🔹 #مناجات_شعبانیه دعای اهل وصال و اهل فراق
🔸شرح فراز پانزدهم
🌺 اِلهی اَنا عَبْدٌ اَتَنَصَّلُ اِلَیْکَ مِمّا کُنتُ اُو اُجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیائی مِنْ نَظَرِکَ وَاَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ اِذِ الْعَفْوَ نَعْتٌ لِکَرَمِک
🔸نکته اول این فراز « #حیا» است که در لغت به مفهوم شرمساری و خجالت است که در مقابل آن «وقاحت» و بیشرمی قرار دارد. ولی در اصطلاح #حیاء عبارت است از باز داشتن نفس از مرتکب شدن محرّمات شرعی و همچنین زشتی و قبح های عقلی و عرفی، برای اینکه مورد نکوهش قرار نگیرد.
🔻علامه مجلسی در تعریف حیا میگوید #حیا نوعی انفعال و انقباض نفسانی است که موجب خودداری از انجام امور ناپسند در انسان میگردد و منشأ آن ترس از سرزنش دیگران است.
🔸نکته دوم این فراز این است که #حیا دارای سه رکن اصلی است:
رکن 1⃣: فاعل (انجام دهنده کار) است،
رکن 2⃣: ناظر بر فعل شخص است که مقام و منزلتش در چشم فاعل بزرگ و شایسته احترام باشد
رکن 3⃣: برای تحقق حیا، فعل ناپسند و زشت است، نکته قابل توجه این است جوهره و حقیقت حیا باز دارندگی از ارتکاب اعمال زشت است که نتیجه این باز دارندگی از انجام عمل زشت انجام اعمال نیک خواهد بود، چرا که وقتی شخص به دنبال انجام مقبحات و اعمال زشت و ناپسند شرعی و عرفی و عقلی نرود بطور طبیعی به سمت انجام اعمال پسندیده سوق پیدا می کند.
🔸نکته سوم؛ حیاء سه صورت دارد؛
1⃣ «أَلحَیاءُ مِنَ اللهِ تعالی: یعنی از خدا خجالت کشیدن»
2⃣ حیا از خلق؛ «أَلحَیاءُ مِنَ الخَلق» یعنی: از مردم خجالت کشیدن»
3⃣ حیا از خود؛ «أَلحَیاءُ مِنَ النَّفس» یعنی: لااقل از خود خجالت کشیدن
🔻 «حیا مِن الله» (خجالت کشیدن از خدا) تعبیر به « #تقوا» میشود. در قرآن کریم میفرماید: «یَابَنىِ ءَادَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَیْکمُ ْ لِبَاسًا یُوَارِى سَوْءَاتِکُمْ وَ رِیشًا وَ لِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِکَ خَیرْ ذَلِکَ مِنْ ءَایَاتِ الله...» ای فرزندان آدم! لباسی برای شما خلق کردیم که شما را میپوشاند و مایهی زینت شماست. امّا لباس پرهیزکاری بهتر است. اینها (همه) از آیات خداست تا متذکّر نعمتهای او شوند.
🔺 #تقوا یک امر درونی و مربوط به روح است. پوششی برای روح است که در این آیه از آن تعبیر به لباس می کند از همین رو امام علی (علیه السلام) میفرماید: «أَحسَنُ مَلابِسِ الدُّنیا أَلحَیاء: بهترین لباسهای دنیا، حیا است»
👆 در این روایت پوشش بودن حیا به صورت روشن و شفاف بیان شده است.
🔺 #حیا پردهای برای روح به شمار میرود. بنابراین حیا به این معنا است که آدمی پیوسته خدا را ناظر عمل و رفتار خود ببیند و آنچه را که او نمی پسندد و عمل زشت است مرتکب نشود، برای اینکه اگر حیا بین انسان و خدا برداشته شد؛ #قبح_گناه شکسته می شود و راه برای ارتکاب گناهان فراهم می گردد و ریشه ارتکاب معاصی، همین بی حیایی است از همین روست که در مناجات شعبانیه امام علی علیه السلام می فرماید:
🍃 اِلهی اَنا عَبْدٌ اَتَنَصَّلُ اِلَیْکَ مِمّا کُنتُ اُو اُجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیائی مِنْ نَظَرِکَ
خدایا، بندهای هستم، که به درگاهت از آنچه که با آن با تو روبرو بوده ام از کمی حیایم، از مراقبتت نسبت به من بیزاری میجویم.
🔸نکته چهارم؛ #امید به عَفُوّ و بخشنده بودن و #امید به رحمت واسعه داشتن خداوند، و در عین خوف و ترس از کیفر حق تعالی داشتن، از صفات نیک بنده خداست، همانگونه که عفو و گذشت نیز، از صفات زیبای حق تعالی است.
🔻 در قرآن مجید بارها بندگان را توصیه به #امید_داشتن به رحمت و عفو الهی و گذشت از خطاهای آنها و نهی از هر ناامیدی نموده است از همین رو قرآن مؤمنین را اینگونه توصیف می کند؛
✅ وادعوه خوفا وطمعا ان رحمت الله قریب من المحسنین.(اعراف/۵۶) : و او را با بيم و اميد بخوانيد! (بيم از مسئوليتها، و اميد به رحمتش و نيكى كنيد) زيرا رحمت خدا به نیکوکاران نزديك است!
✅ یعقوب فرزندانش را اینگونه توصیه میکند: اذهبوا فتحسسوا من یوسف واخیه ولاتایـسوا من روح الله انه لایایـس من روح الله الا القوم الکـفرون (یوسف/۸۷) و از یوسف و برادرش جستجو کنید و از رحمت خدا مأیوس نشوید که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس میشوند.
⬅️ به دلیل همین امید به عفو الهی است امام العارفین اینگونه مناجات می کند:
وَاَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ اِذِ الْعَفْوَ نَعْتٌ لِکَرَمِک: و از تو درخواست #گذشت میکنم، زیرا گذشت صفتی درخور #کرم توست.
http://eitaa.com/qurantehran
ادامه دارد