📌 بررسی ورود فقها در موضوع‌شناسی با نظر به متاورس
#گزیده_یادداشت
🔹 #متاورس در طول سال‌ها شکل گرفته و همانند کلیدواژه‌های اینترنت و شبکه‌های مجازی جایگاهی در زندگی مردم پیدا خواهد کرد، اما #حوزه_های_علمیه در قبال موضوع‌های جدید رویکردهایی را اتخاذ می‌کند که موجی از #جریان_های_منفی را به‌سوی خود روانه می‌کند؟!
🔹 متاورس در واقع پیوندی بین زندگی انسان‌ها با #واقعیت_مجازی و #نسل_بعدی_اینترنت است و به‌نوعی یک اَبَرواقعیت مجازی که همه کاربران آن قادر خواهند بود از سرتاسر دنیا بدان متصل شوند.
🔺 تجربه نشان داده است رویکرد #جامعه_حوزوی در برخورد با #موضوعات_جدید در مرحله اول #انکار است، در مرحله دوم وارد #امتناع از قبول می‌شود، و در مرحله سوم وارد #همکاری می‌شود!
🔻از آنجا که متاورس و پدیده‌های مانند آن #چند_بعدی هستند، #فقه باید همه ابعاد را در نظر بگیرد و درباره آن نظر بدهد.
به چند مسئله در متاورس باید پرداخته شود:
#حریم_خصوصی
#مالکیت_و_سلطه
🔹 ما نگاه منفی به متاورس یا هر #تکنولوژی_فناورانه نداریم، منتها فقه ما تا #احساس_خطر نکند، کنش فقهی از خود بروز نخواهد داد. در این خصوص آیت‌الله #اراکی گفته است: «حکم مسئله عدم جواز است، چون شَیءْ با لا شَیءْ و مال با لا مال مبادله نمی‌شود. #آمریکا همیشه با چنین شیوه‌های ناعادلانه #اقتصاد خود را بالا می‌برد و سر مملکت‌ها کلاه می‌گذارد.»
🔸 آیا وظیفه فقیه فقط ارائه #حکم_کلی و معلق بر اساس #شناخت_اجمالی موضوع است، بدون دخالت در امر موضوع‌شناسی، و یا وظیفه فقیه همچنین شناخت دقیق موضوع است؟
🔸 اگر فقیه شناختی از مسئله موردنظر نداشته باشد، به هیچ عنوان نمی‌تواند فروع را به اصول برگرداند. از سویی دیگر داده‌های اطلاعاتی ما درباره متاورس هنوز کامل نشده است و تسریع در حکم کردن درباره این مسئله می‌تواند منجر به از دست دادن هر چه بیشتر #پایگاه_مردمی روحانیت در نزد اقشار مختلف مردم شود.
🔹#مخالفان ورود فقها به مسئله #موضوع_شناسی
- آیت‌الله #احمدی_شاهرودی ورود مجتهدان به موضوعات را درست نپنداشته و فرموده‌اند: «احتیاجی به ورود در موضوع‌شناسی نیست.»
- آیت‌الله‌العظمی #وحید_بهبهانی می‌فرماید: «لیس معرفة الموضوع شأن المجتهد و الفقیه فکیف یسأل عن المعصوم.»
🔹#موافقان ورود به #موضوع_شناسی
- #سید_مرتضی در مبحث «تذکیه جنین»، موضوع جنین کامل را تشریح می‌کند، و علامه حلی در کتاب مختلف الشیعه پیرامون «تعیین خون‌های سه‌گانه بانوان» سخن گفته است.
- #شیخ_انصاری می‌فرماید: «ثم إنّ الظاهر من الروايات المتقدمة نفوذ حكم الفقيه في جميع خصوصيات الأحكام الشرعية و في موضوعاتها الخاصة.»
- از فقهای معاصر، #امام_خمینی (ره ) در #تحریر_الوسیله به تبیین ماهیت «سفته» پرداخته‌اند.
🔸 کار #فقیه_حاکم اجرای اسلام است نه بیان حکم؛
با توجه به دامنه ورود فقه به #جامعه، اگر قائل به این باشیم که فقیه وظیفه‌ای جز #ابلاغ_حکم ندارد و بر اساس موضوعات ارائه‌شده از کارشناسان نظریه خود را مطرح می‌کند، موضوع‌شناسی از دامنه #اجتهاد خارج می‌شود.
اما اگر قائل به این هستیم که دامنه فقه گسترده‌تر از ارائه حکم است، در این صورت فقیه باید در #موضوعات_مهم ورود کند تا اسلام را در متن جامعه پیاده کند.
🔻 #آثار_منفی عدم ورود به مسئله #موضوع_شناسی
فقیه برای اینکه بتواند به‌صورت #قضیه_حقیقیه حکم داشته باشد و روی «اگر»ها بحث را بیان کند، نیاز دارد به‌صورت تخصصی، خودش #موضوع را بشناسد و صرف اینکه یک #متخصص_موضوع را بیان کند کافی نیست؛ چرا که بسیار اتفاق می‌افتد که متخصص همه جوانب بحث را باز نمی‌کند.
🔻استفاده از #متخصصان_امین_و_متقی نیز مشکلی را حل نخواهد کرد، زیرا آن متخصص امین و متقی مباحث فقهی را کار نکرده تا بداند چه موضوعاتی از نگاه فقه اهمیت دارد که به آنها اشاره کند.
✅ در چنین مواردی، مؤسسه‌ای به‌نام #موضوع_شناسی می‌تواند خدمات خوبی به فقها ارائه دهد و آنها را در تشخیص موضوع کمک کند، لکن باید مراقبت شود تا از #افراط در عرصه موضوع‌شناسی در امان بمانند.
✅ تقسیم موضوع به مسائل پیچیده و بسیط
در زمان حاضر حوزه دچار #تزاحم است که یا باید #مقلدان را سردرگم رها کند و امور را به خودشان واگذار کند، یا باید فقه را به به #شاخه_های_تخصصی تقسیم کند و هر بخش از طلاب در شاخه‌ای خاص #مجتهد شوند و با توجه به موضوعات پیچیده و مشکلات، راهبری را به عهده بگیرند و در موضوعات پیش پا افتاده، امور را به عرف واگذارند...
✔️ متن کامل یادداشت را در لینک زیر بخوانید:
http://m-ph.ir/voroud-foghaha-be-metaverse/
🖋 به قلم #عبد_المجید_رستگاری، دانش آموخته حوزه علمیه قم
🆔 @piramoonhawzah
🏴شور و شعور در عزای حسینی🏴
📌تبیین جایگاه عزاداری بر اهل‌بیت در فرهنگ شیعه
گزیده مصاحبه تفصیلی #نشریه_پیرامون، با جناب دکتر #ابوالقاسم_فنائی
1️⃣ در یک چشم‌انداز کلی، چگونه می‌توان جایگاه عزاداری بر اهل‌بیت (ع) را در فرهنگ شیعی تبیین کرد؟
▫️ پرواضح است که اصل تأکید بر عزاداری برای امام حسین(ع) در روایات ما وجود دارد و #اصل_عزاداری مورد سفارش امامان بعدی بوده است. اما شکل و شمایل این عزاداری عمدتاً مرهون بسترهایی است که در آن شکل می‌گیرد.
▫️ به زعم من غرض از تأکید بر عزاداری امام حسین(ع) این بود که #یاد_و_خاطره ایشان و #قیام ایشان در #حافظه_جمعی نسل‌های بعدی باقی بماند .... امام حسین(ع) برای زنده نگه داشتن #خوانش_علوی از اسلام در برابر #خوانش_اموی از اسلام قیام کرد و برگزاری مراسم عزاداری برای او و توصیه به حفظ این مراسم در جهت #زنده_نگه_داشتن همان خوانش و ترویج آن بوده است.
▫️ این تنها ابزاری بود که در دوران‌های گذشته برای #ایجاد_ارتباط با امام حسین(ع) در دسترس بود و استفاده از آن بدون اینکه #حساسیت_حکومت_های_ستمگر را برانگیزد ممکن و مقدور بود.
🔸 اما امروز اگر #ابزار و #راه_بهتری در دسترس باشد که بتوان از آن برای تحقق همین هدف بهره برد و یاد و خاطره امام حسین(ع) و آرمانهای بلند آن حضرت را زنده نگاه داشت، باید مقدم شود.
2️⃣ بر این اساس به نظر شما جایگاه ابزاری و طریقی عزاداری‌ها برای اهل‌بیت(ع) بر این اصل مهم دلالت دارد که باید اولویت را به هدف و حصول آن بخشید و سوگواری مرتبه‌‌ای درجه دو می‌يابد.
▫️ تأثّر مخاطب و اندوه او را می‌توان از دو طریق برانگیخت:
اول، با #توصیف_درست و محققانه شخصیت و مجاهدت امام حسین(ع) و جایگاه ایشان و اهدافی که در این حرکت دنبال می‌کردند و معرّفی #طرف_مقابل و جفایی که در #حق_امام کردند.
🔺 راه دوم این است که با #غلو و #بزرگ_نمایی و بهره‌گیری از #تکنیک_های_روان_شناختی مانند بلند کردن صدای بلندگو و #نورپردازی_های_خاص و استخدام عده‌ای برای #گرم_کردن_مجلس و کارهایی که امروزه در هیئات رواج یافته است، مخاطب را تحت تأثیر قرار دهیم و اشک‌شان را دربیاوریم.
🔻 من با این راه دوم مخالفم. چرا که امام و اهداف ایشان به کلی #فراموش می‌شوند و به همین دلیل شرکت در این مراسم هیچ تغییر و #تحول_مثبتی در شخصیت و رفتار شخص ایجاد نمی‌کند.
3️⃣ در روایات سوگواری برای امام حسین(ع)، #تعبیرات_عامی وجود دارد درباره پاداش‌های مرتبط با عزای ایشان داریم که با چنین قید و شرطی که شما ذکر کردید #ناسازگار است. شما این ناسازگاری را چگونه برطرف می‌کنید؟
▫️ پاداش‌هایی که در این روایات بیان شده است، در واقع #پاداش‌هایی برای #عزاداری_واقعی برای امام حسین(ع) است، نه عزاداری برای امام حسینی که عزاداران او را نمی‌شناسند یا #تصویر_نادرستی از او در ذهن خود دارند. البته این نکته به عزاداری اختصاص ندارد. مثلاً نمی‌توان هر #نمازگزاری را شایسته #پاداش دانست که به نمازگزاران وعده داده شده است.
🔸 ... وقتی از #منظر_عقلی نمی‌توان چنان پاداش‌هایی را پذیرفت، اگر روایتی در برابر این درک مشخص عقلی قرار گرفت، یا باید از ظاهر آن دست کشید و یا باید در #صدور آن #مناقشه کرد. این نگاه مبالغه‌آمیز به اثر اشک بر امام حسین(ع) با #مسلّمات_قرآنی ما هم در #تعارض است.
4️⃣ امروز این #سبک_عزاداری و این رویکرد تعمیم یافته و سایر ائمه را هم پوشش داده و دهه‌های #فاطمیه، #محسنیه، #صادقیه و… پدید آورده است. شما این جریان را چگونه ارزیابی و تحلیل می‌کنید؟
🔺 این #تعمیم مبتنی بر یک طرز تفکر و #پیش_فرض مهم دربارۀ #دینداری که ملاک دینداری را #حجم و #کمّیت_مناسک_جمعی می‌داند، و نه به #کیفیت کاری دارد و نه به نقشی که قرار بوده است دین در #ساحت_فردی بازی کند.
▫️ #افراط در #حضور_کمّی بیشتر دین در جامعه در قالب مناسک جمعی، #تبلیغ_دین نیست، بلکه #بی_اثر_کردن دین از طریق #عادی_کردن آن است.
🔻 به گمان من این یکی از عمیق‌ترین معناهای #سکولار کردن جامعۀ دینی است. حضور #بیش_از_حد دین در جامعه در دینداری افراد #تأثیر_عکس می‌گذارد ...
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید:http://m-ph.ir/1205-2/
🆔 @piramoonhawzah