🔵 #بصیرت و #شجاعت شهيدمطهری در #آسيب_شناسي مباحث و نهادهاي #ديني
🛑قسمت دوم
❇آسیب شناسی #امربه_معروف و #نهی_ازمنکر
🔻امر به معروف #عقلانی
مطهری فقیهی برجسته بود ولی فقهش در محدوده تقلید از فقهای پیشین نبود.
در فقه او، اجتهاد و استنباط در روایات خلاصه نمیشد. فقه مطهری جدای از عقلانیت نبود، لذا وقتی به امر به معروف تاکید میکرد، فقط آن را در قلمرو شیوهها و روشهای مورد تایید علوم اجتماعی، مشروع و مجاز میدانست.
و در زمانی که به تعبیر خودش کسی "غیر از پند و بند" نهی از منکری نمیشناخت، میگفت:
"روانشناسی و جامعه شناسی میخواهد تا انسان بفهمد که چگونه #امربه_معروف کند و تشخیص دهد منکر از کجا سرچشمه میگیرد؟"
البته او اگر امروز بود، پاسخ اینگونه سوالاتش را دریافت میکرد که "سرچشمه منکر" معلوم است، نه روانشناسی میخواهد و نه جامعه شناسی، فقط یک چیز میخواهد و آن هم "دشمن شناسی"
🔻نطق و منطق مطهری در برابر مدعیان امر به معروف (که میگفتند: ما احتمال تاثیر میدهیم پس وظیفه داریم) این بود که:
⭕️"تو که نمیدانی راه امر به معروف چیست، تو که روانشناسی نمیدانی که برای نفوذ در بشر از چه راهی باید با روح او مواجه شد، تو که جامعه شناسی نمیدانی، حق نداری بگویی من #احتمال_تاثیر میدهم و یا احتمال نمیدهم."
مطهری چون حکیم بود، دین را #حکیمانه تفسیر میکرد. در نگاه عقلانی او تاکید اسلام بر این فریضه، بمعنی صحه گذاشتن بر روشهای خردمندانه و عقل پسند برای اصلاح فرد و جامعه است.
او به کلمات فقهاء بسنده نمیکرد و به سخن حکماء نیز اعتنا داشت و از بوعلی سینا در اشارات را نقل میکرد که "امر بمعروف با #رفق و مداراست، نه با زور و #فشار: العارف ....اذا امر بالمعروف امر برفق ناصح لا بعنف معیر."
🔻نگاه تاریخی : چگونگي تغيير جهت نهي از منكر از اصحاب قدرت به صاحبان فضيلت
در تحلیل همه جانبه و بحثهای آسیب شناسانه استاد مطهری، آگاهیهای تاریخی او نیز سهم وافری داشت. اینکه چگونه خوارج این فریضه را ریل عقلانیت خارج گردند و یا عباسیان عنصر اساسی نقد قدرت را آن گرفتند و تا دوره اخیر که #متشرعان آن را به امور جزئی محدود ساختند و اختیار مباحات را هم از مردم سلب کردند، در بررسی تاریخی مطهری دیده میشود و همین آگاهی تاریخی است که او را نسبت به داعیه های نهی ازمنکر، هوشیار و حساس ساخته و متوجه خطرات پنهان میکند.
او در بحث #خوارج نشان میدهد که آنان به نهی از منکر بسیار اهمیت میدادند و از خطر نیز استقبال میکردند ولی ایراد کارشان این بود که اجرای این فریضه، تابع منطق نبوده و نابخردانه اقدام میکردند. ولی مطهری در این نقطه توقف نمیکند و به سراغ دنباله های خوارج میرود، کسانی که همان خُشک سری و بی فکری خوارج را دارند و به نتایج و پیامدهای نهی از منکر خود نمیاندیشند، ولی مانند خوارج شجاعت نهی از منکر در برابر اصحاب قدرت را ندارند.
اینها بمراتب از خوارج دیروز خطرناک ترند زیرا آنها سراغ حاکمان میرفتند و اینها سراغ اصحاب فضیلت، آنها شمشیر بر فرق قدرتمندان میزدند و اینها با سلاح #تکفیر و اتهام، ارباب کمال و اخلاص را ساقط میکنند.
سخن مطهری در باره این جریان چنین است:
🔻"#مقدس_مآبان_ترسو، شمشیر پولادین را به کناری گذاشتند و از امربه معروف #صاحبان_قدرت که برایشان خطر ایجاد میکرد، صرف نظر کردند و با شمشیر زبان به جان #صاحبان_فضیلت افتادند و هر صاحب فضیلتی را به نوعی متهم کردند." (جاذبه و دافعه علی ع)
🔻اینک #مطهری در میان ما نیست ولی ایا #اندیشه و فکر او در میان ما زنده است؟ آیا امروز ما نیز مانند مطهری امر به معروف را میشناسیم و میشناسانیم؟
آیا نهاد امر به معروف در جامعه ما بر مبنای اندیشه مطهری شکل گرفته و عمل میکند؟
👈امروز هر چند خلأ مطهری دردناک است ولی تاثر بیشتر آن است که این خلا را با شِبه مطهری ها پر کرده ایم. مصیبت بزرگ امروز ما این است اندیشههای متحجرانه بَدَلی، جای تفکر روشنگرانه مطهری را گرفته و مطهریِ امام در غربت و انزوا قرار داده است!
🎙استاد سروش محلاتي
💫ادامه دارد
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دین
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛