🌀بچه‌ها را در معرض #چشم‌زخم قرار ندهید.- بخش اول 🎙خاطره استاد #مجاهدی از شیخ جعفر #مجتهدی: 🔸️یک سال به اتفاق همسر و دختر چهار ساله‌ام عازم #مشهد مقدس شده ‌بودیم. در همان روز ورود به مشهد، بلافاصله پس از زیارت حرم، توفیق زیارت آقای #مجتهدی را پیدا كردیم. 🔹️دخترم لباس #عربی چین‌داری به تن داشت و درحیاط خانه سرگرم بازی بود. آقای مجتهدی رو به من كرده، فرمودند: چرا در حق این #كودک معصوم ظلم می‌كنید؟! 🔸️شنیدن جمله عتاب‌آمیز آن مرد خدا، برای ما بسیار سنگین آمد؛ هنگامی كه آن مرد خدا تعجب ما را دید، فرمود: این بچه دارد از بین می‌رود! طبیعت كودک خیلی #لطیف است و تاب #چشم_زخم ندارد. 🔹️از شنیدن این مطلب، تعجّب من و همسرم بیشتر شد؛ زیرا به چشم خود می‌دیدیم كه دخترمان با شادی كودكانه خود سرگرم #بازی كردن است و مشكلی ندارد! 🔸️دقایقی گذشت، ناگهان دخترم نقش زمین شد و رنگ چهره‌اش #تغییر كرد و نفسش به شماره افتاد! من و همسرم از دیدن این صحنه، به اندازه‌ای دست و پای خود را گم كرده ‌بودیم كه نمی‌دانستیم چه باید بكنیم. ادامه دارد... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀بچه‌ها را در معرض #چشم‌زخم قرار ندهید.- بخش دوم 🎙خاطره استاد #مجاهدی از شیخ جعفر #مجتهدی: 🔹️ آقای مجتهدی آمدند و دخترم را در #آغوش گرفتند و در حالی كه #ذكری را زمزمه می‌كردند، بر روی او می‌دمیدند. دخترم پس از چند دقیقه‌ای، رفته ‌رفته حالت #طبیعی خود را پیدا كرد و باز سرگرم بازی كودكانه خود شد! 🔸️ آقای مجتهدی در حالی كه ما را به صرف میوه دعوت می‌كردند، رو به همسرم كرده فرمودند: خانم همشیره! لزومی ندارد كه این لباس #زیبا را بر تن این كودک كه خود بسیار زیبا است، بپوشانید و بعد او را از میان #كوچه و بازار عبور دهید و #نظر مردم را به طرف او جلب كنید! 🔹️وآنگهی چرا به هنگام بیرون آمدن از خانه #صدقه ندادید؟! می‌دانید كه صدقه، رفع بلا می‌كند. آن مرد خدا راست می‌گفت. هنگامی كه به دیدار او می‌رفتیم، در بین راه بسیاری از افراد دختر #خردسالم را به هم نشان می‌دادند و سرگرم تماشای او می‌شدند و ما از این مطلب #غافل بودیم كه به دست خودمان داریم برای او درد سر ایجاد می‌كنیم. 📚منبع: (کتاب کرامات شیخ‌جعفر مجتهدی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 بزرگترین فوران #چاه_نفت جهان در قم! 🔸️بزرگترين فوران چاه #نفت در تاريخ ثبت شده جهان مرتبط است به نشت چاه نفتی در سال ۱۳۳۵ هجری شمسی به مدت ۳ ماه و با فوران روزی ۱۲۵۰۰۰ بشکه نفت و با ارتفاع فوران ۵۲ متر در قم 🔹️امروزه پس از گذشت سالیان زیاد جای آن چاه یك #نماد بتنی در كنار آرامستان #بهشت_معصومه (س) به‌خوبی قابل تشخیص است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸تیمچه بزرگ قم 🔹️تیمچۀ بزرگ قم کار استاد #حسن_معمار_قمی است که یکی از برجسته‌ترین معماران در طول تاریخ ایران به شمار می‌رود. 🔸️تاریخ احداث این اثر سال ۱۳۰۱ قمری متداول و مشهور شده است و در بعضی منابع تاریخی ۱۲۸۵ نیز قید شده است. در آثار دورۀ قاجار مالک و بانی تیمچه، مرحوم حاج #سیدمحمود_قمی ذکر شده است. 🔹️فیض می‌گوید: "بانی آن مرحوم حاج سیدمحمود #طباطبایی قمی تاجر بزرگ قم بود که پنج پسر داشت و همگی از مشایخ علما و #مراجع امامیه بودند؛ از جمله آیت‌الله قمی مرحوم حاج آقا حسین #طباطبایی." 🔸️آیت‌الله حاج آقا حسین قمی از علمای نامدار زمان #رضاه_شاه بود و مخالفت‌ها و مبارزات ایشان با پهلوی اول شهرت دارد. فرزندشان آیت‌الله حاج #سیدحسن_قمی –مقیم مشهد– نیز از مراجع تقلید معاصر بودند که در سنین بالا مرحوم شدند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

✉️نامه‌ی متعصبین عجم به آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی 🗓سال ۱۳۲۲ شمسی 🔹️نامه #جواد_سجادی از شهر قم به نمایندگی از #متعصبین_عجم مبنی‌بر ابراز تنفر از عمل وحشیانه #آل_سعود در قتل زائری ایرانی به نام #ابوطالب_اردکانی(یزدی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

♦️اعدام زائر ایرانی به جرم استفراغ 🔹️ابوطالب #اردکانی (یزدی) جوان۲۲ساله ایرانی به همراه همسرش در سال ۱۳۲۲ خورشیدی به قصد حضور در مراسم #حج تمتع به عربستان عزیمت نمود. 🔸️ابوطالب در حین مراسم طواف به سبب کسالت مزاج دچار حالت #استفراغ شد که به جرم اهانت به خانه خدا بلافاصله دستگیر شد و پس از دو روز توسط حکومت عربستان #گردن زده شد. 🔹️انتشار خبر قتل وی سبب #اعتراضات شدیدی بین مردم و علمای دو کشور ایران و عراق گردید، آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی از علمای مقیم کربلا به شدت نسبت به این رخداد اعتراض نمود. 🔸️در ایران هم افکار #عمومی به شدت تحت تاثیر این اقدام عربها قرار گرفت و دو #خواهر ابوطالب نیز از فرط ناراحتی فقدان برادر جان به جان آفرین تسلیم نمودند. 🔹️دولت ایران به مدت چهار سال ارتباط سیاسی خود را با عربستان به حالت #تعلیق در آورد و از اعزام حجاج در این مدت خودداری به عمل آمد. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷حرم حضرت معصومه (س) 🗓اواخر دهه ۳۰ شمسی 📸عکاس دیمیتری کسل 📔مجلۀ لایف Life 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 تمرین شهادت 🔹️شهید #حسن_فردویی معروف به حسن ترک که قبل از شهادت تمرین شهادت می کرد. چنانچه در تصویر دیده می‌شود او را در #ملحفه سفید کفن کرده و روی کفن نوشته‌اند: شهید حسن فردویی. 🔸️شهید حسن فردویی در روز ۲۹ مهر ۱۳۲۸ در روستای #فردو قم به دنيا آمد. وی در حد خواندن و نوشتن سواد آموخت و شغل #كشــاورزی و #نانوایی را انتخاب کرد. در ســال ۱۳۵۳ ازدواج كرد و صاحب پنج پسر و يك دختر شد. 🔹️در دوران دفاع مقدس از سوی #بسيج در جبهه حضور يافت و سرانجام ۲۷ آذر ۱۳۶۱ در منطقه‌ی #عين‌خوش توســط نيروهای عراقـی بر اثر اصابت تركش به ســر و گردن، شهيد شد. پيكر او را در #گلزار_شهدای علی بن جعفر قم به خاك سپردند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽تصاویر کم‌تر دیده شده‌ از زندگی شخصی امام خمینی 📍ضبط شده توسط خانم #فاطمه_طباطبایی به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽 خاطره مرحوم #سیدجواد_ذاکر از عنایت امام حسین (ع) به مداحی به نامِ #سیدجلال_حاج_حشمت 🔸️امام حسین گفت: آسدجلال! امروز از تو راضی شدم... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀سیدجواد ذاکر 🔹️میر محمد ذاکری طباطبایی در سال ۱۳۵۵ در شهر خوی به دنیا آمد. وی معروف به #سیدجواد_ذاکر یا #سید_ذاکر بود‌. 🔸️ پدرش #میرحبیب_ذاکری از روحانیون و روضه‌خوانان شهر خوی به شمار می‌رفت. فامیل اصلی خاندان وی طباطبایی بوده است. #مادرش از سادات بود که در کودکی سیدذاکر درگذشت. 🔹️سید ذاکر تا پایان دوره تحصیلی متوسطه در خوی بود. پس از پایان تحصیلات متوسطه به #قم رفت و در مدرسه علمیه #رضویه به تحصیل علوم حوزوی مشغول شد. 🔸️او پس از ۷ سال حوزه علمیه را ترک کرد و پس از #ترک_تحصیل، عمدتا در شهرهای کاشان و اصفهان و قم به مداحی مشغول شد. زبان مادری‌اش #ترکی بود، اما بیشتر به زبان فارسی مداحی می‌کرد و در حدود سال‌های ۱۳۷۹-۱۳۸۰ به #شهرت رسید. 🔹️سید ذاکر مدتی در کاشان و اصفهان زندگی کرد و پس از #ازدواج به قم بازگشت و در آنجا ساکن شد. 🔸️سید ذاکر را از پایه‌گذاران سبک جدید مداحی معروف به سبک #پاپ می‌دانند. شیوه مداحی او به سبکی محبوب بین جوانان هیئتی تبدیل شد. سبک مداحی و همچنین به‌کار‌بردن برخی عبارت‌های #غلوآمیز درباره اهل بیت و حرکات در مداحی‌اش سبب شد از سوی برخی از #علما مورد انتقاد قرار گیرد. 🔹️این مداح جریان‌ساز در ۱۷ تیر سال ۱۳۸۵ش در بیمارستان #میلاد تهران بر اثر #سرطان درگذشت و بدنش را در قم و در #قبرستان_نو در کنار قبر #رسول_ترک به خاک سپردند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

♦️ مناصب مشغول در حرم‌های مطهر 🗓دوره صفویه 🔹️سه نفر از رجال سرشناس و مهمّ ایران سمت #تولیت بارگاه‌هاى سه‌‏گانه [حرم امام رضا، حرم حضرت معصومه و حرم شاهچراغ] را دارند و مسؤولیت هر بارگاه به عهده یکى از آنهاست و #عایدات و #مخارج هر بارگاه زیر نظر مستقیم متولى آن تنظیم مى‌‏شود. 🔸️عنوان متولی‌ها #تربت‌دار است و انتخاب امام #جماعت، برگزیدن #مؤذن، #قندیل‌چی که قندیل‌ها و شمع‌ها را روشن می‌کند از جمله وظایف آن‌هاست. 🔹️ماموران #نظافت هم بناها را جارو و تمیز می‌کنند و هم مسئول تهیه آب جهت وضو و تطهیر هستند. 📚سفرنامه شاردن، ج ۲، ص ۵۳۲ 🏷تصویر: خدام حرم حضرت معصومه(س)، سال ۱۳۱۳ هجری قمری، عکاس: عبدالله‌میرزا قاجار 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷 دکان #قلیان‌سازی در قم 🗓دوره‌ی #قاجار 📸عکاس: #عبدالله_قاجار 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸مقبره مهد علیا، مادر ناصرالدین‌شاه 📍حرم حضرت معصومه (س) 🔸️ملک جهان خانم، دختر #امیرمحمد_قاسم_خان قاجار قوانلو (ملقب به ظهیرالدوله) و #بیگم‌جان (دختر دوم فتحعلیشاه قاجار) بود. 🔹️در ۱۶ سالگی او را به عقد پسردایی‌اش #محمدمیرزا که آن زمان ولیعهد بود درآوردند. او پس ازآنکه پسرش شاه شد، #مهد_علیا لقب گرفت. 🔸️وی بسیار #باهوش بود. بر ادبیات فارسی و زبان عربی مسلط بود، با موسیقی و آواز آشنا بود و خط ریز و خط درشت می‌نوشت. #شعر می‌گفت و در سخنانش از مثل‌ها و روایات زیادی استفاده می‌کرد. او #قرآن را به صورت دودانگ در آهنگ حجاز می‌خواند. 🔹️وی در سن ۷۰ سالگی در ۶ ربیع‌الثانی ۱۲۹۰ ق. هنگامی که #ناصرالدین_شاه به سفر اروپا رفته بود در تهران درگذشت و در آرامگاه #محمدشاه در قم دفن شد. 📌این مقبره هم‌اکنون به دفتر مدیریت حرم مطهر تبدیل شده است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸صد حیف که جای سینمایی! 🎙حجت‌الاسلام علی نظامی‌پور همدانی، روحانی و استاد نابینای حوزه علمیه و اهل همدان: 🔹️وقتی می‌خواستند در شهر مقدس قم، سینمایی که آن وقت‌ها مرکز #فحشا بود، احداث کنند، هرچه مرحوم آیت‌‌الله‌ #گلپایگانی (ره) اصرار کردند که این کار نشود، متأسفانه انجام شد. 🔸️بنده شعری در اینباره سرودم و گفتم: «ای قم که ظهیر دین مایی صد حیف که جای #سینمایی ای خاک تو توتیای دیده می لرز که آفتت رسیده ای جایگه رجال بینش ای بحر دری ز آفرینش خوش باد بناگذارت ای قم لعنت به #خرابکارت ای قم می خواه ز خالق ودودت تا برکند از میان حسودت» 🔹️این‌ ابیات را یکی از آقایان #طلاب از من گرفت و جایی خواند و آن‌طور که خبرش را به من دادند، ایشان را شش‌ ماه #زندانی کردند. 🏷در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷 آیت‌الله #گلپایگانی در حال غبارروبی قبر مطهر حضرت #معصومه (س) 📍دهه شصت 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷 #سیدمجتبی_خامنه‌ای، فرزند رهبر معظم انقلاب، در دوران دفاع مقدس 🔹️عکس بالا: نفر سوم از سمت راست 🔸️عکس پایین: نفر اول نشسته از سمت راست 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸طلبه‌ی حوزه علمیه قم که بازیگر شد! 🔸️#حسین_پناهی در ششم شهریور ۱۳۳۵ در روستای دژکوه در استان #کهگیلویه و بویراحمد زاده شد. وی پس از اتمام تحصیل در #بهبهان به توصیه و خواست پدر برای تحصیل علوم #دینی به مدرسه آیت‌الله #گلپایگانی قم رفت. 🔹️بعد از پایان تحصیلات #حوزوی برای ارشاد و راهنمایی مردم به محل زندگی‌اش بازگشت و بعد از چند ماه فعالیت در کسوت روحانی، به تهران مهاجرت کرد و چهار سال در مدرسه هنری #آناهیتا درس خواند و دوره #بازیگری و #نمایشنامه‌نویسی را گذراند. 🔸️مسعود #جعفری_جوزانی، کارگردان درباره او گفته است: حسین، کودکی با جثه کوچک و سر بزرگ در #دژکوه، در طبیعت تنگ‌دست به دنیا آمد و همه اسباب‌بازی‌هایش سنگ‌های #بیابان بود. 🔹️ با سوالات زیاد به قم برای #طلبگی رفت و چند سال درس خواند و با لباس #روحانیت به روستا بازگشت اما حسین که روحی بلندپرواز داشت برایش سخت بود که درس #اخلاق به مردم روستا یاد بدهد، پیش ما آمد که حرف بزند و #شعر بگوید، اما هر قدمی که گذاشت بیشتر #سوال برایش پیش آمد. 🔸️حسین پناهی در ۱۴ مردادماه ۱۳۸۳ در تهران دار فانی را وداع گفت. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎙بازرگان و خلخالی 🔹بازرگان با خط خود به دادگاه نوشته بود وقتی شاپور#بختیار و ناصر#مقدم را برای محاکمه احضار میکنید مرا هم به دادگاه احضار کنید. همه میدانیم با مزاج #نازک‌نارنجی که بازرگان داشت نمیتوانست در دادگاه علیه آن دو مطالبی بگوید و اقامه دعوا کند. او میخواست آن دو را تبرئه کند! به همین دلیل هم بود که آنها ما را تلفن‌پیچ کرده بودند. 🔸️خدا رحمت کند دکتر#بهشتی را، دکتر بهشتی تلفنی به من گفت که زن و بچه ناصر مقدم در خانه من به#تحصن نشسته اند؛ البته، این سفارشها و توصیه ها پس از اتمام کار ناصر مقدم بود و ما او را عصر اعدام کرده بودیم؛ ولی بنا بود که بازرگان و جریان وابسته به او، برای گرفتن عفو از امام فردای همان روز به#قم بروند. ما هم خیالمان راحت بود که دیگر ناصر مقدمی روی زمین وجود ندارد که بخواهند برایش عفو بگیرند. 🔹بازرگان قصد داشت ناصر مقدم را به ریاست رکن دوم منصوب کند و من این مطلب را از قول آقایان#قدوسی و#حسن_آیت نقل میکنم. او نمیخواست دست ایادی ساواک و سی.آی.اِی را از سر مردم قطع کند. 🔸️حالا این یک سلیقه بود و یا یک خوش باوری فرقی نداشت و در واقع به هر دلیلی که بود غیر قابل تحمل بود! چگونه میتوان باور کرد که ناصر مقدم، رئیس#ساواک و دستور دهنده کشتار و شکنجه مبارزین، به درد جمهوری اسلامی بخورد؟ آیا این غیر از حفظ موقعیت#آمریکا چیز دیگری است؟ آیا اگر کسی مختصر حسن نیتی داشته باشد میتواند این گونه اعمال را قبول کند؟ آقای بازرگان با انتصاب ضد انقلابیون در پست های#حساس، مخالفت باطنی خویش را با امام آشکار میکرد. 📚خاطرات خلخالی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 حرم حضرت معصومه (س) 🗓۱۹۰۱ میلادی مصادف با ۱۲۸۰ خورشیدی 📷عکاس : Antoine Sevruguin 📍محل نگهداری : آرشیو ملی #هلند 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 قلعه باستانی قیز قلعه‌سی قم (جمکران) 🔹️#قیز_قلعه‌_سی در جنوب غربی جمکران، مقابل کوه #دو_برادران واقع شده است و مربوط به دوره پيش از اسلام و #ساسانيان است. 🔸️در خصوص نامگذاری این قلعه دو نظریه وجود دارد: یکی به معنی #باکره و غیر قابل دسترس. (افسانه هایی هم در این خصوص مبنی بر سکونت دختری باکره با #طلسم جادویی و نفوذ ناپذیر، در این اماکن وجود دارد) 🔹️قلعه ها عمدتا، به صورت #پناهگاهی برای مقابله نظامی، حفاظت از شهرها و روستاها در مقابله با هجوم راهزنان بنا میشده. بنابراین باید محکم و در ارتفاع مشرف به دشت و غیر قابل #نفوذ ساخته میشد. 🔸️نظریه دیگر که مورد تایید محققینی چون استاد #باستانی_پاریزی نیز قرار گرفته، این اماکن باید معبد یا #آتشکده باشد. برخی از این معابد مربوط به #زرتشتیان و یا قبل از آن (مهر پرستی- میتراییسم) تعلق دارد. 🔹️در قسمت پایینتر از قله که نسبتا منطقه پهن است، سازه‌هایی مربوط به دوران #سلجوقیان و #تیموریان با طاق‌های ضربی از سنگ و خشت وجود دارد که شامل چند اتاق و مطبخ و... است. 🔸️در بالای این کوه دو نوع سازه وجود دارد. یک سازه کاملا سنگ و #ساروج در قله کوه که شامل برج و بارو ، حوضچه‌ای کنده شده که ظاهرا منبع ذخیره آب بوده و حفره‌های در دل سنگها برای نگه داری احتمالی #آذوقه ، بقایای آتشکده و... 🔹️این قسمت به دوره قبل از اسلام نسبت داده میشود. چشم انداز زیبای بالای قله، از یک سو مشرف به طرف #جمکران و از سویی به طرف #پردیسان و تا اطراف ورجان قابل مشاهده است. ( رد پای تخریبی حفاران غیر مجاز نیز در این مجموعه وجود دارد) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎞 حیاط اندرونی و بادگیر باشکوه خانۀ فاخر #میرباقر_روحانی از بناهای ارزشمند دوران #قاجار در قم 📽فیلم: محمد سربندی (قم‌شناسی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📷تصویری از #خاکفرج قم 🗓دوران قاجار 📸عکاس: آقا رضا عکاس باشی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

✉️ نامه‌آیت‌الله‌ #گلپایگانی‌ به ابوالحسن #بنی‌صدر 📆 ۹‌مرداد ‌۱۳۵۹ 🔹️آیین نامه خرید و فروش و اجاره #مسکن مانند طرح لغو مالکیت و تقسیم #اراضی، مشتمل بر خلاف #شرع بیّن، بلکه خلاع نص صریح #قرآن است. 🔸️همچنانکه حضرت آیت‌الله #خمینی دامت برکاته تاکید فرموده‌اند که تمام شئون و جهات جمهوری اسلامی باید #اسلامی باشد لازم است قانون مالکیت و معاملات نیز اسلامی باشد در غیراینصورت #جمهوری_اسلامی نیست. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀محله‌ی حاج‌زینل (هفت‌تیر کنونی) 🔹️#حاج_زینل پدر حاج حسن خان رحیمی و از بزرگان #گائینی بوده است. گائینی‌ها از اقوام لک هستند. لک‌ها ترکیبی از لر و کرد هستند. آن‌ها ابتدا در منطقه #سلطان‌محمد_شریف دروازه قلعه ساکن شدند. مسجد #لک‌ها، گذر لک‌ها و مدرسه لک‌ها هنوز باقی است. 🔸️لک‌های قم تبعیدی #آقامحمدخان_قاجار هستند. این‌ها از منطقه #کرمانشاه به کمک #کریم‌خان زند می‌روند و زمانی که قاجار به قدرت می‌رسد لک‌ها را به قم #تبعید می‌کند. (سال ۱۲۰۶ ق) 🔹️گروهی دیگر از لک‌های گائینی در قریه #شاجرد که قلعه‌ای است در بالای #منظریه در جاده تهران ساکن می‌شوند و مردمانی از کرمانشاه نیز به آنان می‌پیوندند. 🔸️اولین منطقه مسکونی در #بخش_دو محدوده‌ای بود که بعدا به کوچه حاج زینل معروف شد. توسعه این منطقه از حاج زینل شروع و به طرف سی متری #کیوانفر فعلی رشد کرد. 🔹️حدود ۱۵۰ سال پیش (دوران ناصرالدین شاه) عده‌ای از مردم منطقه #ابرقو یا #ابرکوه یزد جهت کسب و زراعت به قم مهاجرت کردند و #قلعه‌ای ساختند حوالی میدان سعیدی و خیابان هفت تیر فعلی. (بعدها کوچه حاج زینل و کوچه آقا بقال ساخته شد.) 🔸️در آن زمان غرب رودخانه را #بیرون_دروازه می‌گفتند که فاقد منطقه مسکونی بود. دروازه ورودی قم در آن زمان پل #علی‌خانی بود که مستقیما وارد بازار می‌شد. 🔹️علاوه بر مردم ابرکوه، عده ای از گائینی‌ها به دلیل وقوع سیل و سال #وبایی که از زمان #محمدشاه قاجار در دروازه‌ قلعه و محله سلطان شریف ساکن بودند، کوچ کرده و به این منطقه آمدند. (در زمان مظفرالدین شاه؛ ۱۳۲۲ ق ) (منبع: قم‌پژوهی) 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom