✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت اول: «…وَ لِلَّهِ عَلَي النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ الله غَنِي عَنِ الْعالَمينَ.» (۱) اين عيد را عيد الكبير ميگويند و اجتماع حج بزرگ‌ترين تظاهر دسته جمعي مردم است. نه تنها در اسلام و بري مسلمين ، بلكه در دنيا و بري انسان‌ها. ✅كنجكاوي يقيناً بدتان نميآيد بدانيد كه اين مراسم و قرباني چه معني دارد، منشأ تاريخي و اجتماعي آن چيست، چگونه برقرار شده است، چه منظوري در كار بوده است و حالا چه فايدهي دارد… 🤔و اگر دورانديش باشيد، نقش آن در آينده چه خواهد بود و چه آثاري ميتواند داشته باشد؟… شايد كنجكاويتان از اين جهت بيشتر تحريك شده‌ باشد كه آنچه راجع به مناسك و اعمال حج شنيدهايد به نظرتان، عجيب و بدوي بيايد و غير قابل هضم باشد. مانند سر تراشيدن، لنگبستن، دور يك چهار ديواري گرديدن، لِيلِي دويدن، ريگ به شيطان پراندن، چنين استفهام و تعجب بري بسياري از اشخاص پيش ميآيد.از سي چهل سال قبل به اين طرف عناويني مانند اجتماع ساليانه مسلمين، كنگره بزرگ اسلامي يانمونه صحري محشر و غيره در زبان‌ها و قلم‌ها وارد شدهاست. بنده شخصاً، خيلي متقاعد و مطمئن از اين نوع توجيهات و فلسفه‌بافي‌ها نميشدم و به دلم نميچسبيد. آثار زنده و عملي كه بر اجتماعات ملي و بينالمللي مترتب ميشود و تشكيلات و ترتيبات و نتايجي را كه از يك كنگره انتظار ميرود در مراسم حج نه ميديدم و نه ميشنيدم. درست است كه فوج فوج، از اقصي بلاد اسلام، عرب و فارس و ترك و سياه و سرخ در ذيحجه هر سال آهنگ كعبه را ميكنند و در هم ميشوند اما بيگانه و بي خبر از يكديگر به آنجا ميروند و بيگانه و بيخبر برميگردند (يابرميگشتند) بدون آنكه حتي يك سلام عليك ساده ما بين يك حاجي جوشقاني ايراني با يك كاكاسياه زنگباري يا عرب حجازي ردو بدل شود. ميپرسيدمآيا از زمان و زبان حضرتپيغمبر و ائمه اطهار سراغ داريم كه آنها استفاده كنگرهي و ايجاد تشكيلات و تبليغات بينالامماسلامي از اينمراسم نموده باشند؟ … 👈در هشت نه سال قبل #استطاعت سفر فراهم و افتخار زيارت نصيبم شد. البته در آن تلاقي و تجمع عظيم و در آن محيط تقارب و تقريب ملل مختلف مسلمان امكان آشنائي و تفاهم افراد و تبادل اطلاعات و نظريات وجود داشت و در ميان زائرين غير ايراني عرب زبان فيالجمله جلسات و حضور در سخنرانيها انجام ميگرفت. اما از آنچه بتوان نامش را كنگره اسلامي يا تجمع و توحيد بين امت‌هي مسلمان گذاشت، خيلي دور بود(۲). آنچه كه بيشتر براي بنده مشهود و محسوس شد و در مراجعت به ايران براي دوستان ارمغان آوردم و تشريح نمودم اين بود كه ✅ فريضه #حج در مجموعه خود يك وسيله واقعاً ممتاز و مؤثر بري احياءِ و تذكار سنت حضرت #ابراهيم در جهت خداپرستي و اصلاح قلوب است. حضرت ابراهيمي كه پدر پيغمبران مورد پيروي اكثريت مردم روي زمين و پايهگذار #مذاهب‌توحيدي امروزي است و قرآن به طرز بينظيري او را شناسانده و تجليل كرده و اسلام را به او نسبت دادهاست. البته همين هم چيز كمي نيست. با فرض وجود خدا و اعتقاد به او بسيار كار بزرگي است! ادامه دارد.... منبع: http://yon.ir/oNlaC ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت سوم #اختلافات عقيدتي و جنگ‌ها تقرقه ها و تعصب‌هي مذهبي از بزرگ‌ترين عوامل جدائي و جنگ شده است. اعم از جنگ‌هي خارجي و اغتشاشات داخلي مسلحانه يا فشارها و كشتارهائي كه تحت عناوين انكيزيسيون و غيره امنيت و آزادي را از صحنه ممالك اروپا در تمام قرون وسطي دور نموده بود. البته نبايد تصور كرد كه اينها مال گذشتهاست و جنگ مسيحي‌ها و ذلت يهود(۴۴) تمام شده است. عمر كوتاه خود ما هنوز قتل و شكنجه شش ميليون يهودي را به فرمان هيتلر در يكي از متمدنترين ملل مسيحي جهان به خاطر دارد. همچنين تصفيه عده اي از دكترهي يهودي به دستور استالين در شوروي. هيچ دليلي در دست نيست كه صحنههي گذشته در آينده باز تكرار نشود. در آسيا نيز اختلافات و تعصبات فرقهي هندو و مسلمان چه فجايع هلاكتبارِ وحشيانه در آستانه استقلال هندوستان به بار آورد! همچنين نبايد تصور كرد كه چون در سايه فرهنك و رشد علمي تعصب‌ها و علاقههي مذهبي تخفيف يافته اختلافات مذهبي ديگر بياهميت و بياثر ميباشد. اختلافات مذهبي هنوز هم در ريشه و مايه دسته بندي‌ها و خصومت‌هي ملي و بينالمللي جلوه گر است. تازه اگر اختلاف مذهبي كم اثر شده باشد اختلاف‌هاي عقيدتي در زمينه هاي فلسفي و اجتماعي و سياسي وجود دارد و خيلي هم مؤثر و مهم است. 👈مسلم است كه همزيستي مسالمت آميز و صلح و امنيت مادام كه همفكري و اشتراك منافع وجود نداشته باشد حرف مفت است. به همان دليل كه داعيان چنين افكار و صاحبان مكاتب سياسي با تمام نيرو در داخله كشورها و احزاب خود سعي مينمايند وحدت عقيده و مكتب ايجاد نمايند. ✅قرآن به اين نكته يعني اثر سوء اختلاف در كتاب و دين خدا و استنباط‌هاي غلط كه منتهي به مخالفت و دشمني ميشود عنايت و از آن امتناع داشته است، به پيغمبر آخر الزمان و به امت او كراراً و مؤكداً دستور ميدهد از اختلاف و انشقاق چه ما بين خود و چه با ساير مذاهب توحيدي، احتراز نمايند : «وَ ما كانَ النَّاسُ اِلاّ اُمَّةً واحِدَةً فَاخْتَلَفُوا…» (۴۶) «… وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكينَ. مِنَ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعًا كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ.» (۴۷) «…اِنَّ الَّذينَ اخْتَلَفُوا فِي الْكِتابِ لَفي شِقاقٍ بَعيدٍ.» (۴۸) «اِنَّ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ في شَيءٍ اِنَّما اَمْرُهُمْ اِلَي الله ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِماكانُوا يَفْعَلُونَ.» (۴۹) نه تنها امر به خودداري و احتراز از اختلاف و تفرقه و انشقاق ميشود بلكه مأموريت مثبت داده و گفته ميشود كه بري برقراري دين واحد دعوت نما و استقامت ورزيده بين اهل كتاب اعتدال بر قرار ساز. دور زدن اختلاف اما اختلاف (اختلاف در استنتاجها و در اتخاذ رويه و منهاج‌ها) در بسياري موارد غير قابل احتراز است . واقعيتي است طبيعي و انساني. اصلا بعثت پيغمبر ما و ظهور دين اسلام مگر خود يك آهنگ تازه در اين كنسرت اديان و افكار نبود؟ اتفاقاً از اسلام بيش از ساير اديان فرقه و مذهب منشعب شده است! هر قدر يك دين عالي‌تر و دقيق‌تر و بر پايه عقل و استدلال باشد اشكال و اختلاف در درك و اجري آن بيشتر ميشود.👌 قرآن به اين معني توجه دارد و اصرار در مقابله كردن با آن نمي نمايد و تحميل نظريات اختلافي و فرعي و اختصاصي را نميخواهد، به چيزِ ديگري اهميت ميدهد: «وَلَوْ شاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ اُمَّةً واحِدَةً وَ لا يَزالُونَ مُخْتَلِفينَ.» (۵۰) «… لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجًا. وَلَوْ شَاءَ الله لَجَعَلَكُم اُمَّةً واحِدَةً وَلكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فيمَا آتَاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الخَيْراتِ اِلَي الله مَرْجَعُكُمْ جَميعًا فَيُنَبِئُكُمْ بِمَا كُنتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُونَ.» (۵۱) ملاحظه ميكنيد كه صريحاً گفته ميشود اختلاف هميشه هست و خلاف مشيت خدا (و بنابراين مصلحت) نيست، بري هر كدام از شما شريعت و طريقتي قرار داديم تا شما را با آنچه دادهايم آزمايش و تربيت نمائيم ، از اين بابت با هم منازعه و مجادله نداشته باشيد، در خيرات و خدمات از يكديگر جلو بزنيد بالاخره همگي پيش خدا برميگرديد و او اختلاف‌هايتان را حل خواهد كرد. ادامه دارد👇👇 http://yon.ir/oNlaC ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔 @quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهندس مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت چهارم دستگيره براي ذهن‌ها و دل‌ها اين اعتقاد به خدا، اعتصام به حبل او و باز گشت به بدنه يا تنه مشترك را چگونه ميتوان در نظرها و خاطرها بري هميشه و همه جا مجسم و تثبيت كرد؟ براي بشر درك خدي ناديده نامحسوس هميشه مشكل بوده است و از ذهنش فراري است. اين يك امر روانشناسي و طبيعي بشر است كه دستگيره و دست آويزي پيدا كند تا توجه روحي و تمركز فكري او به كمك محسوسات و ماديات فراهم شود. #بت پرستي، مجسمه سازي و سَمْبُلجويي از همين جا به وجود آمده است. ✅قرآن چون مخالف بتپرستي و شخص پرستي است فقط شعارها و سنّت‌ها را نگاه ميدارد. از ميان آثار محسوس و مجسم كه هم خدا را به ياد بياورد و هم خاطره پيغمبرِ مشترك و پايه گذارِ اديان توحيدي را هميشه زنده و تازه نگاه دارد، 👈دستور داده است خانه اي را كه #ابراهيم براي عموم مردم و در كمال سادگي به پا كرده است حفظ كنند و مراسم و مناسكي را كه ابراهيم انجام داد تكرار نمايند. اين خانه نخستين و #آزاد شده از كليه قيود مالكيت‌ها و خصوصيت‌ها و حاكميت‌هاي مركزي بري توجه حواس‌ها و نمازها، محور طواف‌ها و تبلور ذكر و عشق به خدا به سود آدم‌ها گرديد. 👈اعمال حج و #مناسكي كه مقرر شده است هر كدام معرف و مظهر يكي از مراحل و صحنه هايي است كه ابراهيم خليل دچار شده و پله پله از عهده بر آمده به مقام پيشوايي بشر رسيد : ⬅️قرباني در مني فداكاري عظيم آن پدر و پسر را در راه عشق و اطاعت خدا نشان ميدهد كه مبدّل به ذبح گوسفند گرديد ؛ ⬅️دويدن بين دو كوه صفا و مروه به ياد سر گرداني و دوندگي آن مادر در به در شده از قوم و ديار و در جستجوي يك قطره آب بري طفل شيرخواري است كه از فرط گرمي و تشنگي مشرف به مرگ شده و بالاخره به جوشش آب زمزم منتهي ميشود؛ ⬅️رمي جمرات را ميگويند حكايت از مواجهه مكرر شيطان با حضرت ابراهيم براي وسوسه و ممانعت او از قرباني كردن فرزند و سنگ انداختن ابراهيم به جانب او بري طرد كردن، مينمايد؛ ⬅️وقوف در صحري عرفات و سحرخيزي در مشعرالحرام، به مصداق اسامي انتخاب شده ، رساننده معاني و منظورهاي مربوطه بوده معلوم است كه بر معرفت و استشعار زائر بايد اضافه شود و مضامين دعاهاي عالي مرتبه اي كه بري آن مواقف وارد شده است خود دلالت كافي به اين معاني دارد؛ ⬅️طواف دور خانه عبارت از گرديدن از روي علاقه و جذبه است و متمركز ساختن افكار و اعمال خود به سوي خدا و براي خلق؛ ⬅️دو ركعت نماز در مقام ابراهيم يعني پا در جاپاي او گذاشتن و جاپاي انبياي ديگر و خاتم انبياء و علي و ساير اوصياء و اين همه اصحاب و بزرگان و صلحا و خلق خدا از هزاران سال قبل تا حالا، كه در همان جا با خلوص و صفا رو به درگاه خدا نموده دعاها و زاري‌ها و توبهها و عهدها كرده اند!… آيا همين اعمال ياد آورنده ترين و زنده كننده ترين حالات روحاني و عرفاني در شخص نميتواند باشد؟ ادامه دارد..... http://yon.ir/oNlaC ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔 @quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت پنجم كعبه و حج براي مردم #مناسك و مراسمي كه گفته شد از جهت خدا و سير دادن بنده به سوي آفريننده اش بود. اما قضيه در اينجا تمام نميشود. سفارشها و آداب و شرايط خاص ديگري بري حج وجود دارد كه هر كدام مبيّن معني و متوجه به منظوري است. 🔻اولاً، بري محيط زماني و مكاني حج #حريم امنيت و طهارت مقرر شده است . ماه حج و ماه‌هاي طرفين آن را كه بري رسيدن و برگشتن لازم است « #شهر‌الحرام» گفته و دانسته اند و خود خانه و اطرافش «بيت الحرام» و «مسجد الحرام» است. آيات قرآن در اين زمينه صراحت و تأكيد دارد: «… وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ امِنًا …» (۵۸) «وَ اِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ اَمْنًا وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ اِبْرَاهيمَ مُصَلًّي وَ عَهِدْنا اِلي اِبْرهيمَ وَ اِسْمعيلَ اَنْ طَهِّرابَيْتِي …» (۵۹) تا آنجا كه ميفرمايد : «…فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لاجِدَالَ فِي الْحَجِّ…» (۶۰) در آن حريم كسي حق جدال و نزاع ندارد. حتي جانوران و حشرات نيز بايد مصون از صيد حاجيان و از كمترين آزار باشند(۶۱). آيا امنيت از اين عموميتر و خلع سلاح (همان خلع سلاحي كه جامعه اتفاقِ ملل سه مرحله برايش قائل شده بود و سازمان ملل هم هنوز نتوانسته است و نخواهد توانست تأمين كند) كاملتر ميشود؟👌 به طوري كه ميدانيم اين حرمت و امنيت از مقوله تعارف و تكليف نيست. قبل از اسلام قبائل بي انضباط و بيرحم و بيمعرفت عرب نيز آن‌ را رعايت ميكردند و مدت سه ماه جنگ در سراسر عربستان تعطيل ميشد! 🔻ثانياً، #احرام بستن يعني سادهترين پوشاك را به تن كردن و با پي تقريباً برهنه در زير آسمان خدا قسمت عمده حركات و اعمال را انجام دادن ، باز گشت به شكل اوليه و نهايت سادگي در خلقت و طبيعت و كنار زدن پيرايه ها و عوارضي است كه بي جهت اين همه سبب افتراق و دوري طبقات خلائق از يكديگر ميشود. 🔻ثالثاً، همشكلي و همرنگي يا همسطحي كه مخصوصًا در لباس اِحرام و در مواقف و مسالك حج به كار برده شده وضيع و شريف و عرب و عجم را به يك صورت و در يك صف و جماعت قرار دادهاند، خود مطلبي است . قبل از اسلام اشراف قريش و شيوخ و اعيان بري خود مواقف و معابر خاص قائل شده بودند. قرآن آن رسوم را لغو مينمايد و ميگويد : «ثُمَّ اَفيضُوا مِنْ حَيْثُ اَفاضَ النَّاسُ …» (۶۲) حج خانه كعبه بايد مصداق و مظهر #مساوات بين مردم باشد . در برابر همين خانه است كه پيغمبر آيه پرطنين و لرزاننده منشور مساوات بشري را اعلام ميفرمايد : «يا اَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ اُنْثي وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوبًا وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَاللهاَتْقكُمْ …» (۶۳) و بري آنكه ترديد و تحريفي در منظور آيه پيدا نشود، در تفسيرش ميفرمايد: «از اين پس قريشي را بر حبشي و عرب را بر عجم امتياز و افتخاري نيست.» ادامه دارد.... http://yon.ir/oNlaC ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت ششم،آخرین قسمت در سوره بقره باز بعد از آيات جدال با اهل كتاب، پيش كشيدن ابراهيم و ساختمان خانه كعبه و بالاخره تغيير قبله از بيتالمقدس به مكه به اين آيه برميخوريم كه به امت اسلام به طور كلي مأموريت واسط شدن ميان خلق و خالق و شاهد و نمونه بودن بري مردم (و خوب معلوم است كه مردم ديگر منحصرًا مردم مسلمان يا عرب نيست بلكه مردم جهان است) داده ميشود، همان طور كه پيغمبر براي مسلمان‌ها شاهد و نمونه بوده است : «وَ كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطًا(۶۷) لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَي النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً…»(۶۸) بالاخره خود سوره حج كه اختصاص بيشتر به اين فريضه دارد به اين آيه ختم ميگردد : «وَ جاهِدُوا فِي الله حَقَّ جِهادِه هُوَاجْتَبكُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ اَبيكُمْ اِبْرهيمَ هُوَسَمَّا كُمُ الْمُسْلِمينَ مِنْ قَبْلُ وَ فِي هذالِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَداءَ عَلَي النَّاسِ فَاَقيمُوا الصَّلوةَ وَاتُوا الزَّكوةَ وَاعْتَصِمُوا بِالله هُوَ مَوْليكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلي وَ نِعْمَ النَّصيرُ.»(۶۹) پس ملاحظه ميكنيد كه در سورهها و آيات متعدد قرآن مفهوم و منظورهايي (يا ايدهايي) چندي پيرامون اتحاد مثلث «ناس ، ابراهيم ، بيت» ديده ميشود كه متوجه و متمركز در فريضه حج بوده و بر مجموع آنها خورشيد توحيد پرتو افكن است: مقتضي موجود و مانع … نيز موجود خداي ابراهيم و محمد (ص) در مكان و زمان حج همه شرايط و لوازم را بري آنكه افراد و دستجات مردم در پناه امنيت به سادهترين صورت، با ديد وسيع بشري ، دور از آلودگي‌ها و امتيازات ، برادروار در صف مساوات دور هم بنشينند و آزادانه رفع مخالفت‌ها كنند هم به حقايق دين و سنت پيغمبر آشنا شوند و هم به وضع تجارت و اقتصاد بين اللملي سر و سامان بخشند(۷۰). پس اينك كه مقتضي از هر جهت موجود است چرا تفاهم و توحيد تأمين نشده است؟ در خانه كعبه تا آنجا كه مربوط به واضع و واگذارنده خانه است، مقتضي موجود و مانع مفقود بوده و هست ولي از ناحيه مردم هم آيا چنين بوده است؟ اولاً، آيا مسلمان‌ها منظور صاحب اصلي خانه را درك كردهاند و ميكنند؟ آن افق ديد وسيع همگاني و انساني قرآن ، آن سعه صدر و خلق عظيم نبوي كه «…كَافَّةً لِلنَّاسِ…»(۷۱) و «…رَحْمَةً لِلْعَالَمينَ.»(۷۲) است، آن آزادمنشي بشردوستانه و مساوات و عدالتخواهي و دورانديشي علي(ع) و بالاخره آن مأموريت جهاني كه به امت مسلمان داده شده و بايد توام با روح برتر از خصوصيات مذهبي و شريعتي و خالي از تنگيهي خودستائي و تعصبهي كوته نظرانه نژادي و فرقهي باشد، از صدر اسلام تاكنون در چند نفر ديده شده است؟ ثانياً، به طوري كه ميدانيم همان طوري كه قبل از اسلام خانه خدا داده مردم در زير كليد و تيول اشراف جاهليت قرار گرفته بود. بعد از رحلت حضرت رسول نيز خلافت اسلام و زعامت مسلمين از خانه نبوت و از محور امامت خارج گرديد. كساني كرسي ابراهيم(ع) و محمد(ص) را اشغال نموده خود را امام مردم و اميرالمؤمنين خواندند كه بيشتر مشمول جواب الهي «…لا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ.»(۷۳) ميشدند. و تازه سختگيرها و پرهيزكارانشان اسلام را در رياستِ قريشي و سيادتِ عربي درك ميكردند نه در كسوتِ انساني و عظمتِ جهاني آن و در وحدتِ الهي. حد اعلي آنچه خلفا و مسلمان‌ها ميتوانستند بفهمند و بكنند، تشريفات عبادي و مناسك صوري حج بوده است. حتي رعايت حقوق و حريم به عمل نميآمد. خانه كعبه به دستور خلفا چندين بار محاصره و مورد خرابي و غارت و قتل عام گرديد. سلاطين عثماني تعصب‌هي مذهبي و سلب امنيت را تا آنجا رساندند كه چندين هزار زائر ايراني را در زمان شاه طهماسب ، لباس احرام به تن، از دم تيغ گذراندند! … امّا پس از آنكه استبدادِ ديني و دولتي آل عثمان سقوط كرد استعمارِ مسيحي اختيار خانه و اداره حج را به دست متعصبترين و جامدترين فرقههي اسلامي داد كه مذاهب چهارگانه اهل تسنن را هم قبول نداشت. ديديم كه چند سال قبل چه به سر آن حاجي بيچاره يزدي كه گرمي هوا و ازدحام جمعيت اختيار از حلقومش گرفته بود، آوردند! ادامه در پست بعدی 👇

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت اول: «…وَ لِلَّهِ عَلَي النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ الله غَنِي عَنِ الْعالَمينَ.» (۱) اين عيد را عيد الكبير ميگويند و اجتماع حج بزرگ‌ترين تظاهر دسته جمعي مردم است. نه تنها در اسلام و بري مسلمين ، بلكه در دنيا و بري انسان‌ها. ✅كنجكاوي يقيناً بدتان نميآيد بدانيد كه اين مراسم و قرباني چه معني دارد، منشأ تاريخي و اجتماعي آن چيست، چگونه برقرار شده است، چه منظوري در كار بوده است و حالا چه فايدهي دارد… 🤔و اگر دورانديش باشيد، نقش آن در آينده چه خواهد بود و چه آثاري ميتواند داشته باشد؟… شايد كنجكاويتان از اين جهت بيشتر تحريك شده‌ باشد كه آنچه راجع به مناسك و اعمال حج شنيدهايد به نظرتان، عجيب و بدوي بيايد و غير قابل هضم باشد. مانند سر تراشيدن، لنگبستن، دور يك چهار ديواري گرديدن، لِيلِي دويدن، ريگ به شيطان پراندن، چنين استفهام و تعجب بري بسياري از اشخاص پيش ميآيد.از سي چهل سال قبل به اين طرف عناويني مانند اجتماع ساليانه مسلمين، كنگره بزرگ اسلامي يانمونه صحري محشر و غيره در زبان‌ها و قلم‌ها وارد شدهاست. بنده شخصاً، خيلي متقاعد و مطمئن از اين نوع توجيهات و فلسفه‌بافي‌ها نميشدم و به دلم نميچسبيد. آثار زنده و عملي كه بر اجتماعات ملي و بينالمللي مترتب ميشود و تشكيلات و ترتيبات و نتايجي را كه از يك كنگره انتظار ميرود در مراسم حج نه ميديدم و نه ميشنيدم. درست است كه فوج فوج، از اقصي بلاد اسلام، عرب و فارس و ترك و سياه و سرخ در ذيحجه هر سال آهنگ كعبه را ميكنند و در هم ميشوند اما بيگانه و بي خبر از يكديگر به آنجا ميروند و بيگانه و بيخبر برميگردند (يابرميگشتند) بدون آنكه حتي يك سلام عليك ساده ما بين يك حاجي جوشقاني ايراني با يك كاكاسياه زنگباري يا عرب حجازي ردو بدل شود. ميپرسيدمآيا از زمان و زبان حضرتپيغمبر و ائمه اطهار سراغ داريم كه آنها استفاده كنگرهي و ايجاد تشكيلات و تبليغات بينالامماسلامي از اينمراسم نموده باشند؟ … 👈در هشت نه سال قبل #استطاعت سفر فراهم و افتخار زيارت نصيبم شد. البته در آن تلاقي و تجمع عظيم و در آن محيط تقارب و تقريب ملل مختلف مسلمان امكان آشنائي و تفاهم افراد و تبادل اطلاعات و نظريات وجود داشت و در ميان زائرين غير ايراني عرب زبان فيالجمله جلسات و حضور در سخنرانيها انجام ميگرفت. اما از آنچه بتوان نامش را كنگره اسلامي يا تجمع و توحيد بين امت‌هي مسلمان گذاشت، خيلي دور بود(۲). آنچه كه بيشتر براي بنده مشهود و محسوس شد و در مراجعت به ايران براي دوستان ارمغان آوردم و تشريح نمودم اين بود كه ✅ فريضه #حج در مجموعه خود يك وسيله واقعاً ممتاز و مؤثر بري احياءِ و تذكار سنت حضرت #ابراهيم در جهت خداپرستي و اصلاح قلوب است. حضرت ابراهيمي كه پدر پيغمبران مورد پيروي اكثريت مردم روي زمين و پايهگذار #مذاهب‌توحيدي امروزي است و قرآن به طرز بينظيري او را شناسانده و تجليل كرده و اسلام را به او نسبت دادهاست. البته همين هم چيز كمي نيست. با فرض وجود خدا و اعتقاد به او بسيار كار بزرگي است! ادامه دارد.... منبع: http://yon.ir/oNlaC ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ قسمت دوم (بخش اول) «…وَ لِلَّهِ عَلَي النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ الله غَنِي عَنِ الْعالَمينَ.» (۱) اين عيد را عيد الكبير ميگويند و اجتماع حج بزرگ‌ترين تظاهر دسته جمعي مردم است. نه تنها در اسلام و براي مسلمين ، بلكه در دنيا و بري انسان‌ها. 🔹هم فال و هم تماشا حالا بدون آنكه منكر جنبه هاي فوق باشم نظر وسيع‌تر و عالي‌تري در حج ميبينم. ضمن انجام مأموريت تفسير شب‌هاي ماه رمضان و با ورق زدن‌هاي قرآن به منظور مقاله و مطالعه آياتي كه در حول مطلب معين و محور واحدي هستند، به اين نكته برخوردم كه در اين دعوت عمومي ساليانه، به خانه اي كه معروف به خانه خداست 👈يك قصد عالي و زمينه سازي جهاني براي برقراري صلح عمومي و ايجاد ملت و دولت واحد بشري وجود دارد. دعوت و مأموريتي كه ميتوان به تعبيري آن را هدف نهايي و منتهي اليه دنيائي رسالت الهي پيغمبر اسلام و مسلمين دانست. البته غرض توحيدي و نقشه ترويج و تحكيم آيين خداپرستي به جي خود محفوظ است ولي در مكه برخلاف آنچه ممكن است تصور رفته باشد هم فال است و هم تماشا. هم ياد خدا و نام خداست و هم منافع و مزايا براي دنيا و من فيها : «لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْوَيَذْكُرُوا اسْمَ الله في اَيَّامٍ مَعْلوُماتٍ…» (۳) منافعي كه ممكن است فوري و مشهود باشد (مثلاً استفاده از گوشت قرباني و آشناييها و معاملات سفر مكه كه بعضي گفته اند و وجهه جزئي و كوچك قضيه ميباشد) يا منافع و مزايايي كه با مدت و اجل لازم به دست آيد: «لَكُمْ فيها مَنافِعُ اِلي اَجَلٍ مُسَمًّي ثُمَّ مَحِلُّها اِلَي الْبَيْتِ الْعَتيقِ.» (۴) عجيب است كه در آيات مربوط به مناسك حج صحبت از #خوردن و خوراندن گوشت و ارتزاق مادي پابه پي ذكر و تكبير خدا و تعظيم شعائر و طواف و تقوي به ميان آمده است(۵). 👈شايد تنها جائي از احكام عبادي كه عليرغم ظاهر خشك و روحاني آن توجه و تمني خير دنيا و آخرت توأماً باشد همين مورد حج است:👌 «وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا اتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الاخِرَةِ حَسَنَةً…» (۶) 👈اصولاً اصرار عجيبي قرآن دارد (باز هم بر خلاف تصور و تسميه هاي خودمان) كه كعبه و فريضه حج را براي #مردم و به خاطر مردم معرفي نمايد و بر خانه اي را كه در مكالمات ابراهيم و خدا با صفت بيتك و بيتي رد و بدل ميشده است از همان ابتدا و بري هميشه پلاك مالكيت به نام #مردم بزند: «اِنَّ اَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذي بِبَكَّةَ مُبارَكًا وَ هُدًي لِلْعالمينَ.» (۷) «وَ اِذْجَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ اَمْنًا…» (۸) موضوع سخنراني و تصديع امروز بنده نيز جنبه خودماني تر و نزديك‌تر يعني منافع و انتظارات دنيائي حج است. ملاحظه خواهيد فرمود كه مأموريت و منظور معروض را ساير اديان و مذاهب توحيدي نداشته اند و نميتوانند انجام دهند. علاوه بر آن فكر ميكنم كه ساير مكاتب (فلسفي، اجتماعي، سياسي و غيره) قادر به ايفاي چنين نقش و توفيق در چنين برنامه اي نباشند. ادامه دارد.... http://yon.ir/oNlaC 💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢 https://eitaa.com/quranpuyan

✅چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهندس مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ دستگيره براي ذهن‌ها و دل‌ها اين اعتقاد به خدا، اعتصام به حبل او و باز گشت به بدنه يا تنه مشترك را چگونه ميتوان در نظرها و خاطرها بري هميشه و همه جا مجسم و تثبيت كرد؟ براي بشر درك خدي ناديده نامحسوس هميشه مشكل بوده است و از ذهنش فراري است. اين يك امر روانشناسي و طبيعي بشر است كه دستگيره و دست آويزي پيدا كند تا توجه روحي و تمركز فكري او به كمك محسوسات و ماديات فراهم شود. #بت پرستي، مجسمه سازي و سَمْبُلجويي از همين جا به وجود آمده است. ✅قرآن چون مخالف بتپرستي و شخص پرستي است فقط شعارها و سنّت‌ها را نگاه ميدارد. از ميان آثار محسوس و مجسم كه هم خدا را به ياد بياورد و هم خاطره پيغمبرِ مشترك و پايه گذارِ اديان توحيدي را هميشه زنده و تازه نگاه دارد، 👈دستور داده است خانه اي را كه #ابراهيم براي عموم مردم و در كمال سادگي به پا كرده است حفظ كنند و مراسم و مناسكي را كه ابراهيم انجام داد تكرار نمايند. اين خانه نخستين و #آزاد شده از كليه قيود مالكيت‌ها و خصوصيت‌ها و حاكميت‌هاي مركزي بري توجه حواس‌ها و نمازها، محور طواف‌ها و تبلور ذكر و عشق به خدا به سود آدم‌ها گرديد. 👈اعمال حج و #مناسكي كه مقرر شده است هر كدام معرف و مظهر يكي از مراحل و صحنه هايي است كه ابراهيم خليل دچار شده و پله پله از عهده بر آمده به مقام پيشوايي بشر رسيد : ⬅️قرباني در مني فداكاري عظيم آن پدر و پسر را در راه عشق و اطاعت خدا نشان ميدهد كه مبدّل به ذبح گوسفند گرديد ؛ ⬅️دويدن بين دو كوه صفا و مروه به ياد سر گرداني و دوندگي آن مادر در به در شده از قوم و ديار و در جستجوي يك قطره آب بري طفل شيرخواري است كه از فرط گرمي و تشنگي مشرف به مرگ شده و بالاخره به جوشش آب زمزم منتهي ميشود؛ ⬅️رمي جمرات را ميگويند حكايت از مواجهه مكرر شيطان با حضرت ابراهيم براي وسوسه و ممانعت او از قرباني كردن فرزند و سنگ انداختن ابراهيم به جانب او بري طرد كردن، مينمايد؛ ⬅️وقوف در صحري عرفات و سحرخيزي در مشعرالحرام، به مصداق اسامي انتخاب شده ، رساننده معاني و منظورهاي مربوطه بوده معلوم است كه بر معرفت و استشعار زائر بايد اضافه شود و مضامين دعاهاي عالي مرتبه اي كه بري آن مواقف وارد شده است خود دلالت كافي به اين معاني دارد؛ ⬅️طواف دور خانه عبارت از گرديدن از روي علاقه و جذبه است و متمركز ساختن افكار و اعمال خود به سوي خدا و براي خلق؛ ⬅️دو ركعت نماز در مقام ابراهيم يعني پا در جاپاي او گذاشتن و جاپاي انبياي ديگر و خاتم انبياء و علي و ساير اوصياء و اين همه اصحاب و بزرگان و صلحا و خلق خدا از هزاران سال قبل تا حالا، كه در همان جا با خلوص و صفا رو به درگاه خدا نموده دعاها و زاري‌ها و توبهها و عهدها كرده اند!… آيا همين اعمال ياد آورنده ترين و زنده كننده ترين حالات روحاني و عرفاني در شخص نميتواند باشد؟ ادامه دارد.... http://yon.ir/oNlaC 💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢 https://eitaa.com/quranpuyan

چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ در سوره بقره باز بعد از آيات جدال با اهل كتاب، پيش كشيدن ابراهيم و ساختمان خانه كعبه و بالاخره تغيير قبله از بيتالمقدس به مكه به اين آيه برميخوريم كه به امت اسلام به طور كلي مأموريت واسط شدن ميان خلق و خالق و شاهد و نمونه بودن بري مردم (و خوب معلوم است كه مردم ديگر منحصرًا مردم مسلمان يا عرب نيست بلكه مردم جهان است) داده ميشود، همان طور كه پيغمبر براي مسلمان‌ها شاهد و نمونه بوده است : «وَ كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطًا(۶۷) لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَي النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً…»(۶۸) بالاخره خود سوره حج كه اختصاص بيشتر به اين فريضه دارد به اين آيه ختم ميگردد : «وَ جاهِدُوا فِي الله حَقَّ جِهادِه هُوَاجْتَبكُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ اَبيكُمْ اِبْرهيمَ هُوَسَمَّا كُمُ الْمُسْلِمينَ مِنْ قَبْلُ وَ فِي هذالِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَداءَ عَلَي النَّاسِ فَاَقيمُوا الصَّلوةَ وَاتُوا الزَّكوةَ وَاعْتَصِمُوا بِالله هُوَ مَوْليكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلي وَ نِعْمَ النَّصيرُ.»(۶۹) پس ملاحظه ميكنيد كه در سورهها و آيات متعدد قرآن مفهوم و منظورهايي (يا ايدهايي) چندي پيرامون اتحاد مثلث «ناس ، ابراهيم ، بيت» ديده ميشود كه متوجه و متمركز در فريضه حج بوده و بر مجموع آنها خورشيد توحيد پرتو افكن است: مقتضي موجود و مانع … نيز موجود خداي ابراهيم و محمد (ص) در مكان و زمان حج همه شرايط و لوازم را بري آنكه افراد و دستجات مردم در پناه امنيت به سادهترين صورت، با ديد وسيع بشري ، دور از آلودگي‌ها و امتيازات ، برادروار در صف مساوات دور هم بنشينند و آزادانه رفع مخالفت‌ها كنند هم به حقايق دين و سنت پيغمبر آشنا شوند و هم به وضع تجارت و اقتصاد بين اللملي سر و سامان بخشند(۷۰). پس اينك كه مقتضي از هر جهت موجود است چرا تفاهم و توحيد تأمين نشده است؟ در خانه كعبه تا آنجا كه مربوط به واضع و واگذارنده خانه است، مقتضي موجود و مانع مفقود بوده و هست ولي از ناحيه مردم هم آيا چنين بوده است؟ اولاً، آيا مسلمان‌ها منظور صاحب اصلي خانه را درك كردهاند و ميكنند؟ آن افق ديد وسيع همگاني و انساني قرآن ، آن سعه صدر و خلق عظيم نبوي كه «…كَافَّةً لِلنَّاسِ…»(۷۱) و «…رَحْمَةً لِلْعَالَمينَ.»(۷۲) است، آن آزادمنشي بشردوستانه و مساوات و عدالتخواهي و دورانديشي علي(ع) و بالاخره آن مأموريت جهاني كه به امت مسلمان داده شده و بايد توام با روح برتر از خصوصيات مذهبي و شريعتي و خالي از تنگيهي خودستائي و تعصبهي كوته نظرانه نژادي و فرقهي باشد، از صدر اسلام تاكنون در چند نفر ديده شده است؟ ثانياً، به طوري كه ميدانيم همان طوري كه قبل از اسلام خانه خدا داده مردم در زير كليد و تيول اشراف جاهليت قرار گرفته بود. بعد از رحلت حضرت رسول نيز خلافت اسلام و زعامت مسلمين از خانه نبوت و از محور امامت خارج گرديد. كساني كرسي ابراهيم(ع) و محمد(ص) را اشغال نموده خود را امام مردم و اميرالمؤمنين خواندند كه بيشتر مشمول جواب الهي «…لا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ.»(۷۳) ميشدند. و تازه سختگيرها و پرهيزكارانشان اسلام را در رياستِ قريشي و سيادتِ عربي درك ميكردند نه در كسوتِ انساني و عظمتِ جهاني آن و در وحدتِ الهي. حد اعلي آنچه خلفا و مسلمان‌ها ميتوانستند بفهمند و بكنند، تشريفات عبادي و مناسك صوري حج بوده است. حتي رعايت حقوق و حريم به عمل نميآمد. خانه كعبه به دستور خلفا چندين بار محاصره و مورد خرابي و غارت و قتل عام گرديد. سلاطين عثماني تعصب‌هي مذهبي و سلب امنيت را تا آنجا رساندند كه چندين هزار زائر ايراني را در زمان شاه طهماسب ، لباس احرام به تن، از دم تيغ گذراندند! … امّا پس از آنكه استبدادِ ديني و دولتي آل عثمان سقوط كرد استعمارِ مسيحي اختيار خانه و اداره حج را به دست متعصبترين و جامدترين فرقههي اسلامي داد كه مذاهب چهارگانه اهل تسنن را هم قبول نداشت. ديديم كه چند سال قبل چه به سر آن حاجي بيچاره يزدي كه گرمي هوا و ازدحام جمعيت اختيار از حلقومش گرفته بود، آوردند! ادامه دارد.... http://yon.ir/oNlaC 💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢 https://eitaa.com/quranpuyan

چرا حج؟ بررسي احكام وفلسفه #حج‌در‌قرآن از نگاه مرحوم مهدي #بازرگان برگرفته از سخنراني وي در عيد #قربان ۱۳۳۸ 🔹استيفای حقوق موروثی درست است كه آنجا خانه خدا يا مردم است ولي در هر حال دفاع از آن و از حقوق و مزايي اعطايي به عهده خود مردم است ، زيرا كه ميفرمايد: «…وَلَوْلا دَفْعُ الله النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَوَاتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ الله… »(۷۴) «… اِنَّ الله لايُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّي يُغَيِّرُوا ما بِاَنْفُسِهِمْ …»(۷۵) مردم مسلمان (و مردم دنيا) اول بايد بفهمند كه يك خانه موروثي دارند كه بري خاطر آنهاست، آزاد شده از قيد مالك‌ها و مُلُوك، جهت مراجعه ، اجتماع ، قيام و توحيد، و پس از آن در مقام استيفي چنين حق و ايفي چنان نقش و وظيفه بر آيند. چه مانعي دارد (و چقدر لازم است) كه انتظامات و اداره مكه، لااقل در موسم حج، دراختيار يك هيئت برادري بين‏المللي اسلامي (فعلا تا نوبت بين المللي جهاني آن برسد) كه منتخب و با صلاحيت باشد قرار گيرد؟ امتي كه مأموريت و سرنوشتش خروج بري خير و خدمت بر مردم جهان است به اين ترتيب نشان دهد كه شايستگي اداره امنيت و آزادي را به طور نمونه در مكان و زمان محدود حج دارد. و اگر ندارد با چنين تصميم و تمرين دارا شود. 🔹سلاح صلح چه ‏وقت‏ سطح ‏فكرها بالا خواهد آمد و چنين ‏منطق ‏و منظورهايي ‏عملي خواهد شد؟ تازه، به فرض كه روح حج در قالب ابراهيمي آن فهميده و اجرا گرديد، بالاخره چه وقت صلح جهاني و وحدت انساني درست خواهد شد؟… طبيعي است كه تا آدم‌ها و طرز تلقيشان از يكديگر و از زندگي عوض نشود و تا ريشه‏ های دوگانگی و دشمني از بيخ دل‌ها و دِماغ‌ها بريده نشود، تا دنيا دنياست همين آش است و همين كاسه. آري، ايمان عمل ميكند و عمل انسان را ميسازد. ايمان منشأ عمل و انسانيت است. هر قدر مبني ايمان بلندتر و محكم‌تر باشد، به همان قرار آثار آن عاليتر و قويتر ميشود. «رنه مائو» تآتر را ستايش ميكند و آن را فوق اختلاف‌ها و مرزها ميبيند، ضمناً تماشاچيان تآتر را در هر جا كه باشند تشكيل دهندگان جامعه مشتركي ميشناسد كه به دنبال روح گمشده خويش هستند و چون آن را بيابند ديگر از ياد نخواهند برد ، به اين ترتيب تآتر وسيله نيرومندي بري تفاهم افراد و تشكيل جامعه مشترك و ابقي روح عالي واحدي است كه به آن نيازمنديم و چون بيابيم بايد نگاهش بداريم. بنده ميپرسم آيا خدا، خدايي كه ما را آفريده است ، ارزش و اثرش كمتر از تآتر است كه آفريده خودمان است؟ بشر مخلوق خود را بستايد بهتر است يا كسي را كه مافوق او و در اعلي مرتبه كمال و صفاست و مع‏ذلك از هركس به او نزديك‌تر است ؟ ! دوست نزديك‌تر از من به‌من است وين عجب‏تركه من از وي دورم چه‌كنم با كه توان‌گفت كه دوست در كـنـار مـن و مـن مهـجــورم با پرستش خدا و ستايش دسته‏ جمعي او در «خانه مردم» مسلماً جامعه مشترك واقعي بشر زودتر و بهتر تشكيل خواهد شد و تنها با تشكيل چنين جامعه‏ي صلح و سعادت تأمين خواهد گشت. پايان http://yon.ir/oNlaC 💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢🔸💢 https://eitaa.com/quranpuyan

مرحوم #بازرگان و کتاب #سیرتحول_قران 🍁۳۰ دی ماه سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان (۱۳۷۳-۱۲۸۶) است. این مقاله به حوزه قرآن پژوهی #مهندس_مهدی_بازرگان می‌پردازد. قرآن خود را کتابی خدا ساخته، دارای نظم، انسجام و هماهنگی ویژه، انزال با نزول تدریجی، برخوردار از استحکام اولیه و تفصیل و بسط ثانویه معرفی کرده است. بازرگان در جستجوی نظم درونی قرآن به آزمونی بشری دست زده است. او با روش تحقیق ریاضی آماری به سراغ کلمات و آیات و سور قرآن رفته است. تمام کتاب بازرگان تلاشی است برای کشف منطق تنوع آیات قرآن کریم. ✅در کار بازرگان شش نکته ابتکاری به چشم می خورد: یک. طول متوسط آیات، طول غالب آیات و دامنه منحنی آیات، تابع صعودی زمان نزول است و ارتفاع منحنی آیات، تابع نزولی زمان نزول آیات است. طول مبنای آیات به طور تدریجی طی ۲۳ سال نزول وحی، افزایش یافته است، از عدد ۱۸/۲ به عدد ۰۴/۴۲. دو. قرآن کریم ۱۹۴ بار نزول داشته است که این ۱۹۴، مشتمل بر تعدادی سوره‌های مستقل و تعدادی گروه آیات است. سه. تعیین سال #نزول آیات: در هر سال چه دسته آیاتی نازل شده است. آیات نازل شده در هر سال، همخوانی با یکدیگر دارند، از تعداد کلمات همگون و طول متوسط یکسانی برخوردارند. چهار. تعداد کلمات نازل شده بر پیامبر در هر سال، در این سالیان وحی و بعثت، یکسان است و در هر سال ۳۶۳۰ کلمه بوده است، با تقریب بسیار اندک. تعیین مکی و مدنی، ظنی و نه یقینی است. اما تعیین ترتیب نزول و زمان نزول امری متاخر است و پیش از بازرگان بیشترین سهم را در این مسیر «نولدکه» و «بلاشر» داشته‌اند. آنچه دیگران و بازرگان گفته‌اند، ظنی است. اما فرضیه بازرگان در میان این فرضیات ظنی، از یک سازگاری درونی بیشتری برخوردار است. پنج. تعیین درصد آیات اعتقادی و اخلاقی و فقهی در هر سال. 👈درصد هفت موضوع اصلی در قرآن: آیات آخرت و قیامت ۴/۲۳% ، آیات رسالت پیامبران گذشته و سرنوشت امم پیشین ۱/۲۳%، رسالت خاتم الانبیاء (توحید و نبوت و جدال با مشرکین) ۹/۲۷%، جهاد ۸/۳%، مواجهه پیامبر با امت اسلام (مومنان، منافقان، اهل کتاب، مشرکان) ۱/۱۱%، احکام تربیتی، اخلاقی و فقهی ۲/۷%، سایر موضوعات (انسان، شیطان، …) ۵/۳%. 💢آیات اعتقادی قرآن مجموعا ۷۵% کل قرآن، و آیات احکام فقهی کمتر از ۵%. شش. آزمون مواردی را که ما تدریجی می‌دانیم، با شیوه تحول لفظی آیات: احکام حرمت شرب خمر، حرمت ربا، حرمت فحشا، احکام جهاد، احکام انفاق، داستان ابراهیم خلیل، مسئله آفرینش انسان، بحث تزکیه، و بالاخره داستان موسی و بنی اسرائیل. آزمون این موارد با نتایج دو بخش قبلی سازگار است. از جمله کاستی های کتاب این است که نویسنده در مقام نتیجه‌گیری مشروح و تفصیلی از آرای خود برنیامده است. همین که در هر سال تقریبا تعداد کلمات نازل شده در قرآن ثابت مانده، نمی‌تواند یک اتفاق عادی باشد و می‌توان نتیجه گرفت که یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم همین مساله بوده است. همین که او نتیجه گرفته است، طول آیات قرآن کریم از کوتاه به بلند کشیده شده است، به معجزه‌ای غیرانسانی می‌ماند و اثبات وجود وحی است. اگر قرآن مصنوع شخص پیامبر است و پیامبر هم یک بشر است، کدام بشر می‌تواند این نظم را در طول ۲۳ سال، در زمان سختی و آسانی رعایت کند؟ سیر تحول قرآن مهندس مهدی بازرگان اثری ماندنی است و می‌تواند به عنوان «یکی از سه اثر ماندگار تاریخ قرآن در قرن حاضر» معرفی شود. بازرگان در شرائط جانکاه زندان برازجان «یکی از ده کتاب ماندنی قرآن‌پژوهی قرن پانزدهم» را تالیف کرد. 🖌خلاصه مقاله دکتر محسن کدیور @quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد و بقره به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره‌_مبارکه_بقره ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_آل‌عمران را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_نساء را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

⭕️رابطه #دين_و_سياست در نگاه بازرگان ✳ "مهندس مهدی #بازرگان؛ چهار دهه یکی از سه نواندیش دینی تراز اول ایران بوده است. او از پیش کسوتان «سازگاری #علم و #دین» در ایران و صاحب تحقیقاتی باارزش درباره « #سیر_تحول_قرآن» است. ✅بازرگان در تمام طول زندگی به این اصول در نسبت دین و سیاست پابند بود: 📌- دفاع از حکومت #دموکراتیک و مبارزه با #استبداد در تمام ابعاد آن از جمله استبداد دینی. - وظیفه روحانیون، زمامداری یا تعیین مقامات سیاسی نیست. حکومت اسلامی به معنای حکومت روحانیون یا «ولایت فقیه» قابل پذیرش نیست. ✳تفکر بازرگان بتدریج پس از تجربه جمهوری اسلامی، از ۱۳۶۴ در «ناگفته های بعثت» و خصوصا از ۱۳۷۱ در «آخرت و خدا، هدف #بعثت انبیا» در این محورها دچار تحول شد: ♦تا حوالی دهه شصت: - رسالت و امامت مشتمل بر سیاست و حکومت است. - اسلام، اصول سیاست و هدف حکومت را تعیین می کند، ولی وارد جزئیات نمی شود. - اسلام باید بر سیاست و حکومت سیطره داشته باشد، اما سیاست و حکومت مجاز به دخالت در امور دینی نیستند. - «حکومت #دموکراتیک_اسلامی ملی» حکومتی مطلوب برای مسلمانان است. -قبل از انقلاب #فقها را عملا به #دخالت در #امور_سیاسی، و نظرا به تدوین احکام #فقهی_سیاست و #اقتصاد و #مدیریت تشویق می کرد. - به « #نظارت_عالیه هیأت عالی #روحانی منتخب برای رفع اختلافات مابین ملت و حکومت و مابین مقامات مختلف دولت بر اساس قرآن و سنت و عقل با حق وتو و نسخ قوانین مصوب مجلس» معتقد بود. ♦از اواسط دهه شصت: -پیامبران نیامده اند که امور #دنیوی که #عقل بشری به آنها می رسد به ما تعلیم دهند. تعلیم اصلی پیامبران ایمان به خدا و #آخرت است. اقتصاد و سیاست از جمله اهداف بعثت نبوده است. - احکام معاملات فقهی یا اجتماعیات تعالیم اسلامی «جهت تدارك و تطبيق با محيط و شرايط زندگي آخرت» است و نه برای اداره دنیا. آشنایی غیرمستقیم با کتاب «الاسلام واصول الحکم» علی عبدالرازق (جدایی سیاستمداری از پیامبری) در او بی تاثیر نبوده است. - بازرگان در اثر اخیر خود دربست از رویکرد « #دین_برای_آخرت» دفاع می کند، او #تاثیر_دین در بهبود زندگی دنیوی را تبعی می شمارد. - به نظر او #دین برای #دنیا (و دین برای دنیا و آخرت) «خسر الدنیا والآخرة» است، یعنی به تخریب دین و دنیا منجر می شود. ↩️او در اثر آخرش به #جدایی_نهاد_دین از دولت یا سکولاریسم رسید. او در میان مسلمانان شیعه عامل پیشگام پذیرش مبنای جدایی نهاد دین از دولت است. " 🖌از مجموعه مقالات مقایسه اندیشه سیاسی طباطبایی و بازرگان، محسن كديور ✳ اين پست به مناسبت ۳۰ دی، بیست و نهمین سالگرد درگذشت مرحوم مهندس مهدی بازرگان ارسال شده و لزوما به معناي تاييد تمامي ديدگاههاي فوق نمي باشد. کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌 *شما هم در 📖* #قرائت_روزانه *یک صفحه از قرآن  به همراه* #ترجمه *با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت* #ترتيل *يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای* #بازرگان *و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران-نساء به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از* #هشتگهای *زیر استفاده نمایید.* #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران #سوره‌_مبارکه_نساء *✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖* #سوره‌_مبارکه_مائده *را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔* @quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران-نساء به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران #سوره‌_مبارکه_نساء #سوره‌_مبارکه_مائده #سوره‌_مبارکه_انعام ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_اعراف را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران-نساء-مائده-انعام-اعراف به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران #سوره‌_مبارکه_نساء #سوره‌_مبارکه_مائده #سوره‌_مبارکه_انعام #سوره‌_مبارکه_اعراف ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_انفال را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران-نساء-مائده-انعام-اعراف-انفال به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران #سوره‌_مبارکه_نساء #سوره‌_مبارکه_مائده #سوره‌_مبارکه_انعام #سوره‌_مبارکه_اعراف #سوره‌_مبارکه_انفال ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_توبه را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan

༻🍃‌🌸🍃༺ 💐👌شما هم در 📖#قرائت_روزانه یک صفحه از قرآن  به همراه #ترجمه با ما همراه شوید ❇️🌹بلطف خدا و استقبال مخاطبان عزیز هر روز فایل صوتی🎧 قرائت #ترتيل يك صفحه از قران كريم را به همراه عکس متن عربی آن صفحه ، فایل صوتی تفسیر آقای #بازرگان و توضیح صفحه وگزیده نکات تفسیری ،از ابتداي قران، در كانال ارسال نموده ایم. ✍تاکنون سوره های :🔻 حمد-بقره-آل‌عمران-نساء-مائده-انعام-اعراف-انفال-توبه به اتمام رسیده که جهت دسترسی به آنها میتوانید از #هشتگهای زیر استفاده نمایید. #سوره_مبارکه_حمد #سوره_مبارکه_بقره #سوره‌_مبارکه_آل‌عمران #سوره‌_مبارکه_نساء #سوره‌_مبارکه_مائده #سوره‌_مبارکه_انعام #سوره‌_مبارکه_اعراف #سوره‌_مبارکه_انفال #سوره‌_مبارکه_توبه ✅ و به لطف پروردگار از امروز 👇 📖#سوره‌_مبارکه_یونس را شروع خواهیم نمود. ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan