👨👩👧👦چطور فرزندانی تربیت کنیم که با خودمان خوب رفتار کنند؟
♦️یکی از واجباتی که همه انسان‌ها موظف به انجام آن هستند، «بِرّ الوالدین» است؛ یعنی رفتار نیکو با پدر و مادر. در مقابلِ «برّ الوالدین»، «عاقّ الوالدین» است؛ یعنی نافرمانی و سرکشیِ همراه با تندی نسبت به پدر و مادر.1️⃣
🌿...عَنِ اَلسَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:
🍃«رَحِمَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ أَعَانَا وَلَدَهُمَا عَلَى بِرِّهِمَا.»
📚الکافي، ج۶، ص۴۸
🔶از امام صادق، از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل شده است:
🔸«خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزندشان را یاری رسانند2️⃣ تا با آن‌ها رفتار نیکویی داشته باشد.»
♦️سؤال این است که چطور می‌توانیم چنین فرزندانی تربیت کنیم؟
🔺در حدیث دیگری، شیوه‌اش نیز از ایشان نقل شده است:
🌿و قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:
🍃«رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِ وَ التَّأَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلِيمِهِ وَ تَأْدِيبِهِ.»
📚مستدرك‌الوسائل، ج۱۵، ص۱۶۹
🔶از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است:
🔸«خداوند رحمت کند بنده‌ای را که فرزندش را یاری رساند تا با او رفتار نیکویی داشته باشد؛ به‌وسیله:
👈احسان به او،3️⃣
👈تألّف با او،4️⃣
👈تعلیم او5️⃣
👈و تأدیبش.»6️⃣
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣امام صادق (علیه‌السلام) در ضمن حدیث معروف به «جنود عقل و جهل»، «برّ الوالدین» را یکی از سربازان عقل نامیده‌اند و «عقوق الوالدین» را ضدّ آن و به‌عنوان یکی از سربازان جهل معرفی نموده‌اند. (ر.ک: الکافي، ج۱، ص۲۲)
2️⃣حضرت فرموده‌اند فرزندش را برای اتصاف به این ویژگی، «یاری» نماید. پس والدین فقط می‌توانند به فرزندشان کمک کنند تا خودش مسیر را طی کند. آن‌ها نباید و نمی‌توانند او را به‌اجبار به این هدف برسانند.
3️⃣«احسان»: نیکیِ فراوان به کسی، پیش از آن‌که او به سختی افتاده و اظهار نیاز کند.
4️⃣«تألّف»: همنشینی، نرمخویی، مدارا و انس گرفتن.
5️⃣«تعلیم»: آموختنِ دانش، به مرور و به‌صورت تدریجی.
6️⃣«تأدیب»: آموختنِ آداب و اخلاق به شخصی و به‌عمل‌درآوردنِ این آداب در او، به مرور و به صورت تدریجی.
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹با بهره‌گیری از این چهار وسیله، می‌توان فرزندانی پرورش داد که با والدین خود رفتاری نیکو داشته باشند و نسبت به آنان سرکشی و بدرفتاری نداشته باشند.
#رسول_خدا_صلی_الله_علیه_و_آله #تربیت #فرزند #پدر #مادر #والدین #نیکی_به_والدین #بر_الوالدین #نیکی #خوبی #بدی #عاق #سرکشی #عاق_الوالدین #احسان #تألف #مدارا #نرمخویی #انس #تعلیم #آموزش #ادب #تأدیب #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
⚠️عاقبت شوم سختگیری به فرزندان
♦️در مطلب پیشین نقل شد که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) والدین را تشویق کرده‌اند که فرزندانشان را یاری کنند تا واجد خصلت «برّ الوالدین» باشند؛ یعنی به والدینشان نیکی کنند. همچنین در حدیث دیگری از ایشان، چهار ابزار برای ایجاد این خصلت در فرزندان معرفی شد.
🔺در حدیث زیر، امام صادق (علیه‌السلام) پس از نقل آن حدیث نبوی، در پاسخ به یکی از اصحاب، چگونگی این کار را تبیین فرموده‌اند و در انتها هشدار مهمی داده‌اند.
🌿...عَنْ يُونُسَ بْنِ رِبَاطٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: «قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: «رَحِمَ اَللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ.»» قَالَ: قُلْتُ: كَيْفَ يُعِينُهُ عَلَى بِرِّهِ؟ قَالَ: «يَقْبَلُ مَيْسُورَهُ وَ يَتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لاَ يُرْهِقُهُ وَ لاَ يَخْرَقُ بِهِ فَلَيْسَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ أَنْ يَصِيرَ فِي حَدٍّ مِنْ حُدُودِ اَلْكُفْرِ إِلاَّ أَنْ يَدْخُلَ فِي عُقُوقٍ أَوْ قَطِيعَةِ رَحِمٍ. ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: «اَلْجَنَّةُ طَيِّبَةٌ طَيَّبَهَا اَللَّهُ وَ طَيَّبَ رِيحَهَا يُوجَدُ رِيحُهَا مِنْ مَسِيرَةِ أَلْفَيْ عَامٍ وَ لاَ يَجِدُ رِيحَ اَلْجَنَّةِ عَاقٌّ وَ لاَ قَاطِعُ رَحِمٍ وَ لاَ مُرْخِي اَلْإِزَارِ خُيَلاَءَ.»»
📚الكافي، ج۶، ص۵۰
🌿یونس بن رِباط گوید:
🔶امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل فرمودند:
🔸«خداوند رحمت کند بنده‌ای را که فرزندش را یاری رساند تا با او رفتار نیکویی داشته باشد.»
🔷یونس گوید: (به امام صادق علیه‌السلام) عرض کردم:
🔹چگونه یاری‌اش کند تا با او نیکو رفتار کند؟
🔶حضرت فرمودند:
🔸«(منظور این است که) آن‌چه (انجامش برای فرزندش) آسان است را از او بپذیرد و از آن‌چه (انجامش برای او) سخت است درگذرد و او را به کاری که توانش را ندارد وادار نکند و با تندی مجبورش نسازد؛
👈چراکه فاصله او(فرزند) و وارد شدنش به مرزهایی از کفر، این است که (با پدر و مادرش) بدرفتاری کند یا با خویشاوندانش قطع رابطه کند.
🔶سپس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده‌اند:
🔸«بهشت پاکیزه است. خداوند بهشت را پاکیزه نموده و بوی آن را چنان خوش نموده که از فاصله(ای که در طول) هزار سال (طی می‌شود) استشمام می‌شود.
👈اما کسی که (از والدینش) نافرمانی می‌کند و کسی که با خویشاوندانش قطع رابطه می‌نماید و کسی که از روی خودبزرگ‌پنداری لباسی بلند می‌پوشد، بوی بهشت را احساس نمی‌کنند.»»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣این نکته بسیار مهمی است که والدین نباید در تربیت فرزندشان (در هر سنی که هستند) چنان سختگیری کنند که موجب شود شکاف‌های عمیقی میان آن‌ها و فرزندانشان ایجاد شود، به نحوی که فرزندشان نسبت به آن‌ها سرکش شوند و قطع رابطه صورت گیرد و خدای ناکرده به مرزهای «کفر» وارد شوند و حتی بوی بهشت را نیز استشمام نکنند.
2️⃣باید توجه داشت که استعدادها و توانایی‌های هریک از فرزندانمان متفاوت است و اگر می‌خواهیم آن‌ها به خصلت‌های خوبی متصف شوند، باید ویژگی‌های تک‌تکِ آن‌ها را در نظر بگیریم و بیش از توانشان بر آن‌ها بار نکنیم.
3️⃣والدینی که با فرزندشان با مدارا و مهربانی رفتار نکنند و با این کوتاهی‌شان، موجب شوند فرزندشان سرکش و بدرفتار شوند و اصطلاحاً «عاقّ الوالدین» شود و به تعبیر امام صادق (علیه‌السلام) به مرزهای کفر برسند و بوی بهشت را هم استشمام نکنند، در این‌صورت پدر و مادر در این گناه و عقوبت فرزندشان شریک خواهند بود!
#رسول_خدا_صلی_الله_علیه_و_آله #امام_صادق_علیه_السلام #تربیت #فرزند #پدر #مادر #والدین #نیکی_به_والدین #بر_الوالدین #بر #نیکی #خوبی #بدی #عاق #سرکشی #عاق_الوالدین #مدارا #نرمخویی #سختگیری #انس #بهشت #کفر #صله_رحم #قطع_رحم #تکبر #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠تفسیر «احسان به والدین» از زبان امام صادق
♦️خداوند در سوره مبارکه اسراء، پس از آن‌که به مسلمانان قاطعانه دستور می‌دهد:
🔆«وَ قَضى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ»
🔅«پروردگارت حکم قطعی داده است که جز او را نپرستید.»
👈بعد بلافاصله می‌فرماید:
🔆«وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيراً» [اسراء:۲۳و۲۴]
🔅«و به پدر و مادر احسان كنيد. هرگاه يكى از آن‌ها يا هردوشان در كنارت به پيرى رسیدند، به آن‌ها اُف مگوی و بر آن‌ها پرخاش مكن و با آنان محترمانه سخن بگو و از روی مهربانی، برایشان فروتنی نما و بگو: پروردگارا! آن‌دو را به پاس آن‌که مرا در كودكى پرورش دادند، مورد رحمت قرار ده.»
♦️در تفسیر این آیات، روایتی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است.
🔺ملاحظه بفرمایید…
🌿…عَنْ أَبِي وَلاَّدٍ اَلْحَنَّاطِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ بِالْوٰالِدَيْنِ إِحْسٰاناً» مَا هَذَا اَلْإِحْسَانُ؟ فَقَالَ: «اَلْإِحْسَانُ أَنْ تُحْسِنَ صُحْبَتَهُمَا وَ أَنْ لاَ تُكَلِّفَهُمَا أَنْ يَسْأَلاَكَ شَيْئاً مِمَّا يَحْتَاجَانِ إِلَيْهِ وَ إِنْ كَانَا مُسْتَغْنِيَيْنِ أَ لَيْسَ يَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «لَنْ تَنٰالُوا اَلْبِرَّ حَتّٰى تُنْفِقُوا مِمّٰا تُحِبُّونَ»» قَالَ: ثُمَّ قَالَ: أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ: «وَ أَمَّا قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِمّٰا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ اَلْكِبَرَ أَحَدُهُمٰا أَوْ كِلاٰهُمٰا فَلاٰ تَقُلْ لَهُمٰا أُفٍّ وَ لاٰ تَنْهَرْهُمٰا» قَالَ: «إِنْ أَضْجَرَاكَ فَلاَ تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَ لاَ تَنْهَرْهُمَا إِنْ ضَرَبَاكَ.» قَالَ: «وَ قُلْ لَهُمٰا قَوْلاً كَرِيماً» قَالَ: «إِنْ ضَرَبَاكَ فَقُلْ لَهُمَا غَفَرَ اَللَّهُ لَكُمَا فَذَلِكَ مِنْكَ قَوْلٌ كَرِيمٌ.» قَالَ: «وَ اِخْفِضْ لَهُمٰا جَنٰاحَ اَلذُّلِّ مِنَ اَلرَّحْمَةِ» قَالَ: «لاَ تَمْلَأْ عَيْنَيْكَ مِنَ اَلنَّظَرِ إِلَيْهِمَا إِلاَّ بِرَحْمَةٍ وَ رِقَّةٍ وَ لاَ تَرْفَعْ صَوْتَكَ فَوْقَ أَصْوَاتِهِمَا وَ لاَ يَدَكَ فَوْقَ أَيْدِيهِمَا وَ لاَ تَقَدَّمْ قُدَّامَهُمَا.»
📚الكافي، ج۲، ص۱۵۷
🔷از ابووَلّاد حنّاط نقل شده است:
🔹از امام صادق (علیه‌السلام) درباره این سخن خداوند؛ «وَ بِالْوٰالِدَيْنِ إِحْسٰاناً...» سوال کردم؛ که (مقصود از) این «احسان» چیست؟
🔶حضرت فرمودند:
🔸«مقصود از «احسان» این است که با آن‌ها به نیکویی همنشینی نمایی و آن‌ها را به زحمت نیاندازی که آن‌چه نیاز دارند را از تو بخواهند، حتی اگر توان‌گر باشند.*️⃣
🔸و این سخن خداوند که: «هرگاه يكى از آن‌ها يا هردوشان در كنارت به پيرى رسیدند، به آن‌ها اُف نگو و بر آن‌ها پرخاش نكن»؛ یعنی حتی اگر تو را به ستوه آوردند، به آن‌ها اُف نگو و اگر تو را کتک زدند، بر آن‌ها پرخاش نکن.»
🔸و [این بخش از آیه که:] «و با آنان محترمانه سخن بگو»؛ یعنی اگر تو را کتک زدند، به آن‌ها بگو: «خداوند شما را بیامرزد!» این[گونه سخن گفتن]، سخن گفتنِ محترمانه است.»
🔸و [این‌که می‌فرماید:] «از روی مهربانی، برایشان فروتنی نما»؛ یعنی چشمانت را به آن‌ها خیره نکن، مگر از روی مهربانی و دلسوزی، و صدایت را از صدای آن‌ها بالاتر نبر، و دستت را بالای دستشان قرار نده، و (هنگام راه رفتن) بر آن‌ها پیشی نگیر.»
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
*️⃣مقصود این است که حتی اگر فقیر یا ناتوان نیستند و توانایی رفع نیازهایشان را دارند، پیش‌قدم شو و نیازهایشان را برطرف نما؛ تا خودشان به زبان نیاورند.
#امام_صادق_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #تربیت #فرزند #نیکی_به_والدین #احترام_به_والدین #بر #بر_الوالدین #احسان #خانواده #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
🤔چرا امام سجاد با آن پسر دیگر حرف نزد؟!
🌿…عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ:
🍃«إِنَّ أَبِي نَظَرَ إِلَى رَجُلٍ وَ مَعَهُ ابْنُهُ يَمْشِي وَ الِابْنُ مُتَّكِئٌ عَلَى ذِرَاعِ الْأَبِ فَمَا كَلَّمَهُ أَبِي ع مَقْتاً لَهُ حَتَّى فَارَقَ الدُّنْيَا.»
📚الكافي، ج۲، ص۳۴۹
🔶از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که فرمودند:
🔸«پدرم (امام سجاد علیه‌السلام) نگاهش به مردی افتاد که پسرش با او راه می‌رفت، درحالی‌که به ساعدِ پدر تکیه داده بود.
🔸پدرم به‌خاطر خشمی که از او به دل گرفت، تا زمانی که از دنیا رفت، دیگر با او سخن نگفت.»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️این عکس‌العمل امام سجاد (علیه‌السلام) نشان از شدت زشتی این کار دارد؛ این‌که پسری حرمت پدرش را حفظ نکند، آن هم در منظر عموم.
♦️برای این‌که فرزندانی تربیت کنیم که به پدر و مادرشان احترام بگذارند و حرمت‌ها را حفظ کنند:
🔺اولاً باید رفتار خودمان با پدر و مادرمان با کمال احترام باشد، تا بدون این‌که سخنی گفته باشیم، فرزندانمان را به رعایت این حرمت‌ها دعوت کرده باشیم.
🔺ثانیاً رفتار متقابل پدر و مادر با یکدیگر نیز بسیار مهم است؛ اگر پدر و مادر در حضور فرزندان احترام یکدیگر را حفظ کنند و یکدیگر را در چشم فرزندان بزرگ نمایند، فرزندان هم می‌آموزند که باید چنین رفتاری داشته باشند.
🔺ثالثاً رفتار ما با فرزندانمان نیز باید کنترل‌شده باشد؛ هرچند انس، الفت و صمیمیت باید میان والدین و فرزندانشان باشد، اما این به آن معنا نیست که پدر یا مادر طوری رفتار کنند که فرزندشان نسبت به آن‌ها جرأت و جسارت یابند.
👈پیش‌تر در مطلبی با عنوان «نه آن‌قدر سختگیری و نه این‌قدر سهل‌گیری!» از امام حسن عسکری (علیه‌السلام) نقل شد که: «جرأت (گستاخیِ) فرزند نسبت به پدر (یا مادر)اش در خردسالی، به نافرمانی و پرده‌دریِ (نسبت به آن‌ها) در بزرگ‌سالی می‌انجامد.» (تحف‌العقول، ص۴۸۹)
🔰مطلب مرتبط پیشین:
📌«نه آن‌قدر سختگیری و نه این‌قدر سهل‌گیری!»
📌https://dastvar.blog.ir/1401/07/30
#امام_سجاد_علیه_السلام #امام_باقر_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #تربیت #فرزند #نیکی_به_والدین #احترام_به_والدین #بر #بر_الوالدین #احسان #خانواده #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
😌ادبی که انسان باید در برابر پدر و معلمش رعایت کند
🌿قالَ عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ:
🍃«أَكْرِمْ ضَيْفَكَ وَ إِنْ كَانَ حَقِيراً وَ قُمْ عَنْ مَجْلِسِكَ لِأَبِيكَ وَ مُعَلِّمِكَ وَ إِنْ كُنْتَ أَمِيراً.»
📚غررالحکم، ص۱۳۶
🔶از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل شده است:
👈«مهمانت را گرامی بدار، هرچند فرد حقیری باشد
👈و به احترام پدر و آموزگارت از جایت برخیز، هرچند فرمان‌روا باشی.»
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
🌿قالَ عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ:
🍃«ثَلَاثٌ لَا يُسْتَحْيَى مِنْهُنَّ: خِدْمَةُ الرَّجُلِ ضَيْفَهُ، وَ قِيَامُهُ عَنْ مَجْلِسِهِ لِأَبِيهِ وَ مُعَلِّمِهِ، وَ طَلَبُ الْحَقِّ، وَ إِنْ قَلَّ.»
📚عيون‌الحکم، ص۲۱۲
🔶از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«انسان در سه کار نباید خجالت کشید:
👈خدمت به مهمانش،
👈برخواستن از جایش، به احترام پدر و آموزگارش
👈و طلب کردنِ حقش، هرچند کم باشد.»
#امام_علی_علیه_السلام #پدر #معلم #تربیت #فرزند #نیکی_به_والدین #احترام_به_والدین #احترام_به_معلم #بر #بر_الوالدین #مهمان #حق #طلب_حق #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona