📌 طرح پژوهشی «روششناسی فهم و نقد نظاممند مکاتب فکری و جریانهای فعال در علوم انسانی»
(به مثابه گام دوم در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی)
✍ سید مهدی موسوی
۱. جهان امروز، جهان تکثرها و تنوعها در عرصههای فکری، علمی، فرهنگی و اجتماعی ست.
۲. وجود مکاتب فکری و جریانهای اجتماعی و سیاسی مختلف و متفاوت و فعالیت و تأثیرگذاری اجتماعی آنها از جمله ظهورات این تنوع و تکثر است.
۳. وجود این تنوعها و تکثرها برای هر جامعهای هم فرصت است و هم تهدید.
۴. ضرورت گفتوگو و درک متقابل میان این مکاتب و جریانها و همچنین «نقد علمی» در راستای کشف حقیقت و افزایش قدرت اجتماعی و خروج از دوگانهای «تقدیس» و «تخریب» بر کسی پوشیده نیست چرا که موجب رشد فکری و بلوغ اجتماعی است والا به تفرقه، تشتت و بیاعتمادی میانجامد.
۵. روشن که این گفتگو و درک متقابل، نیازمند #روش است و بدون روش، نهتنها امکان گفتوگو فراهم نمیشود بلکه زمینه بدفهمیها، سوءظنها و بیاعتمادیها بیشتر میشود همچنان که در عموم مناظرههای علمی و نشستهای رسانهای این مشهود است.(که خود نیازمند آسیبشناسی است)
۶. جمهوری اسلامی ایران براساس بنیانهای نظری (همچون فطرت، حکمت و اجتهاد) و اهداف متعالی خود (جامعهپردازی و تمدنسازی) نیازمند ارائه #روشی صحیح و جامع برای فهم و نقد مکاتب فکری و جریانهای اجتماعی و سیاسی در جهت هم افزایی نیروها در مسیر تعالی جامعه است.
۷. به نظر میرسد در مسیر تحول علوم انسانی اسلامی، بعد از تبیین مباحث فلسفی در باب چیستی و مبانی تحول علوم انسانی، بیش از هر امری، نیاز به این بحث #روششناسی فطرتپایه، حکمت بنیان و اجتهادی داریم چرا که میتواند نسبت ما را با مکاتب موجود در علوم انسانی و جریانها و نحلههای فکری و سیاسی در داخل جهان اسلام به درستی روشن کند.
۸. ظرفیتهای صورتبندی و تدوین این روش اجتهادی، در آثار متفکران انقلاب اسلامی (امام خمینی، آیت الله العظمی خامنهای، شهید مطهری، شهید بهشتی) وجود دارد.
۹. از اینرو، میتوان در یک کتاب علمی و پژوهشی به این موضوع پرداخت و به تعالی فکر و اندیشه و ارتقا کرسیهای نظریهپردازی و مناظرات رسانهای یاری رساند.
#طرح_های_ناکام
#دردهای_اجتماعی
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2218
📌 «از بهر خدا ننویسیم»
🔸 تحلیل ماجرای حکمت عملی و نظریههای اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در تمدن اسلامی بسیار پیچیده و ذوابعاد است و نیاز به مطالعات گسترده در تک تک آثار متفکران مسلمان و اتخاذ یک نظریه جامع علمی از تطورات و تحولات تاریخی آن علم مهم و اساسی دارد که متاسفانه تاکنون روایت صحیح و درستی از آن کمتر ارائه شده است.
🔹 فهم نظرات متفکران حکمت عملی، درگرو فهم نظام فکری آنها و تحولات اجتماعی و سیاسی زمانهی آنها است زمانهای که در آن پرسشها و بحرانهایی آشکار شده است و متفکر حکمت عملی را به اندیشه دعوت کرده است و در مواجهه با نظریههایی تولید شده است. تحلیل یک جزء از این اندیشه، متوقف بر تحلیل نظام فکری و صورتبندی آن متفکر از بحرانها، پرسشها و نظریهی کلان اوست، تا از این طریق بتوان فهمید که متفکر چه درکی از دنیا و آخرت دارد و چه راهبردی را برای سعادت و خوشبختی تجویز کرده است.
🔸کلیگوییهای ذوقی و بدیهخوانیهای سطحی نمیتواند راهنمای خوبی برای آشنایی با تحولات بسیار پیچیده و تراث عظیم حکمت عملی در تمدن اسلامی باشد بلکه نوعی رهزنی علمی است که مخاطب را از مطالعه دقیق تراث و برقراری نسبت عمیق با متفکران باز میدارد؛ و چنین القا میکند که با مطالعه چند خط و چند مطلب، کل تاریخ یک دانش با صدها متفکر و دهها نظریهی علمی را میتوان فهم کند و حتی درباره آن داوری و ارزیابی ارائه داد.
🔹اظهارات کلیگویانه، شتابزده، غیر روشمند و بدون مطالعهی تراث، پیرامون حکمت عملی و نظریههای متفکران اجتماعی و سیاسی، ماجرای غمانگیزی است که هر از چند گاهی ذهن انسان مسلمان را درگیر میکند چرا که این مطلب همواره مطرح شده است که ریشه عقبماندگی جوامع اسلامی را باید در ضعف حکمت عملی و غیاب آن از عرصههای اجتماعی و واگذاری رسالت آن به فقه و عرفان جستجو کرد.
🔸 اما این مسئله بسیار پیچیده است و نیازمند مطالعات عمیق و دقیق تراث، تاریخ، فرهنگ و تحولات اجتماعی و سیاسی و اقتصادی جوامع اسلامی است و بدون جمعآوری روشمند حجم وسیعی از دادهها و اطلاعات تاریخی و تحلیل اجتهادی آن، هرگونه اظهار نظری مشمول حکم کلیگویی، بدیهسرایی، شتابزدگی و رهزنی علمی است.
#حکمت_عملی
#مطالعه
#روش
#ره_زنی_علمی
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
hhttps://eitaa.com/hekmat121/2288
📌طرح «تحول علوم انسانی» اگر طرحی بی زمان و مکان باشد به نتیجه نمیرسد.
🔹ذات «علوم انسانی» با زمان و مکان گره خورده است چرا که موضوع آن انسان انضمامی مسئلهداری است که در متن جامعهای مشخص با فرهنگ و تاریخ مخصوص به خود زندگی میکند و متناسب با تاریخ و فرهنگ خود، با بحرانها و پرسشهایی روبرو است. این انسان به علوم انسانی پناه برده تا بتواند بحرانهای خویش را فهم کند و به پرسشهای خود پاسخ مناسب بدهد.
🔸بنابراین طرح تحول علوم انسانی زمانی کارگر میشود که نسبتی با زمان و مکان داشته باشد.
بر این اساس لازم است تا متناسب با فرهنگ و مسایل هر منطقه و استان از استانهای ایران، مدرسه و مکتب علوم انسانی تأسیس شود تا اندیشه ورزان و عالمان و دانشجویان و طلاب بومی آن منطقه و استان در هر کجا که به تحصیل و تدریس اشتغال دارند متناسب با بحرانها و مسائل منطقهی خویش بیاندیشند و تولید علم کنند.
🔹این پیشنهاد میتواند وضعیت نظریهها و طرحهای تحول علوم انسانی را از کلی بودن، مجرد بودن و ذهنی بودن خارج کند و به واقعیت زندگی و میدان کنشگری وارد سازد.
✍ سید مهدی موسوی
یکشنبه ۲۳ دی ۱۴۰۳
#علم
#علوم_انسانی
#تحول
#روش
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2317