📜 متن استفتاء شیخ فضل‌الله نوری از محضر میرزای شیرازی ✍ #ناظم_الاسلام_کرمانی در کتاب #تاریخ_بیداری_ایرانیان معتقد است که در ماجرای #تحریم_تنباکو ، فتوای مشهور «الیوم استعمال توتون و تنباکو...» فتوای #میرزا_محمدحسن_آشتیانی بوده که برای تاثیر بیشتر و گسترده تر شدن دامنه اثرگذاری به #میرزای_شیرازی نسبت داده شده است. 🔻ظاهراً این شبهه در آن زمان جدی بوده، تا جایی که آیت‌الله شهید #شیخ_فضل‌الله_نوری در نامه‌ای از محضر میرزا صحت انتساب این فتوا را جویا می‌‌شود و جناب میرزای شیرازی نیز با عبارت «بلی صحیح است» بر این انتساب یا این فتوا صحه می‌گذراند. 🍃 @feyziye_tehran

🗓دهـــۀ آخـــر مـــاه مــبــارک رمــضــان ســال ۱۳۲۳ق #بانک_روسی برای تأسیس شعبه‌ای در مرکز تهران به زمینی مناسب نیاز داشت. در نزدیکی #مسجد_خازن_الملک که #شیخ_مرتضی_آشتیانی در آن به اقامۀ جماعت می‌پرداخت، مدرسۀ علمیه و قبرستانی کوچک قرار داشت که از رونــق چندانی بــرخــوردار نبود. باوجود هشدارهای علما، دولت وقت و کارگزاران بانک روسی توجهی نکرده، دویست کارگر و بنّا در آن مکان مشغول ساخت بنای بانک شدند. 🔹کسروی می‌نویسد: «روز سوم آذر (۲۶ رمضان)، که آخرین آدینۀ رمضان بود و در چنان روزی مسجدها پر از انبوه مردم شدی، در مسجد خازن‌الملک، حاجی شیخ مرتضی آشتیانی، خود به منبر رفت و باز داستان کاویدن گورستان و ساختن سرای را به میان آورد و گله و نالۀ بسیار کرد. با آن دلبستگی که مسلمانان به گورستان داشتندی و آن ارجی که به علماء گزاردندی، پیداست که این گله‌ها و ناله‌ها چه هنایش در دل‌ها می‌کرده. مردم برای یک تکانی آماده شده بودند.» 📚#تاریخ_مشروطه ص۵۶ فردای آن روز حاج #شیخ_محمد_واعظ خیابانی در حضور مرحوم حاج شیخ مرتضی به منبر رفت و سخنان تکان‌دهنده‌ای در همین رابطه گفت. 🔹 #ناظم‌_الاسلام_کرمانی می‌نویسد: «این کلام معلوم است در روز روزه، در وسط طهران، با آن جمعیتی که در مسجد همه وقت حاضر است، که اکثر آنها طلاب و محصلین و مقدسین است، چه اثری خواهد نمود؛ وانگهی از دهان چنین واعظی که خودش از علماء باشد و حضور مجتهدی مانند حاج شیخ مرتضی که احدی اندک خلاف و ذره هوس و هوا در او ندیده، با آن نطق کذائی که روز قبل، این مجتهد بزرگ در همین محل فرمود، با آن مقدماتی که سابقاً تمهید شده بود. مجملاً دو ساعت به غروب ماندۀ روز شنبه، حاج شیخ محمد واعظ در بالای منبر مشغول موعظه بود، نیم ساعت به غروب مانده، اثری از عمارت بانک باقی نمانده بود، جز زمین مخروبه. متجاوز از دویست نفر بنّاء و عمله همگی فرار کردند. هرگاه هزار نفر عمله با بیل و کلنگ می‌خواستند این عمارت را خراب کنند، هرآینه ده روز لااقل طول داشت؛ به فاصلۀ یک ساعت چنان منهدم شد که گویا خبری از آن نبوده.» 📚 #تاریخ_بیداری_ایرانیان ج۱ ص۲۶۵ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🔰 به مناسبت ۲۲ آذر مهاجرت صغرای علما و طلاب تهران به حضرت عبدالعظیم (ع) ✍️ در میان مدارس علمیه تهران در زمان قاجار، دو مدرسه پیشقراول تحرکات و تجمعات مبارزاتی در دوران مشروطه‌ بودند. پس از هجرت صغرای #علمای_تهران از جمله آیات #سید_عبدالله_بهبهانی و #سید_محمد_طباطبایی به حضرت عبدالعظیم(ع) نخستین مدارسی که طلاب آن به جمع متحصنین پیوستند، طلاب #مدرسه_صدر و #مدرسه_دارالشفاء بودند. 🔻 #ناظم_الاسلام_کرمانی می‌نویسد: «اول مدرسه‌ای که طلاب آن مهاجرت نموده و از یاری و معاونت آقایان علما امتناع ننموده و در این هوای سرد و برف، زحمت و مشقت را بر خود هموار نموده، مدرسه صدر بود که به قدر ۳۰ نفر از طلاب آن رفتند به زاویه مقدسه حضرت عبدالعظیم (ع)؛ بعد از آن طلاب مدرسه دارالشفاء که در قرب مدرسه صدر نزدیک به خانه امام جمعه بود مهاجرت نمودند.» به گفته وی جمعیتی بالغ بر دو هزار نفر از طلاب و علما و اهل منبر در همراهی با علما به مهاجرین پیوستند. 📖 #تاریخ_بیداری_ایرانیان ص۲۸۴ 👈 با اینکه تولیت این دو مدرسه با #میرزا_ابوالقاسم_امام_جمعه بود که با حرکت علمای مشروطه‌خواه مخالفت داشت، اما بخش عمده‌ای از طلاب او به جمعیت مشروطه‌خواهان پیوستند. در بیان چرایی پیشتازی طلاب این دو مدرسه با مهاجرین و مطالبه #عدالتخانه و پس از آن #مشروطه_خواهی، نسبت به سایر مدارس علمیه تهران، باید به صبغه حکمی و فلسفی این دو مدرسه توجه کرد. مدرسه دارالشفاء پیش از آن محل تدریس #حکیم_جلوه و مدرسه صدر، مَدرس #آقا_محمدرضا_قمشه‌_ای بود. گویا باید برای تمرکز این دو مدرسه در تدریس و تدرّس #علوم_عقلی سهم بسزایی در نقش #حوزه_تهران در #انقلاب_مشروطه قائل بود. ............. تصویر بالا: تجمع روحانیون تهران مقابل سفارت انگلستان در راستای مشروطه ‌خواهی تصویر پایین: بازگشت مهاجرین به تهران پس از هجرت کبری 🕌 @tarikh_hawzah_tehran