🔰به مناسبت درگذشت استاد محمد رضا حکیمی
🔷نقد عقل خودبنیاد دینی ( 1)
🔸همواره در مباحثات و کلاسهای درس بر این نکته تاکید کرده ام که مکتب تفکیک و از جمله جناب آقای حکیمی، نه تنها عقل فلسفی بلکه تفکر عقلی را نشانه رفته اند که التبه عمدتا هم با تعجب و انکار مخاطبین همراه بوده است . تلقی همگان این است که مدرسه معارفی خراسانی صرفا با قیل و قالهای فلسفی و تفکر قیاسی با سبک منطقی مخالفت دارد .
🔸آری عقل در مکتب تفکیک ارج و قیمت والایی دارد. این مکتب به دلیل دعوت همیشگی قرآن به تعقل، انحصار فهم تجریدی قرآن در تعقل، دعوت همیشگی معصوم به تعقل و انحصار فهم تعالیم معصوم در تعقل، بر به کارگیری عقل و بهره وری از تعقل تأکید ویژه ای دارد. آقای حکیمی در عين اذعان به حجيت ذاتي عقل ، بر این باور است که عقل تربيت شده در نظام وحياني ، داراي عاليترين سطوح عقل و بالاترين عقلانيتهاي متصور است.
آنجا که زلف عقل به زلف بلندبالای شرع گره می خورد و دست توانای وحی به امدادش می آید، توانایی عقل نامحدود می شود. بنابراین عقل سطوحی ( عقل ابزاری، عقل ابتدایی، عقل فلسفی، و...) راهگشای کامل نیست و از آنجایی که اصل، رسیدن به «عقل دفائنی» یعنی دفائن و اعماق عقل و نه سطوح آن است و این مهم بر اساس تعالیم اوصیای دین که فرمودند: «و یثیروا لهم دفائن العقول»(نهج البلاغه، خطبه اول)، از جمله رسالتهای اختصاصی انبیای الهی است، باید دست نیاز را ذیل دامان بی نیازی چون وحی آویخت و برای رسیدن به آن هدف مقدس و لازم از او یاری جست، از اینروست که مکتب تفکیک توجه عمده اش را به «عقل اعماقی و دفائنی» و یا «عقل خودبنیاد دینی» معطوف کرده است ( مقام عقل، صص 68 – 73).
🔸استاد محمدرضا حکیمی مکانیزم تقویت عقل ابتدایی را تن دادن به سلوک متشرعانه با رعایت تمامی شرایط قلبی و قالبی بیان می کند و نتیجه آن را بازگشت به فطرت الستی و تعقل به عقل نوری می داند (حکیمی، مقام عقل، ص41).
❌ تا این جای ماجرا ، گویا مخالفتی با عقل مستقل از دین در اندیشه جناب حکیمی صورت نمی گیرد اما در ادامه ایشان می گوید: « معلومات حاصله از عقل ورزی منقطع از وحی، آمیخته با مجهولات بسیاری است و این آمیختگی، معلومات را نیز دچار خدشه کرده، از اعتبار ساقط می کند(همان،ص 52) و در جای دیگر: «کم دانستن یعنی ندانستن. هنگامی که یک معلوم نسبی... غرق در هزارها مجهول به دست انسان می آید، به راستی به چه اندازه به «علم صحیح» و «حقایق نفس الامری» دست یافته است؟...علم قلیل جهل کثیر را با خود به همراه دارد». (الهیات الهی و الهیات بشری، ص 149) .
❌حال نکته اینجاست که سیر و سلوک متشرعانه با رعایت تمامی شرایط قلبی و قالبی زمانی به انجام می رسد و نتایج مطلوب به بار می آورد که سالک بداند و بفهمد که چه می کند؛ به عبارت دیگر از جمله شرایط سلوک متشرعانه تام، توانایی عقل سالک در فهم حقایقی است که شریعت بر او عرضه می کند. اما حکیمی بر این باور بود که معلومات عقل ابتدایی ( چه عقل روشی و چه عقل منبعی) به مجهولات آمیخته است و لذا قابل اعتماد نیست. حال سوال این جاست که این عقل ابتدایی که در فهم اولیه حقایق شریعت دچار اضطراب است، چگونه می خواهد در ذیل تعالیم نورانی دین کامل شود ؟ ( این بحث ادامه دارد.... )
✍️ محمد جعفری
🆔@meshkatnoor
جایگاه خداباوری ... - دکتر گلشنی 1.mp3
44.75M
💥فایل صوتی جلسه
جایگاه خداباوری در دهه های اخیر در غرب (نسخه ای برای تعمیق خداباوری در دانشگاه های ایران)
🎤پروفسور مهدی #گلشنی
1400/06/08
#کلام_اسلامی
#کلام_جدید
✅ کشکول ناب حوزوی🔻
🔴 @kashkolenab 🆔@meshkatnoor
9.34M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
✍️بزرگانی از مراجع تقلید مقیّد بودند که زیارت عاشورایشان ترک نشود بخاطر اخبار رسیده، تجربیات و آثاری که دیده بودند.
#علامه_مصباح_یزدی_ره
🆔@meshkatnoor
#نشست_تخصصی
حضوری(بسیار محدود) و مجازی
📌موضوع: تاملات فلسفی در باب تجربیات بیرون از بدن
3️⃣ نشست سوم
🔰با ارائه:
جناب آقای دکتر عباس جوارشکیان
⏰زمان: 5 شنبه، (11 شهریور 1400)
ساعت: 10 صبح
مکان : شهید کاشانی 25، موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام
وبینار:
https://nhr.lms2.hozehkh.com/ws/neshast00-06-11
..🌿....🌿....🌿....🌿
مراکز تخصصی آموزش فلسفه وکلام اسلامی نور حکمت رضوی و فقه و اصول امام رضا علیه السلام
🏫 @nhrazavi 🆔@meshkatnoor
🔰 نقد و بررسی مقاله تفکیک
▫️به مناسبت رحلت استاد فرزانه، محمدرضا حکیمی رضواناللهعلیه، نشست نقد و بررسی مقاله تفکیک با ارائه استاد علی امینینژاد برگزار میگردد.
▫️زمان: یکشنبه، ۱۴ شهریور ۱۴۰۰
ساعت ۱۸
▫️این نشست به صورت مجازی در صفحه مؤسسه در روبیکا و اسکایروم به آدرسهای ذیل پخش میشود؛
Rubika.ir/nafahat_eri
skyroom.online/ch/nafahat_eri/neshast
#منتشر_شد
✳️ #شناخت_قرآن_و_عهدین
🖊 نوشته جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر جواد باغبانی آرانی، عضو هیئت علمی گروه ادیان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
✅ رويارویی با شرک و الحاد در جهان معاصر، از اهداف مشترک پيروان اديان ابراهيمی است.
✅ تفاهم پيروان اين اديان موضع آنان را در اين رويارویی تقويت میکند. نزديکی برخی آموزهها، احکام و داستانهای قرآن و عهدين میتواند محور همزيستی و گفتوگو قرار گيرد و بر اين تفاهم بيفزايد.
✅ قرآن کريم، اهل کتاب را به چنين تعاملی در توحيد و خداپرستی دعوت کرده است. جلوگيری از پیشداوریهای غلط پیروان اديان ابراهيمی، نيازمند اطلاعاتی است که با مطالعه متون مقدس اين اديان به دست میآيد.
✅ مسلمانان نيز با شناخت عهدين به نقاط قوت قرآن بهتر پی میبرند؛ زيرا ادعای برتری قرآن مجيد از مقايسه آن با کتابهای ديگر روشنتر میشود.
🔷 کتاب حاضر اين کار را آسان میکند.
🔵 رزومه علمی آقای دکتر باغبانی
🌐 https://asatid.iki.ac.ir/?prof=1117
🔶 مشاهده و خرید اینترنتی
🌐 https://eshop.iki.ac.ir/shop/7/Product/4522 🆔@meshkatnoor
🔰به مناسبت درگذشت مرحوم استاد محمد رضا حکیمی
🔷نقد عقل خودبنیاد دینی (2)
🔸استاد حکیمی مدعی است آنگاه که عقل به تنهایی یا با کمک عناصری مانند تجربه، مشاهده عینی و کشف پای در کارزار فهم حقایق می گذارد به جهت محدودیت ذاتی عقل و محدودیت تواناییهای عوامل امدادی مذکور، در درک و کشف تام واقیتهای موجود در عالم هستی کامیاب نیست، و لذا عقل باید دست تمنا به سوی دین دراز نماید.
🔸تفکیکیان از سویی عقل را در علوم الهی، نوری خارجی(اصفهانی، ابواب الهدی، ص141) و حقیقتی مجرد و بیرون از ذات انسان می دانند (ملکی میانجی، توحید الامامیه، ص38) و از سوی دیگر بر عدم تجرد نفس انسانی تاکید می ورزند و آن را حقیقتی ظلمانی که ذاتا فاقد شعور، عقل، علم، فهم، قدرت و قوه و استعداد می شناسند.
آقای حکیمی نیز با پذیرش همین مبنا تاکید می کند که «حقیقت و ماهیت و تقسیم بندی عقل بر مبنای نظام فکری فلسفی، در دیدگاه تفکیکیان مورد پذیرش نیست» (حکیمی،الهیات الهی و الهیات بشری،ص137 و 138)
❌حال سخن از امداد عقل به توسط وحی و تقویت و تجهیز آن سخنی لغو و بی تناسب با مبانی مکتب تفکیک است. اگر نفس انسانی حقیقتی مادی، مظلم و فاقد هر گونه درک و شعور و حتی استعداد فهم است، چه چیزی را بناست تقویت کنیم و با بازوان پر توان وحی به یاریش بشتابیم!؟تا زمانی که اذعان به وجود عقل و حجیت معرفتی آن ( چه عقل روشی و چه عقل منبعی)، به عنوان یک ابزار شناخت مستقل از دین نشود ، اساسا نمی توان به رشد و تحول آن در ذیل تربیت دینی پرداخت . با اين توصيف ادعايِ عقل خود بنياد ديني (که حجیت و اعتبار عقل را در ذیل دین می بیند)، بي معنا و شعارگونه است.
.
( این بحث ادامه دارد.... )
✍️ محمد جعفری
🆔@meshkatnoor
📚 کتابها و مقالات الکترونیکی رایگان
#منابع_تحقيق
🆔@meshkatnoor
📚 #معرفی_کتاب دیوبندیه و اندیشه هـای کلامی آن
✍️ حجت الاسلام محمدطاهر رفیعی
🔹 دیوبَندی نام یک جنبش اسلامی از شاخه سنی صوفی است که در سال 1866م، در منطقه "دیوبند" هند بهوجود آمد و در دوران معاصر به افغانستان، آفریقای جنوبی و بریتانیا نیز گسترش یافتهاست. و تاکنون نقش اصلی را در بسیاری از تحولات سیاسی و اجتماعی بخصوص تربیت مذهبی جوانان اهل سنت داشته است.
🔸 دیوبندیان، در اعتقادات ماتریدی و در فقه حنفی مذهباند و اگرچه تمام شاخههای صوفی و طریقتهای آنها را قبول دارند، ولی طریقه چشتیه را طریقه خود قرار دادهاند و به طرق نقشبندیه، قادریه و سهروردیه ارادت دارند. آنان شاه ولیالله دهلوی را بزرگ طریقت خود میدانند.
🔹 در کتاب حاضر پس از بررسی اجمالی سیر تاریخی، جریانها و فعالیتهای این جریان، افکار و باورهای دینی آن تبیین و ارزیابی میگردد.
🛍 www.hatif.ir 🛍
🗓 لازم به ذکر است که این کتاب از پروژه های تحقیقی گروه کلام و فلسفه دین موسسه امام بوده است. با توجه به گرایشهای دیوبندی طالبان، مطالعه این کتاب برای شناخت بیشتر اندیشه های این گروه توصیه می شود.
🆔@meshkatnoor
🔶عناوین فوق، که مربوط به بخشی از دروس عالی فقه در سال جاری #حوزه_علمیه قم است، از نشانههای تحولات علمی بزرگ در حوزههای علمیه است که از سالیان پیش آغاز شده است و اکنون خود را در عالیترین سطوح آموزشی و پژوهشی فقه اجتهادی نشان میدهد.
🔷این آغاز تحولات عظیم و البته عالمانهای است که امید است با جهاد علمی حوزویان در آیندهای نه چندان دور، حوزههای علمیه را در جایگاه پیشرانی و پیشتازی خود در همه عرصههای علوم انسانی بنشاند.
✳️بدون تردید، در گام دوم انقلاب هیچ مرکز علمیای جز حوزههای علمیه نمیتواند نرمافزارهای لازم برای فردسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی اسلامی را فراهم کند.
@Ahmadhoseinsharifi 🆔@meshkatnoor
💠مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات (حوزه های علمیه) به صورت مجازی برگزار میکند:
🔵 نشست علمی مجازی «طالبان و داعش: اشتراکات و افتراقات»
🔰 با حضور:
🎤 حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید مهدی علیزاده موسوی
🔹بررسی تطبیقی زمینه های ظهور و افول طالبان و داعش
🎤 حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان
🔹اشتراکات و افتراقات فکری و عقیدتی طالبان و داعش
🎤 جناب آقای دکتر یاسر قزوینی
🔹اشتراکات و افتراقات سیاسی (فلسفه سیاسی) طالبان و داعش
🔰 دبیر علمی نشست:
🎤 حجت الاسلام و المسلمین حمید الله رفیعی
⏰زمان: پنج شنبه 18 شهریور 1400 ساعت 11 الی 13
📺 پخش زنده از طریق آپارات، اینستاگرام و سایت پاسخ تی وی از طریق لینکهای زیر:
►pasokh.tv
► aparat.com/pasokhtv/live
► instagram.com/pasokhtv
🚫 دسته چهارم از روایاتی که طرفداران دیدگاه بیتفاوت نسبت به زمینهسازی و تشکیل حکومت برای اثبات ادعای خود به آن استناد میکنند:
🛑 ۴) ظهور امام زمان (علیهالسلام) در بستری از معجزات و امدادهای غیبی محقق میشود.
⚠️ از امام باقر (ع):
«اگر قائم خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) خروج کند، خداوند، او را با فرشتگان نشان داری که پیاپی نازل میشوند و از فرشتگان مقرّب درگاه الهی اند، یاری می دهد. جبرئیل، جلویش، میکائیل در سمت راستش و اسرافیل در سمت چپش است، و هراس [در دل دشمن]، به اندازۀ یک ماه راه، جلو و پشت سر و چپ و راستش حرکت میکند و فرشتگان مقرّب، کنارش هستند». (📚الغیبه، نعمانی، ص۲۳۴)
⚠️ از امام باقر (ع):
«فرشتگانی که در جنگ بدر به زمین آمده و محمّد (صلی الله علیه و آله) را یاری دادند، دیگر به آسمان نرفتند و نمی روند تا صاحب این امر (ولایت و قیام) را یاری کنند و آنان، پنج هزار تن هستند». (📚تفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۹۷)
〽️ بنابراین تشکیل حکومت یا تمدن اسلامی برای زمینهسازی جهت ظهور امام زمان (ع) ضرورتی ندارد، زیرا هر وقت زمان قیام فرابرسد، خداوند با امدادهای غیبی و معجزات، حضرت را به پیروزی نهایی خواهد رساند؛ پس فراهم بودن اسباب و وسایل مادی ضرورتی ندارد.
✅ پاسخ
1️⃣ اگر پیروزیهای حضرت تنها با امدادهای غیبی محقق میشود، چرا در ظهور امام ۱۲۰۰ سال تأخیر شده است؟ چرا از همان ابتدا خداوند با فرستادن ملائکه و ایجاد ترس بساط طواغیت را در هم نپیچید؟
🔅 مهمتر آنکه طبق روایات یکی از اصلیترین علتهای غیبت، خوف حضرت از کشته شدن عنوان شده است. (📚بحارالانوار، ج۵۲، ص۹۰-۹۸)
اگر قیام حضرت تنها به پشتوانه این امدادهای غیبی است، چرا باید نسبت به حفظ جان ایشان نگرانی وجود داشته باشد؟
2️⃣ بنابراین باید تصور خود را نسبت به «نصرت الهی» اصلاح کنیم. یاری و نصرت خداوند گترهای نیست؛ بلکه تنها زمانی فرا میرسد که جامعه اسلامی اهل ایمان، تقوا، صبر، استقامت، تلاش و کوشش باشند:
📖 «آری، اگر استقامت ورزید و پرهیزگاری نمایید، و دشمن با همین جوش و خروش سراغ شما بیاید. پروردگارتان شما را به پنج هزار فرشته نشاندار یاری خواهد کرد.» (آل عمران/۱۲۵)
🔅 آری نصرت الهی متوقف بر یاریرسانی و زحمات جانفرسای مؤمنان است، و با عافیتطلبی و تنآسایی، نباید توقع امداد غیبی داشت:
📖 «ای کسانی که ایمان آوردهاید! اگر دین خدا را یاری کنید، خداوند شما را یاری می کند و گامهایتان را ثابت و استوار می دارد.» (محمد/۷)
📖 «آیا گمان کرده اید که داخل بهشت میشوید و حال آنکه مانند آنچه که بر سر پیشینیان شما آمد، هنوز بر سر شما نیامده است؟ سختی و زیان به آنها رسید، و آنچنان تکان خوردند تا که پیامبر و کسانی که با او ایمان آورده بودند، گفتند: «یاری خدا کی خواهد بود؟» آگاه باشید که یاری خدا نزدیک است.» (بقره/۲۱۴)
🔅 به همین خاطر در جنگ بدر که مسلمانان با تمام وجود به یاری جبهه حق شتافتند، خداوند نیز آنان را با سپاهی از ملائکه یاری رساند. (آل عمران/۱۲۳-۱۲۷)
اما در جنگ احد که اکثریت مسلمانان با طمع نسبت به دنیا یا ترس از کشته شدن، از رسول خدا (ص) نافرمانی کرده و جبهه را خالی کردند، دیگر خبری از نصرت ملائکه نبود. (آل عمران/۱۵۲-۱۵۳)
🔅 جالب اینکه طبق روایت پیشگفته همان ملائکهای که در جنگ بدر به یاری مسلمانان شتافتند، در ظهور امام زمان نیز کمککار خواهند بود. شاید سر تأکید بر این تشابه همین باشد که این امداد غیبی متوقف بر تلاش و کوشش مسلمانان است.
3️⃣ به همین جهت امام باقر (ع) در پاسخ به کسی که گفته بود: «مردم میگویند هنگامی که موعود قیام کند، کارها برایش درست میشود و به اندازۀ پیمانۀ حجامتی هم خون نمیریزد.» فرمودند: «سوگند به آن که جانم به دست اوست، هرگز چنین نیست، تا ما و شما عرقمان در آید و خونمان ریخته شود (و اشاره به پیشانیشان کردند.)» (📚الغیبة نعمانی، ص۲۸۳)
4️⃣ روایات فراوانی که حاکی از لزوم زمینهسازی برای ظهور، توصیف و مدح قیامهای منتهی به ظهور، وجود ۳۱۳ یار ویژه برای امام زمان (ع) و غیره است، نشاندهنده وجود بسترهای انسانی و اجتماعی غیر ماورایی قبل از قیام حضرت است.
در تحلیل سایر رویکردها این روایات را بررسی میکنیم، انشاءالله.
📖 مطالعه بیشتر:
📌دانشنامه امام مهدی، ج۸، ص۲۲۴-۲۳۲
📌تحلیل روایی نقش امدادهای غیبی در قیام جهانی مهدی موعود، خدامراد سلیمیان، «مشرق موعود»، شماره ۴۲
📣 @tafakoraat 🆔@meshkatnoor