📋 #یاداشت
◾️هویت زن در اسلام و غرب (بخش اول)
✍️ دکتر محمدرضا کدخدایی
🔻شبههسازی یکی از راهبردهای اصلی اختلال شناختی در جامعه است. در کلام علوی وجه نامگذاری شبهه از آنجهت است که باطل با پوشیدن لباس حق (تَلَبُّسِ الْحَقِّ بِالْبَاطِلِ)،[۱۸]
🔻 خود را شبیه آن کرده زمینهساز شک و تردید میگردد. شبهه، ماهیتاً کیفیت نفسانی و غیرقابل مشاهده (subjective) است که در نفس انسان پدیدار میگردد، لکن به مصادیق عینی و قابلمشاهده (objective)، قابل ارجاع است.[۱۹]
🔻 کاربرد شبهه در این نوشتار بر مفهوم آبژکتیو است که نوعاً و غالبا به شکلگیری شبهه به مفهوم سابژکتیو در اکثر مردم منتهی میشود. اختلال شناختی و در نتیجه اختلال هویتی نمود سوبژکتیو و آبجکتیو در شبهات ناظر بر زن است.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#اسلام
#هویت_زن
#حقوق_زن
#شبهه
#فکرت
#غرب
#جامعه
#اختلال_شناختی
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4334
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
هدایت شده از مجله خردورزی
30.89M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#کلیپ
پارت اول
🔹بررسی آسیب شناسی دانش کلام
🔻دکتر محمد تقی سبحانی
🔖ما را دنبال کنید در:
⭕️ https://www.instagram.com/fekratmedia/
⭕️ @fekratmedia
✅ دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه برگزار می کنند:
✒️ سلسله نشست های همایش ایمان و چالش های عصر جدید
✒️ نشست سی و دوم🔻
*نسبت ایمان و کفر با یقین و شک*
✒️ســخنران: جناب آقای دکتر محمد کاظم شاکر؛ استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی تهران
⏰زمان: سه شنبه 1400/4/8 از ساعت 21 الی 22:30
👆لینک ورود به جلسه👇
https://marref.ir/ikq
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش 7️⃣
❇️ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان
🔘 دیدگاه علامه طباطبایی
🔺 عمدتاً پیدایش تصورات را این چنین تحلیل کرده است که منشأ مفاهیم کلی، مصادیقی است که با آنها ارتباط برقرار می کنیم؛ چه محسوسات ظاهری، چه محسوسات باطنی.
🔺 چه این اتصال بدون واسطه باشد، مانند اتصال ادوات حسی به خارج در علم حسی، و چه با واسطه باشد، مانند اتصال خیال به خارج با واسطۀ حس در علم خیالی و مانند اتصال عقل به خارج در علم عقلی، از راه ادراک جزئیات با حس و خیال.
🔘 دیدگاه استاد مصباح یزدی
🔺 ایشان همانند علامه طباطبایی معتقد است همۀ مفاهیم از مصادیق اخذ می شوند، اما بداهت را معلول ارتباط حضوری با عالم خارج می داند و عمدتاً هم مصداق ارتباط حضوری را وجدانیات معرفی می کند.
🔺 ایشان معقولات ثانی فلسفی را نیز برگرفته از وجدانیات می داند و از همین رو آنها را بدیهی می شمارد.
🔺 استاد مصباح همانند شیخ اشراق، معیار بداهت را مشهود بودن می داند، اما برخلاف او، معقولات فلسفی را نیز برآمده از مشهودات و بدیهی می داند.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 53_55
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
دانشگاه اسلامی از ایده تا اجرا.mp3
18.7M
#بشنوید
🎙سخنرانی استاد خسروپناه با موضوع: دانشگاه اسلامی از ایده تا اجرا
در جمع استادان دانشگاه آزاد اسلامی استان چهارمحال و بختیاری ۱۰ خرداد ۱۴۰۰
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
30.39M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#هرمنوتیک 1️⃣
🔉 حامد ساجدی
🔸 تاریخچه هرمنوتیک
🔰 #هرمنوتیک_کلاسیک
#فهم و #تفسير_قرآن_و_حديث
🆔 @maaref_karbordi
🆔 https://eitaa.com/sajedi_ir/
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
🔺به همت رسانه اندیشه و آگاهی فکرت:
🔸فراخوان مقاله و یادداشت با موضوع«الحاد مدرن و چالش های پیش رو»
❇️ پیش از ارسال مطلب، نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
1. پیش از ارسال و انتخاب عنوان حتماً موضوع انتخاب شده و مورد نظر را به آیدی (@mp2815) در ایتا اطلاع بدهید؛
2. فکرت در ویرایش و اصلاح مطالب آزاد است، اما چنانچه میزان ویرایش بیش از حد متعارف باشد، به اطلاع صاحب اثر خواهد رسید.
3. تعداد کلمات مقاله ارسالی حداقل 2000کلمه و حداکثر 5000 کلمه باشد.
4. آثاری که قبل از نگارش عنوان را با هماهنگی آیدی (@mp2815) انتخاب کرده باشند و مطالب آنها تولیدی و جدید ضمن رعایت شرایط ذکر شده فکرت باشد مبلغی تحت عنوان #حقالزحمه به انها پرداخت خواهد شد.
5. به همراه ارسال فایل مقالات نام و نام خانوادگی، سطح تحصیلات، رشته تخصصی، شماره تماس و شماره کارت بانکی ارسال شود.
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
🎥 #نشست
◾️تبیین جایگاه دولت در برقراری عدالت اقتصادی
✍️ حجت الاسلام و المسلمین سید کاظم رجایی
🔻عدالتی که ما از آن تعبیر میکنیم که بیشتر عدالت اجتماعی یا توازن تعبیر میشود، همسطحی یا همسنگی در سطح زندگی است.
🔻 به عبارت دیگر، عدم شکاف فاحش سطح زندگی است که بعضی اینجا تعبیر سطح زندگی میکنند ولی ما معتقدیم که هم در سطح زندگی در مصرف و هم در درآمد و ثروت شکاف فاحش نباشد.
🔻حاکم اسلامی موظف است سیاستگذاری و هدایتش به گونهای بینجامد که حاصل و برایند کارش توازن در سطح زندگی، درآمد و ثروت باشد.
🔻نظام سرمایهداری وقتی میخواهد شاخص عدالت بدهد، از بحثهای آماری و از ضریب پراکندگی شروع میکند و آن کسی که شاخص در بحث توازن اجتماعی و به عبارتی عدالت اجتماعی تعیین میکند، عالم و اندیشمند اقتصاد نیست، بلکه آماردان است. در اینجا یک فاصله اساسی بین ما و آنهاست.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#عدالت
#اسلام
#دولت_حداقلی
#عدالت_اقتصادی
#فکرت
#حاکمیت
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4348
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📋 #یاداشت
◾️بررسی انتقادی لایحه «تامین امنیت زنان علیه خشونت» (بخش دوم)
✍️ محمدرضا کدخدایی؛ دانش آموخته سطوح عالی حوزه و دکترای مطالعات جنسیت و خانواده
🔻شکل سنتی و دینی خانواده با ارزشها و احکامی روبرو است که بر اساس مدل توسعهمدار غربی خشونتبار تلقی میگردند.
🔻تقدیس عفت وغیرتورزی، تقدیس ازدواج و تحریم روابط خارج از چارچوب ازدواج، تقدیس فرزندآوری و تحریم سقط جنین، تقدیس خانهداری و فرزندپروری و محدودیتهای اشتغال در برخی عرصههای اجتماعی، وجوب تمکین و تبعیت و تحریم خروج بدون اذن شوهر، اختیارات خاص شوهر در طلاق و … نمونهای از مصادیقی است که که براساس انگارههای توسعه غربی، خشونت بار تلقی خواهند شد.
🔻با توجه به این نکات و پژوهشهای مذکور در بررسی تحولات خانواده در فرهنگها و جوامع مختلف؛ غیریت فضای اجتماعی و ارزشی کشورهای توسعه یافته و کشورهای درحال توسعه یا کشورهایی مثل ایران که از نظر حاکمیتی بر تحقق نوع خاصی از رویکرد دینی و
ارزشهای دینی اصرار دارند، امری مسلم است.
🔻 کشاکش و تضاد بین این دو ایدئولوژی (اندیشه توسعه غربی و اندیشه پیشرفت بر مدار حفظ چارچوبهای دینی و اجتماعی) نیز جز به وسیله برخی ژستهای روشنفکرمآبانه، انکار نمیگردد.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#امنیت_زنان
#توسعه
#خانواده
#خشونت
#قانون_گذاری
#لایحه
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4346
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش 8️⃣
❇️ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان
🔘 دیدگاه استاد یزدان پناه 1️⃣
🔺 هنگام ارتباط و اتصال حضوری با مصادیق خارجی، به آنها علم حضوری می یابیم. این ارتباط و علم حضوری شعبه هایی دارد: علم حضوری حسی با حس ظاهر و با حس باطن، علم حضوری با شهود عقلی و علم حضوری با شهود قلبی.
🔺 متعلق علم حضوری، خودِ حقایق خارجی و نفس الامری است. این امور در خارج متشخص اند.
🔺 مفاهیمِ برآمده از حس ظاهر یا باطن، توسط عقل شهودی، عقل تحلیلی و عقل شبیه ساز پدید می آیند. مفاهیم فلسفی توسط عقل شهودی درک می شوند و سپس عقل شبیه ساز از آنها صورتی برمی گیرد.
🔺 حاصل فعالیت عقل شبیه ساز، تصاویری جزئی است که از شهود برآمده اند. این تصاویر، مفاهیمی حصولی اند.
🔺 دربارۀ مفاهیم برگرفته از ارتباط حسی، تعبیر «بدیهی عند الحس» را به کار برده اند. همچنین دربارۀ مفاهیم فلسفیِ برگرفته از دل محسوسات خارجی یا موجودات خارجی می توانیم تعبیر «بدیهی عند العقل الشهودی» را به کار بریم.
🔺 این، نوعی از بداهت و بیّن بنفسه بودن است. بدیهیات نزد حس و نزد عقل شهودی، به کار تعریف نمی آیند.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 55_58
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
روش تولید فلسفه مضاف.pdf
637.1K
#مقاله
🔰 روششناسی تولید #فلسفه_های_مضاف
✍️ مقاله حجت الاسلام و المسلمین #عبدالحمید_واسطی
🗒 منتشر شده در فصلنامه #قبسات شماره 97
📌 چکیده:
🔸 مسئله اصلی در این مقاله کشف یک روش قیاسی برای تولید فلسفههای مضاف است.
🔸 مؤلف تعریف فلسفههای مضاف را چنین بیان کرده است:
🔸 «فلسفه مضاف مجموعه تحلیلهای عقلانیِ وجودشناسانه در مورد چیستی، چرایی و چگونگی یک پدیده است» (اعم از علوم و امور).
🔸 روش لازم برای تولید فلسفههای مضاف مبتنی بر سه ابزار تحلیلی در وجودشناسی (علل اربع، مقولات عشر، مقومات سته حرکت) است که چگونگی استفاده از آنها برای تولید یک دستگاه معرفتی نسبت به یک علم یا یک موضوع (اعم از حقیقی و اعتباریِ غیرمحض) بهتفصیل در مقاله ارائه گردیده است.
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
27.49M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#هرمنوتیک 2️⃣
🔉 حامد ساجدی
🔸 تاریخچه هرمنوتیک
🔰 #هرمنوتیک_کلاسیک
#فهم و #تفسير_قرآن_و_حديث
🆔 @maaref_karbordi
🆔 https://eitaa.com/sajedi_ir/
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
May 11
26.pdf
17.58M
📍 #اختصاصی
✅ نشریه دیدهبان اندیشه (ماهنامه تخصصی رصد رویدادهای اندیشهای)
🏷( شماره 26 )
🔶تفکر مدرن در ظرف اندیشه دینی
❗️«تحلیل فعالیتهای رمضانی جریان روشنفکری حوزوی»❗️
🔷 ظرفیتهای حوزه علمیه کنونی در جهت نواندیشی کدام است؟
🔷 جریان روشنفکری حوزوی چیست؟ بازنمایی رسانهای جریان روشنفکری حوزوی چیست؟
🔷 محورهای اندیشهای مطرحشده توسط روشنفکران حوزوی کدام است؟
🔷 فعالیت روشنفکران حوزوی در رمضان امسال چگونه قابل ارزیابی است؟
🏛 موسسه فرهنگی ـ رسانهای شناخت/ گروه فلسفه و اندیشه
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#روشنفکری_حوزوی
#اندیشه_رمضانی
#التقاط_دین_و_مدرنیته
#دیدهبان_اندیشه
آدرس مطلب در سایت:
🌐http://fekrat.net/?p=4352
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📍 #اختصاصی
✅ نشریه دیدهبان اندیشه (ماهنامه تخصصی رصد رویدادهای اندیشهای)
🏷( شماره 26 )
🔶تفکر مدرن در ظرف اندیشه دینی
❗️«تحلیل فعالیتهای رمضانی جریان روشنفکری حوزوی»❗️
🔷 ظرفیتهای حوزه علمیه کنونی در جهت نواندیشی کدام است؟
🔷 جریان روشنفکری حوزوی چیست؟ بازنمایی رسانهای جریان روشنفکری حوزوی چیست؟
🔷 محورهای اندیشهای مطرحشده توسط روشنفکران حوزوی کدام است؟
🔷 فعالیت روشنفکران حوزوی در رمضان امسال چگونه قابل ارزیابی است؟
🏛 موسسه فرهنگی ـ رسانهای شناخت/ گروه فلسفه و اندیشه
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#روشنفکری_حوزوی
#اندیشه_رمضانی
#التقاط_دین_و_مدرنیته
#دیدهبان_اندیشه
آدرس مطلب در سایت:
🌐http://fekrat.net/?p=4352
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#هرمنوتیک 3️⃣
🔉 حامد ساجدی
🔸 تاریخچه هرمنوتیک
🔰 #هرمنوتیک_رمانتیک (2)
#فهم و #تفسير_قرآن_و_حديث
🆔 @maaref_karbordi
🆔 https://eitaa.com/sajedi_ir/
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📋 #یاداشت
◾️شریعتی به مثابه نگاهی آناکرونیستیکی
✍️ علی اصغر سیاحت هویدا
🔻سوزن پرگار اندیشه امام خمینی حول محور قرآن، سنت و عقلانیت اجتماعی بود اما شریعتی در حوزه عدالت، نگاهی که به ابوذر داشت مبتنی بر چارچوب آوانگاردیستهای اروپایی باز تعریف میشود
🔻و همین اشتباه و ضعف در فهم حوزه دین، سبب میشد تا هر کجا به اسلامشناسی یا فهم تاریخ برسد، سخنانی پرغلط و پر اشتباه را تکرار کند، اتفاقی که شهید مطهری یا آیت الله مصباح یزدی از کنارش به سادگی نگذشتند.
🔻زمانی که مسئله خلاء گفتمانی برای عدالتخواهی پیش بیاید، بلایی بر سر این مفهوم میآید که از چپ با عنوان آلترناتیوی به نام شریعتی برای اصلاح حکمرانی سیاسی به دنبال تفسیر افراطگرایانه باشند و برایش مدل حکومت تصویر کنند
🔻و از راست آن را در حد و اندازه یک شعر و شعار بخوانند و در کنارش یک پیوست رسانهای بچینند تا عدالت را مبتنی بر نگاههای دموکراتیک خود «داد» بازتعریف نمایند.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#دکتر_شریعتی
#عدالت
#مارکسیسم
#فلسفه
#پسااسلام_گرایی
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4369
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📋 #یاداشت
◾️بررسی انتقادی لایحه «تامین امنیت زنان علیه خشونت» (بخش سوم)
✍️ محمدرضا کدخدایی؛ دانش آموخته سطوح عالی حوزه و دکترای مطالعات جنسیت و خانواده
🔻به فرض ضرورت مداخله حاکمیتی از نوع حقوقی در موضوعات مرتبط با خشونت علیه زنان، مناسبات حق و تکلیف به عنوان اصلیترین اصول مترقی حقوقی بایستی رعایت گردد.
🔻تلازم حقوق و تکالیف، لزوم تعادل و توازن بین حقوق و تکالیف، لزوم تناسب حقوق و تکالیف با شخصیت، لزوم جریان قاعده زرین و قاعده انصاف، از جمله اصولی است که بایستی بر فرایند حقوقی کردن قواعد ناظر بر رفتار اجتماعی حاکم باشد.
🔻در غیر این صورت عدالت یا احساس عدالت در جامعه مخدوش و به نابسامانی و اضمحلال نظام اجتماع منجر میگردد.
🔻بسیاری از مواد موجود در لایحه اقتضائات اولیه اصول مذکور را رعایت نکرده است. بهعنوان مثال در مورد ترک وظایف خانوادگی از طرف زوج یا خروج نامتعارف از زندگی مشترک برای شوهر ضمانت اجراهای متصلب کیفری پیشبینی شده در حالی که برای زوجه با وجود فراوانی ارتکاب همین جرائم، هیچ ضمانت اجرای کیفری وجود ندارد.
🔻از بین رفتن مناسبات حق و تکلیف عملا به اختلال در نظام زوجیت، خانواده و دیگر ساختارهای کلانتر اجتماعی ختم خواهد شد و حتی زمینهساز اشکال پیچیدهتر خشونت علیه زنان میگردد.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#جامعه
#خشونت
#زنان
#عدالت
#لایحه
#قانون_گذاری
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4373
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
❇️ اولین کنفرانس ملی علوم شناختی
از دیدگاه حکما و اندیشمندان اسلامی
► تبیین مفاهیم شناختی در آراء و اندیشه حکمای اسلامی
► ظرفیت منابع اسلامی در حفظ و ارتقاء قابلیت های شناختی فردی و اجتماعی
► ظرفیت های منابع اسلامی در مدیریت سوگیری ها و خطاهای شناختی
جنگ شناختی
► سنت های الهی و شناخت
► حکمرانی و شناخت
► زبان شناسی شناختی و مفهوم سازی
اطلاعات بیشتر:
http://csc2022.ir/
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📖دوره معرفت نفس و روان شناسی
💡کتاب دروس معرفت نفس
#حضرت_علامه_حسن_زاده_آملی
مدرس: شاگرد برجسته علامه حسن زاده حضرت استاد آیت الله ضیائی
🌀 توضیحات دوره:
▫️https://b2n.ir/d93973
🌟لینک ثبت نام آسان و سریع
💡https://zarinp.al/372240
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
#مرکز_رشد_نوآوری
✅ مرکز رشد و نوآوری پژوهشگاه برگزار می کند:
🔸#روایت_های_فرامرزی
✍️ تجربه تحصیل و آشنایی با مرزهای دانش #انسان_شناسی در خارج کشور
👤 با ارائه:
#پیمان_اسحاقی
🗓 سه شنبه 8 تیرماه 1400 ساعت 18
💢 به صورت مجازی و ارتباط از طریق:
💠 join.skype.com/AQh6ZoPWxvPY
⚜️ بیشتر بخوانید:
🌐 iict.ac.ir/faramarzi
📱کسب اطلاعات بیشتر : 09331002672 (آقای جهانی)
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
✨پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار می نماید:
وبینار بین المللی:
💢 تقریری نوین از برهان دکارت بر اصالت نفس
A New Version of Descartes' Argument for the Principality of the Soul
سخنران:
🔸پروفسور ریچارد سوئین برن
Prof. Richard Swinburne
(فیلسوف و استاد برجستۀ فلسفۀ دین دانشگاه آکسفورد)
نقد و بررسی:
🔸حجه الاسلام دکتر علی شیروانی؛ مدیر گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
🔸دکتر مهدی ذاکری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
دکتر مجمد جاودان؛ عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب
🔸دکتر محمد علی عبداللهی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
🔸حجه الاسلام دکتر محمد جواد اصغری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم
➕و با حضور اساتید و متخصصان مباحث فلسفه و کلام
زمان:
🗓چهارشنبه 16 تیرماه 1400، ساعت 14-16
🌏لینک برگزاری جلسه:
https://vc.rihu.ac.ir/ch/meeting3
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش 9️⃣
❇️ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان
🔘 دیدگاه استاد یزدان پناه 2️⃣
🔘مفاهیم کلی
🔺 فهم شهودی در موطن شهود، «فرد بالذات» را نیز می یابد. فرد بالذات، ذات جزئی است، که حظی از کلیت دارد و باید با روند کلی یابی، از آن به مفهوم کلی رسید.
🔺 عقل تحلیلی کلیت را می یابد، اما آن را از شهود و فهم شهودی برمی گیرد.عقل تحلیلی فرد بالذات را نیز انتزاع می کند که حظی از کلیت دارد.عقل تحلیلی، که انتزاع و افراز فرد بالذات است، مرحلۀ دومی را آغاز می کند که انتقال و صعود معرفتی پس از افراز خواهد بود. کلی یابی با انتقال و صعود معرفتی انجام می شود.
🔺 مفهوم کلیِ یافت شده از حس یا شهود در فرایند کلی یابی، برای عقل معلوم است و این مفهوم بیّن بنفسه است و عقل به توسط مفاهیم دیگر، با این مفهوم آشنا نشده است.
🔺 این مفاهیم بدیهی اند؛ یعنی بیّن بنفسه اند و عقل برای آشنایی با آنها نیازمند کسب و فکر نیست.
🔘 بدیهی در فلسفه و منطق
🔺 بدیهی تصوری یا تصدیقی آن است که بیّن بنفسه است و خود آشکار است و در این آشکار بودن، نیازمند تصورات یا تصدیقات آشکار دیگر نیست، که در غیر این صورت، کسبی و نظری خواهد بود.
🔘 بدیهی به حسب منشاء
🔺 عقل تحلیلی و کلی یاب به مفاهیم کلی دست می یابد، اما آنها را از راه منشأ می یابد؛ یعنی ابتدا با مشاهدۀ مصادیق جزئی، فرد بالذات فهم می شود و سپس با پیمودن روند کلی یابی، مفهوم کلی فرا دست می آید. عقل می تواند به همین مفاهیم، که با آنها آشنا شده است، و از این منظر بدیهی و بیّن بنفسه اند، با لحاظ ذات بنگرد.
🔺 سخن از بداهت به حسب ذات است، نه به حسب منشأ. اگر به حسب ذات بنگریم، عقل در پی ذاتیات آن ذات است.
🔘 نگریستن عقل به ذات مفاهیم با صرف نظر از منشأ
🔺 عقل وقتی ذات مفاهیم را با صرف نظر از منشأ می نگرد و آنها را زیر ذره بین خود بازکاوی می کند، برخی مفاهیم را مرکب از مفاهیم دیگر و نیازمند آنها می بیند. این دسته از مفاهیم طبیعتاً نظری خواهند بود. از سوی دیگر برخی مفاهیم را به نفس همان مفاهیم، بی آنکه از مفاهیم دیگری بهره ببرد، به حسب ذات خودشان به صورت اولی تصور می کند. چنین مفاهیمی را باید مفاهیم بدیهی نامید.
🔺 بدیهی به حسب منشأ، بدیهی در مقام اجمال است و بدیهی به حسب ذات، بدیهی در مقام تفصیل. ممکن است مفهومی در هر دو مقام بدیهی باشد، مانند مفهوم وجود، و مفهومی تنها در مقام نخست بدیهی باشد، مانند مفهوم سفیدی و انسان.
🔘بدیهی، ویژگی ذات مفهوم
🔺 بدیهی و نظری بودن، ویژگی ذات مفهوم به خودی خود است و عقل تنها درک کننده و کاشف این ویژگی ذوات مفاهیم است. ویژگی هایی مانند اعم بودن و بسیط بودن، از لوازم ذات مفهوم بدیهی به شمار می روند و بدیهی بودن، از نفس ذات مفهوم برمی خیزد.
🔘 معیار بداهت مفهوم کلی
🔺 صرف بداهت به حسب منشأ، برای حکم کردن به بدیهی بودن مفهوم کلی، بسنده نیست. معیار بداهت مفهوم کلی، بداهت آن در مقام مفصیل و با نظر به ذات است.
🔺 کار عقل در باب مفاهیم کلی، ذات یابی است و در پی آن است که بداند آیا مفهوم کلی، متشکل از مفاهیم و حقایق دیگر هست یا نه. بنابراین بدیهی نزد عقل، واقعاً بدیهی در مقام تفصیل است؛ یعنی مفهومی بدیهی است که واقعاً به حسب ذات خود تصور می شود و طبیعتاً متشکل از اجزا نیست تا معلوم بودنش تابع معلوم بودن اجزا باشد.
🔺 بدیهیِ در مقام اجمال برای عقل به حسب خود عقل بدیهی نیستند، بلکه به حسب شهود و حس چنین ویژگی ای دارند.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 58_63
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net