🌀محله‌ی حاج‌زینل (هفت‌تیر کنونی) 🔹️#حاج_زینل پدر حاج حسن خان رحیمی و از بزرگان #گائینی بوده است. گائینی‌ها از اقوام لک هستند. لک‌ها ترکیبی از لر و کرد هستند. آن‌ها ابتدا در منطقه #سلطان‌محمد_شریف دروازه قلعه ساکن شدند. مسجد #لک‌ها، گذر لک‌ها و مدرسه لک‌ها هنوز باقی است. 🔸️لک‌های قم تبعیدی #آقامحمدخان_قاجار هستند. این‌ها از منطقه #کرمانشاه به کمک #کریم‌خان زند می‌روند و زمانی که قاجار به قدرت می‌رسد لک‌ها را به قم #تبعید می‌کند. (سال ۱۲۰۶ ق) 🔹️گروهی دیگر از لک‌های گائینی در قریه #شاجرد که قلعه‌ای است در بالای #منظریه در جاده تهران ساکن می‌شوند و مردمانی از کرمانشاه نیز به آنان می‌پیوندند. 🔸️اولین منطقه مسکونی در #بخش_دو محدوده‌ای بود که بعدا به کوچه حاج زینل معروف شد. توسعه این منطقه از حاج زینل شروع و به طرف سی متری #کیوانفر فعلی رشد کرد. 🔹️حدود ۱۵۰ سال پیش (دوران ناصرالدین شاه) عده‌ای از مردم منطقه #ابرقو یا #ابرکوه یزد جهت کسب و زراعت به قم مهاجرت کردند و #قلعه‌ای ساختند حوالی میدان سعیدی و خیابان هفت تیر فعلی. (بعدها کوچه حاج زینل و کوچه آقا بقال ساخته شد.) 🔸️در آن زمان غرب رودخانه را #بیرون_دروازه می‌گفتند که فاقد منطقه مسکونی بود. دروازه ورودی قم در آن زمان پل #علی‌خانی بود که مستقیما وارد بازار می‌شد. 🔹️علاوه بر مردم ابرکوه، عده ای از گائینی‌ها به دلیل وقوع سیل و سال #وبایی که از زمان #محمدشاه قاجار در دروازه‌ قلعه و محله سلطان شریف ساکن بودند، کوچ کرده و به این منطقه آمدند. (در زمان مظفرالدین شاه؛ ۱۳۲۲ ق ) (منبع: قم‌پژوهی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 یک دروازه و پنج اسم ✏️سیدمحسن محسنی؛ قم‌پژوه 🔸️#دروازه‌ای که در مدخل بازار قدیم از سمت غرب و بر لب پل #علیخانی گویا در دوران #قاجار ساخته و در زمان #رضا_شاه در حدود سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۴ تخریب شد، پنج نام به شرح زیر داشته است: 1️⃣ دروازه ساوه به اعتبار این‌که مردم از این قسمت به #آوه و #ساوه می‌رفته‌اند و گویا قدیمی‌ترین نام این دروازه باشد. 2️⃣دروازه عراق ظاهرا به این دلیل که از این قسمت با #سلطان_آباد_عراق (اراک فعلی) و منطقه مرکزی ایران (که عراق عجم می‌گفته‌اند) آمد و شد داشته‌اند. 3️⃣دروازه معصومه گویا به این علت که نزدیک #حرم حضرت معصومه (ع) بوده است. 4️⃣دروازه خاکفرج به این دلیل که از این‌جا به مزار شاهزاده احمد و #خاکفرج  می‌رفته‌اند. 5️⃣دروازه تهران به این دلیل که مردم بعد از برگردان راه قدیم قم - ری به دست #امین‌السلطان به سمت غرب، مردم به جای راه قدیم از این‌جا با شهر #ری و تهران رفت و آمد می‌کرده‌اند. 🔹️هر پنج اسم تا اواخر دوران قاجار رایج بوده است و عبارت «#بیرون_دروازه» و «#بیرون_شهر» در تداول مردم قدیم قم (تا دوران پهلوی دوم و هم‌چنان در زبان پاره‌ای از کهن‌سالان فعلی قمی) ناظر بر بیرون از این دروازه تا سه‌راهی #حاج_زینل (میدان سعیدی کنونی) است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom