May 11
🟣 قریبِ غریب
پیشکش به محضر منادی انسانیت؛ حسین(ع)
✅ در کوفهء دلهای ما
هنوز تو غریبی
و این عجیب نیست.
گفته اند هر زمین کربلاست
و شگفتا
که کربلای قلوب ما هنوز مِلک طِلق یزید است.
فرمان تو البته مطاع است و کارساز، لیک
تقصیر ماست که قلب به شیطان سپردهایم،
و هر صبحمان، شام غریبان است.
ما سوگوار فضایلایم؛
فضایلی که تو و منظومه خورشیدیات
در روزگار غربت انسانیت
با داغ دل و خونِ جبین
بر صحیفه صحرای طفّ نگاشتید.
***
✅ اینک ای فراز انسانیت
ای منادی اخلاق
ای حسین!
ما را دریاب
دلهای ما، هر روز
چون حُر،
آونگ میان کوفه خیانت، و کربلای وفاست.
پای ما پایبست گناه
دستمان دستبوس دسیسه
چشممان چشمه شرارت
و قلبمان به کابین ابلیس است.
اما؛
آرزویمان، باری
دمی غنودن در خیمه فضایل توست.
شاید که شام غربتمان
به سطوت انوارت سحر شود.
به شوق این آروزست
که هر محرم
پروانهسان،
در کوی وصالت پرسه میزنیم.
#حسینعلی_رحمتی
2 شهریور 1399
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
‼️به خودش مربوط است، ولی به ما مربوط است
۱. این که یک خانم #بازیگر تازه کار با چه کسی ازدواج کند، به خودش مربوط است.
۲. این که هر روز با نمایش اداهای بچه گانه زندگی خود و همسرش حاشیه ای بسازد، به خودش مربوط است.
۳. این که زندگی مشترکش فقط چند ماه دوام داشته باشد، به خودش مربوط است.
۴. این که بزرگتری نباشد تا به او بگوید «بزرگ شدن» در عرصه #زندگی و در دنیای #هنر آداب و اصولی دارد، یا اگر به او گفته شده گوش نکند، به خودش مربوط است.
🔻👈 اما، ما هم مقصریم و چیزهایی هم به ما مربوط است:
۱. این که بخواهیم درس عشق و زندگی را از کسی بیاموزیم که فاصله پُستِ او درباره «عهدمان در قرنطینگی» تا پُستِ «از خیلی ها باید بُرید و دور شد» از عمر #کرونا هم کمتر است، به ما مربوط است.
۲. این که در حقش ظلم کنیم و به جای #نقد گفتار و کردار ش، به تعریف و تمجید بی جا از او بپردازیم، و مانع از پیشرفت معقول و منطقی اش شویم، به ما مربوط است.
۳. این که در #شبکه_های_اجتماعی حساسیت مان نسبت به اخبار زندگی او بیشتر از اطلاع از شیوه مبارزه با کرونا باشد، به ما مربوط است.
۴. این که درون زندگی خودمان را با برونِ زندگی خانوادگی او #مقایسه کنیم و به این بهانه همسرمان را تحقیر کنیم، به ما مربوط است.
۵. این که او را الگوی #اخلاق و موفقیت بدانیم و چماقی کنیم برای کوبیدن به سر فرزندمان، به ما مربوط است.
۶. این که تصاویر او را در شبکه های اجتماعی منتشر کنیم، به نامش کانال بسازیم، از او و همسرش برای افزایش مخاطبان برنامه های مان #استفاده_ابزاری کنیم، به ما مربوط است.
۷. این که موجب شویم «غوره نشده» احساس «مویز بودن» کند و #درباره_همه_چیز نظر دهد، به ما مربوط است.
۸. این که تعداد اعضا و لایک و کامنت و فورواردهای مربوط به او، چندین و چند برابر مطالب مربوط به شخصیت های #علمی و فرهنگی مان باشد، به ما مربوط است.
✅حضور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی مستلزم داشتنِ
#سواد_رسانه_ای،
#نگرش_انتقادی،
و #مراعات_اصول_اخلاقی است.
تا وقتی در مواجهه با چهره های مشهور و غیرمشهور در شبکه ها به این نکته توجه نکنیم، نوکر بی جیره و مواجب آنها خواهیم بود و به خاطر دنیای آنها، #دنیا_و_آخرت خود را بر باد خواهیم داد.
✅پ.ن: این مطلب گرچه به بهانه یک مورد خاص نوشته شده، ولی مختص آن نیست و ناظر به #آسیب_شناسی اخلاقی رفتارهای ما نسبت به #مشهورکردن دیگران در فضای مجازی است.
✍ دکتر #حسینعلی_رحمتی
۵ شهریور ۱۳۹۹
🔻🔻 اخلاقی زیستن در فضای مجازی نیازمند آموزش است. اگر این مطلب را مفید میدانید برای دیگران هم ارسال کنید.
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
🌺 سقای ساقیانِ ثاقب
(به پاسداشت حضرت ابوالفضائل)
✅ برای شما که دلی به وسعت دریای بیکران
و قلبی به زلالِ جاری بی انتها داشتید،
آب، تنها بهانه بود
برای شرمساری دلهای غافل
و دیده های حریصِ ظلمت.
آینهای بود فراروی ساحران سیاهی،
شاید که جامهء جان به آب توبه بازشویند.
راستی را، چه در سر داشتی
آنگاه که دل به دریا زدی
و دست بر آب ؟
بر این گمانم که بیش از تشنگان حرم
دلنگران آنان بودی
که دل و دین را مهریه عروس دنیا،
اخلاق را قربانی بتخانه ظلم،
و لحظه لحظه عبادت خود را
در سودایی خام
و به ثمنی بخس،
با سکههای سیم و زر تاخت زده بودند.
✅ اینک ای ماه منیر
ای وارث آب و آفتاب
و ای سقایِ ساقیانِ ثاقب !
دیگر بار
کام ما را از شرابِ شریعهء شعور
و مصطبهٔ سرمد اخلاق
سیراب کن.
مشام جان ما اینک
بیش از هر زمان دیگر
چشم انتظار آن مَشک مُشکبوی است.
آن را از ما دریغ مدار.
(5 آذر 1391)
#حسینعلی_رحمتی
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
🔻 کربلا و بازنگاری معیارِ پیروزی و شکست
✅ اگر نهضت امام حسین(ع) و سرنوشت آن با معیارهای ظاهری مورد ارزیابی قرار گیرد باید گفت امام در معرکه ای که واقع شد شکست خورد. ولی امروز با بررسی آنچه حادث شد و با توجه به سرنوشتی که دشمنان آن حضرت پیدا کردند و با لحاظ کردن جایگاهی که امروزه امام و یارانش نه تنها در بین شیعیان بلکه در بین گروهی از دیگر فرقه های اسلامی یا حتی پیروان برخی ادیان دیگر دارند می توان قضاوت کرد که کدامیک از دو گروهی که در روز عاشورا به مصاف هم رفتند پیروز شدند.
✅ امام در واقع با کار خود معیارهای قضاوت در مورد پیروزی و شکست در یک حرکت اجتماعی یا نهضت سیاسی و دینی را تغییر داد. او با پوشاندن لباس پیروزی بر قامت شکست، نشان داد که پیروزمندان واقعی در عرصه زندگی و در عرصه حیات اجتماعی کسانی هستند که دارای اهداف والای الاهی و انسانی هستند و علاوه بر آنکه خود تا حد امکان به این ارزش ها آراسته اند، برای وصول به مقاصد خود از شیوه های صحیح نیز استفاده می کنند. کار امام در واقع پیروزی #گفتمان_اقتدار بود بر #گفتمان_قدرت، پیروزی دین گرایی بود بر دین ستیزی، پیروزی ارزش ها و خوهای انسانی بود بر رذایل حیوانی. امام نشان داد هر فرد یا گروه و جامعه ای که در مسیری درست حرکت کند پیروز است حتی اگر به ظاهر و در کوتاه مدت شکست بخورد. این درسی است ارزشمند برای کنشگران عرصه های سیاسی و اجتماعی جامعه ما در عصر حاضر.
✅ سیدالشهدا با قیام خود کار ارزشمند دیگری نیز انجام داد و آن این بود که مشخص کرد دینداری فقط سرگرم شدن به ظواهر دینی نیست؛ بلکه مهم آن است که شخص در عین توجه به جنبه های فردی مناسک دینی، به دیگر دستورات و آموزه های اسلامی، که از آن جمله است مبارزه با تحریف دین، مقابله با ظلم و ستم، و یاری مظلومان و کمک به حضور یافتن دین در عرصه جامعه نیز توجه داشته باشد. می توان گفت آنچه در کربلا واقع شد صحنه ای بود که هر کسی در چهره آن می تواند جایگاه خود را از جهت دین و دینداری ببیند و درباره خویشتن قضاوت نماید.
🔻 برگرفته از کتاب از کعبه تا عشق، #حسینعلی_رحمتی
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔻 #یک_فنجان_تحقیق
✅چه ایراداتی موجب میشود مقالاتی که برای مجلات علمی پژوهشی یا همایشهای علمی ارسال میکنید رد شود یا اصلاحات مکرر بخواهد؟
در هریک از ویدیوهایی که تقدیم میشود، نگارنده با توجه به تجاربی که از ارزیابی مقالات خود و دیگران داشته به یکی از این اشکالات اشاره و راهکارهایی را ارایه میکند.
🔻اگر کیسه ارزیابی مقالات به تن شما هم خورده و در انتظار انتشار مقالهتان پیر شدهاید🥺 شاید خوردن #یک_فنجان_تحقیق بتواند حالتان را بهتر کند.
مدت زمان هر ویدیو: حدود سه دقیقه
دکتر #حسینعلی_رحمتی
۱۵ شهریور ۱۳۹۹
این ویدیوها را با هشتگ #یک_فنجان_تحقیق در کانال #اندکی_اندیشه مشاهده کنید🔻🔻
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
| اندکی اندیشه |
📛 خطرناکتر از تغییر جنسیت
✅ شب گذشته خبری درباره #تغییر_جنسیت یکی از بازیگران سینما به یکی از پربحثترین موضوعات فضای مجازی تبدیل شد و در نهایت این بازیگر، صبح امروز با انتشار پستی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام، با تکذیب این خبر، به شایعات پایان داد (سایت میزان، 16 شهريور 1399).
✅ تغییر جنسیت (یا به تعبیر برخی، «تطبیق شخصیت»)، مسئله ای شخصی است که انجام آن توسط دیگران و حتی افراد مشهور، حتی اگر اخبارش صحت هم داشته باشد، به خود آنها مربوط می شود. این کار اگر با مراعات ضوابط قانونی، شرعی، و اخلاقی انجام شده باشد به خودی خود خطری را متوجه جامعه نمی کند و اگر خطری هم داشته باشد متوجه خود فرد است؛
🔻 اما، از منظر #آسیبشناسی_اخلاقی شبکههای_اجتماعی، از آن خطرناک تر، این است که ما:
🔘 خبر مربوط به مسائل شخصی دیگران را بدون بررسی صحت و سُقم آن در شبکه های اجتماعی منتشرکنیم.
🔘گمان کنیم اگر خبری صحیح است، برای انتشار آن لازم نیست از صاحبش اجازه بگیریم.
🔘با بی تعهدی تمام، آبرو و حیثیت آدم ها را دستمایه شوخی های غیراخلاقی خود کنیم، و دور آتشی که به خرمن زندگی دیگران انداخته ایم رقص شادی کنیم.
🔘 به آسانی خبرهای راست و دروغ مربوط به دیگران را برای یکدیگر فوروارد کنیم تا دیگران هم از این غذای حرامی که تهیه کرده ایم بی بهره نمانند.
🔘 یک لحظه خود را به جای دیگران نگذاریم، و توجه نکنیم که چگونه یک پسُت یا کامنت ما ممکن است زخم هایی را در روح و روان آدمیان وارد کند که تا پایان عمر التیام پیدا نمی کند.
🔘به این مسئله توجه نکنیم که با توجه به ساختار خاص شبکه های اجتماعی، حق الناسی که از دیگران در این فضا ضایع کرده ایم دیگر قابل جبران نیست.
🔘حریم شخصی دیگران را ابزار تبلیغ سایت و جذب ممبر و بازارگرمی برای کانال وصفحه اجتماعی خود کنیم.
🔘در ذیل پُست های مربوط به زندگی دیگران چندین هزار کامنت بگذاریم و اخلاقستیزانی را تشویق کنیم که با دست اندازی به حریم خصوصی دیگران، کاسبی می کنند.
🔘 گمان کنیم آنچه درباره مراعات اخلاق و حقوق دیگران گفته اند مربوط به فضای حقیقی است، و فضای مجازی از نظر مراعات اصول اخلاقی از هفت دولت آزاد است.
🔘تغییر جنسیت دیگران برای مان مهم تر و جذاب تر از تغییر اخلاقِ خودمان باشد.
✅پ ن:
مطلب حاضر نه برای دفاع از یک فرد خاص، بلکه با هدف آسیب شناسی اخلاقی رفتار برخی از ما در #شبکههای_اجتماعی نگاشته شده است.
✍️ دکتر #حسینعلی_رحمتی
۱۶ شهریور ۱۳۹۹
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
هدایت شده از نشستهای علومانسانیاسلامی
🔶🔹سلسله نشستهای زن، خانواده و فضای مجازی
7️⃣نشست هفتم
❇️«پیامدهای اخلاقی ضعف سواد خانواده در استفاده از فضای مجازی»
✅کارشناسان:
🔸حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی رحمتی
"عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، گروه اخلاق کاربردی"
🔹حجت الاسلام والمسلمین دکتر آینه چی
"عضو هیئت علمی و معاون پژوهش پژوهشکده زن و خانواده"
📆زمان: سه شنبه، 18 شهریور ماه 1399
⏰ساعت 10-12
حضور برخط :
📎http://live.mou.ir/wrc
✔️پخش زنده اینستاگرام
•┈┈••✾••┈┈•
📌 اطلاع رسانی رویدادهای علمی پژوهشکده زن و خانواده
🌐 http://event.wrc.ir
📌 کانال پژوهشکده در سروش
🆔https://sapp.ir/womenrc
📌 کانال پژوهشکده در ایتا
🆔 https://eitaa.com/womenrc
🔰 برای اطلاع از رویدادهای علمی و فرهنگی کشور با ما همراه باشید
http://eitaa.com/joinchat/4179165216C0d3b9d3403
⭕️ به گزارش قم پرس، حجت الاسلام و المسلمین حسینعلی رحمتی در هفتمین جلسه از سلسله جلسات زن، خانواده و فضای مجازی که با موضوع «پیامدهای اخلاقی ضعف سواد خانواده در استفاده از فضای مجازی» برگزار شد، با اشاره به پیامدهای اخلاقی ضعف سواد رسانه در خانواده اظهار داشت: مدعا و مبنای بحث این است که ضعف سواد رسانه ای موجب می شود که خانواده از وصول اهدافی که برایش تعریف شده است بازبماند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده قرآن و حدیث افزود: بخشی از این اهداف اهداف عام است و بخشی از منظر تفکر اسلامی برای خانواده مطرح شده است، اگر خانواده نتواند از فضای مجازی درست استفاده کند هم حق الله و هم حق الناس در حق خانواده تضعیف میشود.
وی با اشاره به قتل مادری توسط دختر ۱۴ ساله در اثر اختلاف استفاده از فضای مجازی خاطرنشان کرد: این موضوع اگر چه شاید زیاد نباشد بر عدم توانمندی خانواده ها در استفاده از فضای مجازی دلات دارد. رصد کردن دنیای امروز نشان می دهد که هر چه زمان جلوتر آمده است میزان استفاده از نرم افزارها و سخت افزارهای مرتبط به فضای مجازی بیشتر شده است تا جایی که امروز شاید میزان تعداد تلفن های همراه یک خانواده از تعداد اعضای آن خانواده بیشتر باشد.
رحمتی با اشاره به اینکه این استفاده از این ابزارها شرایط و تبعات خاص خودش را دارد، تصریح کرد: تعریفی که از سواد رسانه یا سواد مصرف رسانه داریم به طور ساده یعنی اینکه ما با مهارت های استفاده سنجش گرایانه، مدیریت شده و صحیح از فضای مجازی آشنا باشیم، همان طور که هر کاری سواد خودش را می خواهد استفاده از فضای مجازی هم سواد خاص خود را می خواهد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده قرآن و حدیث با اشاره به اهمیت مسئله اخلاق و خانواده افزود: کسانی که در بیرون از خانواده نقش ایفا میکنند همان افرادی هستند که در خانواده رشد پیدا کرده اند و هر رفتای را در خانواده بیاموزیم برو داد همان را در جامعه هم خواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه ممکن است در آینده فضای مجازی جای پدر و مادر را از نظر میزان تاثیر بگیرد، خاطرنشان کرد: غفلت و نادیده گرفتن فضای مجازی مشکلی را حل نمیکند بهتر این است که ما این واقعیت را بپذیریم و نسبت به آموزش آن مسلط شویم که بدانیم با این پدیده چطور رفتار کنیم اما متاسفانه اغلب خانواده ها به سواد رسانه ای تسلط ندارند و نمیدانند با آن چطور رفتار کنند.
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
🔻 ادامه گزارش را در آدرس زیر مطالعه فرمایید:
https://b2n.ir/612105
Family&media literacy990618.mp3
29.39M
فایل صوتی کامل نشست علمی پیامدهای اخلاقی ضعف سواد خانواده در مصرف فضای مجازی. با ارایه #حسینعلی_رحمتی و دکتر عباس آینه چی.
۱۸ شهریور ۱۳۸۸
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
✳️«استعدادسنجي، نياز مستمر حوزه هاي علميه»
به مناسبت آغاز سال درسي حوزه
🔺در گذشته، به دلایل مختلف، تخصص یک نفر در چند رشته علمي ممکن بود و لذا کم نبودند افرادی که عنوان «جامع معقول و منقول » بر آن ها صدق می کرد . لکن امروزه چنین امری غیرممکن است، و همه علوم به سمت تخصصی شدن پیش می رود . نمونه بارز آن در علوم پزشکی قابل مشاهده است . یکی از دلایل چنین وضعیتی آن است که انسان ها متوجه شده اند اگر کسی توان و امکانات خویش را صرف پرورش استعداد خود در یک زمینه خاص کند، بهره وری اش بیش تر است . این تخصصی شدن در علوم ديني هم قابل طرح و توصيه است.
🔺حوزه علمیه مهم ترین نهاد عهده دار تبلیغ و دفاع از دین است، لکن وقتي می تواند در اين زمينه موفق باشد که تمام طلاب استعداد سنجی شده و با برنامه منظم در راه شکوفایی استعدادها و علایق خود گام بر دارند . هم دین ابعاد گوناگونی دارد (احکام، اخلاق، اصول عقاید، سیاست و) . . . هم سؤال ها و چالش های موجود در برابر دین و نیازهای دینی افراد (چه در جامعه ما و چه در جوامع دیگر) متنوع و مختلف است و از طرف دیگر، طلاب نیز به بعدی از این ابعاد علاقه بیش تری دارند، لذا وجود استعداد سنجی برای هدایت هر کدام آنان در مسیر استعدادشان، امري لازم است .
🔺هر طلبه ای به هر حال در زمینه ای استعداد دارد، اجرای استعداد سنجی باعث شناخت و شکوفایی این استعدادها و استفاده هر چه بهتر از آن ها می شود و بعید است با انجام این کار، کسی از دایره خدمت به دین و تبیین و تبلیغ آن بیرون بماند، به علاوه هر چه شخص زودتر بفهمد که زمینه تحصیل در حوزه را ندارد به نفع خود او هم هست و می تواند به دنبال کارهایی برود که با علایق و سلایق اش سازگاری بیشتری دارد .
🔺با مشخص شدن علاقه، استعداد و زمینه فعالیت علمی طلبه، بسیاری از اولویت ها و سؤال های او نیز جواب داده خواهد شد . سؤالاتی از قبیل این که شخص در درس چه اساتیدی حاضر شود، چه کتاب هایی بخواند، با چه مراکزی همکاری کند، آینده شغلی و علمی - و حتی خانوادگی اش - چگونه باشد، و تا چه زماني به تحصیلات خود ادامه دهد.
🔺چهره های موفق روحانیت در طول تاریخ کسانی بوده اند که توان خویش را شناخته و از آن کمال استفاده را برده اند، به علاوه بازبینی در روش ها، رفع نقاط ضعف و اتخاذ راه های بهتر برای وصول به هدف، لازمه و نشان گر پویایی، بالندگی و حیات یک نهاد یا سازمان است .
🔺این که در چند سال اخیر مراكز و رشته های تخصصی مثل فلسفه، تفسیر، کلام، و تبلیغ براي طلاب راه اندازي شده قدم مثبتی است، ,ولي باید به گونه ای برنامه ریزی شود که هر طلبه ای از ابتدای ورود به حوزه مسیر آینده کاری خود را بداند و از تخصص ها، مراحل و مقاطع تحصیلی و مدت زمان هر یک و راه ها و امکاناتی که در پیش روی اوست آگاهی کامل داشته و در صدد انتخاب یک گرایش علمی برای ادامه تحصیل - پس از گذراندن دوره عمومی - برآيد .
🔺شناخت استعدادها و علایق، شرط لازم موفقیت است نه کافی . قدم های بعدی عبارت است از: برنامه ریزی، سخت کوشی و پشتکار، تحصیل منضبط و ارزيابي مداوم سیر حرکت علمی و رفع نقایص و تقویت نقاط مثبت آن .
🔺برگرفته از مقاله «استعداد سنجی نیاز مستمر حوزه»، مجله پیام حوزه،، ش 32، زمستان 1380
✍️حسينعلي رحمتي
9 شهريور 1396
t.me/harahmati
(بازنشر)
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔻 #یک_فنجان_تحقیق -۳
✅ کلاس روش تحقیق رفته ام، ولی بازهم نمی توانم مقاله بنویسم. چرا؟
دکتر #حسینعلی_رحمتی
۲۰ شهریور ۱۳۹۹
این ویدیوها را با هشتگ #یک_فنجان_تحقیق در کانال #اندکی_اندیشه مشاهده کنید🔻🔻
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✅#یک_فنجان_تحقیق - ۴
🔻یعنی واقعا نکات ویرایشی و نگارشی در تحقیق اینقدر مهم است که ارزیاب به آن امتیاز می دهد؟ برای درست نویسی چه باید کرد؟
دکتر #حسینعلی_رحمتی
۲۴ شهریور ۱۳۹۹
این ویدیوها را با هشتگ #یک_فنجان_تحقیق در کانال #اندکی_اندیشه مشاهده کنید🔻🔻
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
| اندکی اندیشه |
🔺 آيا ربات ها هم در آفرينش ز يك گوهر اند؟
🔻در پژوهش هايي كه اخيرا درباره #آينده_پژوهي اخلاقي و اخلاقِ آينده پژوهي (به ويژه در حوزه فناوري اطلاعات) داشتم به مطلبي برخوردم كه ديويد هنسون (David Hanson)، طراح ربات معروف «سوفيا» پيش بيني كرده است تا سال 2045 ربات ها از حقوقي چون ازدواج، داشتن سرزمين مستقل، و راي دادن برخوردار مي شوند (سايت www.independent.co.uk).
همچنين مقاله اي ديدم از «آماندا ووره» (Amanda Wurah) استاد دانشگاه مك گيل، با عنوان We Hold These Truths to Be Self-Evident, That All Robots Are Created Equal كه به نظرم رسيد بهترين معادل فارسي براي آن (البته بااجازه شيخ اجل سعدي) اين است كه «ربات ها در آفرينش ز يك گوهر اند». نويسنده در اين مقاله بر ضرورت تعريف شخصيت حقوقي و تصويب قوانين حقوق بشر براي ربات ها تاكيد كرده بود. البته او مسئله را از منظر حقوقي بررسي كرده و به ابعاد اخلاقي آن كمتر پرداخته است.
🔻 حضور روزافزون ربات ها در زندگي انسان امروز و ميزان هوشمندتر شدن آنها (كه در سال هاي آينده با وسعت و شدت بيشتري ادامه پيدا مي كند) نشان مي دهد كه اخلاق انديشان و آينده پژوهان حوزه فاوا بايد بيش از پيش توجه به اين عرصه را جدي بگيرند و در صدد پاسخ به پرسش هايي از اين قبيل باشند:
1. آيا اخلاقي بودن براي #ماشين_هاي_هوشمند معنا دارد؟
2. آيا زمان تغيير نگاه به ربات ها از يك ماشين صرفا مكانيكي به يك فاعل اخلاقي (moral agent) فرارسيده است؟
3. آيا بايد در صدد تعريف وظايف و مسووليت هاي اخلاقي براي ربات ها باشيم؟ اصول اخلاقي براي آنها همان اصول مطرح براي انسان ها است؟
4. چه #كدهاي_اخلاقي بايد براي مرتبطان با ماشين هاي هوشمند (مانند طراحان، برنامه نويسان، سازندگان، صاحبان و مخاطبان آنها) نگاشته شود؟
5. اگر استفاده از ربات ها پيامدهايي چون افزايش #بيكاري انسان ها را به دنبال داشته باشد آيا توسعه آنها اخلاقا درست است؟
#حسينعلي_رحمتي
1 تير 1397
—------------------------------------------------------ا
🌷اگر این مطلب را مفید می دانید برای دیگران هم ارسال کنید.
برای آگاهی از موضوعات بیشتر در کانال «اندكي انديشه» عضو شوید : 👈 @harahmati
.
.
🔻#صبوحانه: ایده یابی قرآنی برای زیست اخلاقی در فضای مجازی(۱)
از چند سال قبل آرزو داشتم با این سوال که «قرآن درباره فضای مجازی چه پیام هایی برای ما دارد؟» قرآن را مطالعه کنم. تا این که اخیرا توفیق شروع این کاررا پیدا کردم. آنچه از این به بعد، به برکت آغاز ماه رمضان، با عنوان #صبوحانه تقدیم شما می شود تفسیر قرآن نیست، بلکه *نکته ها و ایده هایی* است که با تامل در آیات قرآن، از منظر اخلاق فناوری اطلاعات، به آن رسیده ام.
خوشحال می شوم اگر انتقادها و پیشنهادهای خود را درباره آن به بنده اطلاع دهید.
✅ در هر مورد، ابتدا خود آیه و سپس آدرس آن، و سپس نکته ها یا ایده هایی که به ذهن رسیده است درج می شود.
✅فرصت را مغتنم می شمارم و از اساتیدی که با مطالعه نمونه اولیه کار، نظرات خود را درباره آن بیان کردند تشکر و قدردانی می کنم.
🌺امید که در ماه قرآن، هر صبح، صبوح تان از می معرفت آکنده و صبوحی تان مداوم باشد.
سوره حمد: 🔻
🌅الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ (حمد/2)
1. در نگرش خدا-محور به هستی، فضای مجازی به خاطر منافعی که دارد، یکی از نعمت هایی است که خداوند به انسان عطا کرده است. از این رو اخلاقا حمد وسپاس از او لازم است. این کار نه لزوما به صورت زبانی، که باید به صورت عملی باشد. استفاده اخلاقی و درست از این فضا، مصداق بارز حمد عملی است.
🌅 الرَّحْمنِ الرَّحيم (حمد/3)
🔻1. انتساب دو صفت «بخشنده و مهربان بودن» به خداوند و تکرار آن در ابتدای سوره ها (به جز یک سوره) بیان گر اهمیت این دو صفت است.
🔻2. گذشتن از خطاهای دیگران در فجازی، به ویژه لغزش های سهوی و کوچک، پیامدهایی چون پیشگیری از جدال های بیهوده یا ایجاد کدورت وناراحتی اعضای گروه ها را به دنبال دارد. لغزش هایی چون ارسال شکلک های شیطنت آمیز، یا افزودن شخص به گروه های دیگر بدون کسب اجازه از او، کلمات توهین آمیز اتفاقی و ناشی از خطای تایپی نمونه هایی از لغزش های قابل گذشت است.
🔻3. مهربانی: شبکه های اجتماعی یک فضای تعاملی و زندگی گروهی افرادی است که از نظر سنی، جنسیتی، عقاید و باورها و روحیات با یکدیگر متفاوت و گاه متضاد هستند. یکی از شرایط همزیستی در این فضا، مهربانی و عطوفت نسبت به یکدیگر است.
#حسینعلی_رحمتی
۵ اردیبهشت ۱۳۹۹
✅ایده ها را با هشتگ #صبوحانه در کانال اندکی اندیشه پیگیری کنید🔻🔻
@harahmati
✅#صبوحانه: ایده یابی قرآنی برای زیست اخلاقی در فضای مجازی(۲)
🌅 إيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعين (حمد/5)
🔻1. یافتن عوامل موثر بر ترک رذائل اخلاقی در فجازی یکی، یا مهم ترین، دغدغه اخفاپژوهان (محققان حوزه اخفا) و دیگر سیاستگزاران این عرصه است. جدای از عوامل بیرونی (از قبیل نظارت و فیلترینگ و محدود کردن) عوامل درونی و معنوی نیز می تواند در این زمینه نقشی مهم تر از عوامل بیرونی داشته باشد (چرا که اختیاری و همیشگی و غیرقابل دور زدن است).
🔻2. کاربری که فقط خدا را عبادت می کند در واقع به او عشق می ورزد و او را همیشه ناظر اعمال خود می داند. از این رو فضای مجازی را هم محضر خداوند می داند و در آن مرتکب کاری نمی شود که محبوب و معبود را بیازارد؛ حتی اگر نظارت های بیرونی هم نباشد،
🔻3. فضای مجازی در کنار منافع و خیرات فراوان خود، به دلائلی چون امکان ناشناس ماندن، وجود انسان های بی اخلاق، کثرت محتواهای غیراخلاقی، و تنوع و جذابیت فراوان، لغزشگاه هولناکی برای ارتکاب رذائل اخلاقی نیز هست که نجات از آن بسیار دشوار است. از این رو، استعانت و یاری گرفتن از خداوند، اراده و انگیزه افراد را برای رهایی از آفات اخلاقی این فضا افزایش می دهد. در آیات 6 و 7 همین سوره (اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم. صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّين) که از خداوند درخواست هدایت می شود، نیز موید آن است که برای درست زیستن باید از خداوند یاری طلبید.
🌅اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم (حمد/6)
🔻1. در تفکر اخلاقی اسلام گرچه هدف نهایی زندگی و راه رسیدن به سعادت، تقرب به خداوند است(نظریه قرب الاهی)، ولی برای این کار نقشه راهی طراحی شده که «صراط مستقیم» نامیده می شود. از این نکته می توان دریافت که رسیدن به مقصد جز با پیمودن مسیر درست ممکن نیست.
🔻2. فضای مجازی هم، مثل فضای حقیقی، مجالی برای کنشگری اخلاقی افراد است. از این رو لازم است اولا هدف غایی (و البته اهداف میانی و ابتدایی) فعالیت اخلاقی در این فضا ترسیم شود، ثانیا بایدها و نبایدها و راه رسیدن به این اهداف مشخص گردد. این کار علاوه بر چارچوب نظری، باید همراه با ارائه راهکارهای عملی و مشخص هم باشد (توجه داشته باشیم که اخلاق فناوری اطلاعات زیر مجموعه اخلاق کاربردی است). طراحی «کدهای اخلاقی» متناسب با هریک از عرصه های فعالیت در فجازی می تواند در این زمینه موثر باشد. مثلا مشخص شود برای لایک کردن یا فوروارد کردن، یا تدوین پروفایل چه نکاتی باید مراعات شود تا شخص رفتارش از نظر اخلاقی درست و موجب تقرب الی الله شود.
#حسینعلی_رحمتی
۷ اردیبهشت ۱۳۹۹
✅ایده ها را با هشتگ #صبوحانه در کانال اندکی اندیشه پیگیری کنید🔻🔻
@harahmati
🔻حوزه های علمیه و مستمعانِ شبکهمندِ نسلِ«لیروا منکم»
✅1. گسترش شبکه های اجتماعی در جامعه ما، حوزه های علمیه را با نسل جدیدی از مستمعان مواجه کرده که یکی از مهم ترین ویژگی های شان حضور در فضای مجازی و انس با شبکه های اجتماعی است. به همین خاطر چنانچه روحانیون مناسبات حاکم بر این شبکه ها و فضای زیستی این مستمعانِ شبکهمندِ «حاضر ولی غایب» را نشناسند، در انجام وظایف تبلیغی خود با چالش های فراوان مواجه خواهند شد.
✅2. این مستمعان از چشمِ گوشی های خود به دین و روحانیت می نگرند، و کوچکترین رفتار یا گفتار آنان را، به ویژه اگر مسوولیتی اجتماعی و سیاسی داشته باشند، زیر نظر دارند و نسبت به آن واکنش نشان می دهند. از این رو حتی یک تپقِ زبانی ساده، یک شادی پس از رای آوردن کاندیدای مورد علاقه، یک شوخی سرِ کلاس، یک پارگی کوچک لباس، یک حرف سست و غیرمعقول در سخنرانی، یک برخورد نادرست با مردم در کوچه و خیابان، یک مطلب کوتاه در توییتر و یک تصویر در پروفایل روحانیون از سوی آنان به سرعت تبدیل به سوژه ای فراگیر در شبکه های اجتماعی می شود.
✅3. تصویری که از روحانیت در شبکه های اجتماعی به این نسل عرضه می شود لزوما همواره درست و منطبق با حقیقت یا واقعیت نیست، در عین حال، این نسل در مواجهه با طلاب، هر جا احترام و تکریم و منطق و استدلال ببیند نوعا احترام می گذارد و همراهی نشان می دهد. به همین خاطر است که اهدای عضو یک طلبه، عذرخواهی یک امام جمعه، ساده زیستی یک روحانی مشهور، و مشارکت طلاب در کمک به سیل زدگان را تحسین می کند و اخبار آن را برای دیگر کاربران شبکه ها ارسال می کند. اما البته از سوی دیگر، از سخنان تند و نگاه بدبینانه برخی روحانیون به شدت آزرده می شود.
✅4. این نسل، نسبت به نسلِ قبلی مستمعان، عمدتا از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار است و به مدد فضای مجازی به مجموعه ای بسیار وسیع از اطلاعات دسترسی دارد. از این رو، روحیه ای پرسش گر و انتقادی دارد، طالب گفت وگوهای دوطرفه با روحانیون و شنیدن پاسخ های عقلانی برای پرسش های خویش است.
🔻🔻بنابراین، طلاب و روحانیون اگر در صدد مخاطب گیری از این نسل هستند باید:
✅1. بر گفتار و رفتار خود دقت بسیار داشته باشند، و حتی اگر خودشان در فضای مجازی حضور ندارند، همواره خود را در معرض نظارت و ارزیابی این نسلِ گوشی به دست بدانند.
✅2. در فضای مجازی (و حقیقی) اخلاق اسلامی را در عمل به این نسل نشان دهند و «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ»، به تعبیر امام صادق(ع)، باشند تا جامعه «الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَيْرَ» را در عمل ببیند. این تبلیغ عملی است که مخاطب را به کار نیک دعوت می کند(کافی، ج 3/202).
✅3. از نگاه یک سر بدبینانه نسبت به شبکه های اجتماعی و کاربران آن بپرهیزند، و مواظب باشند که وقوع برخی رذایل اخلاقی در این فضا موجب نادیده گرفتن مزایای فراوان آن نشود.
✅4. با فعالیت های اخلاقی این نسل در فضای مجازی، از قبیل کمپین های دفاع از کشور، کمک به نیازمندان یا حفظ محیط زیست، همراه یا مشوق باشند، در عین حال خطاهای آنها را با ادب و احترام گوشزد کنند.
✅5. شبکه های اجتماعی را عضوی جدایی ناپذیر و ماندگار در دنیای امروز، و عاملی موثر بر تربیت اخلاقی و باورها و رفتارهای دینی جامعه بدانند، و آن را ابزاری قرار دهند برای ارتباط با نسل جوان، و رشد و تعالی اخلاقی آنها. برای این کار لازم است تراث ارزشمند دینی و اخلاقی اسلام را متناسب با نیازهای مخاطبان جدید بازخوانی و با ادبیات مناسب به این نسل عرضه نمایند.
🔻 وقتی حوزه به لسان این «قوم» سخن بگوید قطعا میزان تاثیر و نفوذ کلامش نیز بیشتر خواهد شد: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ» (سوره ابراهیم، آیه4).
حسینعلی رحمتی
۳۰ شهریور ۱۳۹۹
@harahmati
ورود حوزویان به عرصه موضوعات و فناوری های نوپدید، گرچه بسیار باتاخیر است، ولی باز هم ارزشمند و قابل تقدیر است.
این کار فی نفسه ضروری است و با توجه به حاکمیت نظام دینی در کشور ما ضرورتی مضاعف پیدا میکند.
کار خوب دیگرشان این است که از فضای مجازی برای تدریس استفاده کرده اند.
✅امیدوارم اخلاق پژوهان هم در این عرصه ها جدی تر وارد شوند و بزودی ما شاهد درس #اخفا (اخلاق فناوری اطلاعات) در حوزه های علمیه باشیم.
😄😒 اخفاچه ها:
ضرب المثل هایی نوساخته درباره #اخلاق_فناوری_اطلاعات (#اخفا) و حسب حال فضای مجازی (قسمت ۵)
✍️ دکترحسینعلی رحمتی
۶۱. دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی فایده کردند: یکی کاربری که اندیشه کرد و پُست نگذاشت، و دیگر آن که پست گذاشت و اندیشه نکرد. پست هرچند که بیشتر بگذاری، چون سوادش نداری نادانی (با کسب اجازه از شیخ اجل، سعدی)
۶۲. فیلترینگ که بیاد کانال خوب و بد را با هم می بندد
۶۳. از سه چیز باید ترسید: تصویر زیبا در پروفایل، چاپلوسی در پی وی، استاد استاد گفتن در چت های دانشجویی
۶۴. کانال که فیلتر بشه چه یک عضو چه صد عضو
۶۵. هنوز ریپورت نشدی تا ارسال کیلویی مطلب از یادت بره
۶۶. وای به روزی که فیلتر شود فیلترشکن
۶۷. هرچه ممبر بیشتر سفارش های تبلیغاتی بیشتر
۶۸. هرکه «لایک»ش بیش، ادعایش بیشتر
۶۹. یک پیج فعال به از صد کانال سوت و کور
۷۰. هنوز ریمو نشدی تا ریپورت از یادت بره
۷۱. هنوز غذای زندان را نخوردی تا شاخ بازی از یادت بره
۷۲. یک ممبر آنلاین به از صدهزار (ممبر عبوری)
۷۳. فلانی از ممبرِ فیک هم درآمد کسب میکنه
۷۴. از سه چیز باید حذر کرد: گروه بی رونق، پیج بی مطلب، و کاربرِ ناشناس
۷۵. با عضو شدن در گروه اساتید، کسی استاد نمیشه
۲۲ تیر ۱۳۹۹
#اخلاق_فناوری_اطلاعات
#فضای_مجازی
#ضرب_المثل
#حسینعلی_رحمتی
#اخفاچه
#طنز
✅ ضرب المثل های مربوط به اخلاق فناوری اطلاعات (#اخفا) را با هشتگ #اخفاچه ها در کانال «اندکی اندیشه» پیگیری کنید.
🔻🔻🔻
اخلاقی زیستن در فضای مجازی نیازمند آموزش است.
اگر این مطلب را مفید میدانید به دیگران هم معرفی کنید👇👇
╔═══════════╗
🆔 @harahmati 🌱
╚═══════════╝
اگر برایم ممکن بود طلاب و دانشجویانی که دنبال انتخاب موضوع برای تحقیق هستند وادار میکردم چند ساعت درباره این تصویر تامل کنند. از دل آن چند موضوع عالی برای تحقیق به دست می آید.
مدتی پیش خبرنگار از یک معتاد می پرسد نمی ترسی کرونا بگیری. جواب می دهد #معتادانمیگیرن.
⭕️خبر در #فضای_مجازی مجازی منتشر میشود و تمام. #غول تشنه شبکه ها قربانی جدید خود را پیدا کرده است…*
با لایک و فورواردهای ما طرف یک صفحه راه اندازی میکند و تا الان نزدیک #شصت_هزارفالویر دارد.آنطور که گفته اند برای هر تبلیغ در صفحه اش چندین میلیون تومان می گیرد و به هزاران فرد ساده لوحی که مفت و مجانی #برده او شده اند میخندد.
📛 بله. این است یکی از نشانه های دنیای جدیدی که درحال ساخته شدن است به مدد #شبکه_های_اجتماعی.
✅ از این تصویر و مانند آن به راحتی نگذارید. اندازه چندین کتاب و کلاس و سخنرانی حرف دارد برای گفتن.
۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹
#حسینعلی_رحمتی
*درباره غول های تشنه بنگرید به پست زیر:
https://t.me/harahmati/1520
🔻🔻🔻
اخلاقی زیستن در فضای مجازی نیازمند آموزش است.
اگر این مطلب را مفید میدانید برای دیگران هم ارسال کنید.
@harahmati
⭕️ یک دهه، یکصد مقاله (قسمت 1 از 4)
مقالات کوتاه #حسینعلی_رحمتی درباره #اخلاق_فناوری_اطلاعات (اَخفا) و فضای مجازی
قابل دسترسی در سایت www.harahmati.ir و کانال @harahmati در شبکه های اجتماعی
1) آیا کبوتران «صفر و یک» مقصراند؟ 13 مهر 1391
2) ما واين موجودات زبان نفهم!: بحثي در اخلاق ربات ها و ماشين هاي هوشمند ،اسفند 1391
3) الماس ريزه هاي اخلاق چقدر هزينه دارد؟، 27 اسفند
4) راهکارهایی برای اخلاقی تر شدن فضای مجازی ، 6 آبان 1392
5) فناوري، الان؛ اخلاق؟، شايد وقتي ديگر!: بحثی درخوش اشتهايي فناورانه و دلزدگي اخلاقي، 19 خرداد 1392
6) فيلترينگ و اخلاق: نگاهي به ابعاد اخلاقي پالايش محتوا در فضاي سايبر، 1 اسفند 1392
7) موانع و چالش های اخلاقی شدن فضای سایبر، 22 مهر 1392
8) راهکارهایی برای اخلاقی تر شدن فضای مجازی ، 6 آبان 1392
9) نه ترس، نه بي خيالي: ما و انقلاب موبايلي آقاي اشميت، 17 بهمن 1392
10) «گلس» و مسئله اخلاق: نگاهی به گجت جدید گوگل، 29 ارديبهشت 1392
11) فناوری، الان؛ اخلاق؟ شاید وقتي ديگر!، 19 خرداد 1392
12) والدین و «بلوغ دیجیتالی» فرزندان: بحثی در شکاف دیجیتالی بين – نسلي، 28 خرداد 1392
13) اخلاق در سپهر سايبر: درآمدي بر اخلاق پژوهش در اينترنت، 26 آذر 1392
14) «پليس فدا» و اخلاق در شبكه هاي اجتماعي، 12 بهمن 1394
15) «من از اوناش نيستم !»: نقش غرور و غفلت در افزايش قربانيان شبكه هاي اجتماعي، 6 اسفند 1394
16) از «فاوا» تا «اخفا»؛ گامي كه به ضرورت بايد پيمود، 14 دي 1394
17) فقط خواهر ما خواهر ماست؟!: آسيب شناسي اخلاقي تحقير زنان در شبكه هاي اجتماعي، 29 بهمن 1394
18) كليك نكنيد، اين يك بمب است!، 1 بهمن 1394
19) نگاه جزيره اي به اخلاق: به بهانه يك كمپين جديد، 25 دي 1394
20) آيا شبكه هاي اجتماعي اخلاق جديدي ايجاد كرده است؟، 3 مهر 1395
21) ايده هاي خوب اخلاقي را به ابتذال نكشيد لطفا، 2 دی 1395
22) آيا انتشار تصاوير كودكان در شبكه هاي اجتماعي كاري غيراخلاقي است؟،7 دی 1395
23) آيا فيلترينگ تحقيراخلاقي مخاطبان است؟، 13 دی 1395
24) بايد ها و نبايدهاي حضور حوزويان در فضاي مجازي،
25) ما و اين بچه زرنگ هاي شبكه هاي اجتماعي، 16 دی 1395
دکتر #حسینعلی_رحمتی
۵ مهر ۱۳۹۹
❇️ یک دهه، یکصد مقاله (قسمت 2 از 4)
مقالات کوتاه حسینعلی_رحمتی در اخلاق فناوری اطلاعات (اَخفا)
قابل دسترس در سایت www.harahmati.ir و کانال @harahmati در شبکه های اجتماعی
26) اخلاقِ جذب فالوئر و ممبر در فضاي مجازي، 28 دی 1395
27) بي اخلاقي افتخار ندارد، لطفا از آن عكس نگيريد: نگاهي به عكس هاي سلفي از منظر اخلاقي، 30 دی 1395
28) پلاسكو؛ آينه رفتارشناسي اخلاقي ما در فضاي مجازی، 6 بهمن 1395
29) چه خوب فريب مي خوريم، ما ساده لوحان فضاي مجازي، 22 دی 1395
30) خطري بزرگتر از «گورخوابي»، 8 دی 1395
31) درباب يكي از شيرين كاري هاي (غير)اخلاقي ما در شبكه هاي اجتماعي: به بهانه انتشار ويديوي دانش آموز مشهور این روزهای فضای مجازی، 27 آذر 1395
32) شبكه هاي اجتماعي و دو راهه «نيت خوب و استفاده بد»، 27 مهر 1395
33) شبكه هاي اجتماعي و معضل «انباشت آگاهي هاي بي حاصل»، 26 مهر 1395
34) عوامل و پیامدهای فاصله بین والدین و فرزندان درباره فضای مجازی، آبان 1395
35) فرزندانمان را با «نهنگ های آبی» فضای مجازی تنها نگذاریم،30 مهر 1396
36) جلوی زلزله در قلب های مان را که می توانیم بگیریم، 23 آبان 1396
37) اخلاقِ جذب فالوئر و ممبر در فضاي مجازي، 28 دی 1396
38) با اين گل به خودي زدن ها مي خواهيم موفق شويم؟، 10 آذر 1396
39) جلوی زلزله در قلب های مان را که می توانیم بگیریم، 23 آبان 1396
40) فیلترینگ حداقلی و اخلاقی در فضای مجازی، 14 آذر 1396
41) فیلترینگ و مسئله تعارض اخلاقي، 27 دی 1396
42) چگونه شهروندان خود را براي دنياي بدون فيلترينگ آماده كنيم؟، 7 بهمن 1396
43) حضور طلاب در فضای مجازی؛ آری ولی چگونه؟، 17 بهمن 1396
44) راهكارهاي بهبود پژوهش هاي اخفا، 1396
45) سهم خود را در قربانی شدن آتناها از یاد نبریم، 22 تیر 1396
46) شهرت های بادآورده فضای مجازی، و آن روی سکه ای که نمی خواهیم ببینیم، 6 آبان 1396
47) فيلترينگ و هزار نكته باريكتر ز مو، 11 فروردين 1397
48) نقش کاربران فضای مجازی در فیلترینگ، 15 فروردين 1397
49) اعتمادسازي؛ حلقه مفقوده فيلترينگ، 17 فروردين 1397
50) والدين و يك لقمه محتواي حلال سر سفره فضاي مجازي، 30 فروردين 1397
دکتر #حسینعلی_رحمتی
۷ مهر ۱۳۹۹
#اخلاق_فناوری_اطلاعات
#اخفا
#اخلاق_فضای_مجازی
#مقالات_اخفایی