تاملی در دیدگاههای استاد شهید #مطهری
شماره چهارصد و هفتادو سه
تفسیر سوره #الرحمن
قسمت بیست و چهارم از جلد ششم کتاب
#آشنایی_باقرآن
✅دو بهشتِ نازلتر
وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ » دو #بهشتْ نازلتر از اینها هم وجود دارد. آنجا داشت: «وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ » . مفسرین گفته اند- و درست گفته اند- در آنجا چه بهشت روحانی اش و چه بهشت #جسمانی اش مال «لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ » بود، یعنی اهل #اخلاص، كسانی كه خدا را به هیبت و عظمت شناخته اند؛ ولی در پایین تر و كمتر از اینها هم دو بهشتی هست اما برای افرادی كه از اینها كمتر هستند؛ و گفته اند منظور افرادی است كه عبادتشان برای بهشت یا برای فرار از جهنم بوده است. 😞
«مُدْهامَّتانِ » دو بهشتی سرسبز. اینجا سخن از سرسبزی است. «فِیهِما عَیْنانِ نَضّاخَتانِ » . در آنجا سخن از دو چشمه ی جاری بود، اینجا هم سخن از دو چشمه ی دیگر، ولی اینجا تعبیر «نَضّاخَتانِ » دارد یعنی جوشش زن، فوّاره زن. اما اینجا هم توصیف نمی كند كه این چشمه ها چگونه چشمه هایی است. «فِیهِما فاكِهَةٌ وَ نَخْلٌ وَ رُمّانٌ » .
«فِیهِما مِنْ كُلِّ فاكِهَةٍ زَوْجانِ »
در آن دو بهشتِ اهل اخلاص از هر میوه ای دو نوعش وجود دارد. در این دو بهشتِ درجه ی پایین تر میوه ای است و نخلی و اناری، درخت میوه و درخت نخل و درخت انار.
«فِیهِنَّ خَیْراتٌ حِسانٌ » و در آن بهشتها هم زنانی كه خیر و نیكو هستند [وجود دارند، ] زنان نیكو خصال و نیكو صورت، یعنی نیكو سیرت و نیكو صورت. خیر، حُسن معنوی را می گویند و حُسن، حسن صوری را. «خَیْراتٌ حِسانٌ » یعنی زنانی كه هم از نظر روحی و معنوی خیرند و هم از نظر زیبایی؛ پس می شود نیكو سیرت و نیكو صورت؛ هر دو وجود دارد.
👈بعضی مفسرین گفته اند كه اینجا اشاره به زنان دنیاست نه حورالعین ها؛ زنانی از نوع انسان كه اهل بهشت و اهل سعادت هستند.👉
علاوه بر اینها باز «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی اَلْخِیامِ » حورالعین هایی كه منحصراً در خیمه هایی هستند. همان مفهوم «قاصِراتُ اَلطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ» را با تعبیر دیگر گفته است، یعنی «نه هرجایی» . این «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی اَلْخِیامِ » باز مفهوم «نه هرجایی» را می دهد. همان كلمه ی «لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ » تكرار شده.
معلوم است كه قرآن به جنبه ی #طهارت و #عفاف و پاكی خیلی عنایت دارد یعنی این را برای بشر یك ارزش اصیل می داند.
«مُتَّكِئِینَ عَلی رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَ عَبْقَرِیٍّ حِسانٍ » . در باره ی آنها هم داشتیم: «مُتَّكِئِینَ عَلی فُرُشٍ بَطائِنُها مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَ جَنَی اَلْجَنَّتَیْنِ دانٍ » . در باره ی اینها داریم: «مُتَّكِئِینَ » تكیه زن ها هستند «عَلی رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَ عَبْقَرِیٍّ حِسانٍ » بر متّكاهای سبز و بر بساطهای بسیار قیمتی و بسیار نیك «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ » پس چه نعمتی را شما می توانید تكذیب كنید؟
✨✨✨✨✨
🔺در آخر دومرتبه می فرماید: «تَبارَكَ اِسْمُ رَبِّكَ ذِی اَلْجَلالِ وَ اَلْإِكْرامِ » مبارك است و پربركت است نام پروردگارت، آن نام پرجلال و صاحب جلالت و صاحب اكرام، كه می گویند اشاره به همان نام «الرحمن» است كه سوره با آن شروع شده است.
⏪سوره با كلمه «الرحمن» شروع شد و با توصیف «الرحمن» با جمله ی «تَبارَكَ اِسْمُ رَبِّكَ ذِی اَلْجَلالِ وَ اَلْإِكْرامِ » خاتمه پیدا می كند، اشاره به اینكه آنچه كه در عالم به وجود آمده است از اولِ عالم تا آخر عالم، #دنیا و #آخرت، تمام اینها به اسم «رحمن» به وجود آمده است. می گویند: «ظَهَرَ الْوُجودُ بِبِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» .
اصلاً «رحمن» یعنی رحمت عامه ی پروردگار، یعنی خلقت، اساس خلقت. #رحمن یعنی خدای خالق، یعنی خدای خالقی كه خلقتش بر اساس رحمت و جود و رساندن فیض است و هر موجودی آن فیضی را كه لایق است [دریافت می كند. ] ما اگر بگوییم «خدا خالق است» یك معنا و مفهوم را گفته ایم یعنی همین مقدار فهمانده ایم كه خداوند ایجاد كننده ی اشیاء است، ولی آیا این ایجاد بر اساس فیض و رحمت است یا بر اساس دیگری، این را دیگر كلمه ی «خالق» نمی فهماند؛ ولی وقتی كه می گوییم «رحمن» یعنی افاضه كننده ی جود و رحمت خودش.
وقتی می گوییم «رحمن» یعنی سراسرِ خلقت مساوی است با سراسرْ رحمت، و حتی آنجایی هم كه عذاب هست، خود #عذاب از یك جنبه ی دیگر- لااقل از این جنبه كه ما نظام كل را در نظر بگیریم، در نظام كل- باز نوعی رحمت است. می گوید: «تَبارَكَ اِسْمُ رَبِّكَ ذِی اَلْجَلالِ وَ اَلْإِكْرامِ » مبارك باد، افزون باد آن نام پروردگارت، آن نامی كه صاحب جلال و اكرام است
پایان🍃🍃🍃
🍀🍀🍀🌸🌸🌸🍀🍀🍀🌸
https://telegram.me/quranpuyan
❓پرسش و پاسخ قرآنی:
❓چرا برخی از موضوعات، اسامی و آیات در قرآن #تكرار شده است؟
❓ #تكرار برخي جملات و آیات در يك سوره يا چند سوره از قرآن بخاطر چيست؟
🔴قسمت اول:
در پاسخ به چرایی تکرار برخی موضوعات ، ایات ،داستانها و شخصیت ها می توان به دلایل زیر اشاره نمود
1 ـ تكرار يكي از فنون فصاحت و بلاغت است . غرض عمده از آن #تأكيد است. گوستاولين در كتاب «آراء و معتقدات» ميگويد: هر كس لفظ يا ساختاري را پيوسته تكرار كند، آن را تبديل به عقيده ميكند.» و براي دست يابي به اين نتيجه، قرآن ، يك معني را، به شيوه ديگر به مقتضاي حكمت تكرار ميكند»
✳ فراء يكي از بزرگان ادبيات عرب در اين باره مي نويسد: « قرآن به لغت عرب و به شيوه محاورهاي آنان نازل شده است. و از عادت قوم و ادبیات عرب تكرار كلام، براي تأكيد و فهماندن مطلب، ميباشد. به عنوان نمونه در تأييد مطلب ديگران ميگويند: « بله! بله!» و در ردّ آن ميگويند: « نه! نه!» از آن جايي كه قرآن كتاب هدايت است، نه كتاب علمی یا کتاب قانون يا ... و #هدايت عمومي جز با تكرار مطالب با بيانات گوناگون امكان ندارد، بنابراین در آن تكرار وجود دارد.
چنان كه برخی مفسرین نوشته اند: « تكرار در قرآن كريم از آن روست كه قرآن كتاب نور و هدايت است و در مقام #هدايت لازم است مطلب واحد، در هر مناسبت، با زباني خاص ادا شود، تا ويژگي #موعظه داشته باشد؛ بر خلاف كتب علمي كه هر مطلب، تنها در يك جا بيان ميشود و تكرار آن سودمند نيست. سرّ لزوم تكرار در كتاب هدايت، آن است كه، شيطان و نفس امّاره كه عامل ضلالت و عذابند، پيوسته به اضلال ( گمراه كردن آدمي مشغولند، و كار آنها گر چه گاهي كم ميشود، ليكن ترك نميشود، از أين رو تكرار ارشاد و هدايت نيز ضروري است.»
2ـ دلایل تکرار #قصه های قرآنی
قرآن براي آسان شدن فهم حقایقش ، از مثل و قصه استفاده كرده است ؛ و قصههاي حقيقي را به صورت گزينشي ، و با بهترين شيوهها ، با هدف اصلي درس آموزی و عبرت گيري ، بيان كرده است؛ و هر قصهاي یا به عبارت بهتر تاریخی را كه آموزه ها و عبرت های بيشتري دارد، بیشتر تكرار كرده است؛ از اين رو قصههاي #موسي(ع) بيشتر تكرار شده است.
3ـ نکته مهم تر از همه، این است که تكرار در قرآن به دلیل اهداف گوناگون ميباشد؛ مطالب و قصه هاي قرآن در هر جا به دلیل یا علت و هدفی ویژه، تكرار شده است. به عنوان نمونه آية مباركة «فبأي آلاء ربكما تكذبان » در سورة #الرحمن، به طور بي نظيري، 31 بار ذكر شده است که در روزهای آتی به ان می پردازیم
✒ دکتر حمید فغفور مغربی
ادامه دارد :
📚برای مطالعه بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:
https://b2n.ir/682448
https://eitaa.com/quranpuyan
❓پرسش و پاسخ قرآنی:
❓چرا برخی از موضوعات، اسامی و آیات در قرآن #تكرار شده است؟
❓ #تكرار برخي جملات و آیات در يك سوره يا چند سوره از قرآن از جمله آیه «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بخاطر چيست؟
🔴قسمت سوم:
در خصوص تكرار ايه فباي الاء ربكما تكذبان در سوره الرحمان ،نكات جالبي از مقاله تحلیل #نشانه_شناختی گفتمانی سوره #الرحمن (مبتنی بر الگوي تنشی) نوشته حدیث شریفی؛فؤاد نجم الدین منتشر شده در دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن / شماره پنجم ارايه ميشود:
در گفتمان سوره الرحمن آیه فباي آلاء ربکماتکذبان عامل تحریک حسی انسان به عنوان سوژه حسی- ادارکی و به عنوان مهمترین عنصر حسی- ادراکی حضور دارد. این آیه به طور پی درپی در سوره تکرار میشود.
همه انواع تکرار در قرآن حاوي قصد و غرض خاصی میباشد، که تاثیر کلام را در جان شنونده می افزاید، خصوصا در این سوره تکرار لفظ و معانی آیه«فبا ي الاء ربکما تکذبان» نه تنها ملال آور نیست، بلکه شخصیت خفته آدمی را دگرگون میسازد.
تکرار پی در پی این آیه در سوره به گفتمان سوره ضرب آهنگ خاصی را بخشیده است.
یکی از ابزارهاي ایجاد حساسیت در مخاطب ضرب آهنگ است. ضرب آهنگ نوع حرکت و میزان تاثیر بر مخاطب را در جریان حسی_ادراکی و فضاي تنشی تعریف مینماید. ریتم و آهنگ و نقاط فشار در فرآیند گفتمان، تغییرات تنشی را مشخص میکنند.
👈بحث ریتم و آهنگ کلام را میتوان در تکرار آیه فباي آلاءربکما تکذبان در سوره الرحمن که نمودي از #ضرب_آهنگ کلام است، دید. وجود این آیه باعث ایجاد #ریتم و ضربآهنگ تند و یکنواختی در گفتمان سوره میشود
که باعث #تثبیت موضوع سوره الرحمن (رحمانیت خدا و تذکر و یادآوري نعمتها) در ذهن و دل مومنان راستین میگردد.
ادامه دارد :
📚برای مطالعه بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:
https://b2n.ir/682448
https://eitaa.com/quranpuyan
┄═❁🍃❈🌺❈🍃❁═┄
بــڛۣــمۭــﷲ ̨ﷻ ּا̍ڶــڕحۡــمۭــنۨ ۛ ּا̍ڸــڕحۡیــمۭ
💠🔆 الرَّحْمنُ «1» عَلَّمَ الْقُرْآنَ «2»
🌱 خداوندِ رحمان، قرآن را آموخت.
🌺👈سعادت و کمال تو در قرآن نهفته است پس چرا در جایی دیگر به دنبال آن می گردی⁉️
🌺✅ اگر سعادت و کمال واقعی میخواهی پس قرآن را بخوان تا این کتاب آسمانی و مقدس راه را به تو نشان دهد.
🌺اگر مایلید #انس روزانه خود با قرآن را حفظ کنید، شما را به
👈گروه عمومي #تقرب دعوت می کنیم .تا هر روز یک_صفحه از قرآن را با ترجمه و گزيده نكات تفسيري و تبادل نظر در انها مطالعه کنیم.
🌺 بلطف خداوند از فردا جمعه ، مطالعه و تلاوت سوره #الرحمن را آغاز میکنیم.
✅لطفا به ساير علاقه مندان اطلاع رساني نماييد.🙏
💠لینڪ گروهاے تقرب در واتساپ
https://chat.whatsapp.com/H9EQ5ECrovbKFTkpkNWunw
https://chat.whatsapp.com/FeOtJJuO3sX91IDVDaz7vh
💠لینڪ گروه تلگرام(سوره یوسف در حال مطالعه میباشد).
t.me/taqarrob99
┄═❁🍃❈🌺❈🍃❁═┄