📷 ۲۱ رمضان سال ۱۳۱۳ق مصادف با ۱۶ اسفند ۱۲۷۴ش، روز جمعه بود و از این‌رو مراسم عزاداری شهادت امیرالمومنین علیه السلام با اقامه نماز جمعه در مسجد شاه (مسجد امام فعلی) قرین و نماز جمعه توسط میرزا زین‌العابدین امام جمعه، داماد ناصرالدین شاه اقامه شد. تصویر بالا حضور زنان را نشان می‌دهد که به خاطر کمی جا در صحن مسجد، برای تماشای عزاداری بر بام این مسجد ایستاده‌اند. تصویری که در پی می‌آید، امام جمعه را در حال ایراد خطبه‌های نماز جمعه روز ۲۱ رمضان نشان می‌دهد. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷سخنرانی میرزا زین‌العابدین امام جمعه تهران در نماز جمعه روز ۲۱ رمضان ۱۳۱۳ق 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷 جمعی از علمای تهران، آیات و حجج اسلام: از راست: شیخ عباس مغیثی مرندی، شیخ علی‌اکبر صبوری قمی، سید محمد ضیاءآبادی، ؟ سید مهدی حسینی لواسانی. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷از راست: آیات شیخ علی‌اکبر صبوری قمی، میرزا باقر آشتیانی، شیخ قوام‌الدین شریعتمدار، در سفر به لبنان و سوریه ✍شیخ علی‌اکبر صبوری فرزند آیت‌الله شیخ محمد صبورى قمى، متولد سال ۱۳۰۶ش در شهر قم و متوفای ۱۳۷۵ش در تهران، پس از تحصیل مقدمات، در سال ۱۳۶۳ق به نجف اشرف مشرف شد و از دروس حضرات آیات: سید عبدالهادى شیرازى، شیخ محمدکاظم شیرازى و سید ابوالقاسم خوئى استفاده کرد. سپس، در سال 1331- 1332ش به قم بازگشت و تحصیلات خود را در محضر آیات عظام سید حسین بروجردى و شیخ محمدعلى اراکى ادامه داد. آیت‌الله شیخ علی‌اکبر صبوری سال 1337ش، در پى درخواست اهالى محله ناصرخسرو و امر آیت‏الله‌العظمی بروجردى، به تهران عزیمت کرد و در مسجد درب‌اندرون به اقامه جماعت پرداخت و در کنار آن، به تدریس در مدرسه علمیه مروی مشغول شد.‏ راه‌اندازی مؤسسه درمانى و کتابخانه مسجد درب‌اندرون و کمک به فقرا و مستمندان از خدمات خیریه ایشان به شمار می‌آید. شیخ علی‌اکبر صبوری در سال‌های نهضت امام خمینی(ره) یکی از روحانیون همراه با نهضت به شمار می‌رفت که مبارزه‌اش طبق تشخیص خود عمدتاً با تقیه همراه بود. در یکی از گزارش‌های ساواک درباره وی آمده است: «نامبرده بالا ضمن اینکه با جعفر بهبهانی، ثقفی پدرزن خمینی و شیخ غلامحسین جعفری تماس دارد، خود را یکی از طرفداران خمینی می‌داند؛ ...نام‌برده بالا از جمله کسانی است که در حضور مخالفین خود را طرفدار خمینی و در حضور کسانی که طرفدار دولت هستند خود را وطن‌خواه معرفی می‌کند.» 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷آیت‌الله سید ابوالفضل موسوی زنجانی در حال اقامه نماز عید فطر در تپه‌های قیطریه، ۲۴ شهریور ۱۳۵۶ ✍با فرارسیدن عید فطر سال ۱۳۵۶، آیت‌الله محمد مفتح به فکر افتاد با پیشگامی #مسجد_قبا، #نماز_عید_فطر را به نمایش بزرگ قدرت سیاسی مردم متدین تبدیل سازد. ازاین‌رو، در #پل_رومی، بالای #تپه‌_های_قیطریه، مکان وسیعی را برای اقامه نماز عید فطر در نظر گرفتند و از دو هفته قبل، افراد فعال مسجد قبا به آماده‌سازی محل نماز مشغول شدند و با وجود تلاش‌های دستگاه امنیت جهت جلوگیری از اقامه نماز در روز عید فطر در این مکان، نماز عید با جمعیتی انبوه، به امامت آیت‌الله سید ابوالفضل موسوی زنجانی و با سخنرانی حجت‌الاسلام حجتی کرمانی برگزار شد. در این نماز باشکوه، برای نخستین بار نام امام خمینی(ره) به‌صورت گسترده و علنی بر سر زبان‌ها فریاد زده شد. 🔹سال بعد یعنی در شهریور ۵۷ نماز عید فطر با پیشگامی مسجد قبا و به امامت آیت‌الله مفتح در همان تپه‌های قیطریه برگزار شد و راهپیمایی پس از آن، به گردهمایی عظیمی تبدیل شد و به عنوان مقدمه مجموعه‌ای از راهپیمایی‌های منجر به پیروزی انقلاب اسلامی بشمار آمد. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷تصویری از مرحوم علامه میرزا ابوالحسن شعرانی در جمع ارادتمندان 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

💡گزارش مهم ساواک از جلسه #بهائیان در اردیبهشت ۱۳۵۰ مبنی بر ضرورت مبارزه با مظاهر دین اسلام: اکنون از آمریکا و لندن صریحا دستور داریم در این مملکت مد لباس و یا ساختمان‌ها و بی‌حجابی را رونق دهیم که مسلمان نقاب از صورت خود بزدایند. در ایران و کشورهای مسلمان دیگر هرچه بتوانید با پیروی از مد و تبلیغات، ملت اسلام را رنج دهید تا آنها نگویند امام حسین(ع) فاتح دنیا بود و علی(ع) غالب دنیا! اسلحه و مهمات به دست نوجوانان ما در اسرائیل ساخته می‌شود. این مسلمانان آخر به دست بهائیان از بین می‌روند. دنیای حضرت بهاءالله رونق می‌گیرد. ----------------------- پی‌نوشت: گرچه با پیروزی انقلاب اسلامی دست بهائیان از سرنوشت ایران اسلامی به صورت مستقیم، کم و کوتاه شد، اما آیا می‌توان پذیرفت بهائیتی که تحت سیطره رژیم صهیونسیتی زیست می‌کند، توطئه‌اش برای نابودی اسلام و مسلمانان پایان یافته باشد؟! 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

💡مرحوم آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس: اگر خدای نکرده بلیه‌ای اهل تهران یا ایران را مورد هدف قرار دهد در حرز پروردگار است... 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷مسجد باباولی در شهر کاشان و حجره مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی در این مسجد ✍آیت‌الله امامی کاشانی در آغاز طلبگی در دهه ۲۰ در این مکان با آیت‌الله راستی کاشانی هم‌حجره بودند. 🔹آیت‌الله مهدوی کنی در سفر تبلیغی که در سال ۱۳۲۸ به اردستان داشت، یک شب در کاشان توقف کرد و با پرس و جو از مدرسه علمیه شهر به مسجد باباولی که آن زمان مدرسه آیت‌الله شیخ جعفر صبوری به شمار می‌آمد راهنمایی شد و در همین حجره اقامت گزید و مبدأ آشنایی وی با آیات امامی و راستی کاشانی شد. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

✍ آیت الله میرزا عبدالرحیم حائری صاحب الفصول [1253-1327ش از علمای تهران] خطاب به عبدالعزیز آل سعود گفتند: آیا تمام اصلاحاتی که منظور داشتید  تمام شد، فقط خراب کردن قبور ائمه بقیع مانده بود؟ گفتنی است که این ملاقات و در واقع این سفر حج یکسال بعد از ماجرای خراب کردن قبور بقیع بوده که هنوز آثارقبور باقی بود و اگر آن سال مبادرت به ترمیم نمی‌شد امروز هیچ اثری از محل قبور باقی نبود. عبدالعزیز در پاسخ گفت: راست می‌گویی، ولی اینکار را من نکردم. این عمل به تحریک سفیر ایران (که مسلمان نبوده و یکی از مسالک فاسد را داشته) انجام شد. (اشاره او به پدر هویدا یعنی میرزا حبیب الله پسر آقا رضا قناد شیرازی بهایی بود که آن زمان در جده مقیم بود و سرپرستی حجاج را داشت)   آیت الله حائری ی ضمن تأکید بر این که این شخص دشمن مذهب شما و ماست از او می‌خواهد تا به این امر رسیدگی کند. ملک قبول کرده و وعده می‌دهد که صورت قبور را تجدید کند. و چنین کرد، چنان که تا حال باقی است. 📖منتشر شده در نشریه خرد، سال هشتم، شماره دوم، 1328ش. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

💡مَدرس‌های بی‌استاد! مدرسه‌ یا خوابگاه؟ ✍ قوام مَدرس به استاد و شاگرد است. از گذشته چنین بود که با تدریس یک استاد به شاگردان خود، مَدرسی شکل می‌گرفت و جا و مکان آن هم مهم نبود؛ در خانه استاد، در مسجد استاد، در یک مدرسه یا حرمی مطهر. اصل با وجود استاد بود که جویندگان علم را گرد می‌آورد. استاد، خود شاگردش را می‌آزمود و رتبه علمی‌اش را تأیید می‌کرد و همان تأیید کتبی یا شفاهی استاد و نهایتا توان تدریس دانش توسط آن طلبه کافی بود که خروجی مدرس‌ها را به ظهور رساند؛ چه مدرس‌های خانگی و چه مدرسه‌ای. نمونه‌های تاریخی می‌گوید که مدرسه‌ها گاهی پس از شکل‌گیری مَدرس‌ها به یمن وجود یک یا چند استاد، به همت اهل خیر بنا شده‌اند و گاه نیز بانیان خیر، مدرسه ساخته‌اند و با دعوت از اساتید مبرز در علوم مختلف و از بلاد دیگر، مدرس‌هایی پدید آورده‌اند تا جویندگان معارف الهیه، انگیزه‌ای برای هجرت به این مدرسه بیابند. در حوزه قدیم تهران، یک مدرسه بود به نام صدر یک استاد اصلی در حکمت داشت به نام #آقا_محمدرضا_قمشه‌ای. اشتغال دیگری هم نداشت. مدرسه #دارالشفاء تهران، محل تدریس #میرزای_جلوه بود. او هم اشتغال دیگری نداشت. #مدرسه_منیریه بود و حکیم هیدجی. #مدرسه_سپهسالار قدیم بود و #آقا_علی مدرس.‌ #مدرسه_کاظمیه را تنها برای میرزا علی‌اکبر تفرشی بنا کردند و مدرس‌ش شکل گرفت. میرزا عبدالرحیم نهاوندی از شاگردان شیخ اعظم انصاری را در تهران نگه‌داشتند تا استاد فقه و اصول مدرسه مروی شود و شد. در عین حال، #حاج_ملا_علی_کنی در خانه درس می‌داد؛ #میرزای_آشتیانی در خانه درس می‌داد. در این دوران اخیر هم #آیت‌الله_جعفری_اراکی را در تهران نگه‌داشتند تا استاد فقه و اصول مدرسه مروی شود و شد. چه بسیار مدرسه‌ها که چون خالی از مَدرس و مُدرّس است، خوابگاهی بیش نیست. چیزی که امروز نمونه‌اش کم نیست! چندی پیش به مدرسه علمیه‌ای در شهری غیر از قم سر زدم که بسیار خرج تجدید بنا و توسعه و تزئین آن شده است. دیدم بر اتاقی نوشته: مدرس درس خارج. پرسیدم در این مدرسه کدام بزرگوار درس خارج می‌دهد؟! مدیر مدرسه گفت: چون در اینجا درس خارج رسمی نداریم، درس خارج آیت‌الله جوادی آملی به صورت برخط برای طلاب پخش می‌شود! این است حال روز مدرسه‌هایی که خوابگاهی بیش نیستند! بهتر نیست بجای مدرسه‌سازی، شرایط هجرت و اقامت اساتید برجسته از مراکز اصلی علم به حوزه‌های پیرامونی را فراهم کنیم؟ با یک بررسی مختصر در حوزه‌های کهن شهرهای ایران می‌توان فهمید که چه تعداد از علمای قدیم آن بومی و چه تعداد مهاجر بوده‌اند. علمای مهاجر به بلاد، چه انگیزه‌هایی داشتند که از فعالیت علمی در قم و نجف و رسیدن به مرجعیت دست می‌کشیدند و سختی غربت و معاشرت با مردم و تربیت دینی اجتماع را به جان می‌خریدند؟! در شهری دیگر، اداره مسجد _ مدرسه‌ای اصیل را برعهده می‌گرفتند؛ به حوزه‌‌اش رونق بخشیدن و مربی راستین مردم می‌شدند. امروز چه اتفاقی رخ داده که دیگر آنگونه که باید نیست؟ همگی نام #حاج_آقا_رضی_شیرازی را شنیده‌ایم. یک فقیه و حکیم بزرگ که اگر نجف می‌ماند یا به قم می‌رفت در شمار مراجع بود. اما در تهران اقامت گزید و به حوزه‌اش قوامی غیر قابل انکار بخشید! مسجدی در یوسف‌آباد را برگزید و دغدغه‌اش شد تعلیم و تربیت. مدرس‌ش در خانه و مسجد بود. چه بسیار شاگرد تربیت کرد. در حیاط مسجد صندلی می‌چید تا برای دختران بی‌حجاب و پسران گرایش یافته به فرقه‌های غیر اسلامی فرصت گفتگو فراهم کند و چه بسیار موفق شد. آیا قرار نیست این سلسله پرافتخار استمرار یابد؟! #آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

💡وضعیت مالی و معیشتی طلاب در حوزه قدیم تهران ✍وقتی با نگاه به تاریخ حوزه تهران از لزوم مهاجرت علما و مدرسین عالی مقام به حوزه پایتخت سخن می‌گوییم، مسأله دشواری معیشت ایشان نیز مطرح می‌شود. از این‌رو به نکات و نمونه‌های زیر توجه کنید: ۱. بانیان مدارس قدیم تهران که عمدتا از رجال متنفذ حکومت و بازاریان متمول بودند، رقباتی وقف مدرسه علمیه می‌کردند تا پشتوانه مالی مدرسه باشد و بعضاً در متن وقفنامه حق‌التدریسی برای مدرس اصلی مدرسه و سایر اساتید و طلاب لحاظ می‌کردند. واقف مدرسه مروی، از فتحعلی شاه قاجار حکمی مبنی بر معافیت ابدی مالیاتی مدرسه مروی گرفته بود. این هوشمندی‌ها این مدرسه را تا سالها محوری‌ترین مدرسه حوزه تهران قرار داده بود. ۲. در وقفنامه مدرسه مروی و سپهسالار قدیم، یک مدرّس اصلی و یک تالی مدرس لحاظ شده بود که پشتوانه علمی مدرسه بودند و حق‌التدریسی برای ایشان لحاظ شده بود. این جایگاه غیر از تولیت بود. از این‌رو عمدتا تولیت‌های مدرسه مروی محل تدریسشان در خانه یا مسجد خودشان بود. به این شکل تولیت مدرسه وظیفه یافتن، دعوت و حمایت مالی از مدرسان توانمند و خوشنام را برعهده داشت. ۳. شاهزاده هماخانم نوه فتحعلی شاه در بازگشت از سفر عتبات، ملا علی‌محمد طالقانی از شاگردان شیخ انصاری را با خود به تهران آورد و جایی اسکان داد و همزمان شروع به ساخت مسجد و مدرسه و خانه‌ای برای وی کرد. این مسجد و مدرسه تا سالها از پررونق‌ترین مراکز سنگلج بود، با حمایت همه‌جانبه به ویژه حمایت مالی از یکی از علمای بزرگ آن روزگار تا به پایتخت هجرت کند! ۴. علمایی چون حاج ملاعلی کنی به دلیل توانمندی و هوشمندی اقتصادی، در زمینه کشاورزی و آبادانی روستاها و احداث قنوات تلاش وافری داشتند و از این طریق ثروت شایانی کسب کردند. همینطور است سید محمدباقر جمارانی که در همان دوره می‌زیست. ۵. سید عبدالکریم لاهیجی از شاگردان شیخ انصاری که روحیه‌ای عرفانی هم داشت، وقتی از نجف به تهران هجرت کرد، بدون کسوت روحانیت، در بازار مشغول کار شد تا آنکه حاج ملاعلی کنی که خبر آمدنش را شنیده و در پی‌اش بود، او را یافت و داماد خویش کرد و مدرسی مدرسه مروی را به وی سپرد. ۶. عموما روحانیونی که به منبر و مسجد اشتغال داشتند وضعیت مالی بهتری داشتند. حتی گفته شده شخصیتی چون مرحوم فلسفی بنابر مصالحی، ابتدا پاکت را دریافت می‌کرد و بعد به منبر می‌رفت. اما سایر طلاب و روحانیون اگر از حمایت مالی خانوادگی و یا مدارس برخوردار نبودند به شدت در فقر بسر می‌بردند. ۷. تعداد قابل توجهی از اساتید مبرز حوزه حکمی تهران مجرد می‌زیستند. از جمله حکیم جلوه، آقا محمدرضا قمشه‌ای، حکیم هیدجی، میرزا محمود حکمی قمی و... . اینان در حجره‌ای در مدرسه ساکن بودند و در گیر و دار تأمین مخارج اهل و عیال نبودند. درباره میرزا محمود قمی گفته‌اند: «ابتلاى به فقر و تنگدستى چنان او را در تنگنا قرار داده بود که در این اواخر نظم فکرى را از دست داده بود». ۸. در بین حکما میرزا حسن کرمانشاهی مدرس راتب مدرسه سپهسالار قدیم چنان در فقر بسر می‌برد که برگه‌های نفیس مکتوبات فلسفی خود را به عنوان کاغذ باطله می‌فروخت تا مایحتاج خود را خریداری کند. هرچند حکیمی چون آقاعلی مدرس به خاطر پشتوانه خانوادگی و حمایت اعیان و رجال حکومتی وضعیت مطلوبی داشت. ۹. مراجع تقلید تهران به دلیل حمایت مالی مردم و پرداخت وجوهات شرعی و اشتغال به تدریس و محاکم شرع و تولیت موقوفات وضعیت معیشتی بهتری داشتند. ۱۰. حاج شیخ عباسعلی محقق خراسانی پدر دکتر مهدی محقق پس از تبعید به تهران، به کشاورزی مشغول شد. اتاقی اجاره کرد که همسر و برخی فرزندانش در آن ساکن شدند و خودش با پسر بزرگ‌ترش در حجره مدرسه سپهسالار قدیم سکونت داشت. با سقوط رضاشاه مجددا به منبر روی آورد و از وضعیت قبلی رهایی یافت. ۱۱. یکی از دلایل خروج‌ طلاب فاضل حوزه تهران از حوزه، درآوردن لباس روحانیت و اشتغال در دانشکده معقول و منقول مشکل معیشتی بود. کم نبودند علمایی که وارد عرصه‌های حکومتی پهلوی اول می‌شدند تا از نداری نجات یابند. مدرسه عالی سپهسالار به دلیل پیوند با پهلوی، از طلاب و اساتید حمایت خوبی می‌کرد و آنها هم از حکومت حمایت می‌کردند و این مسأله باعث مطرود شدن طیفی از این اشخاص از بدنه سنتی حوزه شد. ۱۲. از این نمونه‌ها بسیار است: آیت‌الله شیخ احمد مجتهدی که پس از چند سال تحصیل در قم، چنان از نظر مالی در مضیقه بود که تصمیم گرفت به تهران برگشته و در بازار مشغول کار شود. اما ورود به مسجد امین‌الدوله به واسطه آیت‌الله حق‌شناس و اشتغال به منبر و تدریس ایشان را از بحران مالی خارج کرد و... تحلیل و جمع‌بندی با شما.... #جریان_شناسی_حوزه_تهران #آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran