✅روایتی از شرقشناسی و نقش آن در سیاستهای استعماری✅
با پایان جنگ جهانی اول استعمار غربی فروپاشی امپراتوری عثمانی و تجزیهی سرزمینهای اسلامی را رقم زد. شکلگیری کشورهای نوین عربی بر پایهی قبایل عربی و خاندانهای نزدیک به استعمار انگلیس و فرانسه انجام شد. ماجرای شکلگیری این مرزهای سیاسی در روایتهای رسانهای نیز نقل و روایت شده است. مشهورترین شخصیت برساخته برای مخاطب ایرانی لورنس عربی هست که مامور ارشد انگلیس در عربستان بوده است. خانم گرترود بل اما اخیرا با دو اثر رسانهای یکی فیلم سینمایی و دیگری مستند به قاب تصویر راه یافته است.
در این دو اثر تصویری ضمن روایت جذاب حضور این زن در سیاست و شکلگیری کشور عراق سیاستهای استعماری و شرقشناسی نیز مورد نقد، بررسی و روایت قرار میگیرد.
فیلم «ملکهی صحرا» ساختهی هالیوود و مستند«نامههایی از بغداد» روایتی از شکلگیری خاورمیانهی جدید در ابتدای قرن بیستم را به خواننده منتقل میکند.
در این بخش تحلیلی از فیلم ملکهی صحرا را با هم مرور میکنیم.
#شرقشناسی
#استعمار_شناسی
🆔 @m_rasad
✅فیلم ملکهی صحرا به معنای واقعی کلمه به زندگی و تاثیرات شرقشناسان میپردازد و بار دیگر شرق را به مثابه یک ابژه و شی مورد مطالعه قرار میدهد.
از ابتدا تا انتهای فیلم گزارههای شرقشناسی و راهبردهای آنان برای اداره سرزمینهای مستعمره تکرار میشود. آن گونه که تاکید بر « یکپارچگی» شرق و همچنین فرهنگ و مردمان آنها به تواتر در فیلم تکرار شده است و مردم مسلمان به صورتی کاملا استاندارد به تصویر کشیده شدهاند که کنترل آنها از ایده و راهبری واحد پیروی میکند.
فیلم ملکهی صحرا انسان شرقی مسلمان را به گونهای ترحمبرانگیز به تصویر میکشاند که به تعبیر گرترود بل نیازمند کمک غربی برای رسیدن به « آزادی» و « کرامت» است و راهی به جز این نیز پیش روی او وجود ندارد.
✅ به نظر میرسد ملکهی صحرا در پی پاسخ به این سوال اساسی است که راهبرد ایالات متحده برای ایجاد نظمهای سیاسی جدید در مناطق عربی و اسلامی چه باید باشد و چگونه کنترل بر این مناطق امکانپذیر خواهد شد. یا در پرسشی اساسیتر چه نوع و مدلی از حکومت و نظم سیاسی منافع راهبردی عرب را تامین میکند.
ملکهی صحرا در پی پاسخ به همین پرسش اساسی است هر چند داستان آن به صد سال قبل باز میگردد اما راهبردهایی برای وضعیت امروزی منطقه غرب آسیا دارد.
✅گرترود بل در این فیلم با شناختی که از فرهنگ و نظام روابط قبیلهای و عشیرهای اعراب به دست آورده است نهایتا این راهبرد اساسی را ارائه میکند که برای ادامه استیلا و سیادت بریتانیا بر این مناطق باید آنها را به شیوهی خوشان « درک» کرد و « آزادی» و « کرامت» مردم این منطقه راهی متفاوت از شیوههای « دموکراسی» دارد.
بنا بر این راهبرد غرب باید با تاکید بر « عصبیت قومی» آنها باشد.در این صورت کشورهای متعدد عربی از دل یک امپراتوری بزرگ اسلامی بیرون خواهد آمد که کنترل آن به مراتب سادهتر از اعلام منازعه با یک کشور بزرگ عربی یا اسلامی هست.
هر چند گرترود بل بر یکپارچگی فهم شرق تاکید میکند اما راهبرد کنترل او بر مناطق غرب آسیا تشکیل کشورهای متعدد است. از همین رو تنها از یک خاندان یعنی خاندان هاشمی و توسط دو برادر دو کشور عراق و اردن ایجاد و تاسیس میشوند.
از سوی دیگر با مطالعهی ضعف و قدرت قبایل آینده حکومت در منطقهای دیگر تعیین میگردد و به نتیجه میرسند که تنها « آلسعود» ظرفیت حکومت در شبهجزیره عربستان را دارد.
✅چرایی ساخت چنین فیلمی در سال ۲۰۱۵م را باید در تجارب اخیر آمریکا در غرب آسیا و بازنگری در برخی از سیاستهای جمهوریخواهان و سیاستمداران جنگطلب پیشینی باید دانست.
حمله به افغانستان و عراق در سالهای نخستین قرن بیست و یکم از سوی آمریکا و شکست در اعمال راهبرد حضور در این کشورها بازخوانی روندها و شناخت مردم این سرزمین را برای سیاستمداران و اتاقهای فکر وابسته به سیاست ضروری ساخت.
شرقشناسی هالیوود، مجید سلیمانی ساسانی، صفحات ۱۷۷ الی ۱۷۹
#شرقشناسی
#استعمار_شناسی
🆔 @m_rasad
بسیار سفر باید تا پخته شود خامی (۱)
سفرنامه راهی برای تبادل فرهنگی بین ملتها
یکی از مهمترین راههای تبادل آگاهانه در امور فرهنگی نوشتن و خواندن سفرنامه است. متن سفرنامه بیشتر در میان نخبگان فرهنگی کشورها و ملتها رواج دارد جذابیت بسیاری میتواند داشته باشد. این گونهی ادبی و علمی در تاریخ معاصر ایران و جهان رواج بسیاری داشته و دارد. مطالعهی سفرنامه یکی از دلمشغولیهای علاقهمندان به فرهنگ ملل مختلف است.
وحید یامینپور نویسنده و از اهالی فرهنگ کشور مردادماه سال ۱۳۹۵ به ژاپن رفته است. او با قلم خوب خود این ماجرا را روایت کرده است. این سفر به همراه برخی از چهرههای هنری و فرهنگی به منظور حضور در مراسم یادبود انفجار اتمی هیروشیما بوده است. برخی از جنبههای فرهنگی روایت این سفر در ادامه میآيد. فرهنگی که نشانههای آشکاری از استعمار غربی در آن دیده میشود.
اولین شیرینکاری یامینپور توصیف دلنشین گروه همراهان یعنی پرویزپرستویی، حبیب احمدزاده، محسن یزدی مستندساز، مازیار میری، علی اکبر سیاح طاهری، دکتر فضلاله موسوی استاد دانشگاه و چند نفر جانباز است. تقابل فرهنگی ژاپن غربزده با اسلام و عرفان شرقی در روایت او بخش قابل توجهی از توصیفات فرهنگی وی است. آن جا که به پذیرفتن نظم ریاضی غربی آنها را متهم میکند. رفتارهای عجولانهی ژاپنیها را به صورت جدی نقد کرده و آن را مسخره مینامد. در پیادهشدن از هواپیما، در سوار شدن مترو و در برنامهی اصلی که یادبود هیروشیما باشد این نقد او خود را نشان میدهد.
یامینپور میگوید غرور ملی مردان ساموراییها را خیلی نمی توان در ژاپن امروز دید اما از این که زبان ژاپنی در فرودگاه بینالمللی اوساکا تنها زبان رسمی هست به صورت تلویحی ستایش مینماید. جالبتر آن که اثری از زبان انگلیسی در تابلوها و اطلاعرسانی دیده نمیشود و سختتر آن که خود ژاپنیها هم با زبان انگلیسی آشنایی چندانی ندارند.
#استعمارفرهنگی
#غربزدگی
#استعمارشناسی
@m_rasad
بسیار سفر باید تا پخته شود خامی (۲)
توصیف مراسم یادبود هیروشیما بخش مهم دیگر این سفرنامه هست. در این بخش ژاپنیها با اعتراف به خشونت خود در جنگ از گریزناپذیری بمباران هستهای توسط آمریکا سخن میگویند که در یک کلام میشود روایت آمریکا از ماجرا. در نهایت نیز یک بازمانده از روایت لحظهی انفجار میگوید.
آشنایی نویسنده با دو جوان همفکر و دانشجو در توکیو بخش مهمی از تجربهی او میشود. او با این دو جوان به لایههای زیرین جامعه ژاپنی سرک میکشد و تجربیات خود را برای خوانندهی ایرانی نقل میکند. در ابتدای فصل « توکیو قلیان ندارد» نویسنده به ماجرای حضور خود در معبد نینجا مینویسد. پس از آن توصیف تفریح و سرگرمی در میان مردمان تلاشگر و پرکار ژاپنی و غربزدگی فرهنگی بخش مهم این روایت است. او در این زمینه روایتی از ماساژ و اختلاط صمیمانهی زنان و دختران برای مردان میگوید. از این که روسپیگری در ژاپن قانونا ممنوع است اما این فعالیتها خود میتواند بستری برای ارتباطات مخفیانه باشد تا قانون نیز دست و پاگیر نباشد. البته یامینپور به زیبایی ثمرهی این نوع زندگی غربی را قربانی شدن عشق حقیقی میداند. در پایان این بخش روایتی نیز پوشش عجیب و غریب بخش قابل توجهی از جوانان میآورد. این که رنگهای غیرطبیعی مو همچون بنفش، طلایی، قرمز شرابی و خردلی رواج دارد و عمل زیبایی چشم و پلک و البته برخی اعضای دیگر نیز در میان جوانان دیده میشود.
یامینپور در پایان روایت خود از جهانیشدن فرهنگ یا غربیشدن جهان گلایه میکند و از ندیدن لوطیهای تهران به همان اندازهی آب رفتن ساموراییها ابراز ناراحتی میکند.
#استعمارفرهنگی
#غربزدگی
#استعمارشناسی
@m_rasad
________________________
❇️همایش تجربه نگاری و تولید دانش انقلاب اسلامی
✅به همراه رونمایی از مجموعه کتب 10 جلدی تجربه نگاری حلقه های میانی موفق
🔘سخنرانان:
🔰حجت الاسلام و المسلمین خسرو پناه: دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
🔰سردار محمدعلی جعفری: مسئول قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیه الله الاعظم (عج)
🔰سید احمد عبودتیان: مدیرعامل بنیاد فرهنگی خاتم الاوصیا(عج)
⏱زمان: سه شنبه دوم اسفند ماه ۱۴۰۱
ازساعت ۱۴ الی ۱۸
🔹مکان: میدان فلسطین، سالن همایش کوثر واقع در مسجد امام صادق (ع)
________________________
#حلقه_میانی
#تجربه_نگاری
#تولید_دانش
#رونمایی_کتاب
#امتداد
#الگو
@mtedad_org
________________________
جزوه تحولی بزرگ در مقیاس جهانی.pdf
2.29M
⁉️ جزوه "تحولی بزرگ در مقیاس جهانی"
🔹 ضرورت آمادگی جریان فکری انقلاب اسلامی برای نقشآفرینی فعال در هندسهی جدید جهانی
👤 آیتالله میرباقری
#جزوه
#تحولی_بزرگ_در_مقیاس_جهانی
📚منبع: رسانه تخصصی گرا
🆔 @geraa_ir
🆔 @m_rasad
آخرین انقلاب بزرگ، رحیمپور ازغدی.mp3
6.57M
🎙 #بشنوید | آخرین انقلاب بزرگ
🔹 ۵ کشوری که تحت کنترل صددرصد بودند، هر ۵ تا از کنترل غرب خارج شده و وارد اردوگاه انقلاب اسلامی شدند.
🔹 دوتا پایگاه اصلی داشتند، ایران و اسرائیل. انقلاب هردو را دارد از غرب میگیرد.
🔹 اسرائیل یک رژیم نیست، بلکه سمبل کل غرب در جهان اسلام است. اگر رژیم صهیونیستی سقوط کند، فروپاشی کل تمدن غرب در جهان اسلام شکل میگیرد.
👤 حسن رحیمپور ازغدی
#آخرین_انقلاب_بزرگ
#مرکز_رصد_و_مطالعات_فرهنگی_و_اجتماعی
🆔 @m_rasad
ایمان، رحیمپور ازغدی.mp3
5.75M
🎙 #بشنوید | قدرت بزرگ ایمان
🔹 به اعتراف معاون رئیس جمهور آمریکا؛ ۴ قدرت ژئوپولیتیک سرنوشت سیاسی جهان را تعیین میکنند. آمریکا، روسیه، چین و ایران. مرکز انرژی و ایدئولوژی در دنیا، خاورمیانه است. در خاورمیانه نیز قدرت اصلی ایران و انقلاب اسلامی است.
🔹 یک فردی که به کارش ایمان دارد، برابر است با هزار آدمی که فقط به دنبال منافع خودشان هستند. در انقلاب ایران دیدیم که ایمان از هیچ، همه چیز میسازد.
👤 حسن رحیمپور ازغدی
#قدرت_بزرگ_ایمان
#مرکز_رصد_و_مطالعات_فرهنگی_و_اجتماعی
🆔 @m_rasad
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢 کلمه به کلمه مثل یک لوح آسمانی
👈 حضرت آیتالله خامنهای (مدّظلّهالعالی) دربارهی پیام امام خمینی (رضواناللهعلیه) دربارهی حوزه و روحانیت معروف به «منشور روحانیت»
🔹 «انسان باید این پیام را مثل یک لوح آسمانی مکرّر بخوانید و روی کلمه کلمهی آن تأمّل کند و التذاذ روحی و معنوی ببرد.
🔺 اینها فیوضات معنوی پروردگار بر قلب امام عزیز ما است.»
🗓 سوّم اسفند سالروز صدور «منشور روحانیت» دربارهی حوزه و روحانیت در سال ۱۳۶۷
#امام_خمینی
#منشور_روحانیت
📌 #مرکز_رصد_و_مطالعات_فرهنگی_و_اجتماعی
🆔 @m_rasad
منشور روحانیت حضرت امام خمینی(رحمه_الله_علیه).pdf
8.69M
🔰 پیام (منشور روحانیت) به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات
🗓 سوّم اسفند سالروز صدور «منشور روحانیت» دربارهی حوزه و روحانیت در سال ۱۳۶۷
#امام_خمینی
#منشور_روحانیت
📌 #مرکز_رصد_و_مطالعات_فرهنگی_و_اجتماعی
🆔 @m_rasad
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 بازنشر به مناسبت کودتای انگلیسی رضاخان در #سوم_اسفند
🔸️چرا رضاخان بیست سال میتواند شاه بماند اما امیرکبیر را سه سال هم تحمل نکردند و او را به شهادت رساندند؟
🔸جان لاک که در غرب به پدر آزادی مشهور است، در کتابش درباره آزادی انسانها چه می گوید؟
🔸چگونه ممکن است که کسانی که بدترین رفتارهای استبدادی و غیرانسانی را دارند، علم آزادی را به دست می گیرند و شعار تجدد و زندگی می دهند؟!
#استبداد_رضاخانی
#کودتای_رضاخانی
#سوم_اسفند
📚منبع:
🆔 @saeedjalily
📌مرکز_رصد_و_مطالعات_فرهنگی_و_اجتماعی
🆔 @m_rasad
ریشهها و زمینههای فکری اصلاحات ارضی(۲)
به چند دلیل محمدرضا شاه با توصیه و پیگیری آمریکا سیاست اصلاحات ارضی را در ایران پیاده سازی و پیگیری کرد. سه دلیل برای این اقدام برشمردهاند. اولا ممانعت از بروز انقلابهای چپ در کشورهای تحت نفوذ آمریکا، دوم خرد کردن قدرت سیاسی و اقتصادی زمینداران بزرگ که گرایش مذهبی و سیاسی متفاوت و مخالف با پهلوی نیز داشتند و در نهایت نابودی اقتصاد کشاورزی و وابستهشدن کشور به آمریکا و کشورهای توسعهیافتهی کشاورزی
فارغ از این دلایل که برای بسیاری از سیاستمداران، مدیران و مردم آن روزگار و حتی امروز نیز قابل لمس و درک نیست. امروزه ما حتی پس از سالیان دراز از مشکل کشاورزی بومی در ایران رنج میبریم. در این بخش با مروری بر خاطرات مدیر اجرایی این پروژه با ابعاد دیگری از این ماجرا آشنا خواهیم شد. عباس سالور از سویی خود را تنها مدیری اجرایی میداند که طبق قانونی عمل کرده است و به دفاع از اجرای مرحلهی اول طرح میپردازد. از سوی دیگر از ابعاد و نتایج این طرح و ارتباط آن با سیاستهای استعماری ابراز بیاطلاعی میکند. نکتهی جالب دیگر آن که عباس سالور با سادگی خاصی خود را مبری از غصب اموال مردم میداند
به نظر من اصلاحات ارضی در ایران موضوعی اجتناب ناپذیر بود. با اشغال ایران در میان جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۰ه.ش و تاسیس حزب توده فکر تقسیم زمین در روستاهای ایران توسط اندیشههای کمونیستی شوروی ریشه دوانیده بود. البته در ایران ما فئودال نداریم زیرا فئودال باید برای خود قشون و نیروی نظامی داشته باشد که ما در کشورمان چنین چیزی نداشتیم. اما مالک و زمیندار داشتیم.( ص ۱۹)
در ماجرای پیشهوری در آذربایجان یکی از کارهای او الغای مالکیت بود. مالکین هم یک عده تسلیم شدند و یک عده از روستای خود فرار کردند. این مشکل هم بیشتر در آذربایجان و زنجان بود. این اتفاق برای بار دوم در ایران موجی از اندیشهی الغای مالکیت را ترویج کرد. مرحلهی سوم در دولت مصدق بود که صحبت از لغو عوارض مالکین بود. یعنی در بعضی از دهات مالکین از هر خانوار روستایی چیزی به صورت نقدی و یا جنسی میگرفتند و روستائیان مجبور بودند در طور سال مقداری روغن، برنج، مرغ، پول یا هیزم و بیگاری به مالکین بدهند و در بعضی از مناطق که ارباب میخواست ساختمان بسازد زارعین بایستی علاوه بر پرداخت اقلام فوق بدون دریافت حقوق به عنوان کارگر بیگاری بدهند. در زمان مصدق این عوارض ملغی شد و به طور کلی از بین رفت.( ص ۲۱)
#اصلاحاتارضی
#استعمارشناسی
#فرهنگ
نحوه اجرای اصلاحات ارضی(۳)
مرحلهی اول اصلاحات ارضی این بود که هر مالک میتوانست یک ده داشته باشد. یعنی ۶ دانگ فقط یک ده را مالک باشد و اگر در چند ده املاک داشت مجموع آنها بیشتر از ۶ دانگ نباشد. ابتدا دولت قرار بود که از طریق وزارت کشاورزی ملک را از مالک بخرد و سپس آن را به زارع واگذار میکرد. ابتدا قرار شد مالکین پول خود را در اقساط ده ساله دریافت کنند ولی بعد این مدت ۱۵ ساله شد. یعنی مالکین پس از فروش املاک خود سر سال به بانک کشاورزی مراجعه میکردند و قسمتی از اقساط خود را دریافت مینمودند. بانک کشاورزی با اعتباری که در اختیارش قرار گرفته بود تعهد کرده بود طلب مالکین را بپردازد. زارعین هم قرار شد پس از خرید زمین بدهی خود را ۱۵ ساله به بانک کشاورزی پرداخت کنند. مالکین و زارعین هر دو با بانک طرف بودند. ( ص ۳۲)
بر طبق قانونی زمین به زارعی که عضویت شرکت تعاونی را قبول کرده بود تعلق میگرفت. قبل از تقسیم اراضی مامورین بانک کشاورزی به مناطق روستایی میرفتند و شرکت تعاونی تشکیل میدادند. زارعین پس از عضویت در آن سهیم میشدند و بعد از سوی سازمان اصلاحات ارضی به آنها زمین داده می شد. بقیهی زمینهای بایر و موات به دولت تعلق گرفت. علاوه بر این تسهیلات کشاورزی را شرکتهای تعاونی موظف بودند انجام دهند. تهیه و فروش بذر، تراکتور، وسائل سنتی، پارچه، قند و شکر، نفت و سوخت و همچنین مایحتاج زارعین را فراهم کنند.( ص ۳۵)
#اصلاحاتارضی
#استعمارشناسی
#فرهنگ
اصلاحات ارضی (۴)
قیمتگذاری زمین
هیاتی مامور این کار بود. نمایندهای از سازمان اصلاحات ارضی، نمایندهای از بانک کشاورزی و نمایندهای از سوی رئیس کشاورزی منطقه به روستاها میرفتند و پس از بررسی زمین و آب و عایدات هر ملک و در نظر گرفتن جوانب آن ضریبی معین میکردند که از ۱۰۰ کمتر نباشد. به این ترتیب مالیاتی که مالک پرداخت میکرد در عدد ۱۰ ضرب میشد و قیمت ملک به دست آمد. به عبارت دیگر معمولا ۱۰ برابر عایدات یک سال هر ملک قیمت آن ملک محسوب میشد. قیمت زمین در آن زمان و حتی قبل از اصلاحات ارضی به همین منوال قیمتگذاری میشد. ولی چون مالیاتی که مالک پرداخت میکرد در آن زمان چندان حقیقی نبود بنا بر این هیات مزبور مسئول رسیدگی به این موضوع بود و ضریب معین میکرد.براساس آن چه تا پایان مرحلهی اول اصلاحات ارضی بررسی شد ضرایب از ۱۷۰ تجاوز نکرد.( به عبارتی میشود ۱۷ برابر کشت یک سال یک زمین) (ص ۳۳)
تصمیم مالکان
مالکان به موجب قانون مجبور بودند املاک خود را به دولت بفروشند. دولت نیز برای تشویق آنها اعلام کرده بود که سهام کارخانجات را بخرند و از این طریق وارد بخشهای صنعتی شوند. مالکینی که حاضر نبودند املاک خود را بفروشند دولت هیچگاه از حربهی خشونت استفاده نمیکرد.زیرا ما اصلا ما مالک طرف نمیشدیم. در چنین مواردی دادستان از طرف مالک اسناد مربوط به زمینهای تقسیم شده را امضا میکرد. بعدا دادستان این اختیار را به مامورین سازمان اصلاحات ارضی داد که از طرف مالک امضا کنند.( ص ۳۶)
در اراک مالکین مقاومت کردند و اظهارنامهها را امضا نمیکردند اگر هم امضا میکردند مینوشتند به حکم اجبار این کار را کردم.در آذربایجان این کار سریع و خوب پیش رفت. در شاهیندژ، میاندوآب، ابهر و بویراحمد استان فارس نیز گروههایی مخالفت کردند. (ص ۴۲)
#اصلاحاتارضی
#استعمارشناسی
#فرهنگ
اصلاحات ارضی ( بخش پایانی)
در مرحلهی اول قسمت اعظم اصلاحات ارضی را که میبایست با کمال قدرت انجام شود ما هم با نهایت قدرت به پایان رساندیم. یعنی آن سد مالکیتهای بزرگ شکسته شد و از بین رفت. مراحل بعدی بایستی ملایمتر پیش میرفت. ما کارهای مرحلهی دوم را مطالعه کرده بودیم و اشکالات عمده آن را روی کاغذ آوردیم و پیشبینی کرده بودیم این کارها باید انجام گیرد ولی در عمل بسیاری از برنامهها اجرا نشد. در مرحله نخست ما با مالکیتهای عمده مواجه بودیم که متعلق به تعداد ملاکین محدودی بود ولی در مرحلهی دوم و سوم افراد بیشتری مشمول تقسیم اراضی میشدند. بسیاری از آنها افراد ضعیفی بودند و از همین طریق امرار معاش میکردند و ادامهی اصلاحات ارضی و تقسیم اراضی از این پس کار مشکلی بود... ( ص ۵۱)
#اصلاحاتارضی
#استعمارشناسی
#فرهنگ
معرفی تشیع در سفرنامههای اروپایی در دوران صفوی
سفرنامههای اروپاییان در چند قرن اخیر نقش مهمی در معرفی سرزمین و مردمان مسلمان داشته است. افراد گوناگونی اعم از مبلغان مسیحیت، تجار، ماموران سیاسی، دریانوردان و نظامیان به منظور مطالعه و بررسی وضعیت سرزمین و مردم به سفر در میان کشورها میپرداختند.
در پی این سفرها جهانگردان در متونی به نام سفرنامه به معرفی و توضیح مردم و سرزمین مسلمانان میپرداختند. این رخداد تا به امروز نیز ادامه داشته و دارد. یک نمونهي معاصر آن انتشار کتابهای خاطرات سفرای غربی در کشورهای اسلامی پس از پایان دوران ماموریت خود است. نمونهی دیگر سفرنامههای برخی غربیان از پیادهروی اربعین هست.
در سفرنامههای مختلف مطالبی دربارهی شیعیان، اعتقادات و آداب و رسوم آنها و دیگر امور مربوط به تشیع وجود دارد.
مطلبی که در بخش اصول عقاید توجه سـیاحان اروپایی و نویسندگان سفرنامهها را به خود جلب کرده، موضوع امامت و اختلاف نظـر شـیعیان و اهلسنت در این باره است. اگر چه سفرنامهنویسان در شرح کلیـات اعتقـاد شـیعیان در امامـت کمتر اشتباه کردهاند، ولی در جزئیات،خطاهاي بسیار داشتهاند، چنـانکـه در شـمارش ائمـه و ترتیب امامت ایشان یا تاریخ زندگانیشان موارد نادرستی را ثبت نمودهاند. موضوع مهدویت نیـز اغلب مورد توجه بوده و بر عقیده شیعیان بر اقامه عدل و داد توسط امام دوازدهـم تأکیـد شـده است. در برخی از آنها آثار ظهور مهدی با علامات و نشانههای قیامت در همآمیخته و خلط شده است.
موضوع زیارت و توجه شیعیان به این مقوله در بیشتر سفرنامهها آمده و به همـین مناسـبت از مشاهد مشرفه و قبور امامان وامامزادگان یاد شده است.گاه مشاهدات عینی سیاحان از این مکانها که مشتمل بر تشریح ساختمان و معماري آرامگاه و تزئینات و جزئیات آن میباشد، ذکـر شـده است.
همچنین برگزاري مراسم روز عاشورا و سوگواري بـراي امـام حسـینو شـهداي کـربلا از موضوعات پر رنگ در سفرنامههاست که اظهار نظرات مختلفی را نیز به همراه داشته است.
انتقال این اطلاعات در کیفیت شناخت و آگاهی اروپاییان و نویسندگان بعدي آنهـا تأثیر داشته و از این رو توجه به نقاط ضعف و قوت این آثار، مهم است. اگر چه ذکـرمشـاهدات عینی از سوي سفرنامهنویسان از نقاط قوت کار آنها میتواند باشد، ولی گـاه برداشـتهـاي غیـر واقع آنها ذهن خواننده را از واقعیت منحرف میسازد. همچنین تکیه بر منابع شفاهی غیر معتبر و تعمیم قضایا از اشکالات دیگر کار سفرنامهنویسان شمرده میشود.
سهم سفرنامههای اروپایی در معرفی تشیع ایرانیان در غرب
حسن حسینزاده شانهچی، تاریخ در آیینه پژوهش، سال هفتم، شماره دوم، تابستان ۱۳۸۹
#شرقشناسی
#سفرنامه
#استعمار
13950518_0133947.jpg
6.42M
🖼 #اینفوگرافی | بیش از ۲۰۰سال تهاجم فرهنگی
🏷 نسخه باکیفیت و قابل چاپ
📡فرهنگ و کار فرهنگی
🆔 eitaa.com/Q_Farhangi
🖼 #اینفوگرافی | بیش از ۲۰۰سال تهاجم فرهنگی
«تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، قتل عام فرهنگی، ناتوی فرهنگی و ...» بخشی از کلیدواژههایی هستند که رهبر انقلاب برای تبیین جزئیات و ظرافتهای تهاجم فرهنگی دشمن تاکنون بهکار بردهاند. یکی از رویکردهای ایشان در پرداختن به موضوع تهاجم فرهنگی، بررسی روند تاریخی این هجوم بیرحمانه در ۲۰۰ سال اخیر بوده است. در این اینفوگرافیک آراء و نظرات رهبر انقلاب در این باره مرور شده است.
📡قرارگاه فرهنگی
🏷 فرهنگ و کار فرهنگی در کلام امام خامنهای
🆔 eitaa.com/Q_Farhangi
❇️ الگوهای عدالتطلبی در ایران معاصر| بخش اول.
✅ جریانها در بستر تاریخی و منطق موقعیت اجتماعی کانونهایی را مورد توجه قرار دادهاند که در بسیاری از موارد منجر به بروز گفتمانهای چالش زا و آشفتگیهای زبانشناختی در جوامع شدهاست. یکی از این کانونها بحث عدالت است که همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد و مفاهیم و مصادیق آن بهروشنی مشخص نیست، ازاینرو تعبیرها و تفسیرهای مختلفی برای آن ارائهشده و مولدان فکری جریانهای مختلف هرکدام بر اساس مکتبی که به آن تعلق دارند به تفسیر آن پرداختهاند:
1⃣ لیبرالیسم کانون اصلی را در شعار آزادی مطرح کرده و درحالیکه از حل معضل آزادی و برابری درمانده و در نظر دم از تساهل و تکثر میزند، در عمل آن را قبول نداشته و قرائتی مبتنی بر توتالیتاریسم را دنبال میکند؛ درحالیکه توماس هابز اقتدار را تجلی عدالت میدانست و مدعی بود هر کس که حاکمیت را بدست گیرد صاحب عدالت است.
🔹 رابرت نوزیک در ردیف اندیشمندان متأخر ضد عدالت توزیعی بود. کانت مدعی شد هر فردی غایت به ذات است و هیچ انسانی را نمیتوان طعمه قرار داد. جان رالز نیز در همین راستا نگاههای خود را براساس نظرهای کانت مطرح مینماید. فون هایک عدالت را ناشی از نظم خودجوش دانسته و همانند نوزیک ضد عدالت توزیعی است. وی به نظم خودجوش جامعه که تابع نیروهای طبیعی و غیرارادی است اعتقاد داشته و عدالت را مبتنی بر توافق و قراردادهایی که صرفاً جنبه منفعتطلبانه دارد مطرح میکند و البته عدالت اجتماعی را سراب می خواند.
2⃣ از نظر سوسیالیسم مفهوم عدالت در قالب عدالت توزیعی بر اساس نظریه ارسطو و بیشتر با تاکید بر موضوع اقتصاد است. این جریان به توزیع عادلانه ثروت مبتنی بر نیاز افراد و نفی مالکیت خصوصی معتقد بوده و آزادیهای انسانی را تا حدی نفی میکند. معروفترین نظریهها دراینباره مطرحشده براساس دیدگاههای کارل مارکس در جوامع حامی تفکرات سوسیالیستی رواج یافتهاست.
🔹 در ایران اندیشه مارکسیستی در آستانه انقلاب مشروطه و در پی فضای باز سیاسی ناشی از تحولات حاکم بر ایران و فراهم شدن زمینههای فکری انقلاب اکتبر روسیه وارد فعالیتهای سیاسی شد، اما واقعیت آن است که این تفکر نیز همانند لیبرالیسم در عرصه نظر و عمل به لحاظ برداشتهای ماتریالیستی پاسخی برای حل نیاز جامعه را نداده و در این راه توفیقی به دست نیاورد و بهترین شاهد این ادعا شکست سوسیالیسم در مهد پیدایش خود بعد از هفتاد سال بودهاست.
🔹 اگرچه بعد از این تحول با الهام از اندیشههای مارکسیستی و پیدایش مکتبی به نام نئومارکسیسم تلاش برای بقای این اندیشه و حل پاسخها از طریق دیگری دنبال شد، اما بهلحاظ قفل شدن در همان چارچوب نظری مارکسیسم و ماتریالیسم دیالکتیکی در عمل توفیقی بدست نیاورد.
3⃣ ناسیونالیسم نیز که با شقه شدن دولتهای ملی شکل گرفت، مانند دو جریان دیگر دارای معضلات اساسی است. شاکله اساسی ناسیونالیسم و روح تشکیلدهنده آن را میتوان در ضدیت با امپریالیسم مورد توجه قرار داد. ازاینرو مبنایی برای عدالت ندارد.
🔹 در ایران تفکر ناسیونالیستی در آستانه انقلاب مشروطه در افکار افرادی مانند آخوندزاده و آقاخان کرمانی بروز یافت. مسئله اصلی ناسیونالیسم اقدامهای استقلالخواهانه و ملیگرایانه بود که از زمان مصدق و بازرگان قوت گرفت اما هیچ مرکز ثقلی پیدا نکرد و بیشتر در همان ایدههای استقلالطلبانه و ملیگرایی باقی ماند، درعینحال دارای اختلافهای چشمگیری در تقسیمبندی خطوط خود بود. دغدغه اصلی در آن روح ملتسازی و باورهای ملی و نگاه به اسطورهسازی بود و نه عدالت.
4⃣ اسلامگرایان نگاهی متفاوت با مکاتب دیگر دارند. در این جریان نگاه به عدالت بین شق های مختلف از تفاوتی ماهوی برخوردار است. اهلسنت اشعری با اعتقاد به جبرگرایی در عمل به نفی عقل در تصور و درک از عدالت رسیده و مرجئه نیز با تفکر ایمان منهای عمل به نوعی در برابر ظلم کوتاهی میکند. شیعه با پذیرش اصل عدالت بهعنوان یکی از اصول مذهب، عقل و اختیار انسانی را بر اساس قرآن، سنت و سیره پیامبر و ائمه از طریق آموزههای دینی دنبال میکند.
✅ تفاوت مهمی که در نگاه مکتبها به موضوع وجود دارد در سخن گفتن از عدالت نیست بلکه بیشتر در روش رسیدن به عدالت است که آن را به مسئله تبدیل نموده و به تحرکبخشی در جامعه منجر شدهاست و رواج نظرهایی مانند دولت رفاه، سوسیالیسم اروپایی، دولت حداقلی و مواردی مانند آن در همین راستا قابلبررسی است. تکرار جنبش عدالتخواهان در برهههای زمانی مختلف و قیام در برابر استبداد و تلاش برای عدالتخواهی ناظر بر همین فراز و فرود اندیشی عدالتطلبی بودهاست.
♻️ ادامه دارد...
✳️ برگرفته از کتاب "الگوهای عدالتطلبی در ایران معاصر" آقای مصطفی ساوهدرودی.
❇️ علوم اجتماعی اسلامی
❇️ @Isocials
❇️ الگوهای عدالتطلبی در ایران معاصر| بخش دوم.
▪️ لیبرالیسم.
🔹 نقطه کانونی عدالت در نگاه جریان لیبرالیسم در حوزه نظر و عمل بهترتیب بر قانونگرایی و دفاع از حقوق شهروندی قرار داشته و این جریان تلاش دارد با توجه به شرایط جامعه و تحولات اثرگذار بر روند آن و اندیشه متفکران، مبتنی بر ایدئولوژی مکتب لیبرالیسم برای جذب طبقات و حاکمیت گفتمان لیبرالیستی در جامعه کنش سیاسی احزاب و گروههای سیاسی و جناحهای حاکم بر جامعه را به نفع خود ساماندهی نماید.
🔹 جریان لیبرالیسم با تکیهبر آموزههای غربی در هر سه دوره اثرگذار در تحولات ایران یعنی مشروطه نهضت نفت و انقلاب اسلامی حضور فعال داشت و تلاش محوری خود را برای جلب نظریات طبقات حامی به کار گرفت که این روند متناسب با هر دوره از فراز و فرودی خاص خود برخوردار بودهاست. توفیق لیبرالیستها در عرصه تحولات سیاسی ایران در دوران مشروطه بیشتر مربوط به حمایت حاکمیت و در درجه دوم طبقات حامی آن بوده که در مشروطه و نهضت نفت نمود یکسانی داشت.
🔹 واقعیت امر آن است که در هر دو تحول قبلاز انقلاب اسلامی ایران اصولاً ایدئولوژی این جریان جایگاهی برای طرح در فضای جامعه نداشت و با وجود تلاش رهبران فکری لیبرال اندیشه لیبرالیستی نفوذی بین آحاد ملت پیدا نکرده بود و حتی شعار جذاب قانون و قانونگرایی تنها برای قشر خاصی از طبقات تعریفشده بود و توجه به حقوق ملت تنها دستاویز این جریان برای جلب توجه طبقات حامی بود که ازاینرهگذر فقط موفق به جلب نظر بخشی از طبقات دانشجو و نیروهای آموزشی پیدا کرد.
🔹 درحالیکه قبلاز انقلاب اسلامی ایدئولوژی لیبرال در جامعه جایگاهی نداشت، این روند بعد از انقلاب اسلامی و با توجه به تغییرات حاصله در فضای بینالملل نقش محوری در دگرگونی ذهنی و رواج این اندیشه داشتهاست. ازاینرو اندیشه لیبرال را باید بیشتر در فضای بعد از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار داد تا شکل امروزی این جریان و طبقات حامی آن بهتر و بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.
🔹 بههرحال این جریان درحالیکه با تأکید بر آموزههای غربی، موضوع قانون و قانونگرایی را دنبال میکرد در آستانه انقلاب اسلامی به دلیل ضعف حاکمیت و ناتوانی در حمایت از این جریان که با رویگردانی ملت از تفکر لیبرالیستی همراه شده بود شکست در منازعه رقابت را پذیرفت. از این جریان بخشی که در ردیف لیبرالهای ملیگرا و همچنین لیبرالهای ملی مذهبی قرار داشتند، در سالهای پساز انقلاب در ایران به حضور خود ادامه دادند.
♻️ ادامه دارد...
❇️ علوم اجتماعی اسلامی
❇️ @Isocials
❇️ الگوهای عدالتطلبی در ایران معاصر| بخش سوم.
▪️ سوسیالیسم.
🔹 فلسفه وجودی ظهور اندیشه سوسیالیسم در حمایت از طبقه کارگر و دهقان، مبنای محوری شعار این جریان بوده و بر این اساس تفکر عدالتطلبی در حوزه نظر و عمل بهترتیب مبتنی بر مساوات و دفاع از حقوق کارگران و دهقانان تفسیر میشد. این هدف در نقطه کانونی الگوی سه محوری اسکینر شامل ایدئولوژی، رهبران فکری و طبقات حامیان قرار داشته و این جریان نیز تلاش کرد حاکمیت این گفتمان را مبتنی بر اندیشههای عدالتطلبی مکتب سوسیالیستی تحکیم بخشد.
🔹 مهمترین مشکل ایدئولوژی سوسیالیستی نچسب بودن مبانی فکری این جریان با اندیشههای اسلامی حاکم بر تفکر مذهبی جامعه ایران بودهاست. بیان سخن درباره ماتریالیسم و مادهگرایی بهطور معمول بهدور از فهم عامه مردم در عصر مشروطه بوده و بههمین دلیل این جریان در زمان مشروطه و حداقل تا دهه بیست تلاش خود را بهدور از بیان مبانی تئوریک در شعار جذاب مساوات و دفاع از خلق دنبال کرد که این مهم در مرامنامههای احزاب کمونیستی ایران در صدر مشروطه و بعد از آن بهطور مستقیم و غیرمستقیم آمدهاست.
🔹 جریان مذکور در فضای دهه بیست و بعد از آن به واسطه فراهم بودن شرایط نشر اندیشههای سوسیالیستی در دانشگاهها و مراکز آموزشی تلاش کرد این اندیشه را بهصورت علمی بین این طبقه از جامعه ایران رواج دهد که در همین راستا توفیقهایی نیز در جلب نظر این طبقه و گرایش آنها به سمت اندیشههای سوسیالیستی پیدا کرد و با سازماندهی برخی گروههای دانشجویی به نشر افکار و اندیشههای الحادی سوسیالیستی در عرصه تحولات ایران بهخصوص در دهه سی و چهل پرداخت.
🔹 انشقاق درونگروهی در جریان سوسیالیستی و شقه شدن این جریان تحت تاثیر تحولات حاکم بر اردوگاه سوسیالیسم در دهه چهل مهمترین ضربه به اندیشههای ناپایدار سوسیالیستی را در جامعه ایران رقم زد. در همین دوران نفوذ اندیشههای سوسیالیستی بین طبقات دانشجویی که همزمان با خیزش مجدد جریان اسلامگرایی با رهبری امامخمینی در اواسط دهه چهل و اوایل دهه پنجاه را شده بود باعث شد صحنه منازعههای فکری به نفع اسلامگرایان تغییر جهت داده و سوسیالیستها با وجود شعار عدالتطلبی در این صحنه با شکست مواجه شود.
🔹 بعد از انقلاب اسلامی نیز این جریان به همان دلایلی که در گذشته با آن مواجه بود با قرار گرفتن در تنگنای تضاد ایدئولوژیکی با مبانی نظری و عملی نظام جمهوری اسلامی ایران در صحنه منازعههای فکری با قبول شکست در دهه اول از صحنه سیاسی و اجتماعی ایران خارج و حرکت خود را در دهه دوم و سوم با الهام از تفکر سوسیالیستی اروپایی به سمت نوع جدیدی از سوسیالیسم ایرانی سازمان داد که بیشتر از طریق حضور در انتخابات و البته حوزههای فرهنگی و علمی نمود یافت.
♻️ ادامه دارد...
❇️ علوم اجتماعی اسلامی
❇️ @Isocials
✅ تجربهی استعمار و آیندهپژوهی آن ✅
فکر و اندیشهی حضور جمهوری اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان به کمک دریانوردی و به منظور بهرهبرداری از منابع و ذخایر مختلف طبیعی یکی از اندیشههای مغفول جامعه ایرانی است. بهرهبرداری از تجارب روزگار استعمار برای جمهوری اسلامی و مردم ایران فواید بسیاری می تواند داشته باشد.
رقابت استعماری در چهارصد سال اخیر در جهان تنها در میان برخی کشورها رواج داشته است. حضور ایران به منظور پیگیری حقوق خود از منابع به ودیعه نهاده شده در زمین و آسمان یکی از فعالیتهای مهمی است که بیش از پیش باید بر روی آن تامل داشت.
بر این اساس کتابی که در ادامه معرفی میشود به اهمیت این موضوع پرداخته است. امیدواریم مورد استفاده مخاطبان نیز واقع شود.
کتاب « تاریخ استعمار و اهمیت قدرت دریایی در قرون معاصر» اثر آقای محمدرضا فقیهی توسط انتشارات شرکت چاپ و نشر بازرگانی در سال ۱۴۰۱ منتشر شده است.
نویسنده دریادار دوم بازنشستهی نیروی دریایی ارش و بنیانگذار مرکز مطالعات و تحقیقات نیروی دریایی بوده است که در زمینههای ناوبری، هیدروگرافی و مدیریت اجرایی نیز سابقه و تخصص دارد. او علاوه بر این در زمینهی فرهنگ بومی مردم دریانور کرانه خلیج فارس نیز از سال ۱۳۵۰ فعالیتهایی داشته است. از وی پیش از این نه عنوان کتاب با موضوعات دریایی و تاریخ دریانوردی منتشر شده است. علاوه بر این وی سابقهی عضویت در کمیته و شوراهای گوناگونی را نیز داشته است.
نویسنده با تمرکز بر تاریخ معاصر ایران از دوره قاجار و ظرفیتهای دریانوردی ایران در شمال و جنوب به ضرورت حضور جدی ایران در دریاهای آزاد پرداخته است.. نگاه نویسنده به تاریخ اگر چه کامل و جامع نیست و نقدهای مختلفی را به آن میتوان وارد دانست اما از نظر کاربردی و مدیریتیکتاب روایت خوب و جذابی را ارائه کرده است.
نکته جدید و نوین کتاب تلاش نویسنده به منظور استفاده از تاریخ در راستای آیندهپژوهی و تبیین استفاده از ظرفیتهای مغفول است. بدین ترتیب نویسنده در بخشهای پایانی کتاب به اهمیت فضاهای جدید و قلمروهای فضا و قطب جنوبگان به منظور بهرهبرداری پرداخته است که در نوع خود قابل استفاده است.
✅ سیر محتوای کتاب ✅
نویسنده در متن خود با استفاده از تصاویر و ادبیات حماسی جذابیتهای زیادی را ایجاد کرده است. او در ابتدا با ذکر پیشرفتهای دریایی در قرون جدید شرایط ایران را در قرن نوزدهم و بیستم مورد توجه قرار میدهد. او از صفحات ۵۵ تا ۱۰۷ به خلیج فارس در صفویه میپردازد. پس از آن تا صفحه ۱۵۷به سیاستهای داخلی به منظور نوسازی در دورهی قاجار میپردازد و در نهایت ۳۱۸ به صورت فهرستوار به وقایع مهم سیاسی این دوران تا سال ۱۹۱۹م میپردازدو در اداامه از ص ۳۲۲ تا ۳۵۳ کتاب به جنگجهانی اول و شکلگیری دولتهای جدید، جنگ جهانی دوم و پیامدهای آن، استقلال کشورهای منطقه قفقاز و سقوط شوروی میپردازد. همچنین از صفحه ۳۵۴ تا ۳۷۱ به طرحهای آمریکا در زمینهی خاورمیانهی جدید و ایجاد واحدهای سیاسی جدید اشاره میکند. فصل چهارم کتاب که نوآوری و پیشنهاد این پژوهش میتواند به شمار آید با عنوان « فضاسازیها و قلمروسازیها جهت تعامل با راهبردهای استعمار نوین» در ۹۰ صفحه به ضرورت و پیشنهاد حضور ایران از سواحل مکران در آبهای آزاد، اقیانوس هند و قاره جنوبگان میپردازد. یکی از نکات قابل توجه این کتاب بحث ابعاد قاره جنوبگان و کارهای انجام شده در زمینهی استفاده از منابع این سرزمین توسط کشورهای جهان است.
#آیندهپژوهی
#تجارباستعمار
#دریانوردی
امام خمینی و استعمار انگلیس (۱)
پیشگفتار
حضور انگلیس در ایران از دوره قاجار تا انقراض سلسله پهلوی مدتی نزدیک به ۱۸۰ سال میشود. موضوعی تاریخی که ذهن و فکر مورخان را به خود مشغول کرده است. این حضور که با اهداف اقتصادی آغاز شد با مرور ایام به نفوذ و سلطه سیاسی انگلیس در ایران انجامید. اگر چه ایران مستعمره این دولت نبود. اما حالتی نیمه مستعمره داشت. با شکل گرفتن جنبش تنباکو و نهضت مشروطیت این سلطه کاهش نیافت و انگلیس در یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی ایران در قرن بیستم یعنی انقراض قاجاریه و تأسیس سلسله پهلوی نقش اول را داشت.
این سلطه در سراسر دوران پهلوی ادامه داشت با این تفاوت که پس از کودتای ۸ مرداد سال۱۳۳۲ه.ش وظیفه درجه اول انگلیس به دولت آمریکا انتقال یافته و انگلیس قدرت دوم مداخلهگر در ایران نام گرفت.
زندگی و زمانه امام
امام خمینی چهار سال پیش از نهضت مشروطیت در سال۱۲۸۱ش/۱۳۲۰ق/ ۱۹۰۲ م به دنیا آمد. دورهی نوجوانی او در خمین همزمان با حوادث و رویدادهای سیاسی مهم پس از مشروطه است. دوران استبداد صغیر محمدعلی شاه، فتح تهران، اعدام شیخ فضل الله نوری، بازگشت مستبدین به حاکمیت، ناامنی عمومی، دخالت روس و انگلیس در ایران و انعقاد قرارداد ۱۹۰۷م، اولتیماتوم سال ۱۹۱۱م روسیه و تزلزل دولتها و ضعف نفس دولتمردان، آغاز جنگ جهانی اول و تاثیرات منفی و خسارتهای آن و مبارزات مردمی در گوشه و کنار کشور در مخالفت با حضور انگلیسیها در ایران همزمان با دوران نوجوانی و جوانی امام است. پیامد جنگ جهانی اول تسلط کامل انگلیس بر ایران و بسیاری از مناطق خاورمیانه و دنیای اسلام بود که در ایران منجر به انعقاد قرارداد ۱۹۱۹م شد که با مخالفت رجال وطندوست و ملت ایران مواجه گردید و مدتی بعد کودتای ۱۹۲۱م/۱۲۹۹ه.ش با حمایت آشکار و برنامهریزی شده انگلستان به وقوع پیوست. در این مقطع امام از حدود ۲۰ سالگی وارد مرحله دوم زندگی خود شد و از خمین به اراک و قم برای ادامه تحصیل سفر کرد.
#امامخمینی
#استعمار
#انگلیس