‍ ✳️ فصلنامه 81 و 82 «تاریخ معاصر ایران» به بازار نشر رسید به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، شماره 81 و 82 فصلنامه «تاریخ معاصر ایران» با مطالب و اسناد مهم درباره زوایای گوناگون تاریخ معاصر ایران، روانه بازار نشر شد. در این فصلنامه پنج مقاله با عناوین «بیماری تیفوس و تیفوئید در ایران طی جنگ جهانی دوم جهانی» به قلم محمدحسن پورقنبر، «سفر رضاخان به ترکیه و تأثیر آن در کشف حجاب» به قلم رضا رمضان نرگسی، «پشت سر رضاشاه چه گفتند؟» (انتقاد از سیاست‌های رضاشاهی در اصفهان بعد از شهریور 1320) به قلم عبدالمهدی رجائی، «اوضاع اجتماعی ـ سیاسی فارس در نیمه اول قرن چهاردهم هجری» (زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی قیام آیت‌الله سیدعبدالحسین لاری در فارس) به قلم حسین اصغری و «اعتراضات سیاسی حوزه‌های علمیه در دوره قاجار» (قسمت اول) به قلم سهراب مقدمی شهیدانی درج شده است. همچنین در بخش گفت‌وگو، از جلال رفیع درباره وضعیت مطبوعات قبل از انقلاب اسلامی پرسش شده است. در بخش اسناد نیز سندهایی از شیخ خزعل در فاصله دو جنگ جهانی منتشر شده و عکس‌های کمتر دیده‌شده از حسین علاء با عنوان «پایین پله‌های تخت امپراتور» در بخش تصاویر به نمایش درآمده است. در بخش گزارش، «گلچره» (عکس‌های به‌جامانده از دوران قاجار که به موضوع اندرونی شاهی و اشراف می‌پردازد) به قلم پدارم خسرونژاد و فاطمه معزی منتشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «رویای طهران قدیم» منتشر شد «رویای طهران قدیم» که نام کتاب مصور و خاطره‌انگیزی از تهران قدیم نوشته حمید گروگان است، توسط پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شد به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، «کتاب رویای طهران قدیم» نوشته حمید گروگان، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر در پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفت. نویسنده در مقدمه کتاب هدف از نوشتن این کتاب را این‌گونه بیان کرده است: راجع به تهران قدیم کتاب‌های بسیاری نوشته شده است و نویسندگان آن، برای پژوهش و جمع‌آوری مدارک و اسناد و هم شرح مطالب زحمات زیادی کشیده شده‌اند. اگر کسی بخواهد با طهران قدیم آشنا شود برای دستیابی به این منابع راهی نسبتا هموار در پیش دارد و باید به آن منابع دست بیابد و اگر افرادی که خواستار اطلاعات مختصر و مفید از تهران با زبان نرم باشند این کتاب می‌تواند مفید باشد. نویسنده برای نوشتن این کتاب از منابع مکتوب و تاریخ شفاهی استفاده کرده است. در این کتاب، در فصل‌های مختلف و متنوع، به موضوعاتی چون دروازه‌ها، محله‌ها، بازارها، سلمانی‌ها، حمامی‌ها، قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، پهلوانان، کاروانسراها و... تا قحطی و فقری که در تهران روی داده توجه شده است. در قسمت قحطی و فقر کتاب آمده است: «24 سال از جلوس ناصرالدین‌شاه قاجار گذشته بود که آثار قحطی خودی نشان داده بود و نبود نان و آذوقه، گریبانگیر مردم تهران و دیگر شهرهای ایران را گرفت. نان را که در اوایل سال قبل، به قیمت یک من، هفت‌شاهی می‌دادند حالا به یک من یک قران هم نمی‌دادند. مردم خوش‌قریحه تهران همان زمان در وصف شاه قاجار، که مصادف با قحطی به کربلا رفته بود، شعری ساخته بودند: شاه کج کلا، رفته کربلا، گشته بی‌بلا نان شده گران یک من به یک قران ما شدیم اسیر از دست این وزیر از دست این وزیر از دست این وزیر». نویسنده سعی کرده است کتاب را روایت‌گونه، به‌اختصار و با زبانی حس‌برانگیز و متأثر از گذشته بنویسد. از دیگر نکات لازم کتاب ارجاعات است که نویسنده برای آنکه به حس و حال متن لطمه نزند، و از سوی دیگر به علاقه‌مندانی که پیگیر منابع تاریخی هستند سرنخی از داده باشد این ارجاعات را در پانوشت کتاب گنجانده است. همچنین در کتاب از عکس و سندهایی که پژوهشکده تاریخ معاصر در اختیار نویسنده قرار داده استفاده شده است و همین عکس‌ها و سندها حس و حال خاطره‌انگیزی از تهران قدیم به خواننده القا می‌کند. این کتاب با قیمت 180 هزار تومان و شمارگان هزار نسخه به زیور طبع آراسته و به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر روانه بازار نشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت انتشارات#پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «عالِم خبیر» در دسترس مخاطبان قرار گرفت به گزارش پژوهشکده تاریخ معاصر، «عالِم خبیر»، در شرح حال و آثار مورخ معاصر، مرحوم حجت­الاسلام علی دوانی، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر انتشار یافت. آقای محمدحسن رجبی (دوانی)، فرزند ایشان، که این کتاب را جدیدا نگاشته، در مقدمه کتاب خاطرنشان کرده است که کتاب، مجموعه مقالاتی است که در سال‌های گذشته یا به عنوان مقدمه بر بعضی از کتاب‌های استاد بدون نام یا با نام نوشته شده، و یا مقالات و سخنرانی‌هایی بوده که به مناسبت‌های گوناگون نوشته یا بیان شده و در مجلات مختلف انتشار یافته است. کتاب «عالِم خبیر» شامل شش مقاله است: مقاله نخست، گفت‌وگوی استاد با «واحد تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران» در سال 1378 درباره شرح حال، آثار علمی و گزیده خاطرات ایشان است که آقای رجبی آن را تنظیم و ویراستاری کرده است. مقاله دوم، «تصویر یک شخصیت» است که چنان که از نامش پیداست، شخصیت اخلاقی، علمی، دینی و سیاسی استاد از دوران جوانی تا رحلت، از نگاه نویسنده کتاب به رشته تحریر درآمده است. مقاله سوم، «استاد دوانی، تاریخ‌نگار پیشگام انقلاب اسلامی» نام دارد که در آن، پیشگامی استاد در تاریخ‌نگاری انقلاب با نگارش کتاب «نهضت دوماهه روحانیون ایران» در دی‌ماه 1341 ــ آن هم در شرایط خفقان رژیم پهلوی و فقدان امکانات و اسناد و مدارک ــ تا نگارش کتاب یازده‌جلدی «نهضت روحانیون ایران» در سال 1360 و نیز در دوران پس از انقلاب اسلامی تشریح شده است. «فعالیت‌های علمی و قلمی سیاسی»، عنوان مقاله چهارم است که در آن تکاپوهای عملی و قلمیِ سیاسی استاد از دوران نهضت ملی تا ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی و از آن زمان تا انقلاب اسلامی و پس از آن با استناد به آثار نوشتاری و گفتاری استاد بررسی شده است. از جمله دوستان نزدیک استاد دوانی در بیش از سه دهه، سه چهره بنام دوران انقلاب اسلامی، مرحومان استاد شهید مطهری، شهید آیت‌الله بهشتی، و سخنور نامی حجت‌الاسلام فلسفی بودند که گوشه‌هایی از مراودات استاد با آن بزرگان، موضوع مقالات پنجم، ششم و هفتم است. استاد دوانی و استاد ابوالحسنی (منذر) دو روحانی مورخ متعلق به دو نسل هستند که آثار ماندگاری در تاریخ معاصر از خود به یادگار گذارده‌اند. وجوه تشابه و تفاوت موقعیت زمانی و سیاسی آن دو، موضوع مقاله هشتم این مجموعه است. خاطرات استاد دوانی از نویسنده متعهد و منتقد معروف، جلال آل احمد، که مربوط به سال 1337 به بعد و سپس انتشار کتاب «غرب‌زدگی» است، آخرین مقاله این مجموعه را تشکیل می‌دهد. عنوان کتاب، برگرفته از عنوانی است که مقام معظم رهبری در پیام تسلیت رحلت ایشان فرموده‌‎اند. کتاب «عالم خبیر» از آن حیث که ابعادی از زندگانی علمی، دینی، و سیاسی یکی از مورخان نامدار دینی کشور را ترسیم کرده است، می‌تواند برای علاقه‌مندان به تاریخ مکتوب و شفاهی و نیز رجال‌شناسان حوزه و دانشگاه سودمند باشد. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ برنامه‌ریزی برای توسعه و فورانِ خشم عمومی؛ عوارض بلندپروازی‌های محمدرضا پهلوی در برنامه‌های توسعه #مقاله #چکیده برنامه‌های توسعه، ابزارها و سیاست‌هایی هستند که به‌منظور مشخص کردن نقشه راه و چگونگی دست یافتن به توسعه نوشته می‌شوند. در دوران پهلوی، این برنامه‌ها بیشتر از آنکه در خدمت اهداف توسعه قرار بگیرند، ابزاری برای افزایش قدرت شاه و همچنین نفوذ بیشتر او در جامعه و اقتصاد بودند. در نتیجه برنامه‌های توسعه، نه‌تنها قدرت شخصی شاه افزایش بی‌سابقه‌ای پیدا کرد، بندهای وابستگی ایران به کشورهای استثمارگر مستحکم‌تر شد و تأمین منافع مستشاران خارجی و نهادهای بین‌المللی بر فرازِ منافع ملی مردم ایران قرار گرفت. این برنامه‌ها با ناکامی در محقق ساختنِ خواست‌های عمومی، به‌نوعی کاتالیزور انقلاب اسلامی بودند و زمینه لازم را برای بروز و فوران خشم عمومی فراهم کردند. #شرح_عکس بازار تهران (دهه 1350) شماره آرشیو: 3580-4ع برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19556 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ بزرگ‌ترین شکست دولت کارتر؛ طرح استراتژیست معروف آمریکا در برابر انقلاب ایران #مقاله #چکیده بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران می‌گذرد. در این میان اندیشمندان و صاحب‌نظران بسیاری در مورد ایران صحبت کرده یا به صورت مکتوب مقاله نوشته‌اند. برخی به واسطه شناخت نداشتن از تحولات اجتماعی در ایران، مسیر وقایع را به درستی پیش‌بینی نکردند و برخی به خوبی توانستند پرده از واقعیت‌های جامعه ایران بردارند. در این میان یکی از اشخاصی که به عنوان نظریه‌پرداز از جایگاه خاصی در محافل آکادمیک و دانشگاهی برخوردار بود و به‌رغم توانایی بالایش در تحلیل مسائل، نتوانست مناسبات و روابط قدرت و جامعه را به خوبی درک کند ژبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری کارتر، بود. وی که افکار و اندیشه‌هایش در میان صاحب‌نظران سیاسی در جامعه آمریکا همواره با استقبال روبه‌رو می‌شد، در مقطع منتهی به انقلاب اسلامی از جایگاه رسمی مهمی در دولت آمریکا برخوردار بود. درواقع مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور در آمریکا سهم مهمی در سیاست‌گذاری دولت این کشور در قبال جهان خارج و دولت‌های دیگر دارد. همین جایگاه ما را بر آن می‌دارد که دیدگاه‌های این چهره کم‌نظیر محافل سیاسی آمریکا را درباره ایران دوره انقلاب اسلامی مرور کنیم. #شرح_عکس #برژینسکی در حال شطرنج‌بازی با مناخم بگین، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، در کمپ دیوید (سال 1978م ) برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19558

✳️ اجتماعات انقلابی به روایت اسناد سفارت آمریکا؛ چرا اعتراض‌های دهه 1350 به ثمر نشست؟ #مقاله #چکیده اجتماعات گسترده سیاسی مخالفان حکومت پهلوی، مهم‎‌ترین گام عملی در جلوه‌گر شدن شعله‌های آتش انقلاب اسلامی بود. برخی معتقدند که حکومت پهلوی، در برابر تظاهرات مردمی از سیاست مماشات‌طلبانه استفاده کرد؛ زیرا شاه تمایلی به کشتار مردمی نداشت، اما برپایه اسناد به‌جامانده، محمدرضا پهلوی و نهادهای حکومتی تمام تلاش خود را برای متوقف ساختن مردم به‌کار بردند و در مواردی به کشتارهای وسیع نیز دست زدند، بااین‌حال ازآنجاکه اجتماعات مردمی حکومت را با بحران سیاسی مواجه ساخته بود، رژیم عملا نتوانست اقدامی انجام دهد. #شرح_عکس نمایی از راه‌پیمایی بزرگ تاسوعای 1357 به سوی میدان آزادی برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19566 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ اسرائیل و انقلاب اسلامی ایران؛ سناریوهای سه‌گانه برای مهار انقلاب اسلامی #مقاله #چکیده پیروزی انقلاب اسلامی و تحقق آرمان‌های تاریخی شیعی آن، برای اسرائیلی‌ها به معنای بر باد رفتن تلاش‌های اسرائیل برای تحقق اهداف و آرمان‌های نژادپرستانه و دروغین این رژیم و کم‌فروغ شدن ستاره بخت اسرائیلی‌ها در خاورمیانه بود؛ چراکه پیروزی شیعیان انقلابی در ایران به معنای پایان یافتن حضور اسرائیل به‌مثابه یک رژیم ساختگی و غاصب در ایران بود. به همین دلیل نیز سران تل‌آویو با اجرای سناریوهای مختلف که ماهیتی خصمانه داشت، سعی کردند به شیوه‌های مختلف، نیروهای انقلابی را به زانو درآورند و مسیر انقلاب را به سمت‌وسوی شکست سوق دهند، اما سرانجام مقاومت مردم انقلابی ایران و رهنمودهای تاریخی امام خمینی مانع از تحقق اهداف شوم آنها در ایران شد. #شرح_عکس دیدار هرمز قریب (رئیس تشریفات وزارت دربار) با موشه دایان و همسرش هنگام سفر به ایران برای مطالعه متن کامل این یادداشت بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=19568 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛  همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، این پژوهشکده در نظر دارد با توجه به تقارن 3 اسفند 1399 با صدسالگی کودتای سیاه در ایران، همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» را به شکل مجازی برگزار کند. دکتر رضا قریبی، دبیر اجرایی همایش، در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، اظهار داشت: از آنجا که امسال صد سال است که از عملیات کودتای 3 اسفند 1299 می‌گذرد، لازم است ضمن بررسی عمیق زمینه‌ها و عوامل شکل‌گیری این کودتا، به پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت این رویداد نیز نظر انداخته شود؛ ازهمین‎رو پژوهشکده تاریخ معاصر در نظر دارد به مناسبت صدسالگی کودتای سیاه، همایش دوروزه «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» را برگزار کند. وی افزود: این همایش با توجه به اپیدمی کرونا، به صورت مجازی در روز 3 اسفند 1399، از ساعت 14 تا 18 و 4 اسفند از ساعت 9 تا 13 برگزار می‌شود. در این همایش جمعی از صاحب‌نظران حوزه تاریخ معاصر به واکاوی نقش استعمار انگلیس، کانون‌های صهیونیستی و عوامل نفوذی آنها در کودتای 3 اسفند 1299 و زمینه‌چینی و آماده‌سازی برای روی کار آمدن سلسله پهلوی به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند. قریبی در ادامه افزود: در این همایش علمی، شخصیت‌های علمی بنام حوزه تاریخ معاصر، از جمله #عبدالله_شهبازی ، دکتر #موسی_نجفی ، دکتر #موسی_حقانی ، #خسرو _معتضد ، دکتر منوچهر محمدی، دکتر مجید تفرشی، دکتر محمدحسن رجبی، علی‌اکبر رنجبر کرمانی، عباس سلیمی نمین و... سخنرانی خواهند کرد. قریبی با اشاره به اهمیت این رویداد در تحولات بعدی تاریخ معاصر ایران، از ضرورت برگزاری چنین همایش‌هایی سخن گفت و ضمن اشاره به اوضاع یکصد سال پیش ایران اظهار داشت: در آن اوضاع و بعد از ملغی شدن قرارداد 1919، درحالی‌که دلسوزان ایران برای احیا و اعاده مشروطیت به منظور نجات ایران از سلطه انگلستان تلاش می‌کردند، عملیات کودتا با سردمداری قزاقی گمنام و روزنامه‌‌نگاری شهره به وابستگی به انگلستان آغاز شد و در 3 اسفند 1299، تهران به تصرف کودتاچیان انگلیسی درآمد. وی افزود: سیاست استعماری بریتانیا با نقش‌آفرینی جناح صهیونیستی حاکمیت انگلیس با صحنه‌گردانی حکومت هند بریتانیا، وزارت دریاداری،‌ وزارت جنگ و بانک شاهنشاهی در این برهه به دنبال روی کار آوردن حکومتی وابسته با کودتای نظامی بود. برای آماده شدن زمینه این کودتا، مهره‌های داخلی این قدرت ازجمله سر اردشیر جی، کمیته آهن و منورالفکرانی که تز «دیکتاتوری منوّر» را مطرح می‌کردند به میدان آمدند و با تجهیز قوای قزاق در قزوین و کمک‌های بانک شاهنشاهی انگلیس در ایران، این سناریو کلید خورد. علاقه‌مندان برای استفاده از این همایش می‌توانند در زمان یادشده به نشانی الکتریکی  www.iichs.ir/webinar.aspx  مراجعه کنند. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ کودتای ملی یا انگلیسی 1-بررسی و تحلیل سیاست های استعماری انگلستان، حکومت هند بریتانیا و بانک شاهنشاهی در کودتای سوم اسفند 1299 2-تکاپوهای عوامل داخلی کانون های صهیونستی در کودتای سیاه رضاخانی 3-نقش آفرینی منورالفکران ایرانی در ترویج تز دیکتاتوری منور به همت پژوهشکده تاریخ معاصر؛ همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود زمان برگزاری: یکشنبه سوم اسفند 99 ساعت شروع: 14 تا 18 دوشنبه :4 اسفند از ساعت 9 تا 13 دکتر موسی حقانی: دبیر علمی همایش پخش زنده و مستقیم از وب سایت پژوهشکده تاریخ معاصر www.iichs.ir/webinar.aspx

✳️ پهلوی ها جلد اول: #رضاشاه سرآغاز تاریخ‌نگاری بدون تکیه بر منابع، مدارک و اسناد معتبر به حوزة داستانسرایی و قصه‌گویی نزدیک خواهد شد. و با فاصله گرفتن از واقعیت و کنار نهادن اندیشه در توهم تئوریهای گوناگون سرگردان خواهد ماند. چه، خمیرمایه داستانسرایی و قصه‌پردازی، خیال‌انگیزی است اما تاریخ‌نگاری و بررسی تاریخ اجتماعی و تاریخ سیاسی ارتباط و امتزاج انکارناپذیری با فلسفه اجتماعی و نیز فلسفه سیاسی دارد. اگرچه ادبیات و تاریخ را از زیرمجموعه‌های علوم انسانی و اجتماعی دانسته‌اند اما فاصله آنها را باید از خیال تا واقعیت دانست. به همان نسبت که با کلید منطق و تفکرِ فلسفی عاری از احساس شاعرانه نمی‌توان رابطه چندان روشنی با فضای خیال‌انگیز قصه‌ها و افسانه‌ها برقرار کرد، نگرش احساسی تهی از تفکر منطقی نیز چراغی در مسیر تاریخ بر نخواهد کرد. تاریخ‌نگاری معاصر ایران اگرچه گامهای مؤثری به سوی شیوه‌های علمی برداشته است اما تا رسیدن به منزلگاههای مطلوب راه بس درازی در پیش دارد. آنچه به عنوان تاریخ‌نگاری معاصر ایران می‌شناسیم جز معدودی منابع ارزشمند مابقی رونویسی از روی یکدیگر است. در این رهگذر مؤلفان و پژوهشگران گاه حتی به ذکر نام مآخذ نیز نمی‌پردازند و برای نمونه در یک اثر پانزده شانزده جلدی به تعداد جلدها ارجاع کامل وجود ندارد و نویسنده یا محقق به خود اجازه می‌دهد چندین صفحه را بدون ذکر مأخذ عیناً از خاطرات و تألیفات دیگران اقتباس کند. عده‌ای خود را از قید این چند ارجاع دست و پا شکسته و ذکر منابعی اندک پاک رهانیده‌اند و با این توجیه که آوردن منابع و مآخذِ پی در پی کسالت‌آور و ملال‌انگیز است برای ایجاد تحول در تاریخ‌نگاری و فراهم آوردن تنوع برای خوانندگان مطالب تاریخی یکسره به رمان تاریخی روی آورده‌اند و نوعی سبک جدید ابداع کرده‌اند. مطرح کردن داستانهای عشقی و اغراق در بیان وقایع و حوادث و مضاعف نمودن بعضی جنبه‌های مبهم برای اسرارآمیز جلوه دادن آنها و ارائه تصاویر ساختگی و خیالی و ماجراجویانه و ... از تمهیداتی است که این نویسندگان برای به دست آوردن مخاطبان بیشتر به کار می‌برند و این شیوه‌ها خالی از فایده نیز نبوده است چرا که گاه آثار ایشان به چندین چاپ رسیده است. توفیق این گروه نه به دلیل ارائه نثری ادیبانه و نه به دلیل عرضة پژوهشی محققانه است؛ تنها هنر ایشان در کنار هم آوردن مطالب اینجا و آنجا و مثلاً توصیف شمایل ملکه‌ای غمگین است و نهایتاً نقب زدن از یک رویداد سطحی و کم اهمیتِ تاریخی به قصه‌های هزار و یک شب. روشن است که بوریاباف را به کارگاه حریر نبرند اما چشم که می‌گشاییم انبوه کوششها، تألیفها، تحقیقها و آثار تاریخی است و ما این گونه در تاریخ‌نگاری فقیر. اولین وظیفه مورخ تکیه بر اسناد و مدارک اصیل است و بازشناختن اسناد تحریف نشده و مدارک سره از ناسره برای دراختیار داشتن مواد تاریخ و مصالح تاریخ‌نگاری. تحقیق زمانی آغاز می‌شود که مورخ با بینش و آگاهی تاریخی مهمترین وقایع اجتماعی را همراه با اسناد در توالی منطقی آنها تحلیل و تفسیر کند و با ترکیب معانی جریان روشنی از گذشته ارائه دهد. انکار نمی‌کنیم که تحلیل و تفسیر جریانهای تاریخی همواره رنگی از نگاه محققان و مورخان را بازمی‌تاباند و بازنمایی حوادث و جریانهای اجتماعی و تاریخی کاملاً منطبق بر واقعیت آن اتفاقها و جریانها نخواهد بود. اگرچه این مهم از نگاه خوانندگان و منتقدان حرفه‌ای تاریخ مصون نخواهد ماند اما توجه به اصل نسبیت، ما را از مطلق‌نگری در بررسی و نقد آثار تاریخی برحذر خواهد داشت. برای مطالعه ادامه متن بر روی این لینک کلیک کنید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ هم‌زمان با صدمین سالگرد کودتای رضاشاه؛ نخستین نمایشگاه مجازی کتاب‌های تاریخ معاصر ایران برگزار می‌شود به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، جمعی از ناشران متعهد با هدف افزایش سهم مطالعه کتاب‌های حوزه تاریخ معاصر در سبد مصرف فرهنگی کتاب‌دوستان، با همراهی و هم‌افزایی هم، اقدام به برگزاری نمایشگاه مجازی تاریخ معاصر کرده‌اند. در این نمایشگاه که با شرکت بیش از هفده ناشر حوزه تاریخ معاصر از جمله انتشارات پژوهکشده تاریخ معاصر، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و... برگزار می‌شود، کتاب‌هایی با موضوعات بازه زمانی از کودتای رضاشاه تا وقایع دهه 1360 انقلاب اسلامی در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. گفتنی است کتاب‌های این نمایشگاه از شنبه، 2 اسفندماه تا جمعه 8 اسفندماه 1399، با تخفیف 20 درصدی و ارسال رایگان توسط سایت www.ketabika.com عرضه می‌شود. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

🎦 ۲۶۹مین گفتگوی زندهٔ جبهه با میزبانی مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران 📢 سخنرانان برنامه🎙مورخان و اساتید صاحب‌نظر 💬 موضوع: کودتای سیاه سوم اسفند ۱۲۹۹، زمینه‌ها و پیامدها 1️⃣ بررسی و تحلیل سیاست‌های استعماری انگلستان، حکومت هند بریتانیا و بانک شاهنشاهی در کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ 2️⃣ تکاپوهای عوامل داخلی کانون‌های صهیونیستی در کودتای سیاه رضاخانی 3️⃣ نقش‌آفرینی منورالفکران ایرانی در ترویج تز دیکتاتوری منور ⏰ با کلیک بر روی یکی از نشانی‌های زیر👇🏻در ساعت ۱۴ تا ۱۸ امروز، سوم اسفندماه ۱۳۹۹، این برنامۀ شنیدنی را تماشا کنید⁦… 📡 در ایتا، بله، بیسفون+، آیگپ، بالونت و در هر کجای اینترنت👇🏻 👉🏻 live.24on.ir/?eitaafly 📡 در گپ👇🏻 👉🏻 gap.im/jebheh 📡 در روبیکا👇🏻 ⁦⁩⁦👉🏻⁩⁦ rubika.ir/jebheh 📡 در سروش+👇🏻 ⁦⁩⁦👉🏻⁩⁦ sapp.ir/jebheh 📡 در آپارات+👇🏻 https://www.aparat.com/TVTARIKH/live لیست برنامه‌ها در👇🏻 👉🏻 balo.me/jalasat

✳️ در همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها»؛  #موسی_نجفی : چرا جریان #مشروطه در ایران عقیم ماند/ #رضاخان چطور پدید آمد در همایش «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها»، که هم‌اکنون در حال برگزاری است، موسی نجفی به عنوان اولین سخنران، با بررسی چرایی عقیم ماندن مشروطه و سربرآوردن رضاخان مستبد گفت متدینین ما بصیرت لازم را به خرج ندادند. متن کامل سخنرانی #موسی_نجفی را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir

‼️ دکتر #موسی_حقانی ، رئیس #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، در ابتدای همایش، با بیان مقدماتی اظهار داشت : در صدمین سال کودتای 29 اسفند 1299، گرد هم جمع شده‌ایم تا همه علل و عوامل کودتای رضاخانی را بررسی کنیم. یک سال و نیم پیش اقداماتی انجام دادیم تا همایش پرباری داشته باشیم. تعدادی مقاله سفارش داده شد و قصد اولیه‌مان این بود که در این مناسبت کل دوره پهلوی اول را واکاوی کنیم، اما هجم مطالب و تعداد سخنرانان و همین‌طور شیوع بیماری کرونا باعث شد همه فعالیت‌ها را به دو قسمت تقسیم و همایش را در دو روز برگزار کنیم و بخش دیگری از همایش را هم به زمان دیگری موکول کنیم. متن کامل خبر روز نخست این همایش را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ تحرکات صهیونیستی مقارن با کودتای #رضاخان سخنران دوم همایش، دکتر #محمدحسن_رجبی ، مورخ و پژوهشگر ایرانی، بود که سخنرانی خود را با عنوان «تحرکات صهیونیستی مقارن با کودتای رضاخان» آغاز کرد. او با اشاره به اعلامیه #بالفور گفت: صدور اعلامیه بالفور در نوامبر 1917/ آبان 1296 و نشست متفقین در ورسای در سال 1919م، برای تعیین تکلیف سرزمین‌ها و مناطق مختلفی که پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی به جا مانده بود و تصویب لایحه قیمومیت فلسطین در سال 1922 و اعزام سموئیل به عنوان فرمانده کل انگلیسی به فلسطین در یک دوره زمانی مشخص دقیقا دارای پیام و مفهوم سیاسی قابل تأمل است؛ یعنی پا به پای تحولات در منطقه در راستای برپایی دولت یهودی در فلسطین، ایران هم دچار دگرگونی و تغییرات با همان روند می‌شود. آن تعداد از افراد که در روی کارآمدن و به قدرت رسیدن رضاخان نقش داشتند نیز عمدتا همان وابستگان به مجامع و سازمان‌های اسرارآمیز یهودی و ماسونی بودند. از سرویس اطلاعاتی انگلستان تا سفارتخانه بریتانیا در تهران از میرزا کریم دشتی و خاندان ریپورتر تا آیرونساید و دیگر اشخاص ماسونی یا مأموران انگلیسی مستقر در تهران تماما در مسیری عمل کردند که سازمان‌های یهودی مستقر در اروپا طراحی کرده بودند. به‌هرحال به قدرت رسیدن #رضاخان ، یک حرکت سازمان‌یافته و هدفمند بود که از سوی مجامع قدرتمند یهودی مستقر در اروپا طراحی و توسط انگلستان و مأموران و نمایندگان انگلیس در ایران اجرا و عملی شد. : در دوران صعود رضاخان به سلطنت، انگلستان پایتخت واقعی و مرکز فرماندهی امپراتوری جهانی صهیونیسم بود. انگلستان در دوران یادشده کاملا تحت سیطره و اراده صهیونیست‌ها قرار داشت. عناصر ذی‌نفوذ در کابینه انگلستان یا یهودی صهیونیست بودند (مثل سر هربرت سموئیل) یا پیوریتن شبه‌یهودی و صهیونیست مسیحی (مثل لرد بالفور، که یهودی‌تبار یا یهودی مخفی نیز قلمداد شده است). روی کار آمدن رضاخان در ایران در شرایط و موقعیتی اتفاق افتاد که جنگ جهانی اول به پایان رسیده و امپراتوری عثمانی ساقط شده بود. #متفقین در پوشش کنفرانس ورسای برای بسیاری از ممالک اسلامی منطقه تعیین تکلیف کرده بودند. برای اداره سرزمین فلسطین نیز حول محور اعلامیه صهیونیستی بالفور، وزیر امور خارجه وقت انگلستان، لایحه قیمومیت تهیه و شرایط و زمینه‌های لازم را تحت پوشش کانون ملی یهود و درواقع دولت یهودی در فلسطین کاملا مهیا کرده بود. اما چه ارتباطی میان ایران و تشکیل دولت یهودی در فلسطین وجود داشت؟ برای اطلاع از این ارتباط، بخش دیگر سخنان دکتر رجبی راهگشا خواهد بود: از نظر آنها برای ایجاد دولت یهود با همان راهبرد خاص و مورد نظر رهبران و کانون‌های قدرتمند یهودی و صهیونی در منطقه باید فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در مناطق پیرامونی نیز کاملا آماده و هماهنگ با استراتژی یادشده باشد. بر این اساس سرزمین ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی، تاریخی، تمدنی و فرهنگی و تاریخچه زندگی مسالمت‌آمیز یهودیان در ایران نسبت به اروپا در طول هزاره‌ها و سده‌های گذشته نمی‌توانست از دید دسیسه‌گران جهانی نادیده گرفته شود.   بدین ترتیب نیروهای نظامی انگلستان کشور ایران را پس از حدود سه سال و نیم اشغال و با اجرای عملیات کودتای 3 اسفند 1299، که با طراحی سرفرماندهی نیروی انگلیسی در ایران ژنرال آیرونساید و سازمان جاسوسی آن کشور و دیگر عوامل آشکار و پنهان خارجی و داخلی انجام شد، ترک کردند تا حکومت به‌ظاهر ملی رضاخان، که از سوی نخبگان ایرانی حمایت و توسط کانون‌های انگلیسی متمایل به صهیونیسم جهانی هدایت می‌شد، روی کار آید. کانون‌های سیاسی یادشده با ایجاد بسترهای سیاسی داخلی و خارجی مناسب، همه چیز را برای تکیه زدن شخصی چون رضاخان بر اریکه قدرت ایران را فراهم کردند. بنابراین کودتا و به دنبال آن سلطنت رضاخان در ایران مولود همان توطئه خارجی است که صهیونیست‌ها نقش چشمگیری در آن داشتند. آنها در ترکیه آتاتورک، در فلسطین سموئیل، در اردن و عراق عبدالله فیصل را بر سرکار آوردند. گفتنی است که همه این عوامل در سیاست‌های داخلی و نیز مناسبات خارجی خود، با آرمان صهیونیستی ایجاد دولت یهودی در فلسطین موافقت کامل نشان دادند. پس از کودتای 3 اسفند، همان‌طور که انتظار می‌رفت، زمینه فعالیت تشکل‌های یهودی و صهیونیستی در ایران بیش از پیش فراهم شد؛ چنان‌که براساس اسناد منتشرشده، نخستین مهاجرت دسته‌جمعی یهودیان ایرانی به فلسطین در سال 1299 رخ داد و 37 روز پس از کودتا و در فروردین 1300، تشکیلات صهیونیست ایران با ارسال نظامنامه تشکیلات به وزارت امور خارجه، موجودیت خود را اعلام نمود. متن کامل خبر روز نخست این همایش را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ مسعود رضایی: به دلیل منفور بودن قوای قزاق، بسیاری از نیروهای مردمی و اصیل از آنها جدا شدند موضوع سخنرانی بعدی «قزاق‌ها و سیاست در ایران» بود که #مسعود_رضایی درباره آن سخن گفت. ایشان در آغاز اظهار نمود: عامل کودتای نظامی 3 اسفند 1299 یک فرد قزاق به نام رضاخان میرپنج است. قوای قزاق سال 1257ش پایه‌گذاری شد و در سال 1299 کودتا کرد؛ یعنی در زمان کودتا، 42 ساله بود. رضاخان هم پانزده‌ساله بود که به قوای قزاق وارد شد و وقتی کودتا رخ داد چهل سال داشت؛ یعنی حدود بیست و اندی از عمرش را در این قوا سپری کرده بود. وی در ادامه با مرور زندگی 42 ساله قوای قزاق تا زمان کودتا گفت: ناصرالدین‌شاه در سفر به فرنگ از روسیه هم دیدار کرد و در این سفر متوجه شد که نیروی قزاق به کارش می‌آید و این موضوع را با روسیه در میان گذاشت و این دولت هم موافقت کرد و قرار شد این قوا در ایران شکل بگیرد. پس از این توافق برای اولین بار، مجموعا نُه نفر به ایران آمدند. رضایی با اشاره به اینکه کلنل دومونتویچ به خوبی کارش را در ایران انجام داد، افزود: پس از پایان دوره سه‌ساله مأموریت او در ایران، ناصرالدین‌شاه از مقامات روس خواست که او در ایران بماند، اما درخواست شاه پذیرفته نشد و فرد دیگری به نام  کلنل چارکوفسکی به ایران فرستاده شد. روس‌ها با این کار تسلط خود بر قوای قزاق را به ناصرالدین‌شاه نشان دادند. وی همچنین گفت: دو بار پادشاه ایران از روس‌ها درخواست کرد که کلنل دومونتویچ را به ایران بفرست، اما آنها مخالفت کردند و برای بار سوم هم شخص دیگری را فرستادند و به این شکل تسلط خودشان را به ایران نشان دادند. در ماجرای تحریم تنباکو هم قوای قزاق آن‌طور که شاه می‌خواست ورود نکردند و سکوت پیشه کردند و با این کار باعث دلگیری شاه شدند. رضایی با اشاره به ترور ناصرالدین‌شاه و شرایط آن دوره اظهار کرد: در این دوره، قوای قزاق کاملا پایتخت و اعضای خانواده شاه را کنترل کردند تا انتقال قدرت بدون آشوب انجام شود و وقتی هم که مظفرالدین‌شاه به پایتخت آمد، نشان دادند که شرایط را در کنترل خود دارند. با این کار، انتقال قدرت خیلی خوب و بدون ایراد انجام شد و مظفرالدین‌شاه بر تخت نشست. انگلیسی‌ها این شرایط را خیلی خوب رصد می‌کردند و به قدرت قزاق‌ها واقف شده بودند. وی در بحث انقلاب #مشروطه و حضور قوای قزاق و انتقادات از آنها گفت: مشخص است که در این دوره، قزاق‌ها بین مردم چهره مثبت و موجهی نداشتند و بزرگ‌ترین اقدامی هم که بر ناموجه بودن چهره این نیرو افزود اتفاقی است که در دوره هفدمین فرمانده نیروهای قزاق افتاد و آن به توپ بستن مجلس بود. هرچه جلوتر می‌آییم اتکای پادشاهان به قوای قزاق بیشتر می‌شود و همین باعث می‌شود با هماهنگی محمدعلی‌شاه و ارتش روسیه لیاخوف به بمباران مجلس اقدام کند و حتی وارد اظهار نظرهای کشور شود. رضایی با بیان اینکه به دلیل منفور بودن قوای قزاق، بسیاری از نیروهای مردمی و اصیل به مرور زمان از آنها جدا شدند، توضیح داد: افسران، سربازان و نیروی قوای قزاق با همین فرهنگ جلو آمدند و رضاخان هم با همین فرهنگ رشد کرد. او می‌دید که فرمانده عالی‌اش یک روسی است و بقیه همه چیز به اسم است و در واقع پادشاهش تزار روسیه است. این نگاه در سیر تکاملی قوای قزاق، بین افسران آن کاملا جا افتاد. وی اظهار داشت: وقتی آخرین فرمانده قوای روس کنار رفت، قرار شد که یک ایرانی سردار شود و برایش یک ناظر انگلیسی گذاشتند. در دوره 42 ساله عمر قوای قزاق، آنها به فرمانده بیگانه و سرکوبی مردم عادت کرده بودند و حال با این تغییر روسیه به انگلیس اتفاق مهمی هم رخ نداده بود. در رویدادهای سال‌های 1298 و 1299 گیلان، قوای قزاق کاملا همسو با قوای انگلیسی وارد جنگ در حمایت از نیروهای انگلیسی شد. رضایی در پایان گفت: در نهایت انگلیسی‌ها با توجه به شناختی که از رضاخان داشتند او را مسئول حرکت به سمت تهران و کودتا کردند. متن کامل خبر روز نخست این همایش را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ عباس #سلیمی_نمین و نقد نقد کتاب «ایران برآمدن #رضاخان» (بر افتادن قاجار و نقش انگلیسی‌ها) ؛ در شهریور 1320، انگلیسی‌ها رسما کودتا را برعهده گرفتند نقد کتاب «ایران برآمدن رضاخان» (بر افتادن قاجار و نقش انگلیسی‌ها) نوشته #سیروس_غنی موضوع سخنرانی عباس سلیمی نمین، پژوهشگر و نویسنده حوزه تاریخ معاصر، بود که این گونه آغاز شد: ضرورت بررسی و نقد کتاب آقای سیروس غنی به دلیل آن است که از آن استفاده‌های تبلیغاتی بسیاری شده و از محتوای آن به عنوان ابزاری برای دلالت کردن بر حمایت نشدن کودتا و رضاخان از سوی بیگانگان استفاده و دست‌مایه‌ای برای کار تبلیغاتی شده است. برخی از کسانی که در مسیر جعل تاریخ معاصر ید طولایی دارند این گونه می‌گویند که این کتاب تحقیقاتی و مستند بر اسناد انگلیس است که در آن اثبات شده بیگانه هیچ دخالتی در کودتای 3 اسفند 1299 نداشته و هرآنچه که رخ داده به توان شخص رضاخان متکی بوده است. وی در ادامه افزود: آنچه تبلیغات می‌شود با خود کتاب تفاوت فاحش دارد. خود کتاب یک اثر تبلیغاتی برای تبرئه پهلوی‌هاست، منتها چون کتاب ابتدا به انگلیسی و بعد به فارسی برگردانده شده، طبیعتا نویسنده نمی‌توانست به همه اسناد بی‌توجهی کند یا در ارتباط با خوانش اسناد کوتاهی جدی به خرج دهد. سلیمی نمین با اشاره به اینکه سیروس غنی تحلیل شخصی خود را در این کتاب وارد کرده است، گفت: این خانواده گرایش مشخص به پهلوی‌ها دارند، منتها بحث، نگاه هوشمندانه اوست که در استفاده از اسناد آمریکا محدودیت به خرج داده، اما به اسناد انگلیس بسیار زیاد توجه کرده است؛ چرا که در آن ایام قطعا آمریکایی‌‌ها با انگلیسی‌ها هم حوزه نبودند؛ بنابراین به عنوان یک منبع تنها می‌توانند آگاهی‌بخشی بیشتر به مخاطب دهند. وی همچنین توضیح داد: آنچه مبتنی بر کتاب سیروس غنی مطرح می‌شود این است که گویا انگلیسی‌ها هیچ اطلاعی از طرح کودتای 3 اسفند 1299 نداشتند؛ درحالی‌که نویسنده در جای جای کتابش به اطلاع انگلیسی‌ها از کودتا و نقش هماهنگ‌کننده آنها در اجرای این طرح اذعان کرده است. ما در ارتباط با اسناد کار جدی نکردیم. خود سیروس غنی هم به این موضوع اذغان دارد که اسناد در برخی جاها حذف شده است. در این کتاب، اسناد مکاتبات بین سفارت انگلیس در تهران و لندن بین ده روز اول تا هفدهم اسفند بسیار اندک است؛ مشخص است با توجه به آنچه انگلیسی‌ها آرزو داشتند ــ یعنی سلطه انحصاری بر ایران ــ و سال‌ها برایش تلاش کردند، درباره کودتا بین سفارت انگلیس در تهران و لندن اطلاعاتی منتقل شده است، اما این کتاب اسنادی دراین‌باره به‌دست نمی‌دهد. سلیمی نمین با بیان اینکه دیکسون چند روز بعد از کودتا از ایران اخراج شد یکی از اتهامات او برای اخراج از تهران را چنین عنوان کرد: چون اول اینکه او اعتقادی به کودتا نداشت و دوم اینکه در این زمینه به سفارت آمریکا اطلاعات داده است؛ البته سفارت آمریکا این موضوع را نقض می‌کند. وی اظهار داشت: امروز در بحث کودتا هم ما اسناد زیادی داریم و هم انگلیسی‌ها. سیروس غنی هم در کتاب خود اذعان کرده است که بعدها پس از شهریور 1320، انگلیسی‌ها به اقداماتی دست زدند که بعضا علیه خودشان بود؛ مثلا اطلاعات مربوط به چگونگی غارت نفت ایران توسط خودشان را منتشر کردند و این اطلاعات در اختیار برخی نمایندگان مجلس قرار گرفت؛ البته آنها با هدف اینکه منافعشان در جاهای دیگری تأمین شود، علیه خود فضایی ایجاد کردند. نکته دیگر این است که در شهریور 1320، انگلیسی‌ها اطلاعیه‌های مختلفی صادر کردند و در آنها رسما کودتا را برعهده گرفتند و این هم از جمله مواردی است که عرض کردم. وی در پایان گفت: در جامعه امروز ما مطرح می‌شود که رضاخان به خاطر داشتن قابلیت‌هایی توجه بعضی کانون‌های قدرت و حتی انگلیسی‌ها را به طرف خود جلب کرد. این موضوع به نظر من خلاف واقع است و اسناد هم ثابت می‌کند که چنین چیزی درست نیست؛ چراکه رضاخان برای یک دوره طولانی انتخاب شد نه یک دوره مقطعی کوتاه تا انگلیسی‌ها براساس توانمندی‌ها او را انتخاب کرده باشند. خود اسناد آمریکایی‌ها هم این موضوع را نشان می‌دهد. https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️رضا حجت: چپ‌ها در ایران به سمت دیکتاتوری منور آمدند سخنران بعدی همایش دکتر #رضا_حجت بود که «نگاه شوروی به روی کار آمدن #رضاخان و فروپاشی قاجار» را موضوع بحث قرار داد و گفت: در دوره‌ای که نظام جهانی به سمت صورت‌بندی جدید، مدرنیته و سیالیت می‌رفت، ما دچار غارتگری و اندیشه‌های متضاد در میانه‌های جنگ جهانی اولی و دوم شدیم. این توسعه‌خواهی، قدرت‌مداری و غارت‌محوری مدرنیته در رقابتی تنگاتنگ در دهه کودتای اسفند 1299 به نقطه جوش رسید. وی در ادامه افزود: بریتانیا با نگاه غارت‌محوری خود در آن دوره به کل جهان گسترش یافت و به گونه‌ای شد که می‌گفتند آفتاب در سرزمینش غروب نمی‌کند. در چنین شرایطی برخی کشورها مثل آلمان تازه‌به‌دوران‌رسیده خواهان سهیم شدن در این غارتگری شدند. در چنین فضایی، انگلستان دنبال محدود کردن دیگران بود و در واقع آغازگر جنگ‌های جهانی همین انگلیس بود و وقتی هر کشوری کمی سهم‌خواهی می‌کرد، انگلیس یاغی می‌شد. این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر اظهار کرد: روسیه تزاری در آن دوره از این وضعیت نافع بود که یکی از نشانه‌هایش برای ما قرارداد 1907 است و همین امر خود عاملی برای شکست مشروطه شد. ما سال‌های سال کشوری تأثیرپذیر بودیم که به خاطر نداشتن قدرت، در این مقطع هم تأثیرپذیری خود را نشان داد. وی با اشاره به شرایط ایران در جنگ جهانی اول و نبود قدرت مرکزی قدرتمند گفت: جنگ جهانی اول با همه رخدادهایش با پیروزی متحدان به پایان رسید. اولین رخداد مهم این جنگ تولد فرزند متضاد مدرنیته، کمونیسم بود که در شوروی خود را نشان داد و باعث شد شوروی از جنگ جهانی کنار کشد؛ دومین رخداد هم حضور آمریکا در جنگ جهانی بود و رخداد دیگر هم به پایان رسیدن امپراتوری‌های سنتی چون عثمانی و قاجار بود. رضا حجت در ادامه انقلاب #شوروی را محور بحث قرار داد و گفت: به واسطه انقلاب اکتبر، در شوروی جنگ داخلی رخ داده بود و بنابراین به دلیل آنکه قدرتش هنوز به تثبیت نرسیده و هنوز جماهیر هم نشده بود، توانایی اینکه در ایران انقلاب به راه اندازد نداشت. مسئله دیگر هم این بود که در شوروی آن زمان درباره دو موضوع اختلاف نظر وجود داشت: یک تفکر از ضرورت انقلاب در ایران سخن می‌گفتند؛ چون ایران دروازه شرق برای ورود کمونیسم به آنجا به‌شمار می‌آمد؛ اندیشه دوم هم ایران را در مرحله انقلاب کمونیستی نمی‌دانست و ازهمین‌رو می‌گفتند باید از شخصی به نام رضاخان حمایت کنند تا شرایط برای انقلاب کمونیستی شکل بگیرد. بالاخره موضع دوم، یعنی اینکه هنوز شوروی امکان انقلاب در ایران ندارد، در آنجا پیروز شد و از این منظر می‌بینیم چپ‌ها در ایران به سمت دیکتاتوری منور آمدند و با جمهوریت هماهنگ شدند و حتی در بحث سلطنت هم از کنار رفتن قاجارها و روی کار آمدن رضاخان حمایت کردند. متن کامل خبر روز نخست این همایش را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️مجید تفرشی: کتاب سیروس غنی منحصر به اسناد وزارت خارجه انگلستان است «کودتای ملی یا انگلیسی» پرسشی بود که دکتر #مجید_تفرشی پاسخ به آن را موضوع سخنان خود قرار داد. ایشان گفت: کودتای 1299 موضوعی حساس و جاری است و در سال‌های اخیر بر حساسیت آن افزوده شده است؛ چون هم ارزش تاریخی زیادی دارد و هم جنگ نیابتی برای این‌سو و آن‌سو است. برخی تلاش می‌کنند این رخداد را طوری جا بیندازند که ایران، رضاخان جدیدی داشته باشد، اما من متأسفم که خیلی از این بحث‌های تاریخی در چند سال اخیر منبعث از کتابی است که در ایران هم جلوی انتشارش گرفته شده و الان این کتاب ده برابر بیشتر محل رجوع و استناد قرار گرفته است. تفرشی، تاریخ‌نگار، سندپژوه و پژوهشگر مسائل معاصر، که سال‌ها در آرشیوهای بین‏المللی و به‌ویژه آرشیو ملی بریتانیا پژوهش کرده است، در ادامه به اسناد انگلستان درباره کودتا اشاره کرد و گفت: اسناد آرشیوی انگلستان درباره کودتا چند دسته است و اسناد وزارت خارجه، وزارت جنگ، پارلمان و دربار و بعد دیوان هند و کتابخانه بریتانیا، شرکت نفت ایران و انگلیس، اسناد شخصی، دانشگاه‌های نیوکاسل و... را دربرمی‌گیرد. با ملاحظه این اسناد می‌بینیم این ادعایی دروغ و بی‌پایه است که انگلستان از کودتا بی‌خبر بوده است. کتاب آقای #سیروس_غنی منحصر به اسناد وزارت خارجه این کشور است و گویا او وقت و حوصله نداشته و ضرورتی ندیده است که از اسناد مراکز دیگر هم استفاده کند. ایشان با بیان اینکه «ما اول باید شناخت دقیق از بریتانیای زمان جنگ و مسئله خاورمیانه و ایران داشته باشیم و بعد حکم کنیم که بریتانیا روحش از کودتا خبر نداشته است» درباره فضای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی زمانه کودتا گفت: وقتی راجع به کودتا صحبت می‌کنیم، باید توجه کنیم حتما لازم است ما در سه بعد داخلی، منطقه‌ای  و بین‌المللی بدان توجه کنیم. مسئله داخلی را کار ندارم که خیلی شرایط نامساعدی است؛ مثل اینکه اقتصاد ورشکسته است و روشنفکران هم نقش مثبتی در کشور نداشتند، در بحث منطقه‌ای هم مسئله نفت را داریم که خیلی برای بریتانیا مهم بوده و مسئله دیگر هم اوضاع بین‌المللی است. تفرشی افزود: نبض اقتصاد ایران در این سال‌ها دست بریتانیا بود و نفت ایران را مصرف می‌کرد. بریتانیا مدام در حال گروکشی در خلیج فارس و نفت و همه جزایر و مسائل دیگر ایران است برای اینکه ایران هویت مستقل نداشته باشد. در واقع سیاست بریتانیای قرن بیستم این بود که ایران یکی نباشد و همه شرایط علیه ایران باشد. دولت‌های آن دوره هم همه ضعیف هستند و انگلیس هم می‌خواهد دولت قوی مقتدر مورد علاقه خود را داشته باشند. وی اظهار داشت: در مسئله قزاق‌ها این نکته مهم است که روند گذار از نیروی روس به انگلیسی در سال‌های بعد از جنگ به‌سرعت رخ داد، اما یک نکته اینجا مغفول ماند و آن هم این است که ما برایمان جالب است که چرا اجازه ندادند ژاندارم‌ها کودتا کنند و دلیلش هم مشخص است که ژاندارمری نیروی مردمی و خلاف قزاق است به‌ویژه در زمان جنگ جهانی اول طبیعتا نظر منفی کمتری رویشان بود و مورد اعتماد انگلیسی‌ها هم نبودند. این تاریخ‌نگار و سندپژوه در ادامه سخنان خود این پرسش را مطرح کرد که «چرا سیدضیا آمد و چرا حذف شد؟» و به آن چنین پاسخ داد: سید ضیاءالدین طباطبائی در جریان کودتا حلقه تبلیغاتی و رسانه‌ای قوی‌‎ای داشت و می‌توانست روشنفکران و رسانه‌ها را جمع کند. وقتی رضاخان به تهران رسید، سیدضیاء با شدت زیاد دولتی‌ها را در تهران دستگیر و اموالشان را توقیف کرد و با شخص احمدشاه هم مناسبات بی‌ادبانه‌ای داشت. با وجود سیدضیاء مسئله انگلیسی بودن کودتا مبرهن بود و برچسب بدی برای کودتاچیان به‌شمار می‌آمد؛ به همین دلیل هم حذف شد. وی در بخش دیگری از سخنانش با طرح این پرسش که آیا رضاخان شخص بی‌ارزش و وابسته‌ای بود، گفت: من چنین اعتقادی ندارم؛ رضاخان واقعا قدرتمند و جنگجو بود و قابلیت‌های بسیاری داشت، اما باید توجه کرد که این مسئله از اهمیت حمایت انگلیسی‌ها از کودتا نمی‌کاهد. مجید تفرشی سخنان خود را این چنین به پایان رساند: پس این موضوع را که روح بریتانیا از کودتا خبر نداشت باید بررسی کرد و نخست باید مشخص کرد که کدام بریتانیا؟ در اسناد آمده است که آنها می‌خواستند در ایران تغییر رخ دهد و شرایط این کشور تغییر کند وگرنه بریتانیا نمی‌توانست کودتای فردی مستقل را تحمل کند و خودش رسما به ایران لشکرکشی می‌کرد. متن کامل خبر روز نخست این همایش را در لینک زیر بخوانید؛ https://b2n.ir/r99223 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir