eitaa logo
تفسیر تسنیم (علامه جوادی آملی)
9.4هزار دنبال‌کننده
79 عکس
10 ویدیو
1 فایل
۱. صوت و خلاصه تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی (شروع از ابتدای جلسات مقدماتی تفسیر) ۲. مرور سریع آیات تمدن ساز و نظام ساز قرآن کریم پیشنهادات و انتقادات را با ما به اشتراک بگذارید: @j_akbari
مشاهده در ایتا
دانلود
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره حمد : جلسه ۲۶ 🔖 آیه: ۶ 📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۰/۱۲ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ 🔺بجای «اهدنی» (من را هدایت کن) می‌گوییم «اهدنا» (ما را هدایت کن) پس را تنها برای خود نمیخواهیم بلکه برای همه میخواهیم زیرا همگان باید به یک سمت حرکت کنند تا «اختلاف بین راه افراد پیش نیاید» و همه راحت راه را طی کنند. این هدایت، تکوینی است نه تشریعی چون صالحان نیز می‌گویند «اهدنا» ! 🔰 بحثی در مورد «صراط مستقیم» 🔺صراط یعنی راه که یا مستقیم است یا معوج و دارای اختلافات. خداوند در سوره انعام، صراة را و در سوره حجر معرفی کرده است که هر دو به معنای «بزرگراه» هستند. 🔺خدا گوید صراط مستقیم همان دین و راه ابراهیم حنیف است. در برابر «جنیف» است که به رونده ای گویند که میل به کنار جاده و پیاده رو دارد. پس حنیف همان مایل به حرکت در وسط جاده است تا «در بلند مدت منحرف نشود» ! 🔺چرا صراط نیاز است؟ انسان ذاتاً سالک و رونده است پس نمی‌ماند که بپوسد. اگر است هدف میخواهد که خداست. چون هدف نامحدود است پس راههای رسیدن به آن هم نامحدود است. پس تمام راهها بدون شک به خدا میرسد اما یک راه به و بخشنده و دیگری به و انتقام گیر. ⚠️پس «راه فراری از رسیدن به خدا نیست» اما انسان باید راهی را برود که به خداوند غفار و رحیم برسد! 🔺صراط مستقیم، محفوظ است و خدا، حافظِ آن است پس جز یک ، راه دیگری نیست اما شیطان میتواند افرادِ درراه را منحرف کند. 🔺راه مستقیم، روشن و معلوم است و قابل طی کردن. یک سر این بزرگراه در دست است و سر دیگر در هر انسان. پس اگر گاهی انسان گوید راه را نمیداند بدین معناست که راهی را که درست است و میداند را نمیخواهد طی کند! 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره حمد 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/141 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال تفسیر تسنیم ✅ @tafsire_tasnim1
🔴یک نکته: این موضوع باید مدنظر قرار گیرد که ما به شدت نیازمند به در نسبت با دانشگاهی هستیم... 🔺در بسیاری مواقع، قرآن، علم جدیدی را جایگزین رشته علمی فعلی می‌کند و یا آنرا اصلاح می نماید زیرا نگاه قرآن، جامع و شامل نیاز مادی و روحی است اما علوم متعارف غالبا نگاهی مادی و ریاضی‌وار به انسان دارند. نسبت قرآن با انواع رشته‌ها و مفاهیم علوم انسانی قابل بررسی است از جمله: ۱. نسبت قرآن با و مفاهیم حقوقی ۲. نسبت قرآن با مدیریت یا ۳. نسبت قرآن با و جامعه شناسی ۴. نسبت قرآن با اقتصاد، یا بیع ۵. نسبت قرآن با تاریخ یا و مفاهیم آن و ... ✅بدین جهت در مواردی که بنظر می رسد قرآن نگاه جدیدی به مفاهیم متعارف علمی دارد با هشتگ ( ) مشخص شده است. انشالله به لطف پروردگار، هر کدام از ما بتوانیم باری برداریم و برای رسیدن انسان به آرامش در دنیا و رستگاری در آخرت تلاش کنیم... 📚کانال تفسیر تسنیم ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۱۵ 🔖 آیه: ۳ 📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۲/۱۱ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۳ سوره بقره: «الّذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصّلاة و ممّا رزقناهم ینفقون» 🔹تقوا سه بخش است: ۱. : شامل ایمان به وحی و قیامت ۲. : شامل اقامه نماز ۳. : شامل انفاق و زکات 🔺اگر کسی سه تقوای مذکور را نداشت نمی‌تواند از قرآن بهره ببرد. قرآن مانند علوم دیگر چون فلسفه و فقه و ریاضی نیست که شرایط نفسانی در آن موثر نباشد زیرا قرآن، است و در جانی موثر می‌افتد که پاک باشد. () 💎نتیجه تقوای مالی: قرآن بین داشته که اگر کسی از اموال محبوبش انفاق کرد به مقام «ابرار و فلاح» میرسد. 🔰مهاجرین و انصار چگونه به فلاح رسیدند؟ 🔺مهاجرین کسانی بودند که از حب مال خارج شدند «للفقراء المهاجرین الذین اُخرجوا من دیارهم و اموالهم» چون به اینها گفته شد اگر می‌خواهید از مکه خارج شده نزد محمد به مدینه بروید نمی‌توانید هیچ مالی با خود ببرید اینها نیز وقتی رزاقیت خدا را فهمیدند آن شرط را پذیرفتند تا رضای خدا را کسب کنند. پس از حب مال بخاطر خدا خارج شدند.(حشر، ۸) 🔺انصار کسانی بودند که علاوه بر خروج از حب مال و دادن اموالشان، وارد حب مال نیز نشدند و اگرچه خود فقیر بودند اما آنچه از غنایم که به مهاجرین داده شد حتی به دنبال آن هم نرفتند. «یحبون من هاجر الیه و لا یجدون فی صدورهم حاجةً مما اوتوا» انصار اگرچه فقیر بودند ولی در اموالشان، مهاجران را بر خود مقدم می‌داشتند «یؤثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصة» لذا وقتی بر بخل و شُحّ پیروز شدی قرآن برایت هدایت می‌شود «و من یوقَ شُحّ نفسه فاولئک هم المفلحون» (حشر، ۹) 🔰مال‌دوستی و که در طبیعت انسانست دو گونه است: جمع آوری ثروت(تکاثر) یا علاقه بیش از حد به مال خود اگرچه کم باشد. هر دو مذموم است. قرآن در آیات ۱۷ به بعد سوره فجر گوید: اگر روزی، خداوند شما را آزموده و روزیِ شما را تنگ کند می‌گویید خدا مرا خوار کرده! درحالیکه اینطور نیست و این به سبب آنست که شما، یتیمان را گرامی نمی‌دارید و برای اطعام به مساکین یکدیگر را تشویق نمی‌کنید و اموال خود را با اموال دیگران، یکجا و بدون اهمیت دادن به حلال و حرام بودنش می‌خورید «و تاکلون التّراث اکلاً لمّا» و مال را بسیار شدید دوست دارید! «و تحبّون المال حبّاً جمّاً» 🎖پس خدا با تنگ کردن روزی انسان را می‌آزماید که آیا طبیعت بخیل خود را کنترل کرده و انفاق می‌کند یا خیر. 🚗 در سوره لیل از مهمترین اصول دانسته شده و در آیات ۵ به بعد می‌فرماید: اگر کسی حُسن فعلی و حسن فاعلی را با هم داشت یعنی هم عملاً و هم در اعتقادش مومن به خداوند بود ما وسایل سعادت او را فراهم می‌کنیم و راهش را آسان می‌کنیم و اگر این یکی از این دو حُسن را نداشت مثلا فقط اعتقاد به خدا داشت اما در عمل اینطور نبود ما وسایل بدبختیش را فراهم می‌کنیم و راه جهنم را برایش سهل می‌کنیم. ⛳️ آیه ۳۷ محمد گوید اگر خدا از شما تمام اموالتان را بخواهد شما نداده و می‌ورزید! پس خدا مالک همه اموال ماست و می‌تواند این درخواست را بکند اگر خواست و انسان نداد بخیل است. در آیه بعد گوید بخل نورزید چون در اینصورت، تنها به ضرر خود بخل ورزیده‌اید زیرا خدا به اموال شما هیچ نیازی ندارد و تنها برای سعادتتان، دعوت به کرده است. 🏵 پس قرآن شفاست، ابتدا مرضها را تشریح کرده و راه درمان را گفته و آنگاه بر جان انسان سالم، اسرار الهی را می‌تاباند. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۱۸ 🔖 آیه: ۴ 📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۲/۱۴ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۴ سوره بقره: «و الّذین یؤمنون بما اُنزل الیک و ما اُنزل من قبلک و بالآخرة هم یوقنون» 🔺تنها مساله‌ای که سازنده انسان است، اعتقاد به است زیرا در این صورت، انسان برای هر عملش بازخواست خواهد شد. لذا بت‌پرستان و مشرکان معتقد به وجود خدای یگانه بوده‌اند اما چون به قیامت معتقد نبودند کافر شده و از نور و هدایت قرآن بی‌نصیب ماندند. 🔺مشرکان از دو جهت به آخرت اعتقاد ندارند: 1⃣ شبهه علمی: گویند خدا چگونه در قیامت اجساد متلاشی و پراکنده را جمع خواهد کرد؟! «ایحسب الانسان اَلّن نجمع عظامه؟» (قیامت، ۳) 🔹خدا در آیه ۴ در پاسخ گوید قادر است که حتی اثر انگشتان را نیز جمع کند. «بلیٰ قادرین علیٰ اَن نسوّی بنانه» انسان پس از مرگ گم نمی‌شود بلکه توسط فرشتگان، روحش کاملا توفی پیدا کرده و بالا می‌رود (متوفی می‌شود). 2⃣ شهوت عملی: خدا در آیه ۵ سوره قیامت گوید شبهه علمی اینها، چیزی ظاهریست بلکه در اصل، اینها برای اینکه پذیرش قیامت راه فسق و فجور را برایشان می‌بندد آنرا رد می‌کنند! «بل یرید الانسان لیفجر امامه» پس گرفتار شهوتند نه علم. 🔴هرچیزی دو بُعد دارد: ۱. بُعد : این بعد، جاویدان و از بین نرفتنیست. «کل شیء هالک الّا وجهه» هر چیزی همین حالا در حال از بین رفتن است (نه بعداً!) مگر بُعد وجه اللهی آن ۲. بُعد : این بعد که فانی و موقتیست (کل من علیها فان/رحمان، ۲۶) همان بوده و شامل اعتباریات و ذهن انسان است مانند مقام و ثروت. «انما الحیاة الدنیا لعبٌ و لهوٌ و زینةٌ و تفاخرٌ بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد/ حدید، ۲۰» 🔥قرآن برای کسی نور است که به قیامت ایمان داشته باشد اما اگر انسان قیامت را شناخت اما بخاطر شهوات، آنرا رد کرد قرآن در او اثری ندارد. لذا نعمتی بالاتر از نیست. ⭐️ اگرچه در قیامت هم جهنم است و هم بهشت؛ اما خداوند به رسولش گفت تو مُنذری. پس، از آتش جهنم بده و نگفت که تو مبشری!چون اگر فقط مبشر بود انسان گوید در صورت هدایت به منفعتی می‌رسم، پس منفعت را نمی‌خواهم تا نیاز به هم نداشته باشم و در همین دنیا به شهوات مشغول باشم. ⁉️دنیا از نگاه قرآن چیست؟ دنیا به معنی این جهان و خوردن و خوابیدن در آن نیست بلکه یعنی مشغولیت به بازیها و توهماتی چون تکاثر مال و ثروت و فخر فروشی! «انما الحیاة الدنیا لعبٌ و لهوٌ و زینةٌ و تفاخرٌ بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد/ حدید، ۲۰» لذا امام علی در حالات مختلف حیات خود می‌گفت: من دنیا را سه طلاقه کردم! 🔺 آخرت از نگاه قرآن چیست؟ آخرت یعنی توجه به خدا و درگیر توهمات نشدن. کسی که جان و مالش را به خدا فروخت، دیگر نمی‌گوید من چنین و چنان کردم و همه چیز را می‌داند لذا این فرد همین حالا در آخرت است و در دنیا زندگی نمی‌کند! 🔰با رویکرد بالا، انسان‌ها سه گونه‌اند: ۱. آخرت را به دنیا فروختند: اینها جز در فریب و خودگول‌زنی زندگی نمی‌کنند. ۲. دنیا را در برابر آخرت فروختند: اینها در دنیا زندگی نکرده و همیشه در آخرتند. ۳. گاهی در گروه اول و گاهی دومند: به اندازه‌ای که دارند از آخرت بهره‌مند می‌شوند. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
🟢نکات توحیدی جلسه ۱۹ تفسیر سوره بقره: 🔺 ۱. دنیا در قرآن چیست؟ دنیا طبق آیه ۲۰ حدید، و است. و در ادامه، حیات دنیا را لعب، لهو، زینت، تفاخر میان مردم و تکاثر مال و اولاد می‌داند. 🔺 ۲. آیا دنیا همین جهانیست که در ان زندگی می‌کنیم؟ خیر این جهان چون مخلوق خداست، همگی هستند و ابدا موضوعی منفی نیست بلکه همگی مخلوقات، بر اساس حکمت الهی و جهت در هر لحظه برای انسان خلق شده‌اند. او چون «رب و مربی» است، با مخلوقات خود و نشانه‌ی پشت هر اتفاق، مسیر درست حرکت را به هر انسان نشان می‌دهد؛ اگر انسان به آیات توجه کند! 🔺۳. نسبت دنیا و مراحل زندگی انسان: خداوند، چنان که در نکته شماره ۱ مطرح شد، دنیا را ۵ موضوع و می‌داند که هر کدامش در یکی از مراحل زندگی انسان ظهور و بروز بسیار بیشتری دارد. 🔰لعب و بازی برای کودکی / لهو و بیهودگی برای نوجوانی / زینت و زیبایی در جوانی / فخرفروشی و مقام پرستی در میانسالی / تکاثر ثروت و فرزند هم در پیری 🔺۴. پس چه زمانی وارد دنیا می‌شویم؟ زمانی که در ذهنمان، وارد یکی از ۵ مرحله بالا شویم و لذا متقین هیچگاه در دنیا نیستند و همیشه در آخرتند. 🔺 ۵. شاخصه دشمنی با خدا چیست؟ محادّه و حدگذاری طبق آیه ۲۲ سوره مجادله، دشمنان خدا سعی می‌کنند در برابر ، حدود جدیدی وضع کنند. لذا وظیفه ما، تبدیل حدود الهی به «مبانی تمدن سازی اسلامی» است. 📚کانال تفسیر تسنیم ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۲۰ 🔖 آیه: ۴ و ۵ 📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۲/۱۹ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۴ سوره بقره: «و الّذین یؤمنون بما اُنزل الیک و ما اُنزل من قبلک و بالآخرة هم یوقنون» آیه ۵ سوره بقره: «اولئک علی هدیً من ربهم و اولئک هم المفلحون» 🔷 قرآن جز برای متقیان که یقین به قیامت دارند هدایت نیست. یک «علم خاص» است که جز از راه شهود ملکوت قابل کسب نیست. با ارتباط با ، یقین به قیامت حاصل شده و یقین به قیامت، پرهیز از گناه (تقوا) را به همراه می‌آورد. 🔴تقوا دو ره‌آورد دارد: 1⃣ خیرِ تنزل‌پیدا‌کرده از سوی خدا را به متقی می‌رساند. (هدیً للمتقین) هدایت برای همه است (هدیً للناس) اما انسان تبهکار، کور است و نمی‌بیند اما انسان متقی چشمش باز شده و هدایت را که نور است می‌بیند لذا هدایت بیشتری را کسب می‌کند. لذا تقصیرِ هدایت‌نشدن از خدا نیست بلکه انسان است که «چشم دل» خود را با گناهان کور کرده و دیگر را نمی‌بیند و هدایت و ظلمات برایش شبیه هم شده‌اند لذا اشتباه می‌گیرد. 2⃣ خداوند، عملِ اهل تقوا را صعود داده و به درجه قبول خود می‌رساند. پس رابطه‌ای دوطرفه را سامان می‌دهد. هابیل در آیه ۲۷ مائده به برادرش میفرماید: «انما یتقبّل الله من المتقین» خداوند فقط از متقین اعمالشان را می‌پذیرد نه از غیر آنها. دقت کنیم که قرآن حرف هابیل را تایید کرده چون کتاب داستان نیست که تنها نقل قول افراد را ذکر کند، بلکه کتاب هدایت است و همه جا حق و باطل را آشکار می‌کند. 🎖در ابتدای راهِ تقوا، خدا تنها از راضی می‌شود و در انتهای راه تقوا از انسان. (رضی الله عنهم) به عبارت دیگر در ابتدای راه، برای انسان درجاتی از بهشت است (و لکل درجات ممّا عملوا) و در انتهای راه، خود انسان، درجه ای از بهشت و معیار درجات می‌شود! (هم درجاتٌ عند الله) لذا در انتها، دیگر انسان ذاتاً از گناه و اشتباه خارج می‌شود. 🚦وقتی انسان به انتهای راه تقوا رسید: ۱. اولا خدا بجای قبول اعمالش، خودش را قبول می‌کند چنانکه مریم مقدس را پذیرفت (فتقبّلها ربّها بقبولٍ حسن) ۲. ثانیا او را متقیانی که در درجات پایینتر تقوا هستند قرار می‌دهد آنطور که متقیان در آیه ۷۴ فرقان، از خداوند، امامت و پیشوایی بر متقیان را در علم و عمل می‌خواهند «و اجعلنا للمتقین اماماً» ۳. ثالثا اینها به مقام می‌رسند یعنی راه‌گشا و مشکل‌گشای دیگران می‌شوند و درها را باز می‌کنند. لذا در هیچ امری درماندگی نداشته و به مقصد می‌رسند چون متکی به پایگاه هدایت الهیند. 🐝در قرآن، هدایت و گزاره‌های هم‌طراز آن غالبا با (علیٰ) و به معنای سکو و بالی برای پرواز می‌آیند «علیٰ هدیً من ربهم» و ظلالت و گزاره‌های شبیه آن با (فی) و به معنای چاهی برای فرو رفتن و غرق‌شدن «فی ضلالٍ مبین»! آیه ۱۲۲ انعام گوید مومن با و خط‌مشی روشن در میان مردم حرکت می‌کند و کافر در تاریکی‌ها فرو رفته و هر بار یک خط مشی دارد آیا اینها شبیهند؟ «و جعلنا له نوراً یمشی به فی الناس کمن مثله فی الظلماتِ لیس بخارجٍ منها» 📖 بینه و دلیل روشن و منطقی نیز و نور است پس با (علیٰ) آمده و سکو و بالی برای پرواز و بالا رفتن است. «علی بینة من ربی» 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۲۶ 🔖 آیه: ۸ و ۹ 📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۲/۲۸ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۸ بقره: «و من الناس من یقول آمنّا بالله و بالیوم الآخر و ما هم بمؤمنین» آیه ۹ بقره: «یُخادعون الله و الذین آمنوا و ما یخدعون الّا انفسهم و ما یشعرون» 🔰🔰🔰🔰🔰 💠 غیر باتقوایان، نه تنها از قرآن استفاده نمی‌کنند بلکه از آن نیز می‌بینند. «و ننزّل من القرآن ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین و لا یزید الظالمین الّا خساراً/اسراء_۸۲» (و ما از قرآن آنچه را که برای مومنین مایه درمان و رحمت است نازل می‌کنیم و به ظالمین جز خسارت، چیزی اضافه نمی‌کند.) قرآن نسبت به انسان‌ها چند گونه است، برای مومنان، و برای کفار، و برای منافقین، است. 📚طبق آیه مذکور، اگر کسی بود قرآن تمام مشکلات علمی و غیر علمی او را حل می‌کند ولی غیر مومن جز ضرر و خسارت از قرآن، چیزی نمی‌بیند. قرآن یک است؛ اگر کسی این قانون را پذیرفت از قرآن بهره می‌برد و اگر نپذیرفت برایش زیانبار است مانند میوه شیرین آبداری که برای شخص سالم، ایجاد سلامتی کرده و برای شخص مریض، ایجاد بیماری. تقصیر از میوه نیست بلکه از ضعف و بیماری شخص است. 🔴اصل محوری نفاق، این است که برای حقیقت و واقعیتی قائل نیست بلکه تنها را حقیقت می‌داند آنهم در سطح . منافق، کارها را به دست مردم می‌داند ولاغیر و مردم را نیز در حد حس خلاصه می‌کند و نه عقل! کار را به مردم واگذار می‌کند و گوید هر چه مردم کافیست و اگر نبینند مهم نیست اگرچه عقلاً این درست نباشد. ✳️«یستخفون من الناس و لا یستخفون من الله و هو معهم اذ یبیّتون ما لا یرضیٰ من القول و کان الله بما یعلمون محیطاً/نساء_۱۰۸» (منافقان از می‌ترسند ولی از خداوند نمی‌ترسند درحالیکه خدا همراه آنهاست آن زمان که آنها بیتوته می‌کنند و سخنانی می‌گویند که خدا راضی نیست. و خدا به آنچه انجام می‌دهند احاطه دارد.) 🌀منافقین توجهشان تنها به دیده‌شدن توسط مردم است () لذا کارهای بدشان را طبق آیه در انجام می‌دهند و کارهای خوبشان را در پیش چشم همگان! اما نمی‌دانند که خدا هست و همه اعمالشان را دیده و می‌داند. روزی می‌رسد که دیگر چیز مخفی وجود نخواهد داشت و در آن روز مردم می‌فهمند که خدا از ابتدا همه چیز را می‌دیده است. 🏇 یک اصل اساسی این است که عمل از (انجام دهنده) جدا نمی‌شود «ان احسنتم احسنتم لانفسکم و ان اسأتم فلها/اسراء_۷» حال با توجه به اینکه منافقان در خیال فریب خدا و مومنان هستند خدا در آیه ۴۳ فاطر می‌گوید: مکرکننده جز خود را فریب نمی‌دهد. «و لا یحیق المکر السّیّئ الّا باهله» لذا فریبش به دیگری نمی‌رسد. این الهیست! 📷 بدترین دشمن انسان، است. اگر در این ، نفس را اسیر خود کرد پیروز شده و اگر در راه این جهاد مرد، شده است. 👬منافقان، بوده و در قیامت هم با آنها محشورند زیرا قلباً با آنها هستند. حال در درجه بندی جهنم، بدترین درجه برای منافقان است چون را از دست داده و بجای آزادگی، مکر و فریب را ذخیره کرده است. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۳۰ 🔖 آیه: ۹ و ۱۰ 📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۱/۱۴ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۹ بقره: «یُخادعون الله و الذین آمنوا و ما یخدعون الّا انفسهم و ما یشعرون» می‌خواهند خدا و مومنان را فریب دهند حال آنکه تنها خودشان را فریب می‌دهند اما نمی‌فهمند. آیه ۱۰ سوره بقره: «فی قلوبهم مرضٌ فزادهم الله مرضاً و لهم عذابٌ علیم بما کانوا یکذبون» در قلب‌هایشان مرضی است پس خدا مرض را در آنها زیاد می‌کند و به جهت آنچه تکذیب میکردند برایشان عذاب دردناک در آخرت است. 🔰🔰🔰🔰🔰🔰 🐺منافقین طبق آیه ۹ بقره تنها خود را فریب می‌دهند. باید دانست که خدا اینها را به عنوان کیفر، وادار به می‌کند. لذا این انسانها مستقلا این کار را نمی‌کنند بلکه صفت فاعلی خدا طبق آیه ۱۴۲ نساء، در اینجا هم ظاهر است. «و هو خادعهم» (و خدا آنها را فریب می‌دهد) 💥۴ نوع کیفر وجود دارد: ۱. کیفر مظلوم از ظالم که جهت و کاهش درد دل مظلوم است. ۲. کیفر محکمه برای مجرمان، جهت ۳. کیفر طبیب برای بیمار: اگر حرف طبیب را گوش ندهد بدتر می‌شود. (تا اینجا هر ۳ کیفر پس از عمل بوده است.) ۴. کیفر در مجرمانه: در اینجا انجام دادن عمل تبهکارانه عینا برابر با مجازات است. مثل اینکه ولی به فرزند کوچکش بگوید دست به آتش نزن که اگر زد مجازات دست زدن با خود دست زدن همزمان و یکیست چون دستش می‌سوزد. 🍀کیفر خداوند شبیه کیفر چهارم است! گوید: مال یتیم را به ناحق نخورید که عین خوردن آتش است «ان الذین یاکلون اموال الیتامیٰ ظلماً انما یاکلون فی بطونهم ناراً و سیصلون سعیراً/نساء_۱۰» غیر از که در خود فعل است، مجازاتی نیز در برای آنها آماده شده است «و سیصلون سعیراً» ✅گفتیم که آیه ۹ بقره گوید خداوند بر منافقین می‌افزاید «فزادهم الله مرضاً». 🔴توضیح: خدا هرگز برای کسی مرض نمی‌فرستد چون یکی از اسماء خدا، است «هو الملک القدّوس السّلام/حشر_۲۳» پس جز سلامتی و خیر هیچ چیزی نمی‌تواند بفرستد اما این سلامتی وقتی به کافر و منافق می‌رسد برایشان گویی مرض است چون و تن را آلوده کرده‌اند. 📛مرض افزوده شده از سوی خدا همانند میوه آبداریست که به فرد دارای زخم معده بدهند که مریضترش کند. یا مانند روز جمعه، شب قدر و ماه رمضان است که برای مؤمنان بهترین و پربرکت‌ترین روز، شب و ماه است و برای کافر و منافق شرترین و بدترین! زیرا گناه در این ۳ زمان با گناه در دیگر ایام فرق دارد و بدتر است. 🔺 و ترساندن از عذاب جهنم مؤثر‌تر از به نعمت‌های بهشتیست زیرا غالب مردم از روی عبادت می‌کنند نه برای اشتیاق به بهشت. نمونه‌اش در بیدار شدن برای نماز صبح و عدم اهمیت به است چون عدم انجام نماز صبح عذاب دارد که در مورد نماز شب عذابی ندارد و تنها انجامش ثواب دارد اگرچه باشد. 🎖مشخص شد که چرا وقتی خدا فیض را گرفت، هر هدایتی برای آن شخص، یک محسوب می‌شود و بر مرض قلبی او می‌افزاید. در این مورد خدا در آیه ۱۲۵ توبه گوید وقتی سوره‌ای نازل می‌کنیم ایمان مؤمنان، بیشتر شده اما بر آلودگی مریضان قلبی (منافقان و کفار) می‌افزاید «و امّا الذین فی قلوبهم مرضٌ فزادتهم رجساً الی رجسهم و ماتوا و هم کافرون» 💊پس حتماً (با واسطه) است چون خدا مرض نازل نمی‌کند اما می‌تواند با واسطه یا بی واسطه باشد. «و الذین اهتدوا زادهم هدیً و آتاهم تقواهم/محمد_۱۷» برای همگان است اما تنها برای مؤمنان! 📚خدا انسان مریض را مدت‌ها به حال خویش رها می‌کند و اگر دید که بر نمی‌گردد شیطان را مامور بر او قرار می‌دهد «انّا جعلنا الشیطانَ اولیاء للّذین لا یؤمنون/اعراف_۲۷» پس بر کافران و منافقان هم استقلال ندارد و به اذن خداست چون صحبت از نیست که در مذاهب غیر الهی وجود دارد بلکه نور و ظلمت همگی تحت سلطه خداوندند و به اذن او. 🚧شیطان تنها می‌کند. این وسوسه، یک فیض الهیست چون بدون وجود وسوسه دیگر معنا ندارد و انسان به مقام ولایت نمی‌رسد. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۳۱ 🔖 آیه: ۱۰ و ۱۱ 📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۱/۱۸ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ ✅ آیه ۱۰ و ۱۱ بقره: «فی قلوبهم مرض فزادهم الله مرضاً و لهم عذاب الیم بما کانوا یکذبون - و اذا قیل لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انما نحن مصلحون» (در قلب‌هایشان مرضی است پس خدا مرضشان را زیاد می‌کند و برای آنها بواسطه آنچه در موردش دروغ گفتند عذابی دردناک است - چون به آنها گفته شود: در زمین فساد نکنید، می گویند: تنها اصلاح‌گران، ماییم!) 🔰🔰🔰🔰🔰🔰 🍁افزایش منافقان تا هنگام مرض ادامه دارد که ماضی بودن فعل «زاد» در آیه ۱۰ بقره این را اثبات می‌کند. دلیل تداوم افزایش مرض در قلبشان نیز این است که خداوند هر روز برای انسان دارد و منافقان مداومتاً در برابر این تکالیفشان ایستادگی می‌کنند لذا بواسطه این ایستادگی، مرضشان افزایش می‌یابد. 🌺 منافقان بواسطه کذبی که در مورد گفتند دچار شده و عذاب دردناک را به جان خریدند «لهم عذاب الیم بما کانوا یکذبون». آیه نمی‌گوید که بواسطه دروغ گفتن، منافق و دچار عذاب شده‌اند بلکه گوید بواسطه آنچه که اینها درباره‌اش دروغ گفتند (یعنی ایمان به خدا) این سرنوشت را پیدا کردند لذا هر دروغی انسان را منافق نمی‌کند. این دروغ در آیه 77 سوره توبه اشاره شده است: «پس برای آنکه به وعده‌های خود با خدا وفا نکردند و همواره دروغ گفتند نفاقی در قلب‌هایشان باقی گذاشت تا روزی که خدا را ملاقات کنند.» 🔴 آیه 77 توبه که در بالا اشاره شد از خدا توسط منافقان سخن می‌گوید «الی یومٍ یلقَونه». باید یادآوری کرد که خدا که شامل مشاهده خدا و بهشت و جهنم اوست تنها مخصوص باتقوایان است و منافقان و کافران تنها خدا یعنی مشاهده عذاب و جلال و جبروت خدا و جهنم را درک می‌کنند. 🎯 توضیح آیه 11 بقره راجع به منافقان: این آیه ادامه آیه 10 است که گوید منافقان تنها خود را فریب می‌دهند. خداوند در این آیات از و منافقان سخن می‌گوید و اینکه چون این دو در آنها اثر ندارد پس راه هدایت را بر خود بسته و قابلیت فهم قران را از دست داده‌اند. 🏮امر به معروف و نهی از منکر برای این است که انسان به مقام برسد یعنی ولایت بر بندگان خدا پیدا کرده و دشمن دشمنان خدا شود. 🏮تولی و تبری، رقیق‌شده‌ی ارادت و کراهت یا محبت و عداوت است که آن را به عنوان در حیوانات می‌یابیم. تمام تلاش قران، این است که دو بال در انسان را به صورت تولی و تبری در بیاورد و انسان را به مقام تولی و تبری برساند. تولی و تبری، مراحل عالیه امر به معروف و نهی از منکر است. 🍀 قرآن تنها برای متقین است زیرا هدایت از امر به معروف و نهی از منکر حاصل می‌شود. حال آنکه وقتی ما منافقان را امر به معروف می‌کنیم به دروغ می‌گویند ما به خدا ایمان داریم. زمانی نیز که آنها را نهی از منکر می‌کنیم ایشان نادانسته منکر را معروف می‌پندارند و می‌گویند تنها مصلحان جهان ماییم! (چون از لفظ حصر در آیه ۱۱ استفاده شده) لذا مشخص است که راهی برای هدایت منافقان باقی نمی‌ماند چون در رد امر به معروف دانسته دروغ می‌گویند و در رد نهی از منکر نادانسته! 📮 منافقان، در دو آیه دیگر نیز آمده است. 1⃣ آیه 205 بقره گوید بعضی مردم که منافقند حرفهایشان شما را به شگفت می‌آورد و می‌گویند حرف ما حرف قران است در حالیکه ، اینهایند و اگر اینها متولی و سرپرست زمین شوند جز کار دیگری نمی‌کنند. 2⃣ آیه 22 سوره محمد نیز به منافقان گوید: شما کسانی هستید که اگر کار دست شما بیفتد کاری جز فساد نخواهید کرد و حرث و نسل را نابود می‌کنید. ❇در تفاسیر «حرث» به و «نسل» به تعبیر شده است زیرا بهترین نمونه کشاورزی، دین و بهترین نمونه نسل، انسانیت است. اینها با نابودی دین، خود بخود انسانیت را نیز نابود می‌کنند چون دین است که انسان می‌سازد و بشر منهای دین، همان یا پستتر از آن است «کالانعام بل هم اضلّ/اعراف_179» ⛔منافقین چگونه فساد می‌کنند؟ آیه 107 توبه گوید اینها و ایجاد بین مسلمین را صلاح مسلمین می‌دانند. در حالیکه امام علی (ع) گوید در بین مسلمانان احدی بیشتر از من به وحدت مسلمین علاقه ندارد و من از همه حقوقم در راه حفظ وحدت مسلمین گذشتم. (نکته: تطبیق این آیات قران با وضعیت کنونی ایران و جهان، می‌تواند دوست و دشمن را به راحتی نشان دهد.) 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۳۳ 🔖 آیه: ۱۱ تا ۱۳ 📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۱/۲۰ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیات ۱۱ تا ۱۳ بقره: «و اذا قیل لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انّما نحن مصلحون - الا انّهم هم المفسدون و لکن لا یشعرون - و اذا قیل لهم آمِنوا کما آمَن الناس قالو انؤمنُ کما آمن السفهاء الا انّهم هم السفهاء و لکن لا یعلمون» 🍀چون به آنان گفته شود فساد نکنید گویند ما جز ، کار دیگری نمی‌کنیم! - بدانید قطعاً آنها فسادگرند اما نمی‌فهمند. - و چون به آنها گفته شود همانند مردم، ایمان آورید گویند آیا همانند ایمان آوریم؟! بدانید قطعاً خودشان سفیهند اما نمی‌دانند. 🔰🔰🔰🔰🔰🔰 💠 برای ایمان دو چیز نیاز است: ۱. سالم: برای فهم درست ۲. سالم: برای انجام و پیاده‌کردن عمل درست تنها اهل تقوا این دو را دارند و کافران و منافقان هیچکدام را ندارند. 🔴 خداوند به تناسب این دو عقل: را بصورت دستور عملی و نظری به انسان می‌رساند که اگر آن دو عقل را داشت این هدایت را درمیابد. 1⃣ در ، خدا به منافقان گوید فساد نکنید و آنها در جواب گویند ما مصلحیم! منافقان در پاسخ به چرایی ارتباطشان با کفار گویند ما می‌خواهیم بین مسلمین و غیر مسلمین و هماهنگی برقرار کنیم! (ان اردنا الّا احساناً و توفیقاً/نساء_62) در جایی دیگر آیه 107 توبه گوید منافقانی که مسجد ضرار را ساختند می‌گفتند ما هدفی جز نیکی نداشتیم و لذا آن کار شر را خیر نشان داده یا خیر می‌دانند. منافقان را پنداشته و یکدیگر را امر به منکر و نهی از معروف می‌کنند! (توبه_67) 2⃣در نیز به منافقان گوید همانند این مردم ایمان بیاورید در جواب گویند ایمان به خدا بینشی است! (بقره/13) دلیلش این است که کفار و منافقین تنها را قبول دارند و ایمان به آنچه قابل حس نیست را سفیهانه می‌دانند. لذا به پیامران می‌گفتند شما سفیهید چون به ایمان دارید (انّا لنراک فی سفاهةٍ/اعراف_66) 🍁مثلا منافقان وقتی می‌بینند به خاطر اسلام زندگی خود را در مکه رها کرده و به مدینه هجرت می‌کنند (حشر_۸) یا را که در جان و مالشان اگرچه خود نیازمند باشند اما مهاجرین را بر خود مقدم می‌دارند (حشر_۹)، در اینجا مهاجرین و انصار را می‌دانند چون زندگی را جز رسیدن به نمی‌دانند لذا این ایثار را کم‌عقلی تصور می‌کنند. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۵۶ 🔖 آیه: ۲۳ 📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۱۳ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ بخش دوم: 📙آیا نمی‌توان گفت که خداوند یک فرد را آنچنان قوی آفرید که دیگر هیچکس به او نمی‌رسد؟ به چند دلیل خیر. اول اینکه طبیعت با برخوردهای گوناگون نمی‌کند و اگر یک شخص بتواند به جایی برسد حتماً در آینده افرادی بالاتر از او خواهند آمد که همه دانشمندان جهان نیز این‌گونه بوده‌اند. دوم اینکه اگر شخصی با نبوغ بی‌نظیر کلامی را مانند قران به خدا نسبت داده و آن کلام مایه همه انسان‌ها باشد خدا حتماً جلوی آن را می‌گیرد زیرا این با خداوند که هدایت انسان‌ها را می‌طلبد سازگار نبوده و خداوند همه انسان‌ها را به سمت مقصد می‌کند. «أیحسب الانسانُ أن یُترک سدیً/قیامت_۳۶» 📔رابطه «کلام الهی بودن» قران و «رسالت پیامبر» چیست؟ اگر پذیرفتیم که قران بالاتر از کلام بشر است و هیچکس مانند آنرا نمی‌تواند بیاورد و اینکه رسول اکرم ادعای آوردن آن را از سوی خداوند داشته و نیز اینکه خداوند نمی‌گذارد چیزی که به او نسبت داده شده همه را کند پس این فرد حتماً پیامبر خداست. ❌در مقابل بهانه‌های دوگانه کفار، تحدّی قران نیز به دو چیز است: گاهی تحدی به خود است که نمی‌توان مثلش را آورد (آیه ۸۸ اسراء، آیه ۱۳ هود، آیه ۳۸ یونس) گاهی نیز تحدی به قرآن است که بی‌سواد و درس‌نخوانده بوده و چنین بشری نمی‌توانسته این کتاب را بیاورد. 💠آیه ۱۶ یونس از زبان پیامبر می‌گوید: همانا من مدتها پیش از نزول قران در میان شما بودم (و ادعای پیامبری نداشتم و شما مرا می‌شناختید) آیا نمی‌اندیشید؟! «فقد لبثتُم فیکم عمراً مّن قبله افلا تعقلون». گوید شما همیشه در کنار من بودید و می‌دیدید که من در طول ۴۰ سال که هنوز پیامبر نبودم اهل درس و بحث نبودم. دو سفر نیز بیشتر نرفته‌ام که برخی از شما نیز در آن سفرها با من بودید و لذا نمی‌توان گفت که پیامبر قرآن را از یهودیان یا مسیحیان مناطق دیگر آموخته است. افزون بر آن، تورات و انجیل را نیز قران زنده کرد وگرنه از آنها با آن همه چیزی باقی نمی‌ماند. البته اگر پیامبر امّی نیز نبود باز هم قران معجزه بود و نمی‌شد همانند آن را آورد اما در آن صورت افراد باطل‌گرا بهانه پیدا کرده و در قران تردید می‌کردند. ❌آیات ابتدایی سوره الرحمن گوید «الرحمن علّم القرآن» یعنی آن کسی که به انسان قرآن را می‌آموزاند «خداوند رحمان» است نه پیامبر یا افراد دیگر. لذا اولاً معلمِ قرآن، خداست و تقدم این آیه بر آیات نعمت‌های بهشتی نشان از اهمیت بیشتر این قضیه دارد و ثانیاً اگر کسی خواست پای بیاید باید با وضو و این نیت که قران را از الرّحمن می‌آموزد حاضر شود زیرا کتاب و درس و غیره همگی از خداست. 📗در انتها باید تاکید کرد «معجزه بودن» قران، «اصل » را نیز ثابت می‌کند. معنای اعجاز، وقوع امری خارج از توان بشر، توسط خداست. این، یعنی قران بعنوان یک معجزه همیشگی که در دسترس همگان است اصل اعجاز را به همگان نشان می‌دهد. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن 🔺سوره بقره : جلسه ۵۷ 🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴ 📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۱۴ 👤 مفسر: علامه جوادی آملی ♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️ ✅ آیه ۲۳ سوره بقره: «و ان کنتم فی ریبٍ ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین» (و اگر نسبت به آنچه که بر بنده‌مان نازل کردیم در تردیدید پس سوره‌ای مانند آن بیاورید و شاهدانتان غیر از خدا را نیز دعوت کنید اگر راست می‌گویید.) ✅ آیه ۲۴ بقره: «فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین» (پس اگر نکردید که هرگز هم نمی‌توانید انجام دهید پس از آتشی که هیزمش انسانها و سنگها هستند بپرهیزید، آتشی که برای کافران آماده شده است.) 🔰🔰🔰🔰🔰🔰 ♦️ در آیه به چه معناست؟ در اینباره آیات پایانی رعد گوید «و یقول الذین کفروا لست مرسلاً قل کفی بالله شهیداً بینی و بینکم و من عنده علم الکتاب» یعنی ای پیامبر در برابر کسانی که می‌گویند تو پیامبر خدا نیستی این دلیل را بگو که من دو دارم اول خدا و دوم کسی که همه کتاب را می‌داند یعنی . یعنی خدا شهادت می‌دهد که من پیغمبرم چون کتابش را به دست من داد و من حرفش را به شما می‌رسانم. آیه ۲۳ نیز گوید شاهد من خداست شما نیز بروید شاهدان خود را بیاورید که با آوردن سوره‌ای مثل قرآن، شهادت بر بودن قرآن بدهند. 🔴منطق اصلی آیات ۲۳ و ۲۴ بقره این است که اگر این کتاب، نبود پس آوردن مثلش ممکن بود و چون امکان آوردن مثل قران نیست پس این کتاب کلام خدا است. 💠این کتاب کلام هیچ بشری حتی خود پیامبر نیست چون نبوغ به مربوط است و طبیعت نبوغ را تنها به یک نفر نمی‌دهد و امکان آوردن آن کلام از سوی شخصی دیگر حتماً وجود دارد که عملاً هم می‌بینیم که همیشه آیندگان کلام گذشتگان را اصلاح و کاملتر کرده‌اند. غیر از معجزه قرآن، همین خبر از آینده دادن در مورد عدم امکان آوردن مثل قرآن نیز، خودش معجزه‌ای دیگر است. ❓چرا انتهای آیه بجای نتیجه‌گیری گفته از آتش بترسید؟ اولا قران کتاب است نه کتاب صرفا علمی و لذا از هر چیزی استفاده می‌کند تا به هدف اصلی یعنی هدایت برسد پس می‌گوید حال که نمی‌توانید مثل قرآن بیاورید پس این کتاب الهی است و آنرا انکار نکنید که نتیجه‌اش آتش حتمی جهنم است. ⁉️چرا فقط از جهنم ترسانده و از بهشت سخنی نگفته است؟ چون غالب مردم از آتش جهنم است که دین‌دار شده و می‌مانند لذا نماز شب که آن ثواب عجیب را داشته و در روایت آمده که نماز شب خوان حتما بهشتی می‌شود را نمی‌خوانند اما نماز صبح را با هر سختی بلند می‌شوند و می‌خوانند! 🛐اگر ترس از جهنم در انسان نهادینه شد کم‌کم شوق به نیز پیدا کرده و ممکن است به مقامات عالیه نیز برسد اما اولین قدم ترس از جهنم است. لذا کار علما است که در آیه ۱۲۲ توبه ذکر شده است و گوید علما باید درس حوزه بخوانند تا نهایتاً مردم را از جهنم بترسانند نه اینکه بروند سخنرانی کنند. کار انبیا و اولیا، انذار است. 🚫انذار به جهنمی است که غالب محققین ما معتقدند همین حالا وجود دارد. آیه مورد بحث ما یعنی ۲۴ بقره گوید «فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین» آتشی که وقود و سنگ چخماقش (سنگی که جرقه زده و آتش از درونش می‌جوشد) را تشکیل می‌دهند. پس آتش جهنم از می‌جوشد و جهنم همیشه با انسان و در درون اوست مانند آتش سنگ چخماق که از درونش ایجاد می‌شود اگرچه خود سنگ است. 🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸 🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره 🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288 📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜 📚کانال 👈 ✅ @tafsire_tasnim1