۳. کوتاه حساب کردن هجای بلند:
(برعکس مورد قبلی)
همانطور که در تقطیع مصرع اول ملاحظه میفرمایید، در چند مورد باید هجای کوتاه میآمد ولی هجای بلند آمده که با علامت * آنها را مشخص میکنم:
دی*/یا/نت/بر=مَ*/فا/عی/لُن
سی*/یا/ست/چی=مَ*/فا/عی/لُن
رِ/شد/آ/ری=مَ/فا/عی/لُن
ج/ها/فه/مید=مَ/فا/عی/لُن
ولی «چون ریتم مصرع در این وزن حفظ میشود و خللی هم به آهنگ آن وارد نمیشود» این هجا را کوتاه به حساب میآوریم.
برای سایر اختیارات شاعری پر کاربرد ناچاریم مثالهای دیگری بزنیم و البته فقط موارد را * میزنم و تمرین و تقطیع به عهده شما!
۴. تبدیل فعلاتن به فاعلاتن در اول مصرع(تبدیل هجای بلند به کوتاه در شرایط خاص):
وزن #فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فعلن
ات*تفاقم به سر کوی کسی افتادهست
که در آن کوی چو من کشته بسی افتادهست
#سعدی_علیه_الرحمه
وزن #فعلاتن_فعلاتن_فعلن
وه* که در عشق چنان میسوزم
که به یک شعله جهان میسوزم
#سعدی_علیه_الرحمه
وزن : #فعلاتن_مفاعلن_فعلن
رو*ز وصلم قرار دیدن نیست
شب هجرانم آرمیدن نیست
#سعدی_علیه_الرحمه
۵. امکان استفاده از #فَعَلُن و #فَعلُن در آخر این اوزان(در این صورت تعداد هجا مصرعهای مختوم به #فَعَلُن بیشتر خواهد بود و اشکالی ندارد!):
#فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فعلن
خبر ما برسانید به مرغان* چ*من*(۱۵هجا)
که هم آواز شما در قفسی افتا*دست*(۱۴هجا)
#سعدی_علیه_الرحمه
وزن #فعلاتن_فعلاتن_فعلن
با تو یاران همه در ناز* و ن*عیم*(۱۱هجا)
من گنه کارم از آن میسو*زم*(۱۰هجا)
#سعدی_علیه_الرحمه
وزن : #فعلاتن_مفاعلن_فعلن
دست بیچاره چون به جان ن*ر*سد*(۱۱هجا)
چاره جز پیرهن دریدن* نیست*(۱۰هجا)
#سعدی_علیه_الرحمه
۶. جابجایی هجای بلند و کوتاه در رباعی که وزنش #مستفعلُ_مستفعلُ_مستفعلُ_فع است.
مثل:
یاران موافق همه از دست شدند
در پای اجل ی*کان* یکان پست شدند
خوردیم ز یک ش*را*ب در مجلس عمر
دوری دو سه پیش*تر* ز ما مست شدند
#خیام
(این مورد را حتما تقطیع بفرمایید و برای بنده ارسال کنید! تا متوجه مطلب بشوید!)
❌تذکر: دقت بفرمایید اگر پس از خوانش صحیح، وزن شعر دارای اشکالات شنیداری بود، نمیتوان به اختیارات شاعری استناد کرد.
به عبارت دیگر اختیارات شاعری، #تصحیحکننده وزن نیستند و صرفا یک امر اعتباری هستند که برای مطابقت ریتم شعر با وزن عروضی، آنهم فقط روی کاغذ استفاده میشوند و بس!
برای همین جمله زیر را چندین بار عمدا تکرار کردم:
«چون ریتم مصرع در این وزن حفظ میشود و خللی هم به آهنگ آن وارد نمیشود»
در ادامه #آموزش_وزن_و_عروض ، جلسه بعد به #قافیه خواهیم پرداخت...
#محسن_علیخانی
سوال و رفع اشکال:
@msalikhani
🔰
🔶 @shaershow 🔶
〰〰〰〰〰〰〰
#آموزش_وزن
#هجا
#فعلن_یا_فَعَلُن
دوستانی که در ابتدای یادگیری وزن هستند، وقتی هجاها را یاد میگیرند، برخی اوقات در شمارش هجاها به مشکل برمیخورند!
مثلا میبینند یک مصرع ۱۴ هجا دارد ولی مصرع دیگر ۱۵ هجا دارد و از آنجایی که تو ذهنشون هست که باید تعداد هجاهای یک شعر با هم برابر باشه، فکر میکنند اون شعر ایراد وزنی داره!☺️
در حالی که در برخی موارد ایرادی ندارد هجاهای مصرعها برابر نباشه!
مثلا در وزن #فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فعلن که ۱۴ هجا دارد، میتوان از #فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فَعَلُن هم که ۱۵ هجا دارد استفاده کرد مثل:
راه صد دشمنم از بهر تو میباید داد
تا یکی دوست ببینم که بگوید خبرت
#سعدی
تقطیع کنیم ببینیم چی میشه👇
را/هِ/صد/دش = ۴هجا
مَ/نَ/مَز/به = ۴هجا
رِ/تُ/می/با = ۴هجا
ید/داد = ۲هجا
جمعا ۱۴هجا
تا/یِ/کی/دوس = ۴هجا
ت/بِ/بی/نم = ۴هجا
کِ/بِ/گو/ید = ۴هجا
خَ/بَ/رت = ۳هجا
جمعا ۱۵هجا
الان اینجا این تفاوت تعداد ایراد ندارد.
نکته: هر جا رکن آخر وزن، #فعلن بود، میشود #فَعَلُن هم استفاده کنید!
#فعلاتن_مفاعلن_فعلن (فَعَلُن)
#فعلاتن_فعلاتن_فعلن (فَعَلُن)
سخت که نبود؟😅
پیوند مسیر شعرآموز به زبان ساده👇
@shaershow
#اوزان_معروف
#اوزان_مهجور
وقتی میگوییم #شعر_کلاسیک یا همون #شعر_سنتی، یعنی کلامی خیالانگیز که دارای قالب خاص است و وزن و آهنگ دارد. ممکن است سوال پیش بیاید که شعر سنتی چند وزن و آهنگ دارد؟
اجمالا میتوان گفت که خیلی!!☺️
تا ۳۰۰ وزن شمارش شده ولی وقتی تحقیق میکنید میبینید از میان خیلی آهنگ و وزن! برخی از وزنها کاربرد دارند و نه هر وزن و آهنگی!
از قرنها پیش، اوزان مختلفی استفاده شدند ولی به مرور زمان، طبع شنونده و سراینده به سمت اوزانی رفت که امروزه به #اوزان_معروف شناخته میشوند و سایر اوزانی که سالها اشعاری در آنها سروده شده بود و الان کسی سراغشان را هم نمیگیرد😅 #اوزان_مهجور شناخته میشوند.
در حال حاضر ۳۱ وزن معروف و رایج هستند:
۱. #فاعلاتن_فاعلاتن_فاعلاتن_فاعلاتن
۲. #فاعلاتن_فاعلاتن_فاعلاتن_فاعلن
۳. #فاعلاتن_فاعلاتن_فاعلن (وزن مثنوی😉)
۴. #فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن
۵. #فعلاتن_فعلاتن_فعلاتن_فعلن
۶. #فعلاتن_فعلاتن_فعلن
۷. #فعلاتُ_فاعلاتن_فعلاتُ_فاعلاتن
۸. #فعلاتن_مفاعلن_فعلاتن_مفاعلن
۹. #فعلاتن_مفاعلن_فعلن
۱۰. #فعلن_فعولن_فعلن_فعولن
۱۱. #فعولن_فعولن_فعولن_فَعَل (وزن شاهنامه)
۱۲. #فعولن_فعولن_فعولن_فعولن
۱۳. #مستفعلن_فعلن_مستفعلن_فعلن
۱۴. #مستفعلن_مستفعلن_مستفعلن_مستفعلن
۱۵. #مفاعلن_فعلاتن_مفاعلن_فعلاتن
۱۶. #مفاعلن_فعلاتن_مفاعلن_فعلن
۱۷. #مفاعیلُ_مفاعیلُ_مفاعیلُ_فعولن
۱۸. #مفاعیلن_مفاعیلن_فعولن (وزن دوبیتی)
۱۹. #مفاعیلن_مفاعیلن_مفاعیلن_مفاعیلن
۲۰. #مفتعلن_فاعلات_مفتعلن_فع
۲۱. #مفتعلن_فاعلن_مفتعلن_فاعلن
۲۲. #مفتعلن_مفاعلن_مفتعلن_مفاعلن
۲۳. #مفتعلن_مفتعلن_فاعلن
۲۴. #مفتعلن_مفتعلن_مفتعلن_مفتعلن
۲۵. #مفعولُ_فاعلاتُ_مفاعیلُ_فاعلن
۲۶. #مفعولُ_فاعلاتن_مفعولُ_فاعلاتن
۲۷. #مفعولُ_مفاعلن_فعولن
۲۸. #مفعولُ_مفاعلن_مفاعیلن
۲۹. #مفعولُ_مفاعیلُ_مفاعیلُ_فَعَل (وزن رباعی)
۳۰. #مفعولُ_مفاعیلُ_مفاعیلُ_فعولن
۳۱. #مفعولُ_مفاعیلن_مفعولُ_مفاعیلن
هر کدام از این وزنها یک نام خاص (بَحر) دارند که انشاءالله در آینده وارد بحث #بُحور (بَحرها☺️) خواهیم شد👌
پیوند مسیر شعرآموز به زبان ساده👇
@shaershow