#بخش_ششم: "توسعه"، تشدید کننده ی فاصله های طبقاتی 🔰میل به #عدالتخواهی، گرایشی فطری در نهاد آدمی است که ریشه در فطرتِ روحانی انسان دارد. هر انسان سالم و آشنا با تمامیت انسانی خود، طبعا #عدالتخواه است و به گونه ای اجمالی تصوری ارتکازی از عدالت دارد؛ زیرا که نظامِ حاکم بر هستی، عادلانه و روحانی است و نهاد آدمی با سرچشمه های معنوی و روحانیِ عالَم به گونه ای طبیعی مرتبط است. در خصوصِ #نظام_های_اقتصادی_اجتماعی نیز وضع تا حدودی به همین گونه است. برخی نظام ها مبتنی بر بنیان های معنوی و رویکردهای عادلانه شکل گرفته و می گیرند و برخی دیگر مبتنی بر بُعدِ از #حق و #عدالت. از اینرو #توسعه به معنای غربیِ آن، همانگونه که سابقا گفتیم؛ اساسا ذاتِ آن مبتنیِ بر نابرابری و اختلاف طبقاتی و نفیِ آزادیِ حقیقی است. 🔰برنامه های #تعدیل_ساختاری یکی از الگوها و سیاستگذاری های رایج برای تحققِ #توسعه_یافتگی در جوامع و اقتصادهای ماقبلِ مدرن یا نیمه مدرن است. آمار نشان می دهند؛ اجرای این برنامه ها که موردِ نظرِ #نئوکلاسیک_های_غربی است، نتیجه ای جُز #تشدید_فقر و #اختلاف_طبقاتی در پی نداشته است. اجمالا نمونه هایی ذکر می گردد که بدین قرار است: 🔰"جنوب، گرفتار بحران است. در کشورهای در حالِ توسعه حدودا ۱۳ تا ۱۸ میلیون نفر، عمدتا کودکان، هر ساله از گرسنگی و فقر می میرند؛ یعنی ۴۰۰۰۰ نفر در روز یا ۱۷۰۰ نفر در هر ساعت. تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد از گرسنگی به دلیل پیشامدهای اضطراری است، بیشترین میزان گرسنگی ۸۵ تا ۹۰ درصد زاده ی #فقر است." در گزارشِ #جیمز_گوستاو_اسبت؛ رئیسِ انستیتوی منابعِ جهانی آمده است: " غیر از شرق آسیا و بعضی مناطق در جنوب آسیا، تجربه ی اکثر کشورهای جنوب، رکود یا کاهش آشکار رشد، تشدید فقر و افزایش نابرابری میان و درون کشورها را نشان می دهد. در حالیکه #درآمد_سرانه در جنوب ثابت ماند، در کشورهای شمال در دهه ی ۱۹۸۰ سالانه ۲/۴ درصد افزایش یافت. به همین دلیل شکافِ سطح زندگی میان شمال و جنوب بیشتر شده است." 🔰در گزارشِ #برنامه_توسعه_سازمان_ملل [UNDP] ذکر شده که؛ توزیعِ جهانیِ درآمد به گونه ایست که نگران کننده به نظر می رسد. ۷۷ درصدِ جمعیت جهان فقط ۱۵ درصدِ درآمدِ جهان را دارند." همچنین مناطقی که برنامه های #تعدیل_ساختاریِ گسترده تری داشته اند، صدماتِ بیشتری داشته اند. [آمریکای لاتین و افریقا] به ادعای #ریچارد_وب، رییسِ پیشینِ بانک مرکزی پرو، این سیاست های تعدیل ساختاری، کشور را دچارِ یک رشته دور باطل کرده است؛ یعنی به ازای بهبودِ ناچیز در وضعیتِ مالی و تراز پرداخت ها، بهای سنگینی به صورت تورم بالا، رکود و فرسایش بنیانِ سیاسی پرداخت می گردد." همچنین "بر اساس یک بررسی در خصوصِ #سیاست_تعدیل_ساختاری در زامبیا، مصرفِ مواد غذایی کاهش یافته است. و موارد و آمارهای بسیار زیادِ دیگر که وجود دارد." 🔰بنابراین؛ تحقق #عدالت_اجتماعی و کاهش یا رفعِ بحرانِ منازعات و فاصله های حاد طبقاتی از طریق گام نهادن در مسیرِ تفکر پارسایانه، #خودآگاهی_انتقادی نسبت به مدرنیته و تشبّه به آن و سلوک در طریقِ تقوای معنوی و قرار گرفتن در مدارِ #قُرب به خداوند ممکن است، و مُدل های شبه سوسیالیستی، شبه لیبرال، نئولیبرال و... علاوه بر اینکه کمک به بهبودِ وضع توده مردم نمی کند بلکه بر تشدیدِ فقر و اختلاف طبقاتی و بی عدالتی می افزاید. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✍️ از سلسله مباحثِ #توسعه یک یا دو یادداشت بیشتر باقی نمانده و فعلا به همین مقدار بسنده میشه. بعد از اون سَری به کتابِ #دولت_و_بازار جناب دکتر جبراییلی خواهیم زد و در مورد محتوای این کتاب خوب و کاربردی مطالبی به سمع و نظر خواهیم رسوند. 🔸️ پ.ن: برخی عزیزان پیام دادند؛ کتابی معرفی کنیم به جهت آشنایی با #کلیات_علم_اقتصاد که درش مفاهیم و اصطلاحات این علم به زبان ساده توضیح داده شده باشه تا دوستان بتونند دقیقتر و عمیقتر مسائل اقتصادی رو فهم و درک کنند. ما، علاوه بر اینکه کتابی خوب محضرتون تقدیم خواهیم کرد؛ در قالب صوت های کوتاه در فرصت مقتضی حتما #مفاهیم و #اصطلاحات رو بصورت آموزشی توضیح خواهیم داد تا عزیزان #دانش_عمومی_اقتصادی شون افزایش هم پیدا کنه. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

#بخش_هفتم: بیانِ اجمالیِ چند تئوری و #مدل_توسعه 🔰 قبل از بیانِ این #مدل ها؛ ضرورت دارد مقدمه ای بیان شود و سپس بصورتِ چکیده وار آرای سه تن از #اقتصاددانان مطرحِ غربِ مدرن یعنی #آدام_اسمیت، #جان_استوارت_میل و #مارکس که نخستین زمینه های شکل گیریِ مفهوم #توسعه بواسطه ی آرای ایشان شکل گرفت را بیان کنیم. 🔰 همانطور که سابقا اشاره شد؛ #توسعه_یافتن و تبدیل شدن به یک کشور توسعه یافته یعنی کاپیتالیستی شدن و در مدارِ سرمایه داری قرار گرفتن، نخستین آرای اقتصادی ای بود که در #قرن_هجدهم مطرح شد و بدون آنکه نامی از "توسعه" ببرند، از امکاناتِ بسطِ #کاپیتالیسم سخن می گفتند و بعد ها در نخستین سال های #قرن_بیستم و بویژه در سال های پس از #جنگ_جهانی_دوم و تبدیل شدن سیاره ی زمین به یک ساختارِ به هم پیوسته ی جهانی که قطب های سرمایه سالارِ چپ و راست یعنی؛ #کاپیتالیسم و #سوسیالیسم، بر آن حاکمیت داشتند، برای نخستین بار تلاش "خودآگاهانه" و برنامه ریزی شده برای رسیدن به قلمروِ سرمایه سالاری و مدرنیته تحتِ عنوانِ برنامه ها و مدل های مختلفِ توسعه مطرح گردید و به هدف اصلی و محورِ برنامه های اقتصادی-اجتماعی بسیاری از دولت ها تبدیل گردید. 1️⃣ در آرای #آدام_اسمیت [متوفی به ۱۷۹۰ میلادی] اثرِ چندانی از مفهومِ قرنِ بیستمیِ "توسعه" به معنای برنامه ای مشخص از سیاستگذاری های اقتصادیِ خودآگاهانه برای رسیدن به #اقتصاد_صنعتی_مدرن که توجه آن متمرکز بر ملل آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین باشد سراغ نداریم، اما نطفه های آنچه که بعد ها #تئوری_و_مدل_توسعه نامیده شد را شاهد هستیم. آدام اسمیت یک "اقتصادِ مدرن" و پیشرفته را اقتصادی سرمایه مدارانه می دانست و از "تراکم انباشت سرمایه"، "تخصصی شدنِ روندِ تولید و پیداییِ متخصصین و حاکمیت آنها بر روند تولید"، "تقسیم کار در پروسه ی تولید" به عنوانِ ارکانِ یک اقتصادِ پیشرفته و توسعه یافته نام می برد. #اسمیت معتقد بود که؛ انباشتِ سرمایه موجبِ استفاده ی بیشتر از "ماشین آلات" و موجب گسترده تر #کار می شود و این امر علاوه بر افزایشِ کارایی کارگران، موجبِ سوددهی بیشتر و انباشتِ سرمایه ی فزون تر می گردد. اسمیت صراحتا از ضرورتِ تصرف کشورهای دیگر و استفاده از نیروی کار و بازار مصرف آنها به منظورِ افزایش سودآوری در روندِ تولید سخن می گفت. [همتی، عبدالناصر، نگرشی بر دیدگاه ها و مسائل توسعه ی اقتصادی، ص ۴۱ و ۴۳] در واقع او صراحتا اقتصاد صنعتی و توسعه یافته را دعوت به نفوذ و ایجادِ سیطره در میانِ ملل و سرزمین های دیگر می کرد. همچنین او صراحتا اقتصاد مدرن و پیشرفته را یک اقتصادِ مبتنی بر #سودمحوری و #انباشت_سرمایه و #اقتصاد_بازار می دانست و نیز بازرگانان و کارخانه داران را منبعِ اصلیِ انباشتِ سرمایه برای پیشرفت بیشتر می دانست. [هانت، دایانا، نظریه های اقتصاد توسعه، ترجمه غلامرضا آزاد، ص ۲۳-۲۵] 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

#بخش_پایانی: بررسیِ اجمالیِ چند #مدل_توسعه 1️⃣ مُدلِ توسعه #والت_روستو 🔰 این مدل یکی از معروف ترین و مطرح ترین #مدل_های_توسعه بوده است که از طرف جناح راستِ سرمایه سالاریِ جهانی به عنوان نسخه ی شفابخش برای #اقتصاد_های_توسعه_نیافته مطرح گردیده بود. برخی از مهمترین ارکان این مُدل عبارتند از: #اولا: ضرورتِ سرمایه گذاریِ کشورهای توسعه یافته ی سرمایه داری در جهانِ #توسعه_نیافته #ثانیا: طرحِ #درهای_باز به روی ورودِ سرمایه خارجی #ثالثا: فقدانِ نظارت و کنترل بر حضورِ شرکت های خارجی در کشور هدف #رابعا: حذف مالیات و مقرراتِ گمرکی برای شرکت های خارجی و... 🔰 همگیِ این موارد بیانِ تئوریکِ سپردنِ کشورهای تازه استقلال یافته و یا کهنسال جهان سومی به دستِ شرکت های #فراملیتی کاپیتالیست است و در حقیقت به معنای نفیِ کاملِ استقلالِ اقتصادی و حتی سیاسی آنهاست. این مُدل، در قالبِ یک بیانِ آکادمیک و ظاهرا بی غرضانه، جهان سوم را دعوت می کند تا #منابع_طبیعی و #نیروی_کار و #قابلیت_های_اقتصادی خود را به جولانگاهِ تُرکتازیِ بی قید و شرطِ #تراست های سرمایه سالاریِ چندملیتی تبدیل کنند؛ زیرا که به نظر او مشکل عقب افتادگی و فقدانِ توسعه جهان سوم فقط از این طریق قابل رفع است. 🔰 دیدگاه #روستو به ارائه ی مُدل عملیِ #توسعه برای اقتصاد های توسعه نیافته می پردازد و دارای ویژگی های یک مدل توسعه از نوعِ راست گرای آن است. "والت ویتمن روستو" عمده دیدگاه های خود را در کتابِ معروفِ #مراحل_رشد_اقتصادی مطرح کرده است. [The stages of economic growth] او معاونِ دبیر اجراییِ جامعه اقتصادیِ اروپا در فاصله ی سال های ۱۹۴۷-۱۹۴۸ و قائم مقامِ ویژه ی معاون رئیس جمهور آمریکا در امور امنیت ملی و مشاور و رئیس شورای برنامه ریزی و خطی مشیِ وزارت خارجه آمریکا و نیز عضو آمریکایی کمیته ی آمریکای لاتین "اتحاد برای پیشرفت" و دستیار ویژه رئیس جمهوریِ آمریکا در امور امنیت ملی در کاخ سفید در فاصله ی سال های ۱۹۶۱ تا ۱۹ ۶۹ بوده است. 🔰 برای آشنایی بیشتر با دیدگاه های #روستو به منابع ذیل رجوع کنید: - روستو، والت ویتمن، نظریاتِ جدید درباره ی رشد و تحول جامعه، ترجمه جلال پایدار، انتشارات بانک تهران، بی تا. - جرالد ام. مایر و دادلی سیرز، پیشگامان توسعه، ترجمه سید علی اصغر هدایتی و علی یاسری، انتشارات سمت. - Agarwala, A.N. and sing, S.P.Eds, the economics of underdevelopment, Oxford University press, 1971. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

🔰 تو این سلسله یادداشت ها پیرامونِ #توسعه نکاتِ دقیقی از کُتُبِ برجسته در این زمینه تقدیم حضور شده است. لینک یکایکِ یادداشت ها جمعا در اختیار می باشد. 1️⃣ بخش اول: مفهوم شناسیِ توسعه👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/242 2️⃣ بخش دوم: خاستگاهِ توسعه👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/257 3️⃣ بخش سوم: توسعه و پیشرفت👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/265 4️⃣ بخش چهارم: توسعه و امپریالیسم👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/268 5️⃣ بخش پنجم: توسعه و عدالت اجتماعی👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/276 6️⃣ بخش ششم: توسعه، تشدید کننده فاصله طبقاتی👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/284 7️⃣ بخش هفتم: بیانِ اجمالیِ چند تئوری و مدل توسعه👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/302 8️⃣ بخش هشتم: ادامه ی بحثِ مدل های توسعه👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/303 9️⃣ بخش نهم: مدل توسعه ی والت روستو👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/310 🔟 بخش دهم: مدل توسعه ی سوسیالیستیِ پرئو براژنسکی و مائوئیسم👇 https://eitaa.com/taammolatenazari/312 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

📚 کتابِ #دولت_و_بازار؛ فصلِ دوم، بخشِ اول 🔰 همانطور که در فصلِ گذشته دیدیم، مهمترین مسأله ی پیش روی #اقتصاددانان و طبیعتا #نهاد_دولت در کشورهای در حالِ پیشرفت، این است که؛ در تدوینِ برنامه های #توسعه، نقشِ دولت را چگونه تعیین کنند. آیا دولت باید مدیریتِ اقتصاد را به #مکانیسم_بازار بسپارد یا دست به سازمان دهیِ #نیروهای_بازار بزند؟ 🔰 اجمالا باید گفت: #فصل_دوم بنا دارد به #نظریه_حمایت_هوشمند بپردازد. قبل از آن که بخواهیم نظریه ی مذکور را بیان و تحلیل کنیم، لازم است ابتدائا به طورِ اجمال، مقدمه ای برای ورود به بحث بیان کنیم. 🔰 قدرت های صنعتی و پیشرفته ی دنیا بویژه #آمریکا و #انگلستان، در برهه هایی از تاریخ مدعی شدند: پیشرفت اقتصادیِ آنها در سایه ی #مکانیسم_خودتنظیم_بازار و #عدم_مداخله_دولت در اقتصاد اتفاق افتاده و به کشورهای دیگر هم توصیه می کنند اگر می خواهند همچون ایشان #صنعتی شوند، باید اقتصاد را به #مکانیسم_بازار بسپارند، مرزهای تجاری را بردارند و #تجارت_آزاد را سرلوحه ی سیاست های بازرگانیِ خود قرار دهند. اما در یادداشت های بعدی [فصل سوم] خواهیم دید کشورهایی که به این توصیه ها عمل کردند، فرآیندِ #استعمار و #استثمار در آنها تداوم یافت. به تعبیر دیگر آنها نه تنها صنعتی نشدند، بلکه وضعیت #عقب_ماندگی شان تثبیت شد. 🔰 ها جون چانگ [مؤلفِ کتابِ نیکوکاران نابکار] می نویسد: "با وجود اینکه کشورهای پیشرفته ی جهان در طولِ تاریخ خود سیاست های #حمایتی داشته اند، امروز آنچه که این کشورها به کشورهای فقیر و رو به پیشرفت توصیه می کنند، و حتی با فشار به آنها می قبولانند، برخلافِ تاریخ و تجارب خودشان است. #بانک_جهانی و #صندوق_بین_المللی_پول انگاره ی #لیبرالیسم_اقتصادی را بر کشورهای فقیر جهان تحمیل کرده اند و نتایجِ خوبی هم به دست نیامده است. کشورهای پیشرفته ی امروزیِ جهان به کشورهای فقیر می گویند: آنچه ما می گوییم انجام دهید! نه آنچه که ما انجام داده ایم!" [Chang 2006] 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✍️ به استحضار می رسانیم؛ از ابتدای راه اندازی کانال تاکنون در سه حوزه ی مختلف سلسله یادداشت هایی تقدیم شما فرهیختگان ارجمند شده است که در بالا پین شده اند. موضوعات عبارتند از: 1️⃣ #غرب_شناسی 2️⃣ #مکتب_های_ادبی_غرب 3️⃣ #توسعه 🔸️ مطالبی که اکنون در قالب سلسله یادداشت در حال تقدیم به عزیزان هستیم؛ چکیده ی کتابِ خوب و کاربردیِ #دولت_و_بازار می باشد که تا پایان ماه مبارک به اتمام خواهد رسید. 🔸️ و بعد از ماه مبارک رمضان در سه موضوع ذیل از منابع دست اول، سلسله یادداشت هایی تقدیم خواهد شد. 1️⃣ بررسی #جریان_روشنفکری_در_ایران و سیر تطور آن 2️⃣ #تاریخ_عقائد_اقتصادی 3️⃣ #رابطه_علم_و_دین 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✍️ به استحضار می رسانیم؛ از ابتدای راه اندازی کانال تاکنون در سه حوزه ی مختلف سلسله یادداشت هایی تقدیم شما فرهیختگان ارجمند شده است که در بالا پین شده اند. موضوعات عبارتند از: 1️⃣ #غرب_شناسی 2️⃣ #مکتب_های_ادبی_غرب 3️⃣ #توسعه 🔸️ مطالبی که اکنون در قالب سلسله یادداشت در حال تقدیم به عزیزان هستیم؛ چکیده ی کتابِ خوب و کاربردیِ #دولت_و_بازار می باشد که تا پایان ماه مبارک به اتمام خواهد رسید. 🔸️ و بعد از ماه مبارک رمضان در سه موضوع ذیل از منابع دست اول، سلسله یادداشت هایی تقدیم خواهد شد. 1️⃣ بررسی #جریان_روشنفکری_در_ایران و سیر تطور آن 2️⃣ #تاریخ_عقائد_اقتصادی 3️⃣ #رابطه_علم_و_دین 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✍️ به استحضار می رسانیم؛ از ابتدای راه اندازی کانال تاکنون در سه حوزه ی مختلف سلسله یادداشت هایی تقدیم شما فرهیختگان ارجمند شده است که در بالا پین شده اند. موضوعات عبارتند از: 1️⃣ #غرب_شناسی 2️⃣ #مکتب_های_ادبی_غرب 3️⃣ #توسعه 🔸️ مطالبی که اکنون در قالب سلسله یادداشت در حال تقدیم به عزیزان هستیم؛ چکیده ی کتابِ خوب و کاربردیِ #دولت_و_بازار می باشد که تا پایان ماه مبارک به اتمام خواهد رسید. 🔸️ و بعد از ماه مبارک رمضان در سه موضوع ذیل از منابع دست اول، سلسله یادداشت هایی تقدیم خواهد شد. 1️⃣ بررسی #جریان_روشنفکری_در_ایران و سیر تطور آن 2️⃣ #تاریخ_عقائد_اقتصادی 3️⃣ #رابطه_علم_و_دین 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✅️ یادداشتِ انتخاباتِ ریاست جمهوری ۲ ✍️🏼 در یادداشتِ قبلی اجمالا رویکردهایی که دولتِ آتی بایستی داشته باشد، بیان گردید. در این یادداشت مختصرا عارضم: شخص رئیس جمهور، علاوه بر دارا بودنِ توانایی های مدیریتی به طور اتم و اکمل، بایستی #نظرا و #عملا معتقد به انقلاب اسلامی و مبانی آن باشد. [مبانی انقلاب اسلامی در بیانات و آثار امامین انقلاب موجود است] و مضاف بر آن که بسیار حائز اهمیت است؛ رویکردِ #تمدنی داشته باشد. یعنی در حوزه ی مباحثِ #پیشرفت و #توسعه، معتقدِ به #الگوی_اسلامی_ایرانی باشد نه #الگوهای_توسعه_غربی. [بحث پیشرفت و توسعه بحث مهمی است که سابقا در باب توسعه غربی، سلسله یادداشت هایی تقدیم حضور شده است.] از میانِ نامزدهایی که به زودی لیست شان مشخص خواهد شد، خواهیم گفت که چه کسانی و به چه میزان و در چه سطحی، نظرا و عملا معتقد به مبانی انقلاب و الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت هستند و چه کسانی و به چه میزان و در چه سطحی معتقد به الگوهای توسعه غربی. 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari

✅️ یادداشتِ انتخابات ریاست جمهوری ۳ 🔸️ با انتخابِ مردم، کدام #الگوی_توسعه در پاستور اجرا خواهد شد؟ ✍️🏼 عمیقا و دقیقا باید دانست؛ انتخاباتِ ۸ تیر، صرفا جا به جایی اشخاص نیست، بل جا به جاییِ نسخه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسیِ افرادی است که بناست بر مسند #ریاست_جمهوری تکیه بزنند. این "نسخه ها" در رشد و شکوفایی و ثبات، و یا افول و تنزلِ کشور اثر گذار و تعیین کننده است. اگر بخواهم بدونِ اطاله ی کلام، لُبِّ مطلب را بگویم، باید چنین گفت: اساسا در کشور ما از ابتدای انقلاب تا کنون، نزاع بین دو جریان و گفتمان بوده است: #اولا؛ معتقدانِ اندیشه ی "مقاومت و پیشرفت" و #ثانیا؛ معتقدانِ به "انفعال و توسعه". طبعا تفاوتی فاحش و بنیادین وجود دارد بینِ مفهومِ #الگوی_ایرانی_اسلامی_پیشرفت با مفهوم #توسعه به معنای Development. از اینرو نامزدهای انتخاباتی را باید با این معیار و ملاک سنجید که به کدامین "الگوی توسعه" معتقدند؟! 💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇 🆔️ @taammolatenazari