📌 موافقت معنایی
(زبان شناسی و نشانه شناسی روایت)
✍حجةالاسلام دکتر علیرضا قائمینیا
در این کتاب، برخی از اصول که با استفاده از زبانشناسی جدید در فهم و معناشناسی آیات و احادیث اسلامی به دست آمده است عبارتند از:
۱- نگاه شبکهای به آیات و روایات؛
۲- تبیین چگونگی موافقت معناشناختی روایات با قرآن؛
۳- توجه به مفهومسازیهای روایات بر اساس قواعد و اصول معناشناسی؛
۴- ارتباطسنجی مفهومسازی روایات با مفهومسازیهای آیات و …
❇️ نکته:
توفیقی است که در ایام مشغول مطالعه و تحقیق در این کتاب و کتابهای دیگری با موضوع زبانشناسی هستم که امیدوارم در آیندهای نهچندان دور، با جمعی از طلاب و دانشجویان آن را مباحثه کنم.
امروز ما بیش از هر چیزی به سه مقوله #علمشناسی، #زبانشناسی و #روششناسی نیاز داریم تا بتوانیم در مسیر #تولید_علوم_انسانی_اسلامی به درستی حرکت کنیم. انشاءالله
#علمشناسی
#زبانشناسی
#روششناسی
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2210
📌 سه نیاز طلاب دغدغهمند علمی در گام دوم انقلاب اسلامی
۱. از میان محورهای مهم بیان شده در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، بخش تولید علم مهمترین عنصر اصلی در مسیر جامعهپردازی و تمدنسازی است.
۲. این مهم بر عهده حوزویان و دانشگاهیان دلسوز و دغدغهمندی است که دل در گرو اعتلای ایران اسلامی و پیشرفت همهجانبه ملت ایران دارند.
۳. تولید علم مانند هر پدیدهی اجتماعی دیگری متوقف بر پیشنیازها و شرایط ماتقدم است تا امکان آن را فراهم کند.
۴. با توجه به تحولات گسترده در حوزه علم و فناوری در جهان جدید، سه پیشنیاز اصلی در مسیر تولید علم عبارتند از:
الف: علم شناسی
امروزه بحثهای فراوانی درباب فلسفه و ماهیت علم، اعتبار و قوام علم، روش علم، انواع علوم و طبقهبندی علوم در رشتههای مختلفی همچون فلسفه علم، جامعه شناسی معرفت، جامعهشناسی علم، اخلاق شناسی علم، روانشناسی ادراک و علم و ... مطرح شده است که اطلاع از آنها بر بصیرت عالمان و رهروان علم میافزاید.
ب: زبان شناسی
زبان مهمترین ابزار انتقال پیام و صورتبندی معرفت بشری است که همواره مورد توجه عالمان و متفکران بوده است اما در قرن بیستم تحولات گستردهای در حوزه فلسفه زبان، زبانشناسی و معناشناسی رقم خورده است و ابعاد بسیار دقیقی از این حقیقت چند لایهی انسانی و اجتماعی کشف شده است که میتواند افقهای معنایی فراوانی را به روی عالمان و اندیشه ورزان بگشاید و شیوههای جدید پژوهش را پیشنهاد دهد.
ج: روش شناسی
ثمر عمده مباحث علم شناسی و زبان شناسی در حوزه روش آشکار میشود تا بتوان به حقیقت راه پیدا کرد و از مهملگویی و هرج و مرج علمی خلاصی یافت. قوام و اعتبار معرفت علمی به روشی است که موجبات ساخت یک رشته دانشی را فراهم میکند. لذا بدون اطلاع از انواع روشهای تحقیق و پژوهش و به کارگیری دقیق مهارتها و فنون آن، نمیتوان مدعی معرفت علمی و معتبر بود. از اینرو، اطلاع از انواع روشها و انتخاب یکی از آنها در انجام مطالعات علمی و پژوهشی از لوازم غیر قابل انکاری تولید علم در گام دوم انقلاب اسلامی است.
۵. متاسفانه در نظام آموزشی و مطالعات بسیاری از ما حوزویان، کمتر به این سه پیشنیاز ضروری توجه میشود و بیشتر براساس یک سلسله ارتکازات اولیه و برخی از نکات مشهور قدیمی، به شناخت شخصیتها، اندیشهها و نظریهها پرداخته میشود که نتیجه طبیعی آن کلیگویی، تقدیس یا تخریب، افتادن در دام مغالطه انگیزه و انگیخته، مغالطه جز به کل (تعمیم ناروا) و عدم ورود به نقد علمی افکار و اندیشهها است.
۶. هر چند در نظام آموزشی و پژوهشی، به این عناصر ارزشی داده نمیشود و اهتمامی وجود ندارد، اگر هم واحد درسی و یا تمرین پژوهشی هم مصوب میشود عموما تزئینی و سفارشی و بیفایده است اما طلاب و دانشجویان دغدغهمند و دلسوز، خود باید تلاش کنند و با درخواست از استادان مطلع و همچنین مطالعه و پژوهش در اینگونه از مباحث، این نقیصهی فوقالعاده نگران کننده را جبران کنند و با تحولات گسترده در حوزه #علمشناسی، #زبانشناسی و #روش_شناسی آشنا شوند و اتخاذ موضع کنند.
✍ سید مهدی موسوی
۴ آذر ۱۴۰۳
#علمشناسی
#زبانشناسی
#روششناسی
#گام_دوم
#تولید_علم
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2211
📌 طرح پژوهشی «روششناسی فهم و نقد نظاممند مکاتب فکری و جریانهای فعال در علوم انسانی»
(به مثابه گام دوم در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی)
✍ سید مهدی موسوی
۱. جهان امروز، جهان تکثرها و تنوعها در عرصههای فکری، علمی، فرهنگی و اجتماعی ست.
۲. وجود مکاتب فکری و جریانهای اجتماعی و سیاسی مختلف و متفاوت و فعالیت و تأثیرگذاری اجتماعی آنها از جمله ظهورات این تنوع و تکثر است.
۳. وجود این تنوعها و تکثرها برای هر جامعهای هم فرصت است و هم تهدید.
۴. ضرورت گفتوگو و درک متقابل میان این مکاتب و جریانها و همچنین «نقد علمی» در راستای کشف حقیقت و افزایش قدرت اجتماعی و خروج از دوگانهای «تقدیس» و «تخریب» بر کسی پوشیده نیست چرا که موجب رشد فکری و بلوغ اجتماعی است والا به تفرقه، تشتت و بیاعتمادی میانجامد.
۵. روشن که این گفتگو و درک متقابل، نیازمند #روش است و بدون روش، نهتنها امکان گفتوگو فراهم نمیشود بلکه زمینه بدفهمیها، سوءظنها و بیاعتمادیها بیشتر میشود همچنان که در عموم مناظرههای علمی و نشستهای رسانهای این مشهود است.(که خود نیازمند آسیبشناسی است)
۶. جمهوری اسلامی ایران براساس بنیانهای نظری (همچون فطرت، حکمت و اجتهاد) و اهداف متعالی خود (جامعهپردازی و تمدنسازی) نیازمند ارائه #روشی صحیح و جامع برای فهم و نقد مکاتب فکری و جریانهای اجتماعی و سیاسی در جهت هم افزایی نیروها در مسیر تعالی جامعه است.
۷. به نظر میرسد در مسیر تحول علوم انسانی اسلامی، بعد از تبیین مباحث فلسفی در باب چیستی و مبانی تحول علوم انسانی، بیش از هر امری، نیاز به این بحث #روششناسی فطرتپایه، حکمت بنیان و اجتهادی داریم چرا که میتواند نسبت ما را با مکاتب موجود در علوم انسانی و جریانها و نحلههای فکری و سیاسی در داخل جهان اسلام به درستی روشن کند.
۸. ظرفیتهای صورتبندی و تدوین این روش اجتهادی، در آثار متفکران انقلاب اسلامی (امام خمینی، آیت الله العظمی خامنهای، شهید مطهری، شهید بهشتی) وجود دارد.
۹. از اینرو، میتوان در یک کتاب علمی و پژوهشی به این موضوع پرداخت و به تعالی فکر و اندیشه و ارتقا کرسیهای نظریهپردازی و مناظرات رسانهای یاری رساند.
#طرح_های_ناکام
#دردهای_اجتماعی
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2218