كه انسان بتواند مباحث معاد را علني تدريس كند؛
چون هر علمي رزق الهي است و اين روزي نيز مربوط به عصري خاص است و مصري و نسلي دارد تا ان شاء اللّه آن ها آماده بشوند و هنوز اين چنين نشده است.
گاهي نيز تعارف مي كردند كه شما مباحث معاد را بنويسيد؛ ولي مي فرمودند كه هنوز وقتش فرا نرسيده است.
آن روزها مثل حالا نبود.
به بركت انقلاب اسلامي و امام و روشن شدن فضاي باز فرهنگي و فضاهاي محاوره اي و ده ها مسألهي ديگر،
اكنون بسياري از طلاب حوزه ها و جوانان و دانشگاهيان، نه تنها از جهت فهم مشكلي ندارند، بلكه تشنهي اين گونه معارفند.
بر اين اساس است كه از مرحوم علامه دربارهي معاد، مطالب قابل توجهي در دست نيست و مراجعه به كتاب هاي بداية الحكمة و نهاية الحكمة و نيز تعليقات ايشان بر اسفار ملاصدرا روشن مي كند كه ايشان بحث چنداني دربارهي معاد مطرح نكرده اند. در معاد اسفار، گاهي تعليقه اي بسيار ضعيف يا كم در گوشه و كنار حواشي آن دربارهي معاد مشاهده مي شود. همچنين در اصول فلسفه و روش رئاليسم دربارهي معاد در آخر جلد پنجم يعني آخر مقالهي پانزدهم، تنها چند سطر، آن هم در بحث پايان جهان آمده است كه مرحوم شهيد مطهري نيز موفق نشد بحث پايان جهان را كه مربوط به معاد است، شرح و معنا كند و فقط حدود پنج شش سطر در حد متن، شرح نوشته اند. بحث پايان جهان مرحوم علامه، همان برهان معاد است؛ منتها برهان حركت در معاد.
با اين وجود مرحوم علامه خواص شاگردان خود و مشتاقان پر و پا قرص اين گونه معارف را بي نصيب نمي گذاشت و بحث معاد را دور از چشم و گوش عموم، هر روز عصر در خانه هاي شاگردان محفلي خود تدريس مي كردند و هيچ كس جز آن هايي كه در جلسهي مزبور شركت مي كردند، از چنين جلسه و درسي آگاهي نداشتند.
ايشان شب هاي پنجشنبه و جمعه تمهيد القواعد ابن تركه در عرفان را تدريس مي فرمودند و عصرها معاد را كه جلسهي معاد به شكل سيّار در منزل ها برگزار مي شد. تنها گروه اندكي از اين دو محفل بودند كه جمع سالم (نه جمع مكسّر) داشتند؛ هم در جلسهي درس تمهيد شركت مي كردند و هم در بحث معاد.
افزون بر جلسات خصوصي ياد شده كه مربوط به خارج اسفار، جلسهي عرفان و بحث معاد بود، مرحوم علامه طباطبايي (رحمه الله) جلسهي خصوصي و سرّي ديگر نيز داشتند كه راجع به شرح ابيات حافظ بود؛ گويي در شب هاي چهارشنبه براي گروه خاصّي برگزار مي شد كه من گاهي در آن جلسه شركت مي كردم.
مرحوم علامه سعي مي كرد اين اسرار را به اهلش بسپارد و از غير اهل آن حفظ كند.
مرحوم سيد حيدر آملي«رضوان اللّه تعالي عليه»، اين دو مطلب را كنار هم جمع كرده است كه
افشاي اسرار، همان گونه كه براي نامحرمان نارواست،
كتمان اسرار نيز براي محرمان نارواست.
📔 مهر استاد، ص ۱۲۰ و ۱۲۱
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
شیخ پناهیان:
💢 تا خوبها خوبتر نشوند، بدها خوب نمیشوند.
💢 شما که از دین داریت بهجایی نرسیدی، چه انتظاری داری بیدینه بیاد دیندار بشه؟!
💢 کونوا لنا زینا و لا تکونوا علینا شینا، یعنی:
باید باسواد شد
باید آداب نگارش خواند
باید فلسفه خواند
باید کلام جدید خواند
باید عرفان نظری خواند
باید تفسیر خواند (تفسیر عمیق مانند المیزان و تفسیر موضوعی علامه جوادی آملی)
باید فلسفه دین خواند
باید فلسفه تطبیقی خواند
باید فلسفه تحلیلی خواند
باید معرفت شناسی خواند
و الا در این زمانه، از مصادیق " ولا تکونوا علینا شینا" نخواهیم بود؛ و آبروی دین و اهل بیت (ع) رو به خطر میندازیم ...
✅ @feghheakbar
💢 روحانیون باید جهانی فکر کنند و جهانی حرف بزنند که لازمه آن شناخت مکتب های جهان و ارزیابی حق و باطل است.
علامه #جوادی_آملی:
طبق چند آیه قرآن، دین اسلام آمده است تا بر دیگر ادیان غالب شود لذا مکتب اسلام توانمندی غلبه بر همه مکاتب را دارد.
تا مکتب های جهان را نشناسیم نمی توانیم کمکی به غالب شدن اسلام بر سایر مکاتب کنیم.
حوزه های علمیه و مدیران آن باید استعدادیابی کنند و شیخ طوسی ها و علامه حلی ها را تربیت و حمایت نمایند.
کسانی که استعداد تدریس و تربیت شاگرد دارند نباید وارد کارهای اجرایی شوند و بدترین و بدخیم ترین بیماری این است که طلبه ای که استعداد دارد و می تواند مسیر شیخ طوسی و شیخ انصاری و دیگر بزرگان حوزه را طی کند، مسئولیت دیگری را قبول نماید.
علم برای این است که انسان ملکوتی شود، انسان می تواند به جایی برسد که خدا و ملائکه برای او صلوات بفرستند و انسان می تواند همتای فرشتگان شده و به اوصاف الهی متصل شود.
اگر حوزه، مدرسه و پایگاه فکری #جامعی وجود نداشته باشد، مردان بزرگ برنمی خیزند.
_ مرداد۹۸ / مشهد مقدس
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
آیت الله #جوادی_آملی:
توقعی که نظام اسلامی و خونهای پاک شهداء از حوزه علمیه دارند توقعی جهانی است؛ لذا باید جهانی فکر کنید چراکه مکتب ما هم مکتبی جهانی است و راه هم در این زمینه باز است؛ در این مسیر مطلب و زبان مشترک بین همه انسانها وجود دارد لذا خواه یا ناخواه سخنان شما اثر بخش خواهد بود.
حرف ما تا جهانی و عقلی نباشد در همین منطقه دفن خواهد شد، الان شرایط نهادهای علمی اینگونه است که تا سخنی فضای علمی غرب را تسخیر نکند حتی در منطقه خود نیز پذیرفته نخواهد شد و جهان از شما این انتظار را دارد.
👇👇👇👇👇
http://iict.ac.ir/javadiamoli/
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
#سیرمطالعاتی
💎 بیاناتی از علامه #جوادی_آملی راجع به کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه #طباطبایی
🔸 آن کس می تواند به روز حرف بزند و با سخن روز هماهنگ باشد و به مقتضای زمان سخن بگوید که شاگرد اصول فلسفه باشد.
🔸 متاسفانه! مرحوم علامه در اصول فلسفه، نه در قم، نه در جاهای دیگر، شناخته شده و این کتاب تدریس و پژوهش نشده است؛ از همین رو شاگردانی چون شهید #مطهری کمتر تربیت می شود ...
🔸 اصول فلسفه که تقریبا ۶۰ سال از نوشتن آن گذشته، هنوز در پرده حجاب است و باید رسمی تدریس و تحقیق شود.
🔸 کتابی که علنی با مسایل روز درگیر شد، اصول فلسفه بود.
پ ن:
با مطالعه روزی ۶ صفحه از این کتاب (که حدود ۴۰ دقیقه طول می کشد)، ۵ ماهه می توان این کتاب ( هر ۵ جلدش) را به پایان رساند ... البته شاید ابتدا جلد ۳و۴و۵ اش و سپس ۱و۲ اش خوانده شود بهتر باشد؛ چون ج۱و۲ بحث #معرفت_شناسی است و قدری سنگین. با صیغه نذر یا عهد میتوان آرام آرام و بخش بخش، مطالعه آن را بر خود واجب کرد و پیش برد.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
هدایت شده از حوزه علمیه تمدن ساز
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔴 فوق العاده اساسی، راهبردی و مهم
آیت الله #حیدری:
حوزه ها دربخش کوچک دین(فقه اصغر) عقل گرایند ولی دربخش اعظم آن(فقه اکبر وجهانبینی وعقاید و...) اخباری اند.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
#نه_به_قوانین_غیر_منطقی
⭕️ تهیه طومار مجازی در اعتراض به قوانین غیر کارشناسانه مرکز مدیریت
💢 در پی الزامی شدن دروس عمومی سطح عالی به صورت کامل برای همه
امروزه مراکز تخصصی در پیشبرد علوم حوزوی از جایگاهی ویژه برخوردار هستند. با توجه به امکان به وجود آمده، طلاب می توانند بر اساس علاقه و استعداد خود، رشته ی خاصی را برای خدمت به آینده انقلاب برگزینند.
توجه بیش از پیش به این مراکز و توسعه کمی و کیفی آنها، ضرورتی غیر قابل انکار است.
مع الأسف شورای عالی و برخی از تصمیم سازان حوزه، نه تنها به ضرورت تخصص گرایی و استعداد های گوناگونِ طلاب توجهی ندارند؛ بلکه هر روز نیز مانعی بر سر تحصیل طلاب در مراکز تخصصی ایجاد می کنند.
به تازگی مرکز مدیریت طی اطلاعیه ای، قانون معافیتِ حضور در کلاسهای فقه واصولِ سطح عالی را برای طلاب مراکز تخصصی، لغو و حضور در این کلاسها را برای تمامی طلابِ مراکز تخصصی، الزامی کرده است.
این مساله، اقدامی کاملا تحکم آمیز و استمرارِ سیاستی غلط و غیرکارشناسانه است که در آن یک رشته تحصیلی بر تمامی استعدادها و علائق تحمیل می شود و ثمره ای جز پژمردگی و بی انگیزگی بیشتر در بین طلاب جوان نخواهد داشت.
🔸از همین رو، ما اعتراض خود را به این قانون اعلام می داریم و از مدیران خواستار تجدید نظرِ جدی در این زمینه هستیم.
🔴 امضای طومار:
برای تأیید طومار، #نام_خانوادگی خود را به آیدی زیر ارسال کنید تا در انتهای طومار درج، و برای مدیر حوزه های علمیه ارسال گردد.
💠 آی دی: 👇👇👇👇👇
@feghahat_admn
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 با سواد شویم
علامه #جوادی_آملی:
درس خواندن واجب نیست بلکه واجبِ واجبِ واجبِ واجب است.
به جای اینکه چندین بار بفرماید واجب، تاء را اضافه فرمود. فریض نیست فريضة است.
این ة مثل ة در علامة است. برای مبالغه آمده، تاء تانیث نیست.
________________________
پ ن:
خانمی بود میگفت: به یکی از دفاتر تماس گرفتم و سوال اعتقادی پرسیدم، به من جواب دادن: استغفار کن و برو غسل توبه بگیر ... (!!!)
(از نتایج تکبعدی بودن و انحصار در فقه👆)
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 هشدار میدهم؛ اشتغال منحصر به فقه و اصول جوابگوی مشکلات نسل معاصر نیست
شهید علامه #مطهری :
من به عنوان يک فرد مسئول به مسئوليت الهی، به رهبران عظيمالشأن نهضت اسلامی که برای همهشان احترام فراوان قائلم، #هشدار میدهم
و بين خود و خدای متعال #اتمام_حجت ميکنم که نفوذ و نشر انديشههاي بيگانه به نام انديشه اسلامي و با مارک اسلامي اعمّ از آنکه از روي سوء نيت و يا عدم سوء نيت صورت گيرد،
خطري است که کيان اسلام را تهديد ميکند.
راه مبارزه با اين خطر تحريم و منع نيست.
مگر ميشود تشنگاني را که براي جرعهاي آب لهله ميزنند، از نوشيدن آب موجود به عذر این که آلوده است منع کرد؟!
اين ما هستيم که مسئوليم. ما به قدر کافي در زمينههاي مختلف اسلامي کتاب به زبان روز عرضه نکردهايم.
اگر ما به قدر کافي آب زلال و گوارا عرضه کرده بوديم، به سراغ آبهای آلوده نمیرفتند.
گر نه تهي باشدی بيشتر اين جويها
خواجه چرا ميدود تشنه در اين کويها
راه مبارزه، عرضه داشتن صحيح اين مکتب در همه زمينهها با زبان روز است.
حوزههاي علميه ما که امروز اينچنين شور و هيجان فعاليت اجتماعي يافتهاند بايد به مسئوليت عظيم علمي و فکري خود آگاه گردند، بايد کارهاي علمي و فکری خود را ده برابر کنند،
بايد بدانند که اشتغال منحصر به فقه و اصول رسمي جوابگوي مشکلات نسل معاصر نيست.
📚 مجموعه آثار، ج۲۴، ص۸۶
🔴 بینش مطهر/محتوای علمی؛ 👇👇👇
✳️ https://eitaa.com/elmi_binesh
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
دروس استاد حسینی آملی
۱) تفسیر قرآن کریم (ادامه سوره بقره)
۷_۸
مدرسه فیضیه، مدرس ۹
۲) اسفار (ابتدای جلد ششم)
۹_۱۰
مدرسه فیضیه، مدرس ۱۹
۳) تمهید القواعد ( اولین کتاب عرفان نظری)
۱۰_۱۱
خیابان آیت الله مرعشی نجفی (ارم)، کوچه ۷، پلاک۷۰ (موسسه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله)
تمامی دروس از شنبه مورخ ۳۰ شهریور آغاز می گردد.
@Hoseini_Amoli
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💎 ضرورت پرداختن به فلسفه و علوم عقلی
علامه #مصباح_یزدی :
حوزه علميه، كه مى خواهد پرچمدار ترويج اسلام و عقايد اسلامى و مبارزه با انحراف عقيدتى باشد و فرهنگ اسلام و انقلاب را صادر كند، بايد بتواند ايدئولوژى اسلام را در دنيا اثبات و تمام عقايد مخالف را ابطال كند.
اين كار به وسيله روحانيان، مردان فكر و تحصيل كردگان علوم دينى، انجام مى گيرد.
حوزه، براى تربيت چنين افرادى كه مى خواهند با ساير فيلسوفان مكاتب عالم دست و پنجه نرم كنند تا افكار آنها را ابطال نمايند، چه برنامه ايى تدارك ديده است تا بتواند رسالت خود را بخوبى انجام دهد؟
بنابراين فقط با خواندن #ادبیات_عرب، #فقه و #اصول ، قدرت پاسخگويى به نيازها حاصل نخواهد شد.
اين بدان معنا نيست كه دروس فقه و اصول كم اهميت است،
بلكه بايد، در كنار دروس حوزه، به دروس ديگر نيز توجه شود.
گذشته از نيازهاى فقاهتى، جامعه نيازهاى ديگرى نيز دارد و در درجه اول نيازهايى است كه محور آنها عقايد اسلامى مى باشد. فقه اصطلاحى به فروع دين مربوط است.
پس براى تكميل برنامه هاى حوزه، بايد مواد درسى ديگرى، دست كم، براى گروه خاصى وجود داشته باشد وگرنه ما دچار سيلى از شكوك و شبهات مربوط به عقايد خواهيم شد كه پاسخگويى در بين روحانيت و حوزه هاى علميه ندارد.
اگر سؤال شود كه فلسفه تحليل زبانى و پوزيتيويسم يعنى چه و از چه مسائلى بحث مى كند جز عده معدودى از آن اطلاع ندارند.
با اين حال، چگونه مى توان با انواع مكاتب فلسفى مبارزه كرد؟
📒 مباحثی درباره حوزه، ص ۹۸و۹۹
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 امور عامه، ورودی و سنگبنای فلسفه و الاهیات
شهید علامه #مطهری:
امور عامه، #کلید فلسفهی الهی است.
از نظر حکمای الهی بدون اینکه قبلا دربارهی امور عامه #تحقیق_کافی به عمل آید، بحث فلسفی در مسایل مربوط به مبدا و معاد، #بیهوده است.
📗 شرح مختصر منظومه (جلد۵ مجموعه آثار)، ص۱۹۲
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
👆👆👆
⭕️ علاقمندان به هستی شناسی باید در امورعامه صدرایی تا جایی که می توانند خودشان را قوی کنند ... والّا فلا
مرد کشمیری فریاد میزنه: آسمان موی سر زنان ما رو ندیده بود، ولی حالا کفار هندو به زور با آنها زنا میکنند...
اگر بمیریم از این درد رواست به خدا. اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید!
لطفا برا مسلمانان کشمیر خیلی دعا کنید چون پناهی جز خدا ندارند.
اللهم عجل لولیک الفرج
°علیرضا گرائی°
#رهبرمعظم انقلاب :
شما آقایانی که این عمامه را سرتان گذاشتید، از لحاظ مادّی و فیزیکی، چند سیر بیشتر جِرم و ثقل ندارد. البته بعضی ازعمامهها الان که من دست میزدم، خیلی سفت و وزندار بود؛ اما بعضی از آنها اینطور نبود. خود عمامه، یک چند متر پارچه است که اگر در ترازو بگذاریم، چند سیری بیشتر نمیشود؛ اما ثقل معنوی این عمامه خیلی زیاد است.
حقیقتاً یک گردنِ کلفت و قوی معنوی لازم دارد که بتواند زیر این تاب بیاورد.
بعضی از گردن ها زیر بار عمامه می شکنند، بعضی هم اصلاً آن قدر تخدیر می شوند که آن بار را احساس نمی کنند.
این ها درست نیست.
بایستی ما واقعاً از لحاظ معنوی خودمان را قوی کنیم. بنیهی معنوی قوی لازم دارد.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 بر سر قرآن همان آوردند که کلیسای جاهل و سیاستمداران بازیگر بر سر مسیحیت آوردند
#امام_خمینی :
هر طايفه اى از علماى اعلام و دانشمندان معظم به بُعدى از ابعاد الهى اين كتاب مقدس دامن به كمر زده و قلم به دست گرفته و آرزوى عاشقان قرآن را برآورند و در ابعاد سياسى، اجتماعى، اقتصادى، نظامى، فرهنگى و جنگ و صلح قرآن وقت صرف فرمايند،
تا معلوم شود اين كتاب سرچشمه همه چيز است؛
از عرفان و فلسفه تا ادب و سياست، تا بیخبران نگويند #عرفان و #فلسفه بافته ها و تخيلاتى بيش نيست و رياضت و سير و سلوك كار درويشان قلندر است،
يا اسلام به #سياست و #حكومت و اداره كشور چه كار دارد كه اين كار سلاطين و رؤساى جمهور و اهل دنياست.
يا اسلام دين صلح و سازش است و حتى از #جنگ و #جدال با ستمكاران برى است.
و به سر قرآن آن آورند كه كليساى جاهل و سياستمداران بازيگر به سر دين مسيح عظيم الشأن آوردند.
📚 صحيفه امام، ج ۲۰، ص ۹۳
#فلسفه #عرفان
#سیاست #حکومت
#جنگ #جدال
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💢 استصحاب جهل و تکرار مکررات
استاد علیاکبر #رشاد
📔 دین پژوهشی معاصر، علیاکبر رشاد
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
هدایت شده از شارح (شبکه اجتماعی حوزه انقلابی)
🔻آیتالله سیفی مازندرانی:
🔹با دیدن زندگی شخصی رهبر انقلاب بُهت زده شدم
◽️بنده در یکی از ملاقاتهایم با مقام معظم رهبری که به داخل اتاق و اندرونی خانه ایشان رفتم، با دیدن زندگی شخصی ایشان بُهتزده شدم. زندگی ایشان مثل زندگی یک طلبه محصل بود؛ فرشهای قدیمی اتاق ایشان، گویای این مطلب بود که ایشان اگر دم از عدالت میزنند، عمل هم میکنند.
در میان روحانیون مسئول نیز، میتوان به زندگی ساده آیتالله جنتی و مرحوم آیتالله مؤمن اشاره کرد. زندگی اکثر طلبههای محصل و محققان و مجتهدان ما نیز یک زندگی عادی است و حقوقشان از سهم امام(ع) که بیتالمال است، کمتر یا مطابق اکثر مردم است.
⁉️آیا کسی که کارگزار و مسئول نظام جمهوری اسلامی است و پایه حقوقش هفده میلیون تومان است، نمیداند که این امر، بر خلاف فرمودههای مکرر امیرالمؤمنین(ع) در نهجالبلاغه خطاب به مسئولان است!؟ مسئولان حکومتی ایشان چنین حقی نداشتند و برایشان ممنوع بود که در زندگی شخصی خود، چندین برابر عامه مردم از بیتالمال دریافتی داشته باشند.
مشروح گفتگو:👇
hawzahnews.com/news/864502
@HawzahNews| خبرگزاریحوزه
┄┅═✧❁🌷شارح🌷❁✧═┅┄
♦️eitaa.com/sharehnews
هدایت شده از حوزه علمیه تمدن ساز
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
علامه #جوادی_آملی:
ما اگر بفهمیم چی بگوییم، دنیا مشتاق است؛
حرفهای #عوامانه داریم، نمیخواهند دیگر!
اگر شما یک حرف عالمانه داشته باشید، او مستقیما مشتاق به دنبال اوست.
♦️ کانال حوزه و فلسفه:
✅ @feghheakbar
💎 جایگاه راهبردی فیلسوف بصیر علامه #مصباح_یزدی در بیان دایره المعارف فلسفه راتلج (لندن)
در دايرة المعارف فلسفه راتلج در مورد شخصیت علامه مصباح و شاگردان او آمده :
🔶 #حوزه_علميه ى قم، علاوه بر #[امام]خمينى، اشخاصى چون محمد حسين #طباطبايى، مرتضى #مطهرى، و محمد تقى #مصباح_يزدى را پرورش داده است
🔶 كه با تفكر مؤثر خود به مبارزه با چالشى برخاستند كه از سوى غرب متوجه فلسفه اسلامى شده بود.
🔶 اين كار نبايد اصولاً يك راهبرد انفعالى و عكس العملى در برابر غرب تلقى شود؛
چرا كه مصباح بسيارى از شاگردان خود را براى تحصيل در #غرب و جدى گرفتن افكار علمى و منطقى، آن گونه كه در غرب بدان پرداخته مى شود، ترغيب نموده است.
🔶 همچنين، گرچه بيشتر فعاليت هاى علمى مصباح بر آراء #ملاصدرا متمركز بوده، ولى چنين نيست كه نظريات وى را غير منتقدانه بپذيرد.
به طور خاص، وى مفهوم هيولاى اولى را كه ملا صدرا آنرا به عنوان قوهى محض براى موجودات تلقى می کند مورد نقد قرار می دهد. او اين اصل را كه «قوهى وجود» قبل از خود موجودات وجود داشته باشد زير سؤال مى برد؛ چرا كه جز موجودات، چيز ديگرى وجود ندارد.
به علاوه، مصباح معتقد است بسياري از «نسبت» ها ماهيت حقيقى نيستند. براى نمونه، در قلمرو امور ذهنى، ممكن است مفهوم «زير» را به رابطهى ميان يك ميز با كتاب اطلاق كنيم اما اطلاق اين مفهوم كه وابسته به فاعل شناسا (و نتيجهى انتزاع ذهنى) بوده، مستلزم آن نيست كه «زير» در عالم واقع هم واجد ماهيتى باشد.
📔 📀دايرة المعارف فلسفه راتلج، نسخه ديجيتالي(CD)، لندن: راتلج (تحت عنوان فلسفه اسلامى مدرن)
✅ t.me/feghheakbar