▪️کلید واژگان وهابیت: #وهابیت #تاریخ_وهابیت #محمد_بن_عبدالوهاب #مخالفان_وهابیت #وضعیت_منطقه_نجد_قبل_وهابیت #مخالفان_معاصر_محمد_بن_عبدالوهاب #علمای_حنبلی_مخالف_وهابیت #علمای_شافعی_مخالف_وهابیت #مخالفت_وهابیت_با_فهم_سلف #تضاد_وهابیت_با_حنیفه #توحید_وهابیت #توحید_ربوبی #آثار_علما_در_رد_وهابیت #اسلام #مفهوم_عبادت #عبادت #تحریف_در_تراث_اهل_سنت 〰️〰️〰️〰️〰️〰️

🏷 🔰 موافق جلوه دادن معتقد احمد سرهندی با وهابیت در مباحث مربوط به توحید و شرک 🖐 احمد بن عبد الاحد سرهندی (1034ق) از شخصیت های مطرح شبه قاره هند محسوب می گردد که نزد احناف شبه قاره هند به امام ربانی یا مجدد الف ثانی معروف و مشهور است (1) همان طور که در تعریف دیوبندیه گذشت، سرهندی از جمله شخصیت‎هایی است که دیوبندیان او را از جمله مشایخی ياد کرده‌اند که از اندیشه او در نظام فکری آنها تأثیر گذار بوده است (2). 👌 از طرفی وهابیان به منظور دستیابی به اهدافی چون: ❶ اسلامی نشان دادن خوانش وهابیت از توحید ❷ ارائه نسخه مشابه وهابی‎گری نزد شخصیت‎های مطرح اهل سنت ❸ سنی نشان دادن خوانش وهابیت از توحید ❹ سوق دادن جریان اهل سنت اصیل به سوی خط فکری وهابیت 👈 در دنیای احناف به سراغ شخصیت های مطرح و تأثیرگذار آنها رفته و با استناد به عبارات متشابه آنها، درصدد وهابی جلوه دادن آنها از توحید شدند و برای این منظور اقدام به تألیف آثار متعددی در این خصوص کردند. ✋ احمد سرهندی (1034ق) از جمله شخصیت‎هایی مطرح در میان احناف بود که با چنین سیاستی، آثار او مورد مطالعه وهابیان قرار گرفت. 👋 شمس الدین افغانی (1420ق) بارها در کتاب جهود علماء الحنفیة فی إبطال العقیدة القبوریة کلماتی از سرهندی را تمسک می‎کند تا توحید مورد رضایت وهابیت را به اثبات برساند، و از آن در ردّ توحید مورد اعتماد احناف اصیل که در کتابش «قبوری» خوانده است مورد بهره برداری قرار دهد (3). 👋محمد معصوم خجندی (1379ق) نیز در کتاب مفتاح الجنة همین سیاست را دنبال کرد و با تقطیع عبارات سرهندی در کتاب مکتوباتش و همچنین استفاده از متشابهات کلمات سرهندی درصدد موافق جلوه دادن نگرش او با وهابیت بر آمد (4). 👋 عبدالعزيز آل عبداللطيف نیز در کتاب نواقض الإيمان القولية والعملية و با استناد به عباراتی از احمد سرهندی درصدد موافق نشان دادن نگرش او با معتقد وهابیت برآمد (5). 👌 این در حالی است که با ارجاع به محکمات کلام سرهندی در آثارش و ارجاع عبارات متشابه او به محکمات، به دست خواهد آمد که کلمات سرهندی با توحید محمد بن عبدالوهاب بیگانه و بلکه کاملا در تضاد کامل می باشد. و انشاء الله در آینده نسبت به مناسبات فکری احمد سرهندی با وهابیت بررسی بیشتری صورت خواهد گرفت. 💬 #حنفی_اصیل #احمد_سرهندی #توحید_وهابیت 📚 منابع: (1) المنزلوي، محمد مراد، ترجمة أحوال الإمام الرباني أحمد الفاروقي السرهندي، ص527. (2) نانوتوی، محمد طیب، علماء دیوبند عقیدة ومنهجا، ص69. (3) ر.کــ: افغانی، شمس الدین، جهود علماء الحنفیة في إبطال العقیدة القبوریة، ج1، 131؛ ج1، ص154؛ ج1، ص380؛ ج1، ص452؛ ج3، ص1565-1567. (4) ر.کــ: خجندی معصومی، محمد سلطان، مفتاح الجنة لا إله إلا الله، ص72-74. (5) آل عبداللطیف، عبدالعزیز، نواقض الإيمان القولية والعملية، ص291. 💠 @Jarayan_Shenasi

🏷 🔰 تضاد نگرش احمد سرهندی با وهابیت در تفسیر توحید ربوبی ✋ یکی از ادّعاهایی که شمس الدین افغانی در کتاب جهود علماء الحنیفة در صدد اثبات آن است، هم سو جلوه دادن خوانش توحید احمد سرهندی با توحید وهابیت است. این در حالی است که خوانش احمد سرهندی از توحید کاملا در تضاد با وهابیت است. در این بخش دیدگآه شمس الدین افغانی با احمد سرهندی در تفسیر توحید ربوبی مورد مقایسه قرار می‎گیرد تا تضاد دیدگاه احمد سرهندی با وهابیت در مسئله توحید نمایان شود. 🖐 شمس الدین افغانی بر اساس خوانش وهابیت، چنین تعریفی از توحید ربوبی ارائه کرده است: «توحيد الربوبية هو الاعتقاد بأن الله هو وحده الخالق الرازق والمدبر والنافع والضار والمجير والمحيي والمميت»⁽¹⁾. بر اساس این تفسیر از توحید ربوبی افعالی همچون خالقیت، رازقیت، مدبریت، نافع و ضار بودن، مجیر بودن، احیاء و اماته، تنها به خدای متعال منسوب می‎گردد و انتساب هر یک از این افعال به غیر خدا منجر به نقض توحید ربوبی می‎گردد. 👋 از طرفی دیگر اگرچه شاهدیم احمد سرهندی در آثارش بخش مجزایی را برای تبیین توحید ربوبی اختصاص نداده است، اما در آثارش به دو نکته اساسی را که در تعریف توحید ربوبی دخالت دارد را مورد توجه قرار داده است: ❶ انحصار نداشتن جنس ربوبیت در افعالی خاص ✍️ سرهندی در یکی از مکتوبات خود نقل می کند که ابوحنیفه در خصوص مسئله قضا و قدر، از امام صادق علیه السلام سؤال کرد: «یابن رسول الله هل فوّض الله تعالی الأمر إلی العباد؟ فقال: الله تعالی أجل من أن يفوّض الربوبية إلى العباد»⁽²⁾. استناد سرهندی به این روایت حاکی از آن است که او معنای ربوبیت را منحصر به افعال خاصی نمی‎داند که شمس الدین افغانی و دیگر وهابی‎ها آن را پذیرفته‎اند، بلکه ربوبیت قابل صدق بر افعال بشر نیز می‎باشد. از این رو می‎توان گفت سرهندی جنس فعل ربوبی را عام‎تر از تعریف وهابی‎ها در نظر گرفته است. ❷ صدور افعال به نحو استقلال ✍️ اختلاف اساسی بین سرهندی و افغانی و دیگر وهابی‎ها را می‎توان در اتخاذ فصلی بر جنس تعریف جویا شد. به عبارت دیگر از نظر سرهندی صرفا جنس افعال به تنهایی نمی‎تواند بیانگر معنای ربوبیت باشد، بلکه زمانی فعل ربوبی محسوب می‎شود که مستقلا صورت گرفته باشد. در روایتی که سرهندی از امام صادق علیه السلام نقل کرده است، زمانی افعال عادی بشر در تعریف ربوبیت قرار می گیرد که اعتقاد بر آن باشد که قدرت انجام افعال بر او تفویض شده که در نتیجه در انجام آن مختار مستقل باشد. 👏 سرهندی در یکی دیگر از مکتوبات خود، دو مرتبه برای وجود بیان می‎‎دارد: یکی وجود وجوب و استغنای ذاتی است که مختص به مرتبه الوهیت، ربوبیت و خالقیت می‎داند. دیگری وجود امکان ذاتی و افتقار ذاتی است که مربوط به مرتبه عبودیت و مخلوقیت دانسته است: «فالوجوب الذاتي والاستغناء الذاتي مختصة بمرتبة الجمع والألوهية والإمكان الذاتي والافتقار الذاتي مختصة بمرتبة الكون والفساد والمرتبة الأولى مرتبة الربوبية والخالقية والمرتبة الثانية مرتبة العبودية والمخلوقية»⁽³⁾. در این عبارت، سرهندی مرتبه ربوبیت را با وجوب وجود و استغناء ذاتی همراه دانسته است، از این رو در نگاه او زمانی فعل، ربوبی محسوب می‎گردد که فاعل آن دارای وجوب وجود و استغناء باشد. به عبارتی دیگر در انجام افعالش مستقل دیده شود. بر اساس این قید عمومیت جنس برداشته می‎شود، و دیگر افعالی هرچند به ظاهر ماورایی جلوه کند مثل خلق، رزق، احیاء و اماته و ... اگر به صورت غیر مستقل لحاظ شده باشد از تعریف ربوبیت خارج می‎گردد. 💬 #وهابیت #احمد_سرهندی #توحید_وهابیت #توحید_ربوبی 📚 منابع: (1) افغانی، شمس الدین، جهود علماء الحنفیة في إبطال عقیدة القبوریة، ج1، ص115. (2) سرهندی، احمد، مکتوبات امام ربانی، ج1، ص395. (3) همان، ج1، ص429. 💠 @Jarayan_Shenasi