🏴شور و شعور در عزای حسینی🏴
📌جایگاه عزاداری بر امام حسین در فرهنگ تشیع
گزیده مصاحبه #نشریه_پیرامون، با جناب دکتر #سیدحسین_شرف_الدین
1️⃣ نسبت میان #شور و #شعور در #تعظیم_شعائر حسینی چگونه است؟
▫️شور هیجانی است که در #مجالس_سوگواری حسینی عمدتا تحت تاثیر حال و هوای مناسبتی و تقویمی(مثلا ایام #محرم)، حضور در جمع عزاداران، فضای قدسی حاکم برمجلس، #روضه_خوانی و ... سعی در ایجاد حس معاصرت و حذف فاصله تاریخی، تخلیه بارهای احساسی ناشی از تجربه ذهنی #مصائب_امام و ... در ساحت روان مومن عزادار برانگیخته شده و به جریان می افتد.
▫️شعور، جنبه #معرفتی؛ شور و احساس، جنبه عاطفی و هیجانی و کنش های سوگوارانه خلاق جنبه های رفتاری این تجربه حسی–حرکتی به صورت خطی اند.
به بیان دیگر، شور حسینی برآمده از ترکیب معرفت و #عرفان هرچند اجمالی به #مقام_امام (ع)، #عشق و ولای وی و تصور ذهنی و احساسی وضعیت تراژیک حضرت در گردونه این مصیبت عظماست.
مطلوب این است که شور و هیجان چه در مقیاس فردی وچه جمعی با #مرجعیت_معرفت و #عقلانیت_متشرعانه هدایت و مدیریت شود.
2️⃣ اطلاق و عموم روایاتی که همه گناهان را به واسطه #اشک بر سیدالشهدا آمرزیده محسوب می‌کنند را چگونه تحلیل می‌کنید؟
▫️با فرض صحت صدور این روایات، و بی اعتنایی به #مناقشات طرح شده، در تفسیر مفاد این دسته روایات، وجوهی از احتمال، امکان طرح دارد:
یک: هدف این دسته روایات، عمدتا #ترغیب مومنان به #اقامه_عزا با هدف بهره گیری از #آثار_معنوی آن و برقراری ارتباط وجودی مستمر با ذوات معصومین(ع) است. تردیدی نیست که موقعیت ها و ارتباطات سوگوارانه در ایجاد این پیوند و تعمیق آن به مراتب قوی تر از موقعیت ها و ارتباطات شادمانه است.
دو: مشارکت در این سنخ مجالس، #عزاداری_واقعی و ابراز عشق و محبت به امام معصوم به صورت طبیعی، زمینه را برای حصول یک #انقلاب_روحی یا #توبه_واقعی فراهم می سازد.
3️⃣ آیا قرائت #فدیه_وار و #عقل_گریز از دستگاه سیدالشهدا، منجر به بی‌خاصیت شدن این جلسات و جری‌شدن شرکت‌کنندگان بر #بی_اخلاقی نمی‌شود؟
▫️قرائت فدیه وار از شهادت حضرت(ع) برگرفته از #آموزه_انحرافی_مسیحیت_کاتولیک درباره #مصلوب_شدن حضرت #مسیح (ع) است که به دلیل برخی مشابهات میان این دو واقعه به حوزه فکری و اعتقادی برخی #شیعیان وارد شده است.
▫️بله این آموزه انحرافی بالقوه می تواند افراد #ضعیف_الایمان و #بهانه_جو را به ارتکاب #گناه بیشتر وسوسه کند.
این انگاره می تواند اطمینانی #کاذب برای بخشودگی در #قیامت برای معتقدان بدان فراهم آورد. افراد از روی جهل مرکب، در طول سال با #بی_مبالاتی و #گستاخی و #جسارت زندگی می کنند؛ به این امید که با یک دهه عزاداری صوری و حرکات نمایشی همه آنها را #کفاره کنند. زهی خیال باطل!
▫️فارغ از موضوع عزاداری، این #آموزه_انحرافی می تواند #آثار_اجتماعی ویرانگری داشته باشد و مومنان را به جای ایفای نقش الگویی و دقت و مراقبت در #مسیر_بندگی به بی مبالاتی و لاابالی گری ترغیب کند.
4️⃣ آیا می توان گونه‌های جدید شور در مراسمات شهادت ائمه اطهار ـ نظیر دهه #فاطمیه، #محسنیه و... را مصداق #تعظیم_شعائر محسوب کرد و دامنه آنها را مدام تعمیم داد؟
▫️شور و هیجان معنوی اگر برآمده از شعور و معرفت و عشق و انجذاب روحی به اولیای الهی و خاصان درگاه حق باشد، نقش بسیار مهمی هم در #شکوفایی_ظرفیت_های_فطری و #استعدادهای_تعالی_جویانه مومن سوگوار و هم در تلطیف فضای فرهنگی جامعه و تقویت بن مایه های معنوی جامعه دارد؛ چنین کنش هایی بی شک، مصداق تعظیم شعار خواهد بود.
▫️البته #جعل_و_بسط_بی_رویه مناسبت های تقویمی آنهم از نوع #سوگواری آن که عمدتا توسط برخی جریانات مذهبی کج اندیش و فرصت طلبان ذی نفع صورت می گیرد، به هیچ وجه توجیه ندارد.
▫️#زیاده_روی در هرچیز حتی #عبادت می تواند نتایج معکوس داشته باشد. تکثیر مناسبت های سوگواری، برگزاری مجالس متعدد و متنوع، تحمیل #حزن و #اندوه شدید بر عموم، تیره کردن پیاپی فضای عمومی و رسانه ای کشور به بهانه اقامه عزا، بی شک #تاثیرات_منفی زیادی بر بنیادهای روانی و احساسی جمعی دارد.
▫️جای این نگرانی همواره وجود دارد که افراط در این امر، در نهایت به #سرخوردگی و #رمیدگی افراد بویژه #نسل_جوان منجر شود.
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید: http://m-ph.ir/jaygahe-azadari/
🆔 @piramoonhawzah
🏴شور و شعور در عزای حسینی🏴
📌تبیین جایگاه عزاداری بر اهل‌بیت در فرهنگ شیعه
گزیده مصاحبه تفصیلی #نشریه_پیرامون، با جناب دکتر #ابوالقاسم_فنائی
1️⃣ در یک چشم‌انداز کلی، چگونه می‌توان جایگاه عزاداری بر اهل‌بیت (ع) را در فرهنگ شیعی تبیین کرد؟
▫️ پرواضح است که اصل تأکید بر عزاداری برای امام حسین(ع) در روایات ما وجود دارد و #اصل_عزاداری مورد سفارش امامان بعدی بوده است. اما شکل و شمایل این عزاداری عمدتاً مرهون بسترهایی است که در آن شکل می‌گیرد.
▫️ به زعم من غرض از تأکید بر عزاداری امام حسین(ع) این بود که #یاد_و_خاطره ایشان و #قیام ایشان در #حافظه_جمعی نسل‌های بعدی باقی بماند .... امام حسین(ع) برای زنده نگه داشتن #خوانش_علوی از اسلام در برابر #خوانش_اموی از اسلام قیام کرد و برگزاری مراسم عزاداری برای او و توصیه به حفظ این مراسم در جهت #زنده_نگه_داشتن همان خوانش و ترویج آن بوده است.
▫️ این تنها ابزاری بود که در دوران‌های گذشته برای #ایجاد_ارتباط با امام حسین(ع) در دسترس بود و استفاده از آن بدون اینکه #حساسیت_حکومت_های_ستمگر را برانگیزد ممکن و مقدور بود.
🔸 اما امروز اگر #ابزار و #راه_بهتری در دسترس باشد که بتوان از آن برای تحقق همین هدف بهره برد و یاد و خاطره امام حسین(ع) و آرمانهای بلند آن حضرت را زنده نگاه داشت، باید مقدم شود.
2️⃣ بر این اساس به نظر شما جایگاه ابزاری و طریقی عزاداری‌ها برای اهل‌بیت(ع) بر این اصل مهم دلالت دارد که باید اولویت را به هدف و حصول آن بخشید و سوگواری مرتبه‌‌ای درجه دو می‌يابد.
▫️ تأثّر مخاطب و اندوه او را می‌توان از دو طریق برانگیخت:
اول، با #توصیف_درست و محققانه شخصیت و مجاهدت امام حسین(ع) و جایگاه ایشان و اهدافی که در این حرکت دنبال می‌کردند و معرّفی #طرف_مقابل و جفایی که در #حق_امام کردند.
🔺 راه دوم این است که با #غلو و #بزرگ_نمایی و بهره‌گیری از #تکنیک_های_روان_شناختی مانند بلند کردن صدای بلندگو و #نورپردازی_های_خاص و استخدام عده‌ای برای #گرم_کردن_مجلس و کارهایی که امروزه در هیئات رواج یافته است، مخاطب را تحت تأثیر قرار دهیم و اشک‌شان را دربیاوریم.
🔻 من با این راه دوم مخالفم. چرا که امام و اهداف ایشان به کلی #فراموش می‌شوند و به همین دلیل شرکت در این مراسم هیچ تغییر و #تحول_مثبتی در شخصیت و رفتار شخص ایجاد نمی‌کند.
3️⃣ در روایات سوگواری برای امام حسین(ع)، #تعبیرات_عامی وجود دارد درباره پاداش‌های مرتبط با عزای ایشان داریم که با چنین قید و شرطی که شما ذکر کردید #ناسازگار است. شما این ناسازگاری را چگونه برطرف می‌کنید؟
▫️ پاداش‌هایی که در این روایات بیان شده است، در واقع #پاداش‌هایی برای #عزاداری_واقعی برای امام حسین(ع) است، نه عزاداری برای امام حسینی که عزاداران او را نمی‌شناسند یا #تصویر_نادرستی از او در ذهن خود دارند. البته این نکته به عزاداری اختصاص ندارد. مثلاً نمی‌توان هر #نمازگزاری را شایسته #پاداش دانست که به نمازگزاران وعده داده شده است.
🔸 ... وقتی از #منظر_عقلی نمی‌توان چنان پاداش‌هایی را پذیرفت، اگر روایتی در برابر این درک مشخص عقلی قرار گرفت، یا باید از ظاهر آن دست کشید و یا باید در #صدور آن #مناقشه کرد. این نگاه مبالغه‌آمیز به اثر اشک بر امام حسین(ع) با #مسلّمات_قرآنی ما هم در #تعارض است.
4️⃣ امروز این #سبک_عزاداری و این رویکرد تعمیم یافته و سایر ائمه را هم پوشش داده و دهه‌های #فاطمیه، #محسنیه، #صادقیه و… پدید آورده است. شما این جریان را چگونه ارزیابی و تحلیل می‌کنید؟
🔺 این #تعمیم مبتنی بر یک طرز تفکر و #پیش_فرض مهم دربارۀ #دینداری که ملاک دینداری را #حجم و #کمّیت_مناسک_جمعی می‌داند، و نه به #کیفیت کاری دارد و نه به نقشی که قرار بوده است دین در #ساحت_فردی بازی کند.
▫️ #افراط در #حضور_کمّی بیشتر دین در جامعه در قالب مناسک جمعی، #تبلیغ_دین نیست، بلکه #بی_اثر_کردن دین از طریق #عادی_کردن آن است.
🔻 به گمان من این یکی از عمیق‌ترین معناهای #سکولار کردن جامعۀ دینی است. حضور #بیش_از_حد دین در جامعه در دینداری افراد #تأثیر_عکس می‌گذارد ...
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید:http://m-ph.ir/1205-2/
🆔 @piramoonhawzah