✅ #مصاحبه
⏪ خبرگزاری #ایکنا
🔶 با آیتالله ملک زاده
✅ استاد سطح عالی و خارج حوزه بیان کرد:
🔶 نبود #نظام_جامع_مسائل و #روششناسی دقیق؛ ضعف عمده #پژوهشهای_حوزوی
⏪ استاد سطح عالی و خارج حوزه با بیان اینکه در بحث شناخت نظام احتیاجات و نظام مسائل شبکه منسجم، دقیق و منظومهای نداریم، گفت: محققان توانمندی وجود دارند، ولی چون روشمند نیستند، گاهی جای مسائل غیرضروری و ضروری عوض میشود و به برخی معماها و مسائلی میپردازند که قبلاً عدهای آن را حل کردهاند.
⏪ حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین ملکزاده، استاد حوزه علمیه، در گفتوگو با ایکنا؛ در آسیبشناسی پژوهشها در حوزه علمیه با بیان اینکه پژوهش در حوزه با عنوان تحقیق شناخته میشود و این مسئله صرفاً تغییر عنوان نیست بلکه به معنای تلاش برای یافتن حقیقت است، اظهار کرد: براین اساس، تحقیق #استفراغ_وسع برای به کارگیری همه توان و نیرو برای یافتن حقیقت است و #محقق بنا ندارد مطالبی را از جاهای مختلف کپی کند؛ چیزی که متأسفانه بلیه #دانشگاهها و حتی #حوزه_علمیه شده و با روح تحقیق در تضاد است.
⏪ وی افزود: محقق باید دنبال حقیقت باشد، نه اینکه بخواهد پژوهشی بر پژوهشهای موجود بیفزاید؛ از این رو در #مکتب_اسلام تحقیق، #تکلیف_اسلامی است، نه موضوعی برای #رفع_تکلیف علمی.
✅ دو نگاه #کارکردگرا و #تکلیفگرا
⏪ ملکزاده با ذکر اینکه دو نوع نگاه به دین وجود دارد و برخی نگاه کارکردگرایانه و ابزاری به دین دارند و معمولاً دنبال نتیجه هستند، ولی برخی تکلیفگرا هستند، تصریح کرد: در نگاه دینی به دنبال #تکلیفگرایی #نتیجهگرا هستیم؛ یعنی به سمت نتیجه حرکت میکنیم و استفراغ الوسع(بذل نهایت سعی و تلاش) داریم، ولی نتیجه را به خداوند واگذار میکنیم.
⏪ استاد سطح خارج حوزه علمیه با اشاره به اینکه در این نوع نگاه به پژوهش، حُسن فعلی و فاعلی مطرح است، اظهار کرد: در #حسن_فعلی، نتیجهگرایی و در #حُسن_فاعلی تکلیفگرایی مطرح است و رسیدن به حقیقت، در پرتو حُسن فاعلی و حُسن فعلی به دست میآید و این سنت اصیل، در گفتمان فکری و فرهنگی عالمان اسلامی در طول تاریخ وجود داشته است.
⏪ ملکزاده با پرداختن به اینکه تحقیقات در حوزه در سه عرصه #فقه، #کلام و #تفسیر بیش از سایر عرصهها وجود داشته است، ابراز کرد: در فقه در میان تمام علوم اسلامی شاهد تحقیقات جدیتر و پرشمارتر هستیم و دنبال کشف شریعت اسلامی به عنوان حقیقت عند الله هستیم؛ این موضوع چون با عمل مکلف به صورت مستقیم و ادای تکالیفی که سعادت دنیا و آخرت فرد را به دنبال دارد همراه است، اهمیت بیشتری دارد.
✅ مفسر تفسیر موضوعی؛ کاشف شریعت
⏪ وی افزود: تحقیقات فقهی ابتناء بر منابع و ادله #عقل و #نقل دارد و نقل هم شامل قرآن و سنت و سیره است، در ادله نقلی باید سراغ #قرآن برویم و در اینجاست که پای #تفسیر به عرصه تحقیق باز میشود و کاشف شریعت، مفسر #تفسیر_موضوعی است؛ مثلاً برای کشف احکام حج سراغ آیات قرآن میرود و یا در مورد جهاد بیش از ۶۰۰ آیه مرتبط در قرآن وجود دارد که تقریباً یکدهم آیات قرآن است.
⏪ ملکزاده با بیان اینکه فقیه فقه الجهاد باید سراغ قرآن برود و با نگاه کلان دیدگاه قرآن در مورد جهاد را استخراج کند، اضافه کرد: لذا تحقیقات فقهی، فارغ از قرآن و روایات نیستند و تحقیقات صرف کلامی و تفسیری هم در رده بعدی قرار دارند. البته بعد از انقلاب، #فلسفه و #عرفان هم جای خوبی در بدنه تحقیقات حوزه پیدا کردند و #اخلاق هم شاید بیش از آن دو جایگاه داشته است.
✅ کمبود #دانشمند #روشمند
⏪ استاد سطح عالی و خارج حوزه علمیه در پاسخ به این سؤال که مشکل عمده در تحقیقات حوزوی چیست بیان کرد: ما دانشمندان زیادی داریم ولی دانشمند روشمند خیلی نداریم یعنی کسانی را داریم که از دانش بسیار زیادی در رشتههای تخصصی خود برخوردار هستند و میتوان به برخی از آنان عنوان «دایرة المعارف» داد ولی وقتی قرار است قواعد و روشهای بالا دستی بر کار آنان حکمفرما شود دچار ضعف جدی میشوند.
⏪ ملکزاده با بیان اینکه بنده برای رفع این مشکل، #نظام_جامع_دستیابی_به_معارف_اسلامی را که شامل ۵ مرحله و دارای خرده نظامهای متعدد است پیشنهاد دادهام، گفت: شناخت پایه از اسلام، نظام انتظارات، نظام احتیاجات، نظام مسائل و استنباط دیدگاههای دینی ۵ مرحله در تحقیق روشمند برای استخراج نظریه از دین است.
⏪ وی افزود: در میان این مراحل، در بحث شناخت نظام احتیاجات و نظام مسائل شبکه منسجم، دقیق و منظومهای نداریم و سلسله مراتب و فوریتها و کلی و جزئی آنان به روشنی وجود ندارد و تا زمانی که این رتبهبندی و #اولویتبندی صورت نگیرد مشکلات باقی خواهد بود. باید #مسائل_وارداتی از مسائل ریشهای در نظام مسائل سامانه ۵ مرحلهای مشخص شوند و آن وقت خواهیم توانست به سمت حل مسائل برویم.
✅# نقطه_ضعف تحقیقات حوزه
⏪ ملکزاده اظهار کرد: جدی نگرفتن روش و