✍ گزارشی از مدارس علمیه تهران در گذشته وضعیت علمی، فرهنگی، سیاسی و ... 💠مقاله آقای دکتر نورالله کسایی منتشر شده در نامه فرهنگ شماره ۳۰ 🔹در این نوشتار درباره این مدارس مطالب سودمندی آمده است: #مدرسه_دارالشفاء #مدرسه_صدر #مدرسه_مروی #مدرسه_قاسم_خان #مدرسه_شیخ_عبدالحسین #مدرسه_سپهسالار_قدیم #مدرسه_عالی_سپهسالار #مدرسه_دانکی #مدرسه_فیلسوف_الدوله #مدرسه_قنبرعلی_خان #مدرسه_عبدالله_خان #مدرسه_منیریه و چندین مدرسه دیگر. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🥀 اولین روز ماه رجب، سالگرد شهادت شهید آیت الله #سید_محمدباقر_حکیم است. ✍این عالم مجاهد نیز نقشی در تاریخ حوزه تهران داشته است، چراکه ابتدای انقلاب برای تحصیل طلاب عراقی ساکن تهران، #مدرسه_صدر بازار به ایشان اختصاص داده شد و تولیت آن نیز به #شهید_سید_محمدباقر_حکیم واگذار گردید. 🔹ارادت ایشان به استاد خود #شهید_سید_محمدباقر_صدر باعث شد که وی با الهام از نام مدرسه صدر، این مدرسه را به نام مدرسه شهید صدر بخواند که البته بعدها به روال اصلی خود به نام #میرزا_شفیع_صدراعظم بازگشت. 🔹نگارنده در دیداری که در نجف اشرف با حجت‌الاسلام قپانچی امام جمعه نجف داشتم از ایشان شنیدم که در ایام تولیت شهید حکیم بر مدرسه صدر، مدیریت آن بر عهده ایشان (قپانچی) بوده است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓به مناسبت ۶ ذی‌القعده سالروز رحلت حکیم #میرزا_ابوالحسن_جلوه در سال ۱۳۱۴ق ✨#علامه_حسن_زاده_آملی می‌فرمودند: روزى جناب استاد شعرانى از آزادگى و بى‌اعتنايى مرحوم جلوه به امور اعتبارى دنيوى براى ما حكايت فرمود كه: ✨آن بزرگوار در #مدرسه_دار_الشفاء- كه روبروى #مدرسه_صدر جنب #مسجد_شاه ديروز تهران بوده است و اثرى از آن مدرسه جز اسم‌ دار الشفاء باقى نمانده است- حجره داشت، وقتى مريض شد و ناصر الدين شاه با تنى چند از اركان مملكت به عيادتش رفتند؛ نخست از اسم جلوه بين شاه و جلوه سؤال و جوابى ردّ و بدل شد كه از اظهار آن در اين محفل منفعلم.خلاصه اين‌كه نام مرحوم جلوه «ابوالحسن» بوده است، شاه پرسيد كه نامت حسن است؟ جلوه گفتش كه «ابول» هم دارم. 🔹شاه بعد از شنيدن آن جواب به فكر جبران آن افتاد، چون جلوه مريض بود به حكم ضرورت شيشه شربتى دارو در كنارش بود، شاه به مطايبت گفت: «معلوم است كه آقا اهل مشروبات هم هست»، جلوه در جوابش گفت: «النّاس على دين ملوكهم». ✨پس از آن جناب جلوه به شاه روى آورده و گفت: من روزى به حكم ضرورت از مدرسه درآمدم و ديدم در خيابان نظاميان جلوى مردم را مى‌گيرند و پى‌درپى امر مى‌كنند كه برويد، دور شويد. من به يكى از آنان گفتم: اين ميهن و مرز و بوم مردم است، به كجا بروند و چرا دور شوند؟ در جوابم گفت: شاه دارد مى‌آيد. من به آن نظامى گفتم: از من به شاه بگوييد كه شاه بايد كسى باشد كه به مردم بگويند بياييد و نزديك شويد، شاه چه مى‌كند كه مردم بايد از او دور شوند؟ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷از راست: آیت‌الله #سید_ابوالحسن_اصفهانی، میرزا جهانگیر خان قشقایی، #سید_عبدالرحیم_صاحب_فصول ✍در آن سالهای انتقال حوزه حکمی از اصفهان به تهران، جمعی از حکما و عرفا همچون #آقا_محمدرضا_قمشه_ای و آقا #سید_رضی_لاریجانی به تهران هجرت کردند و جویندگان حکمت و معرفت نیز برای استفاده از محضر این اساطین، به تهران آمدند. از آن جمله است #میرزا_جهانگیرخان_قشقایی که این روزها سالگرد درگذشت او است. 💡میرزا جهانگیر خان در #مدرسه_صدر تهران مشتاقانه خدمت حکیم قمشه‌ای رسید. ایشان خود در اینباره می‌گوید: «همان شب اول خود را به محضر او رساندم. وضع لباس‌های او علمایی نبود، به کرباس فروش‌های سِدِهْ می‌ماند. حاجت خود را به دو گفتم. گفت: میعاد من و تو فردا در خرابات. خرابات محلی بود در خارج خندق قدیم تهران. در آن‌جا قهوه خانه‌ای بود که درویشی آن را اداره می‌کرد. روز بعد اسفار ملاّصدرا را با خود بردم. او را در خلوتگاهی دیدم که بر حصیری نشسته بود. اسفار را گشودم. او آن را از بر می‌خواند. سپس به تحقیق مطلب پرداخت. مرا آن‌چنان به وجد آورد که از خود بی خود شدم، می‌خواستم دیوانه شوم. حالت مرا دریافت. گفت: آری! قوت می، بشکند ابریق را». 📚خدمات متقابل اسلام و ایران، ص ۵۲۳ 💥متاسفانه در این سالها کم‌کم به سوی انقراض #حوزه_حکمی_تهران میرویم که ضرورت دارد مسئولان حوزه چاره‌‌اندیشی کنند! 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🔰 به مناسبت ۲۲ آذر مهاجرت صغرای علما و طلاب تهران به حضرت عبدالعظیم (ع) ✍️ در میان مدارس علمیه تهران در زمان قاجار، دو مدرسه پیشقراول تحرکات و تجمعات مبارزاتی در دوران مشروطه‌ بودند. پس از هجرت صغرای #علمای_تهران از جمله آیات #سید_عبدالله_بهبهانی و #سید_محمد_طباطبایی به حضرت عبدالعظیم(ع) نخستین مدارسی که طلاب آن به جمع متحصنین پیوستند، طلاب #مدرسه_صدر و #مدرسه_دارالشفاء بودند. 🔻 #ناظم_الاسلام_کرمانی می‌نویسد: «اول مدرسه‌ای که طلاب آن مهاجرت نموده و از یاری و معاونت آقایان علما امتناع ننموده و در این هوای سرد و برف، زحمت و مشقت را بر خود هموار نموده، مدرسه صدر بود که به قدر ۳۰ نفر از طلاب آن رفتند به زاویه مقدسه حضرت عبدالعظیم (ع)؛ بعد از آن طلاب مدرسه دارالشفاء که در قرب مدرسه صدر نزدیک به خانه امام جمعه بود مهاجرت نمودند.» به گفته وی جمعیتی بالغ بر دو هزار نفر از طلاب و علما و اهل منبر در همراهی با علما به مهاجرین پیوستند. 📖 #تاریخ_بیداری_ایرانیان ص۲۸۴ 👈 با اینکه تولیت این دو مدرسه با #میرزا_ابوالقاسم_امام_جمعه بود که با حرکت علمای مشروطه‌خواه مخالفت داشت، اما بخش عمده‌ای از طلاب او به جمعیت مشروطه‌خواهان پیوستند. در بیان چرایی پیشتازی طلاب این دو مدرسه با مهاجرین و مطالبه #عدالتخانه و پس از آن #مشروطه_خواهی، نسبت به سایر مدارس علمیه تهران، باید به صبغه حکمی و فلسفی این دو مدرسه توجه کرد. مدرسه دارالشفاء پیش از آن محل تدریس #حکیم_جلوه و مدرسه صدر، مَدرس #آقا_محمدرضا_قمشه‌_ای بود. گویا باید برای تمرکز این دو مدرسه در تدریس و تدرّس #علوم_عقلی سهم بسزایی در نقش #حوزه_تهران در #انقلاب_مشروطه قائل بود. ............. تصویر بالا: تجمع روحانیون تهران مقابل سفارت انگلستان در راستای مشروطه ‌خواهی تصویر پایین: بازگشت مهاجرین به تهران پس از هجرت کبری 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🔖 #نقشه_طهران_قدیم سال ۱۲۷۵ق #مسجد_شاه #خانه_امام_جمعه #مدرسه_صدر #مدرسه_محسنیه #مدرسه_دارالشفاء 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

⚡️جشن در برخی مدارس تهران به خاطر شهادت شیخ فضل‌الله نوری! ✍ مرحوم آيت الله احسان‌بخش نماينده اسبق ولي فقيه در گيلان و امام جمعه رشت می‌‌نويسد: «از استادم حضرت آيت الله حاج شيخ مهدي امامی ‌‌مازندراني در قم كه مورد توجه خاص مؤسس حوزه علميه شيخ عبدالكريم حائري بود، شنيدم كه می‌‌فرمودند: روزي كه #شيخ_فضل_الله_نوري را در تهران به دار كشيدند، من در #مدرسه_صدر بودم. آن شب برخي طلاب مدرسه جشن و پايكوبي داشتند، جز حجره شيخ علي علم‌الهدي [فومنی] كه تاريك بود. رفتم، خوب برانداز كردم و با دقت نگريسم، ديدم كه وي به شدت می‌‌گريد. گفتم: تو كه مشروطه خواهي، چرا اشك می‌‌ريزي؟! گفت: شيخ فضل‌الله را نكشتند، بلكه همه ما را كشتند، اسلام را كشتند». 📖به نقل از کتاب: خاطرات صادق ص۶۵ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💠 #مدارس_تهران ✍ یکی از مدارس کهن تهران، #مدرسه_آصفیه واقع در کوچه #پله_نوروزخان در بازار است که البته از بنای نخستین آن هیچ اثری نمانده است. زیرا یکبار سال ۴۲ و اخیرا سال ۹۴ بازسازی شده است. از آغاز، مدرسه آصفیه نام داشت و پس از انقلاب به مدرسه شهید باهنر تغییر نام یافت. پس از بازسازی سال ۹۴ نام #مدرسه_ایلچی_کبیر بر آن نهادند. 🔹در گذر تاریخ تنها در دوران مشروطه نامی از آن دیده می‌شود که امام جمعه تهران که تولیت #مدرسه_صدر را برعهده داشت درصدد تصرف مدرسه آصفیه برآمد که زد و خوردهایی میان طلاب این دو مدرسه و مدرسه محمدیه پیش آمد. مدرسه آصفیه از مال الوصایة #آصف_الدوله #میرزا_ابوالحسن_خان_ایلچی احداث و وقف گردید. او دومین وزیر امور خارجه ایران بود و مدت سی و پنج سال، ماهانه یک هزار روپیه از دولت انگلستان و حکومت هندوستان حقوق دریافت می‌کرد و در لندن به عضویت #فراماسونری درآمد. 📚درباره او نوشته اند: «اعمال دوران سیاه وزارت و سفارت این مرد آنقدر ننگین و بی‌شرمانه است که جا دارد نام او را در ردیف خائنان درجه اول مملکت و مروجین فساد و رشوه خواری و جاسوسی به نفع اجانب ذکر کنیم.» (حقوق بگیران انگلیس در ایران ص۱۷) مهدی بامداد درباره موقوفات ایلچی کبیر می‌نویسد: «این شخص با زد و بندهای خارجی خود و استفاده از بیگانگان، با پولهای حلال خود(!) هم مکه رفته و حاجی شده و هم مسجدی در تهران بنا نموده است.» (شرح حال رجال ایران ج۱ ص۳۷) 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💠روزی روزگاری، حوزه تهران دعوا بر سر تولیت‌ مدارس، در آستانه #مشروطه «هواخواهان امين السلطان كه همه‌وقت در مقام مستمسكى بودند كه اختلالى در مملكت اندازند بتحريك بعضى احداث، نفاقى كردند بين طلاب #مدرسه_صدر و طلاب #مدرسه_محمديه. طلاب مدرسۀ محمديه واقع در بازار طهران مستظهر به آقا سيد على اكبر تفرشى و آقازادۀ ايشان بودند كه آقازاده طالب بود مدرسۀ محمديه را به ادارۀ پدرش درآورد. طلاب مدرسۀ صدر معتمد به امام جمعه بودند چه امام جمعه رئيس آن مدرسه شيخ زين الدين را تسخير كرده و در ادارۀ خود آورده بود (نزاع براى مدرسۀ محمديه راجع بموقوفۀ آن بود؛ چه مدرسه بدون موقوفه جز رياست بر طلاب آن ديگر فايده ندارد). رفته‌رفته كار تشاجر و تنازع بالا گرفت؛ يك زدوخورد مختصرى بين طلاب واقع شد...؛ تا آنكه طلاب مدرسۀ صدر بتحريك شيخ زين الدين زنجانى و امام جمعه مغافصة (ناگهانی) ريختند به #مدرسه_آصفيه كه واقعه در نزديكى مدرسۀ صدر بود براى اينكه طلاب آن مدرسه را خارج كرده و آن مدرسه را بتصرف خود درآورند. طلاب مدرسۀ محمديه بهمراهى جناب معتمد الاسلام رشتى و عدۀ از دوستان مشار اليه در مقام حمايت از طلاب مدرسۀ آصفيه برآمده و نزاع مفصلى احداث شد؛ عدۀ زخمى و جمعى سر و پاى شكسته بزمين افتادند. با اينكه سادات قمى بحمايت طلاب مدرسۀ صدر رسيدند عاقبت غلبه حزب جناب معتمد الاسلام را نصيب شده، طلاب مدرسۀ صدر و سادات قمى بهزيمت رفتند؛ آنچه از آنها در معركه ماند همان افتاده‌ها و زخميها بود كه قوۀ فرار در آنها نبود.» 📚تاریخ بیداری ایرانیان، ج ۱ ص ۱۳۲ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 ۱۳۷۴، شهید آیت الله سید محمدباقر حکیم درکنار حضرت آیت الله خامنه‌ای، آیت الله هاشمی رفسنجانی وآیت الله مهدوی کنی در مدرسه عالی شهید مطهری ✨ ۱ رجب، سالروز شهادت شهید سید محمدباقر حکیم ✍ شهید حکیم در سالهای نخست پیروزی انقلاب تولیت #مدرسه_صدر تهران را برعهده داشت که تعدادی از طلاب عراقی در آن تحصیل می‌کردند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍حاج #شیخ_مهدی_امیرکلایی مازندرانی از فقها و حکمای برخاسته از حوزه تهران بود که در #مدرسه_صدر بازار حجره داشت. بخش عمده‌ای از اساتید و طلاب مدرسه صدر در ماجرای #مشروطه از مخالفان آیت‌الله حاج #شیخ_فضل‌_الله_نوری بودند و بعد از شهادت شیخ در مدرسه شیرینی پخش کردند. آیت‌الله امیرکلایی که از شاگردان حاج شیخ فضل‌الله بود پس از آن روز دیگر گوشه‌نشین شد و اگر در جمعی می‌نشست روضه شیخ شهید را می‌خواند. در ادامه روایت این ماجرا را از زبان آیت‌الله جوادی آملی بشنوید👇 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran