آرایه‌های ادبی
متناقض‌نمایی یا تناقض(پارادوکس)
متناقض‌نما در اصطلاح، به سخنی اطلاق می‌شود که به ظاهر، بی معنی و دارای مفهومی متناقض باشد؛ اما پس از دقت و تأویل آن، معلوم می‌شود که در معنای اصلی، یا دست‌کم در یک معنی، متناقض نیست و حقیقتی دارد.
در این آرایه، گوینده دو امر درست و نادرست را به گونه‌ای ظریف و هنرمندانه همنشین می‌سازد و با ایجاد تضادّی صوری و ناسازگاری ظاهری، حقیقتی را پنهان می‌کند.
متناقض‌نما، یا به صورت تناقض در مفهوم کلی عبارت و یا تناقض در ساختار ترکیبی به کار می‌رود:
الف - متناقض‌نمایی در مفهوم کلی عبارت:
هر کس صفتی دارد و رنگی و طریقی
تو ترکِ صفت کن که ازین بِه، صفتی نیست
(سعدی)
ب - تناقض در ساختار ترکیبی:
هرگز وجودِ حاضرِ غایب شنیده‌ای؟
من در میان جمع و دلم، جای دیگر است
(سعدی)
با تلخیص از بدیع در شعر فارسی، دکتر عَقدایی، ص ۹۲ - ۹۴.
#آرایه‌های‌ادبی
#متناقض‌نمایی
#تناقض
#پارادوکس
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
آیینه
از فاطمه راکعی
ای به آیین پاک آیینه
ساده و بی‌ریا و بی‌کینه
این همه روشنی، مگر داری
جای دل، آفتاب در سینه؟
دیروز با ما کسی بود، فاطمه راکعی، ص ۱۱۶.
#آیینه
#فاطمه‌راکعی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
معنای چند واژه از رساله‌ی تعریفات عبید زاکانی
😂😂😂
الفرشته: جاسوس مخفی.
الطبیب: پیک اَجَل.
البیمار: وسیله‌ی آموزش طبیبان.
الشیطان: زن مجرّدان.
الناقابل: دعوا با برادران بر سر ارث.
الروسیاه: قرض‌دار.
السوگند: نان‌خورش دروغگویان.
🌼🌼🌼
گزیده‌ی رساله‌ی دلگشا، عبید زاکانی، تعریفات، سید ابراهیم نبوی، ص ۱۱۳ - ۱۱۶.
#طنز
#تعریفات
#عبید‌زاکانی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
درست بنویسیم
طوفان / توفان
بعضی به گمان این که کلمه‌ی طوفان، اصلاً فارسی است، آن را به صورت توفان می‌نویسند و حتی بعضی از فُضَلا، توصیه کرده‌اند که صورت اخیر به کار رود؛ اما اصل این دو کلمه و معنای آن‌ها، یکی نیست.
طوفان، کلمه‌ی عربی(ظاهراً از اصلِ یونانی) و به معنای باد و باران بسیار شدید است.
واژه‌ی فارسی توفان، صفت است و به معنای غُرّان و دَمان است. این واژه، صفت فاعلی از مصدر توفیدن، به معنای فریاد بلند کشیدن یا غُرّیدن و خروشیدن است:
ز آواز گُردان، بتوفید کوه
زمین شد ز نعل ستوران، ستوه
(فردوسی)
غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، ذیل طوفان/توفان.
#درست‌نویسی
#طوفان‌و‌توفان
#ابوالحسن‌نجفی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
چه کنم؟ دلم از سنگ که نیست!
از مهدی سهیلی
چه دل است این دل من؟
که ز یک لرزش اشک
بر رخ رهگذری
یا ز نالیدن مادر به فِراق پسری
دل من می‌شکند
چه کنم؟
دلم از سنگ که نیست!
گریه در خلوت دل، ننگ که نیست...
هر کجا در نگه تازه‌نهالانی خُرد
از ستیز پدر و مادر خشم‌آلوده
می‌وزد بوی "طلاق"
وز پراکندگی عائله‌ای برخیزد
در سرا، بانگ "فِراق"
دل من می‌شکند.
چه کنم؟ دلم از سنگ که نیست!
گریه در خلوت دل، ننگ که نیست...
چه کنم؟ دلم از سنگ که نیست، سهیلی، ص ۷۶ - ۷۹.
#دل
#مهدی‌سهیلی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
ضرب‌المثل‌های جهان
🌷حرفی بزن که از خاموشی بهتر باشد؛ یا خاموش باش.
(یونانی)
🌷حسود، به طرف دیگران تیر می‌اندازد و خود را زخمی می‌کند.
(سوئدی)
🌷حق، پشت در منتظر است؛ ولی باطل، در جلسه شرکت می‌کند.
(انگلیسی)
🌷حقیقت را می‌توان خم کرد؛ ولی نمی‌توان شکست.
(ایتالیایی)
🌷خاموشی، گُلِ خردمندی است.
(ژاپنی)
🌷خانه‌ای که به روی فقرا باز نیست، به روی طبیب باز خواهد بود.
(فلسطینی)
🌷🌷🌷🌷🌷
فرهنگ جامع ضرب‌المثل‌های ایران و جهان، دکتر مسعود هاشمی، ص ۱۳۲ -۱۳۸.
#ضرب‌المثل‌های‌جهان
#مسعود‌هاشمی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
حکایتی از متون کهن
همنشینان نیک
زاهدی برای زیارت اهل قبور، رهسپار گورستان شد. در آن جا بهلول را دید؛ تعجب کرد. پرسیدش: ای بهلول، تو این‌جا چه می‌کنی؟
بهلول گفت: آمدم به جایی که بهترین است؛ چون در این جا با مردمانی همنشینی می‌کنم که آزارم نمی‌دهند. اگر از عُقبا غافل شوم، یادآوری‌ام می‌کنند و اگر غایب شوم، غیبتم را نمی‌کنند. (کشکول، ص ۱۶)
در کوچه باغ‌های حکایات، حکایات برگرفته از متون کهن، ناصر عابدینی، صفحه ۱۰۸.
#حکایت
#همنشینان‌نیک
#ناصر‌عابدینی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
عاشقی
از حافظ
نازپروردِ تنعّم نَبَرد راه به دوست
عاشقی، شیوه‌ی رندان بلاکش باشد
شاخ نبات حافظ، ص ۳۷۹، غزل ۱۵۹.
#عاشقی
#حافظ
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303