👨👩👧👦چطور فرزندانی تربیت کنیم که با خودمان خوب رفتار کنند؟
♦️یکی از واجباتی که همه انسانها موظف به انجام آن هستند، «بِرّ الوالدین» است؛ یعنی رفتار نیکو با پدر و مادر. در مقابلِ «برّ الوالدین»، «عاقّ الوالدین» است؛ یعنی نافرمانی و سرکشیِ همراه با تندی نسبت به پدر و مادر.1️⃣
🌿...عَنِ اَلسَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:
🍃«رَحِمَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ أَعَانَا وَلَدَهُمَا عَلَى بِرِّهِمَا.»
📚الکافي، ج۶، ص۴۸
🔶از امام صادق، از رسول خدا (صلواتاللهعلیهما) نقل شده است:
🔸«خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزندشان را یاری رسانند2️⃣ تا با آنها رفتار نیکویی داشته باشد.»
♦️سؤال این است که چطور میتوانیم چنین فرزندانی تربیت کنیم؟
🔺در حدیث دیگری، شیوهاش نیز از ایشان نقل شده است:
🌿و قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:
🍃«رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِ وَ التَّأَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلِيمِهِ وَ تَأْدِيبِهِ.»
📚مستدركالوسائل، ج۱۵، ص۱۶۹
🔶از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) نقل شده است:
🔸«خداوند رحمت کند بندهای را که فرزندش را یاری رساند تا با او رفتار نیکویی داشته باشد؛ بهوسیله:
👈احسان به او،3️⃣
👈تألّف با او،4️⃣
👈تعلیم او5️⃣
👈و تأدیبش.»6️⃣
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣امام صادق (علیهالسلام) در ضمن حدیث معروف به «جنود عقل و جهل»، «برّ الوالدین» را یکی از سربازان عقل نامیدهاند و «عقوق الوالدین» را ضدّ آن و بهعنوان یکی از سربازان جهل معرفی نمودهاند. (ر.ک: الکافي، ج۱، ص۲۲)
2️⃣حضرت فرمودهاند فرزندش را برای اتصاف به این ویژگی، «یاری» نماید. پس والدین فقط میتوانند به فرزندشان کمک کنند تا خودش مسیر را طی کند. آنها نباید و نمیتوانند او را بهاجبار به این هدف برسانند.
3️⃣«احسان»: نیکیِ فراوان به کسی، پیش از آنکه او به سختی افتاده و اظهار نیاز کند.
4️⃣«تألّف»: همنشینی، نرمخویی، مدارا و انس گرفتن.
5️⃣«تعلیم»: آموختنِ دانش، به مرور و بهصورت تدریجی.
6️⃣«تأدیب»: آموختنِ آداب و اخلاق به شخصی و بهعملدرآوردنِ این آداب در او، به مرور و به صورت تدریجی.
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹با بهرهگیری از این چهار وسیله، میتوان فرزندانی پرورش داد که با والدین خود رفتاری نیکو داشته باشند و نسبت به آنان سرکشی و بدرفتاری نداشته باشند.
#رسول_خدا_صلی_الله_علیه_و_آله #تربیت #فرزند #پدر #مادر #والدین #نیکی_به_والدین #بر_الوالدین #نیکی #خوبی #بدی #عاق #سرکشی #عاق_الوالدین #احسان #تألف #مدارا #نرمخویی #انس #تعلیم #آموزش #ادب #تأدیب #حدیث
💠 جرعهای از احادیث کمترشنیدهشده اهلبیت ﴿علیهمالسلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠تفسیر «احسان به والدین» از زبان امام صادق
♦️خداوند در سوره مبارکه اسراء، پس از آنکه به مسلمانان قاطعانه دستور میدهد:
🔆«وَ قَضى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ»
🔅«پروردگارت حکم قطعی داده است که جز او را نپرستید.»
👈بعد بلافاصله میفرماید:
🔆«وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيراً» [اسراء:۲۳و۲۴]
🔅«و به پدر و مادر احسان كنيد. هرگاه يكى از آنها يا هردوشان در كنارت به پيرى رسیدند، به آنها اُف مگوی و بر آنها پرخاش مكن و با آنان محترمانه سخن بگو و از روی مهربانی، برایشان فروتنی نما و بگو: پروردگارا! آندو را به پاس آنکه مرا در كودكى پرورش دادند، مورد رحمت قرار ده.»
♦️در تفسیر این آیات، روایتی از امام صادق (علیهالسلام) نقل شده است.
🔺ملاحظه بفرمایید…
🌿…عَنْ أَبِي وَلاَّدٍ اَلْحَنَّاطِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ بِالْوٰالِدَيْنِ إِحْسٰاناً» مَا هَذَا اَلْإِحْسَانُ؟ فَقَالَ: «اَلْإِحْسَانُ أَنْ تُحْسِنَ صُحْبَتَهُمَا وَ أَنْ لاَ تُكَلِّفَهُمَا أَنْ يَسْأَلاَكَ شَيْئاً مِمَّا يَحْتَاجَانِ إِلَيْهِ وَ إِنْ كَانَا مُسْتَغْنِيَيْنِ أَ لَيْسَ يَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «لَنْ تَنٰالُوا اَلْبِرَّ حَتّٰى تُنْفِقُوا مِمّٰا تُحِبُّونَ»» قَالَ: ثُمَّ قَالَ: أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ: «وَ أَمَّا قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِمّٰا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ اَلْكِبَرَ أَحَدُهُمٰا أَوْ كِلاٰهُمٰا فَلاٰ تَقُلْ لَهُمٰا أُفٍّ وَ لاٰ تَنْهَرْهُمٰا» قَالَ: «إِنْ أَضْجَرَاكَ فَلاَ تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَ لاَ تَنْهَرْهُمَا إِنْ ضَرَبَاكَ.» قَالَ: «وَ قُلْ لَهُمٰا قَوْلاً كَرِيماً» قَالَ: «إِنْ ضَرَبَاكَ فَقُلْ لَهُمَا غَفَرَ اَللَّهُ لَكُمَا فَذَلِكَ مِنْكَ قَوْلٌ كَرِيمٌ.» قَالَ: «وَ اِخْفِضْ لَهُمٰا جَنٰاحَ اَلذُّلِّ مِنَ اَلرَّحْمَةِ» قَالَ: «لاَ تَمْلَأْ عَيْنَيْكَ مِنَ اَلنَّظَرِ إِلَيْهِمَا إِلاَّ بِرَحْمَةٍ وَ رِقَّةٍ وَ لاَ تَرْفَعْ صَوْتَكَ فَوْقَ أَصْوَاتِهِمَا وَ لاَ يَدَكَ فَوْقَ أَيْدِيهِمَا وَ لاَ تَقَدَّمْ قُدَّامَهُمَا.»
📚الكافي، ج۲، ص۱۵۷
🔷از ابووَلّاد حنّاط نقل شده است:
🔹از امام صادق (علیهالسلام) درباره این سخن خداوند؛ «وَ بِالْوٰالِدَيْنِ إِحْسٰاناً...» سوال کردم؛ که (مقصود از) این «احسان» چیست؟
🔶حضرت فرمودند:
🔸«مقصود از «احسان» این است که با آنها به نیکویی همنشینی نمایی و آنها را به زحمت نیاندازی که آنچه نیاز دارند را از تو بخواهند، حتی اگر توانگر باشند.*️⃣
🔸و این سخن خداوند که: «هرگاه يكى از آنها يا هردوشان در كنارت به پيرى رسیدند، به آنها اُف نگو و بر آنها پرخاش نكن»؛ یعنی حتی اگر تو را به ستوه آوردند، به آنها اُف نگو و اگر تو را کتک زدند، بر آنها پرخاش نکن.»
🔸و [این بخش از آیه که:] «و با آنان محترمانه سخن بگو»؛ یعنی اگر تو را کتک زدند، به آنها بگو: «خداوند شما را بیامرزد!» این[گونه سخن گفتن]، سخن گفتنِ محترمانه است.»
🔸و [اینکه میفرماید:] «از روی مهربانی، برایشان فروتنی نما»؛ یعنی چشمانت را به آنها خیره نکن، مگر از روی مهربانی و دلسوزی، و صدایت را از صدای آنها بالاتر نبر، و دستت را بالای دستشان قرار نده، و (هنگام راه رفتن) بر آنها پیشی نگیر.»
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
*️⃣مقصود این است که حتی اگر فقیر یا ناتوان نیستند و توانایی رفع نیازهایشان را دارند، پیشقدم شو و نیازهایشان را برطرف نما؛ تا خودشان به زبان نیاورند.
#امام_صادق_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #تربیت #فرزند #نیکی_به_والدین #احترام_به_والدین #بر #بر_الوالدین #احسان #خانواده #حدیث
💠 جرعهای از احادیث کمترشنیدهشده اهلبیت ﴿علیهمالسلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
🤔چرا امام سجاد با آن پسر دیگر حرف نزد؟!
🌿…عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ:
🍃«إِنَّ أَبِي نَظَرَ إِلَى رَجُلٍ وَ مَعَهُ ابْنُهُ يَمْشِي وَ الِابْنُ مُتَّكِئٌ عَلَى ذِرَاعِ الْأَبِ فَمَا كَلَّمَهُ أَبِي ع مَقْتاً لَهُ حَتَّى فَارَقَ الدُّنْيَا.»
📚الكافي، ج۲، ص۳۴۹
🔶از امام باقر (علیهالسلام) نقل شده است که فرمودند:
🔸«پدرم (امام سجاد علیهالسلام) نگاهش به مردی افتاد که پسرش با او راه میرفت، درحالیکه به ساعدِ پدر تکیه داده بود.
🔸پدرم بهخاطر خشمی که از او به دل گرفت، تا زمانی که از دنیا رفت، دیگر با او سخن نگفت.»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️این عکسالعمل امام سجاد (علیهالسلام) نشان از شدت زشتی این کار دارد؛ اینکه پسری حرمت پدرش را حفظ نکند، آن هم در منظر عموم.
♦️برای اینکه فرزندانی تربیت کنیم که به پدر و مادرشان احترام بگذارند و حرمتها را حفظ کنند:
🔺اولاً باید رفتار خودمان با پدر و مادرمان با کمال احترام باشد، تا بدون اینکه سخنی گفته باشیم، فرزندانمان را به رعایت این حرمتها دعوت کرده باشیم.
🔺ثانیاً رفتار متقابل پدر و مادر با یکدیگر نیز بسیار مهم است؛ اگر پدر و مادر در حضور فرزندان احترام یکدیگر را حفظ کنند و یکدیگر را در چشم فرزندان بزرگ نمایند، فرزندان هم میآموزند که باید چنین رفتاری داشته باشند.
🔺ثالثاً رفتار ما با فرزندانمان نیز باید کنترلشده باشد؛ هرچند انس، الفت و صمیمیت باید میان والدین و فرزندانشان باشد، اما این به آن معنا نیست که پدر یا مادر طوری رفتار کنند که فرزندشان نسبت به آنها جرأت و جسارت یابند.
👈پیشتر در مطلبی با عنوان «نه آنقدر سختگیری و نه اینقدر سهلگیری!» از امام حسن عسکری (علیهالسلام) نقل شد که: «جرأت (گستاخیِ) فرزند نسبت به پدر (یا مادر)اش در خردسالی، به نافرمانی و پردهدریِ (نسبت به آنها) در بزرگسالی میانجامد.» (تحفالعقول، ص۴۸۹)
🔰مطلب مرتبط پیشین:
📌«نه آنقدر سختگیری و نه اینقدر سهلگیری!»
📌https://dastvar.blog.ir/1401/07/30
#امام_سجاد_علیه_السلام #امام_باقر_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #تربیت #فرزند #نیکی_به_والدین #احترام_به_والدین #بر #بر_الوالدین #احسان #خانواده #حدیث
💠 جرعهای از احادیث کمترشنیدهشده اهلبیت ﴿علیهمالسلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
💠اولین نیکیای که والدین میتوانند به فرزندشان کنند...
♦️توصیه اهلبیت (علیهمالسلام) این بوده است که فرزندان پیش از آنکه متولد شوند، نامگذاری شوند.
🔺ملاحظه بفرمایید…
🌿…عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ:
🍃«أَوَّلُ مَا يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أَنْ يُسَمِّيَهُ بِاسْمٍ حَسَنٍ فَلْيُحْسِنْ أَحَدُكُمُ اسْمَ وَلَدِهِ.»
📚الكافي، ج۶، ص۱۸
🔶از امام کاظم (علیهالسلام) نیز نقل شده است:
🔸«نخستین نیکیای که انسان به فرزندش میکند، این است که نامی زیبا برای او انتخاب کند.
👈پس هریک از شما باید نامی زیبا برای فرزندتان انتخاب کنید.»
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
🌿…عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ جَدِّي قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع:
🍃«سَمُّوا أَوْلَادَكُمْ قَبْلَ أَنْ يُولَدُوا فَإِنْ لَمْ تَدْرُوا أَ ذَكَرٌ أَمْ أُنْثَى فَسَمُّوهُمْ بِالْأَسْمَاءِ الَّتِي تَكُونُ لِلذَّكَرِ وَ الْأُنْثَى فَإِنَّ أَسْقَاطَكُمْ إِذَا لَقُوكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَمْ تُسَمُّوهُمْ يَقُولُ السِّقْطُ لِأَبِيهِ أَلَّا سَمَّيْتَنِي وَ قَدْ سَمَّى رَسُولُ اللَّهِ ص مُحَسِّناً قَبْلَ أَنْ يُولَدَ.»
📚الكافي، ج۶، ص۱۸
🔶از امام صادق، از پدرشان، از جدشان، از امیرالمؤمنین (صلواتاللهعلیهم) نقل شده است:
🔸«فرزندانتان را پیش از آنکه متولد شوند، نامگذاری کنید و اگر نمیدانید پسر است یا دختر، نامهایی رویشان بگذارید که برای پسر و دختر (مشترک) است؛
👈چراکه آن فرزندانی از شما که نامگذاری نشدهاند و (پیش از تولد) سقط شدهاند، زمانی که در روز قیامت با شما روبهرو شوند، به پدرشان میگویند: چرا برای من نامی انتخاب نکردی؟
🔸رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) محسن (فرزندِ سقطشدهی امیرالمؤمنین و حضرت زهرا علیهمالسلام) را پیش از آنکه متولد شود، نامگذاری کرده بودند.»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️در روایات فراوانی نقل شده است که رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) نامهای نامناسب و زشت مسلمانان را به نامهایی مناسب و زیبا تغییر میدادند.
🔺از آنجا که نام زیبا بر «شخصیت اجتماعی» و «روحیات فردی» فرزندان مؤثر خواهد بود، لازم است که والدین در انتخاب نام زیبا برای فرزندانشان دقت کافی به خرج دهند.
#رسول_خدا_صلی_الله_علیه_و_آله #امام_علی_علیه_السلام #امام_صادق_علیه_السلام #امام_کاظم_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #تربیت #فرزند #نامگذاری #نام #اسم #برّ #نیکی #احسان #نوزاد #جنین #قیامت #حدیث
💠 جرعهای از احادیث کمترشنیدهشده اهلبیت ﴿علیهمالسلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
🔰کار فرهنگی با هر امکاناتی
♦️در مدتی که حضرت یوسف (علیهالسلام) در زندان به سر میبردند، رفتاری از خود بروز داده بودند که سایر زندانیان به ایشان اعتماد یافته بودند؛
🔺چنانکه بهفرموده خداوند وقتی آن دو نفر خوابهای عجیبی دیدند، نزد ایشان رفتند و گفتند ما تو را از «احسانکنندگان» یافتهایم و بههمیندلیل نزد تو آمدیم تا خوابهامان را تعبیر کنی؛
📖«وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيَانِ قَالَ أَحَدُهُمَا إِنِّي أَرَانِي أَعْصِرُ خَمْرًا وَ قَالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزًا تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنَا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَرَاكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ» (یوسف:۳۶)
❓سؤال این است که مگر حضرت یوسف در زندان فرعونِ مصر چه اموال و امکاناتی داشتهاند که با آن به زندانیان «احسان» میکردند و اعتماد و محبوبیت میخریدند؟
🌿...عَنِ اِبْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فِي قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «إِنّٰا نَراكَ مِنَ اَلْمُحْسِنِينَ»، قَالَ: «كَانَ يُوَسِّعُ اَلْمَجْلِسَ وَ يَسْتَقْرِضُ لِلْمُحْتَاجِ وَ يُعِينُ اَلضَّعِيفَ.»
📚الکافي ج ۲، ص ۶۳۷
🔶از امام صادق (علیهالسلام) نقل شده است که در مورد این سخن خداوند (عزّوجلّ): «إِنّٰا نَراكَ مِنَ اَلْمُحْسِنِينَ»[یوسف:۳۶]؛ «ما تو را از "احسانکنندگان" میدانیم»، فرمودند:
🔸«[حضرت یوسف (علیهالسلام) در زندان]؛
👈برای کسی که وارد میشدند، جا باز میکرد،
👈برای نیازمند قرض میکرد (تا به او بدهد)
👈و به ناتوان کمک میکرد.»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️گاهی ما امکاناتی داریم که آن را ناچیز میدانیم. لااقل وقتی کسی از ما کمکی میخواهد، - چون چندان دغدغه یاریِ او را نداریم، - به امکانات بالقوهمان توجه نداریم.
🔺حضرت یوسف در زندان اموال و روابطی نداشتهاند تا به دیگران کمک کنند، اما در مجلسی که نشسته بودند، جایی داشتند که میتوانستند آن را به دیگری دهند، میتوانستند در کاری به دیگری کمکی کنند؛ دستی بگیرند، آبی برسانند، چیزی را بشویند، سایهای فراهم کنند یا… خودشان چیزی نداشتهاند اما میتوانستند از دیگری قرض کنند و به نیازمند دهند.
🔷یکی از اطرافیان مرحوم علی صفایی حائری (عین.صاد) نقل کرده است (نقل بهمضمون):
🔹روزی یکی از دوستان نیازی داشت و در حضور ایشان از من درخواست کرد و من نداشتم و گفتم ندارم. در همان ایام، مدتی بود از مرحوم صفایی میخواستم به منزلم بیایند. آنروز هم اصرار کردم و ایشان پذیرفتند. وقتی منزلم آمدند، سنگ تمام گذاشتم؛ میوهای خریدم و برای شام ماهی تهیه کردم.
🔹ایشان وقتی سفره را دیدند، سرد شدند و برخوردشان تغییر کرد! علت را که جویا شدم، گفتند: تو که میتوانستی چنین سفرهای فراهم کنی، چرا آنروز به آن رفیقمان کمک نکردی؟ گفتم: دستم خالی بود، اما در بازار آشنایی داشتم و این ماهی را از او نسیه گرفتم.
🔹گفتند: امکانات تو، فقط آنچیزی که در دستت هست، نیست. تو آبرویی هم داری که میتوانی برای رفع گرفتاری کسی گرو بگذاری و قرض بگیری و به برادرت دهی!
🤲خدایش بیامرزد. خودش وقتی از دنیا رفت، بسیار مقروض بود؛ مبالغی که برای تأمین زندگی دیگران قرض کرده بود، نه برای خودش.
#امام_صادق_علیه_السلام #حضرت_یوسف_علیه_السلام #احسان #کمک_به_دیگران #کمک_به_نیازمندان #زندان #مال #آبرو #قرض_الحسنه #عین_صاد #حدیث
💠 جرعهای از احادیث کمترشنیدهشده اهلبیت ﴿علیهمالسلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona