🎥 تیزر 📘 کتاب «نظام مدیریت دانش و طبقه‌بندی علوم با رویکرد اسلامی» ⏪ نویسنده: آیت‌الله ملک‌ زاده 🛒 سفارش کتاب: ▫️ اینترنتی: https://b2n.ir/a32373 ▫️ شناسه ادمین: @ketab_menhaj ▫️ تلفن: ۰۲۵۳۷۸۳۰۱۸۳ _._._._._._._._._._._._._._._._._ ❇️ انتشارات منهاج علم: 🆔 @menhajelm 🌐 www.menhajelm.ir 💥 مباحث: پاسخگوی به سوالات و نیازهای طلبه پسا انقلاب و تربیت مجتهد تمدن ساز http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #سخنرانی ⏪ راهنمای تحصیل و موفقیت در #درس_خارج 👤 آیت الله ملک زاده ⏪ درس خارج مطلوب؛ 🔶 توصیه های عمومی؛ 🔶 تفاوت درس خارج #فقه با #اصول؛ ▪️ درس #شلوغ یا #خلوت؛ ▪️ روش #تقریر_نویسی و ... 🗓 زمان: ۱۶ دی ۹۵ 🕌 مکان: قم، موسسه میقات http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9 🔶🔶 👇👇👇 🔶🔶

✅ پاسخ به یک پرسش پر تکرار درباره برگزاری #گعده_علمی عصر پنج‌شنبه‌ها در سال جدید. ⏮ ان شاء الله گعده علمی عصر پنج‌شنبه‌ها با حضور استاد #ملک_زاده، در سال تحصیلی جدید از ۳۰ شهریور آغاز می‌گردد. 🔶 جزئیات برنامه گعده امسال متعاقباً اعلام خواهد شد. 🕌 مکان گعده کماکان بیت جناب استاد می‌باشد. 🕰 ساعت گعده دو ساعت به غروب روزهای پنج‌شنبه است که طبعاً به خاطر تغییر ساعت غروب در هفته‌های مختلف، ساعت شروع گعده نیز متغیّر خواهد بود و هر هفته در این کانال: ⏩ @mabaheth اطلاع رسانی می‌شود. 💥 ضمناً ارائه هرگونه پیشنهادی از سوی طلاب، فضلا و اساتید گرامی جهت هرچه بهتر و پربار برگزار شدن این گعده علمی، موجب کمال قدردانی و امتنان است. لطفا دیدگاه‌ها و پیشنهادهای ارزشمندتان را برای اینجانب ارسال فرمایید: ⏩ @seyyedifard http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

🔊 #اطلاعیه 🔊 ✅ درس #خارج_اصول ⏮ سال دوم از دوره سوم تدریس 🔶 مباحث الفاظ 👤 استاد ملک ‌زاده 🕌 مکان: مدرسه آیت‌الله العظمی میرزا جواد تبریزی (مدرس ۱۱۳) 🗓 زمان: صبح‌ها ساعت ۱۰ 🔶 یوم الشروع: سه شنبه، ۴ مهر ۱۴۰۲؛ ان شاء الله تعالی. http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ درس #خارج_فقه 👤 استاد #ملک_زاده ⏮ موضوع: مسائل اختلافی عام البلوی 🗓 زمان: پنجشنبه‌ها، دو ساعت به غروب 🕌 مکان: صفائیه، کوچه ۲۳، پلاک ۲۱ 💥 سایر دروس فقه معظم له در مراکز و مدارس تخصصی برگزار می‌شود و از آنجا که ورود برای عموم آزاد نیست، لذا نسبت به آنها اطلاع رسانی نگردید. http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #گعده_علمی عصر پنجشنبه‌ها 🔶 با حضور استاد #ملک_زاده ⏮ برنامه‌هایی که معمولا در این گعده به انجام می‌رسند: 1- بررسی استدلالی مسائل اختلافی عام البلوی (خارج فقه المسائل المختارة) 2- دقائقی ذکر توسل به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام 3- مروری بر احادیث کافی شریف 4- مباحثه بر سر مسائل متنوع علمی در محدودۀ علوم رایج حوزوی، با تأکید بر نکات اجتهادی و دقائق فقاهی و استنباطی 🗓 زمان: پنجشنبه‌ها، دو ساعت به مغرب (فعلا ساعت ۴) 🕌 مکان: صفائیه، کوچه ۲۳، پلاک ۲۱ 💥 یوم الشروع: پنجشنبه، ۳۰ شهریور http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #سخنرانی ⏮ موضوع: جایگاه اجتهاد در #تمدن‌سازی_اسلامی 👤 آیت الله ملک زاده 🗓 زمان: ۳ بهمن ۹۵ 🕌 مکان: قم، مدرسه علمیه حقانی http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

🔊 #اطلاعیه 🔊 ✅ شروع تدریس #کفایةالأصول 👤 استاد ملک زاده 🔶 ان شاءالله درس کفايه ۴ براى پايه ۱۰ از روز شنبه، ۱ مهر آغاز خواهد شد. 🕙 ساعت: ۸ صبح 🕌 مکان: مدرسه فيضيه، مدرس ۲۱ http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

🔊 #یادآوری 🔊 ✅ جلسه نخست #گعده_علمی 💥 #امروز ساعت ۱۶

✅ #مصاحبه 🗓 ۳۰ اردیبهشت ۹۹ ⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیت الله ملک زاده ✅ تبيين #اجتهاد_دفاعى و #اجتهاد_ابتدائى با تطبيق بر مسائل #فقه_فضاى_مجازى 🔶 قسمت #یک 💥 اشاره: استاد محمد حسین ملک‎زاده، علاوه بر دروس تفسیر، علوم حدیث، فلسفه، اخلاق و عرفان، در دروس خارج اصول از محضر آیات عظام سید کاظم حائری (به مدت 13 سال)، جعفر سبحانی (یک دوره خارج اصولِ 6 ساله) و وحید خراسانی، و در دروس خارج فقه از محضر حضرات آیات میرزا جواد تبریزی (حدود 4 سال)، بهجت (حدود 2/5 سال)، شریعتی (طیّ 15 سال) و برخی بزرگان دیگر بهره برد و در عنفوان جوانی، توفیق کسب اجازه اجتهاد از بعضی از اساتیدش را یافت. وی عموم کتب حوزوی از مقدمات تا سطوح عالی را مکرّراً تدریس نموده است. افزون بر تدریس در مقطع دکتری در بعضی از دانشگاه‌ها و سطح چهار در برخی از مراکز تخصصی حوزه، اینک به تدریس خارج فقه (به روش سامرّایی) و خارج اصول (به صورت مهذّب) اشتغال دارد. این استاد جوان دروس خارج، حافظ قرآن بوده و به چند زبان زنده دنیا تسلط دارد. ایشان تاکنون ده‎ها عنوان کتاب به رشته تألیف درآورده است که از جمله می‎توان به کتاب‎های نواندیشی دینی و نوآوری فقهی، برنامه درسی حوزه، عناصر مشترک در استنباط شریعت، ولایت فقیه، اصول نظام‎سازی فقهی و ... اشاره کرد. ⏮ به نظر حضرتعالی فقه از چه جایگاهی در مواجهه با مسائل فضای مجازی برخوردار است؟ 🔶 فقه، دانش کشف، تبیین و ارائه شریعت و قوانین الهی برای سامان‌دهی به زندگی بشر در تمامی سطوح، اعمّ از فردی، خانوادگی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی است. فقها، یا همان دانشمندان فقه، کسانی هستند که پس از سال‌ها آموزش و پژوهش در زمینه اسلام‌شناسی، و بعد از دستیابی به توانایی اجتهاد و تلاش بی‌وقفه در جهت تفقّه در دین الهی، برنامه دین برای رسیدن بشر به سعادت دنیوی و اُخروی، و پاسخ اسلام به مسائل انسان و جامعه انسانی را به روش مشروع و ضابطه‌مندی که با نام اجتهاد خوانده می‌شود و مُستبطِن «استفراغ الوُسع» یعنی به کارگیری نهایت تلاش است، استخراج و استنباط می‌کنند و در مقام انذار، در قالب‌های گوناگون در اختیار انسان‌ها قرار می‌دهند. مبنای این اقدامشان نیز ادله متعدد، از جمله آیه معروف به نَفْر است: و ما کان المؤمنون لِیَنفروا کافهً، فلولا نَفَرَ مِن کلّ فرقهٍ منهم طائفهٌ لِیَتَفقّهوا فی الدین و لِیُنذروا قومَهم إذا رَجَعوا إلیهم لعلّهم یَحذَرون. [توبه: 122]. 🔶 فقه و فقها موظف هستند که علی‌الاقل برای پاسخگویی به مسائلی که در حوزه فضای مجازی مطرح می‌باشند، مانند هر موضوع یا مسأله شرعیِ دیگری که برای بشر مطرح است ورود نمایند و به این مسائل جواب دهند. پاسخگو بودن فقه به پرسش‌های شرعیِ مطرح برای انسان و جوامع انسانی، پایین‌ترین سطح انتظاری است که می‌توان و باید از فقه داشت. اما انتظارات سطح بالاتری نیز از فقه و دستگاه فقاهت وجود دارد. 🔶 در توضیح باید بگویم که ما یک فقه و اجتهاد پاسخگو داریم و یک فقه و اجتهاد راهگشا برای عرصه‌های تازه. می‌توان این دو حالت را با وام گرفتن تقسیم ثنائیِ جهاد، به جهاد ابتدائی و جهاد دفاعی، بهتر تبیین کرد؛ بدین صورت که اجتهاد را هم تقسیم کنیم به: 1⃣ اجتهاد ابتدائی؛ 2⃣ اجتهاد دفاعی. اجتهاد دفاعی آن است که وقتی پرسش یا پرسش‌هایی طرح گردیدند و بر فقها عرضه شدند، فقیه، به ویژه فقیه جامع الشرائط که مرجع امّت و مورد تقلید است، بنابر ادله شرعیِ نقلی و عقلی، مسؤول جواب دادن به آنها و یا دفاع فقهی در قبال آن مسائل و اشکالات است و باید در مقام استنباط و ارائه پاسخ به «حوادث واقعه» برآید، همان‌گونه که در توقیع شریف می‌خوانیم: 🔶 و أما الحوادثُ الواقعهُ فَارجِعوا فیها إلی رواهِ حدیثنا، فإنّهم حُجّتی علیکم، و أنا حجه الله. این توقیع را شیخ صدوق (ره) در کتاب إکمال الدین و إتمام النعمه، از محمّد بن محمّد بن عِصام، و او از شیخ بزرگوار محمّد بن یعقوب کلینی، و او از إسحاق بن یعقوب از امام زمان (عج)، و نیز شیخ طوسی (ره) در کتاب الغیبه، به سند بسیار محکم خود از جناب ثقه الإسلام کلینی، و او از إسحاق بن یعقوب از حضرت بقیه الله الأعظم (عج) نقل نموده‌اند؛ و عموم فقها و علما، این حدیث را تلقّی به قبول کرده‌اند و بر طبق آن عمل کرده و فتوا داده‌اند. به لحاظ دلالت هم، همان طور که علمای مذهب اهل بیت (ع) در طول تاریخ، در کتب استدلالیِ خود گفته‌اند و این کمترین نیز در کتاب‌های مختلفم از جمله «ولایت فقیه؛ چیستی، گستره، دیرینه » و «صفوه الکلام فی شرح شرائع الإسلام» توضیح داده‌ام ... متن کامل مصاحبه: http://b2n.ir/746859 http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #میزگرد_تخصصی ⏪ برگزار کننده: پژوهشگاه مطالعات اسلامی #جامعه_الزهراء (پژوهشکده فقه و حقوق) 🔶 دفتر مطالعات جنسیت و جامعه (فصلنامه تخصصی اقلیما) 🔹 مجله تخصصی زن، جنسیت و جامعه ⏪ موضوع: #جایگاه_عرف در مسأله #حجاب از منظر #حکمرانی_اجتهادی 👤 ارائه‌دهنده: آیت الله ملک‌زاده 👤 دبیر علمی: دکتر زهرا راد 🗓 زمان: دوشنبه ۳ مهر ۱۴۰۲، ساعت ۹ تا ۱۱ 🕌 مکان: قم، پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه‌الزهراء 📗@Eqlima_Mag http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #مصاحبه 🗓 زمان: ۳۰ اردیبهشت ۹۹ ⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیت‌الله ملک زاده؛ 🔶 قسمت #دو ✅ تبیین #اجتهاد_ابتدائى و #اجتهاد_دفاعى با تطبیق بر مسائل #فقه_فضاى_مجازى ... منظور از «روات حدیث» فقها و اسلام شناسان تخصصی هستند. 🔶 همچنین روایات و نورگفته‌های دیگری، مثل حدیثی از امام صادق (ع) که امام حسن عسکری (ع) آن را نقل نموده است: ◾️ من کان من الفقهاء صائناً لنفسه و حافظاً لدینه و مخالفاً علی هواه و مطیعاً لأمر مولاه، فللعوام أن یُقلّدوه و ذلک لایکون إلا بعض فقهاء الشیعه. و غیره. 🔶 البته در نگاه بَدْوی، ممکن است برخی گمان کنند چیزی به نام مسائل فضای مجازی، و یا به تعبیر دقیق‌تر، مسائل اختصاصیِ فضای مجازی وجود ندارد که فقیهی بخواهد وقت علی حده برای استنباط احکام آنها بگذارد و مبتنی بر تعبیر مذکور، به اجتهاد دفاعی در این ساحت بپردازد؛ زیرا به طور مثال همان‌گونه که کذب، غیبت، تهمت، اشاعه فساد و فحشا، نمیمه و غیره در فضای بیرونی حرام هستند، در فضای مجازی و با استفاده از ابزارها و قابلیت‌های این فضا هم حکمشان حرمت است. 🔶 روشن است که اگر مسائل فضای مجازی در این حد باشند، نیازمند یک فقه مجزّا، مضاف و تخصصی به نام «فقه فضای مجازی» نیستیم و بیان چنین احکامی، به اجتهاد و کوشش فِقاهیِ خاصی نیاز ندارد. و تقریباً هر استدلالی که برای استنباط حکم این امور در خارج و در فضای بیرون از رایانه و اینترنت و غیره مطرح می‌شود، طابَقَ النعلُ بالنعل، درباره حکم آنها در فضای مجازی هم قابل طرح است و تقریباً «الکلام الکلام». 🔶 البته می‌دانید که درباره فضای سایبر بحث‌های هستی‌شناسانه و چیستی‌شناسانه فراوانی در جریان است، ولی به هر حال و با نگاه فقهی، آن شخص بهره‌گیر، کاربر، کنشگر و کسی که به هر نحوی از انحاء با فضای مجازی و در این فضا کار می‌کند اگر یک انسانِ مکلّف باشد همه احکامی که در فضای بیرونی بر افعال او مترتّب می‌شود، در فضای سایبر هم مترتّب می‌گردد، و مثلاً همان‌طور که همیاری و تعاون در اعمال و امور متّصف به عنوان «برّ و تقوا» و یا مثلاً امر به معروف و نهی از منکر، با وجود شرایطشان، در فضای بیرونی بر او لازم و واجب هستند، در فضای مجازی هم، بی کم و کاست، بر وی لازم و واجب می‌باشند. 🔶 بنده خودم هم وقتی می‌خواستم بحث خارج فقه فضای مجازی برگزار کنم، چون می‌دانستم چنین برداشت و تصوّری در ذهن خیلی‌ها وجود دارد، در همان جلسه نخست به فضلای حاضر در بحث عرض کردم که ما نمی‌خواهیم مسائل و اموری که فضای مجازی هیچ تأثیری در ایجاد یا تغییر موضوع و یا حمل عناوین ثانوی بر آن ندارد را به بحث بگذاریم و دوباره بررسی فقهی و فِقاهی کنیم؛ یعنی به طور مثال، نمی‌خواهیم مجدداً ادلّه حرمت غیبت را از اول تا آخر طرح کنیم و پس از بحث طولانی و نقض و اِبرام فراوان، سرآخِر بگوییم: خُب، در فضای مجازی هم غیبت حرام است. بلکه در این درس فقط از مسائل ویژه فضای مجازی بحث می‌شود. 🔶 بگذریم، به هر حال، همین بزرگواران و مجتهدانی که در نگاه اولیه و با عنایت به موارد و مصادیقی که ذکر شد، می‌پندارند فرع و مسأله چندانی به عنوان فروع و مسائل مختصّ فضای مجازی و حوزه‌های مرتبط با آن وجود ندارد وقتی به صورت جدّی به این پهنه ورود می‌کنند، آرام آرام با این واقعیت مواجه می‌شوند که «شیئاً فشیئاً بَدَت تتجلّی المسائل» و مسائل یکی پس از دیگری برایشان آشکار می‌گردند تا جایی که با حجم سهمگینی از مسائل پیچیده و نوپدید روبه‌رو می‌شوند که یکایکشان پس از موضوع‌شناسی و مسأله‌شناسی دقیق، باید بر اساس ضوابط و هنجارهای فقهی و فقاهی و در چهارچوب اجتهاد مشروع بررسی شوند و حکم آنها اعمّ از حکم تکلیفی و وضعی از دیدگاه اسلام استخراج گردد. 🔶 برای نمونه، در مورد مسأله بسیار مهم و سرنوشت‌ساز #حکمرانی_فضای_مجازی با تمامی ابعاد و فروعش، مسائل مربوط به سیاست‌گذاری، جهت‌دهی، #نظارت و #فیلترینگ، یا حریم خصوصی در فضای مجازی، یا اینترنت اشیاء و سایر فناوری‌های مرتبط با فضای مجازی، گذشته از سؤالات فلسفی و غیره، سؤالات شرعی فراوانی وجود دارد که باید با خاستگاه فقهی و با بهره‌گیری از دستگاه فقاهت و در چارچوب #اجتهاد_مشروع و ضابطه‌مند به پاسخگویی به آنها بپردازیم. 🔶 همچنین درباره #هوش_مصنوعی، حقیقتاً سؤالات بسیاری وجود دارد که یکی از دَمِ دست‌ترین سؤالات درباره آن، این است که مسؤولیت حقوقیِ اقداماتی که به وسیله هوش مصنوعی به انجام می‌رسد با چه کسی است؟ خصوصاً اگر آن هوش مصنوعی به گونه‌ای طراحی شده باشد که خودش و بدون دستور گرفتن و مهار (کنترل) شدن به وسیله یک انسان، تصمیم بگیرد و اجرا کند. یعنی سازنده آن هیچ نقش مستقیمی در تصمیم‌گیری و عملیاتی ساختن آن تصمیم به وسیله آن هوش مصنوعی نداشته باشد... متن کامل مصاحبه: http://b2n.ir/746859 http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #سخنرانی ⏮ موضوع: نگاهی به طراحی الهی برای قیادت امت بر اساس تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع) 🔶 اشتراط وثاقت، عدالت یا قداست در #مرجعیت و #ولایت_فقیه؟ 👤 آیت الله ملک زاده 💥 در جمع طلاب و فضلای مسجد سلیمان - #خوزستان 🗓 زمان: ۲ مهر ۱۴۰۲ http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

🔊 #تذکر 🔊 ✅ شروع درس #خارج_اصول استاد ملک زاده به روز شنبه ۸ مهر موکول شد. 🗓 زمان: ساعت ۱۰ صبح 🕌 مکان: مدرسه آیت‌الله العظمی تبریزی، مدرس ۱۱۳.

✅ #بیان_نکته ⏪ #وحدت_اسلامی ✅ #لعن_علنی خلفا! 🔶 خواندن #زیارت_عاشورا ⏪ عظمت و جذب عملی افراد به تشیع با لعن یا الفت؟ آیت الله ملک زاده 👇👇👇 eitaa.ir/mabaheth

🔊 #یادآوری 🔊 ✅ #گعده_علمی عصر پنجشنبه‌ها 🔶 با حضور استاد #ملک_زاده 🗓 زمان: پنجشنبه‌ها، دو ساعت به مغرب (فعلا ساعت ۴) 🕌 مکان: صفائیه، کوچه ۲۳، پلاک ۲۱ 💥 جلسه دوم: #پنجشنبه، ۶ مهر http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #سخنرانی_علمی ⏮ موضوع: بررسی نظریه اصالة الاجتماع از منظر دانش فقه 👤 آیت الله ملک زاده 🗓 زمان: 18 آذر 95 🕌 مکان: تهران، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9

✅ #مصاحبه 🗓 زمان: ۳۰ اردیبهشت ۹۹ ⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیت‌الله ملک زاده؛ 🔶 قسمت #سه ✅ تبیین #اجتهاد_ابتدائى و #اجتهاد_دفاعى با تطبیق بر مسائل #فقه_فضاى_مجازى؛ 🔶 ... حتی اگر فرض احکام تکلیفیه، مثلاً برای یک ربات انسان‌نمای دارای هوش مصنوعی، به سهولت قابل ردّ و انکار باشد، و اصلاً «وضعُ القلم» بر او ثابت نباشد تا از «رفع القلم» از او بحث شود، آیا احکام وضعیه هم بر آن مترتب نمی‌شود. به طور مثال آیا معاملاتی که مستقلاً انجام می‌دهد نافذ هستند؟ اگر بتوان به نوعی قصد انشاء برای آن تصوّر نمود آیا باز هم، مسلوب العباره است؟ آیا می‌توان برای آن ذمّه در نظر گرفت؟ آیا می‌تواند ضامن یا دائن و یا مدین شود؟ آیا دارای شخصیت است؟ و اگر برای آن، شخصیت لحاظ شود، این شخصیت، حقیقی است یا حقوقی؟ و ... . 🔶 البته بنده بخشی از این‌گونه مسائل را بحث کرده و با بضاعت مزجات و فهم قاصر خویش پاسخ فقهی داده‌ام، ولی به هر حال، از این دست سؤالات به وفور، قابل طرح می‌باشند و باید پاسخ داده شوند. ⏮ لطفاً علاوه بر این­ها، چند مسأله دیگر از مسائلی که در درس خارج فقه فضای مجازی در حوزه علمیه قم بررسی کردید را بفرمایید. 🔶 به طور مثال، در این درس، در مورد رمزارزها بحث کردیم که از مسائل اختصاصی فضای مجازی است. رمزارز، تعدادی کد و رمز در فضای مجازی است که با تکیه بر فناوری بلاک چین به وجود می‌آید و با توجه به آن، یک ارزش مالی، یا به اصطلاح، یک ارز یا سکه اعتبار می‌گردد؛ مثل بیت کوین و امثال آن. 🔶 این ارز یا سکه، هیچ وجودی در خارج از فضای مجازی و دیجیتالی ندارد و تا الآن، به بانک مرکزی هیچ کشوری وابسته نبوده است، کما اینکه تاکنون، بسیاری از حکومت‌ها و دولت‌ها از به رسمیت شناختنِ آن سر باز زده‌اند. 🔶 یا از خیار مجلس در تجارت الکترونیکی و بیوع اینترنتی بحث کردیم. یکی از مهمترین خیاراتِ مختصّ بیع، خیار مجلس است. در حال حاضر معاملات و بیوع فراوانی در دنیا از طریق ارتباطات مجازی، در فضای اینترنتی و به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند. در تمام این تجارات و بیوع، یا در غالب آنها، متبایعَین و طرفین بیع، یعنی خریدار و فروشنده، نه تنها در یک مکان حضور ندارند بلکه گاهی اوقات در دو نقطه بسیار دور از هم، مثلاً یکی در یک کشور و نفر دوم در کشور دیگری که ممکن است در آن طرف کره زمین قرار داشته باشد حضور دارند. در نتیجه، از همان ابتدا مجلس معامله، با همان نگاه عرف سنتی، انعقاد نیافته است و تفرّق مکانی به صورت کامل در مورد آنها صدق می‌کند. 🔶 حال، با این اوصاف و شرایط، آیا می‌توان برای تجارت و بیع اینترنتی، در صورتی که طرفین در مکان‌هایی دور از هم حضور دارند، نیز خیار مجلس در نظر گرفت و قاعده «البَیِّعان بالخیار ما لم یَفترقا» را درباره خرید و فروش در فضای مجازی و با استفاده از این فضا هم جاری دانست؟ البته خیار مجلس بحثی است که در تراث فقهی و فقه سنّتی مطرح بوده است، اما تطبیقش بر فضای مجازی، نیازمند بحث و بررسی‌های تازه و ویژه‌ای است که قبلاً صورت نگرفته است. و هکذا فروع و مسائل دیگر. ⏮ تا اینجا درباره اجتهاد دفاعی در فقه فضای مجازی، مطالب بسیار ارزشمندی را بیان کردید. اما لطف بفرمایید، اشاره‌ای هم به اجتهاد ابتدائی داشته باشید. 🔶 بله تا اینجا عرض شد که حتی اگر ما فقه و اجتهاد را در همان سطح رایج و سنتی یعنی سطح دفاعی لحاظ کنیم، باز هم فقها باید به عرصه فقه فضای مجازی و مسائل آن ورود کنند و به این مسائل و پرسش‌ها که بسیار زیاد و گاهی بسیار پیچیده، دقیق و ذو ابعاد هم هستند پاسخ دهند. 🔶 اما اگر از این سطح بالاتر رفته و علاوه بر اجتهاد دفاعی قائل به اجتهاد ابتدائی نیز شدیم، مسلّماً وظیفه فقه و فقها و انتظاری که از آنها باید داشت به مراتب افزون‌تر و اساسی‌تر خواهد شد. 🔶 در اجتهاد ابتدائی، بر خلاف اجتهاد دفاعی، فقیه منتظر نمی‌ماند تا امری به یک مشکل و مسأله تبدیل شود و بخش قابل توجهی از مردم به آن دچار شوند، سپس آن مشکل را در قالب سؤال فقهی و استفتاء با فقیه در میان بگذارند و از او راهنمایی بخواهند، آنگاه او به سراغ منابع و ادله برود و حکم آن را استنباط نماید، بلکه فقیه، خود و پیش از به وجود آمدن مسأله و گرفتار شدن انسان‌ها و مکلفین به آن، دیدگاه دین، و در حقیقت، نقشه و برنامه دین برای زندگی انسان را به دست می‌آورد و در اختیار قرار می‌دهد تا با اجرایی شدن آن برنامه، اصلاً چنان مشکل و مسأله‌ای فرصت بروز نیابد و طرح نشود. یعنی به جای حلّ مسأله و دفع مشکلی که هجوم آورده و چه بسا تلفات زیاد جانی، اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... هم بر جای گذاشته است، بستر را به گونه‌ای فراهم می‌آورد که اساساً آن مشکل و مسأله به وجود نیاید ... متن کامل مصاحبه: http://b2n.ir/746859 http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9