eitaa logo
پایگاه فقه حکومتی وسائل
2.1هزار دنبال‌کننده
1.7هزار عکس
186 ویدیو
26 فایل
پایگاه تخصصی فقه حکومتی "وسائل" 🔵دسترسی به تازه ترین مباحث فقه حکومتی Vasael.ir ◀️دروس خارج فقه حکومتی؛ ◀️نشست های علمی؛ ◀️مصاحبه با فضلا و اندیشمندان حوزوی؛ ◀️یادداشت و مقاله.
مشاهده در ایتا
دانلود
🔸رویکرد اصل ۷۹ قانون اساسی پیرامون وضعیت اضطراری / عدم امکان ابتکار تقنینی نمایندگان دکتر در نشست مجازی«کارآمدی و ناکارآمدی نظام پارلمانی در مواجهه با بحران‌ها»: 🔹در پاسخ به اینکه آیا وضعیت کرونایی فعلی می‌تواند مصداق وضعیت اضطراری باشد، باید گفت آری؛ مهمترین دلیل بر این ادعا، تمثیلی بودن (و نه حصری بودن) مصادیقی است که برای شرایط اضطراری بیان می‌شود. 🔹توضیح آنکه، گرایش برخی از نظام‌های حقوقی، بر این است که در قانون اساسی موضوع وضعیت اضطراری ذکر نشود تا انعطاف پذیر باشد و دولت در این شرایط قدرت مانور داشته باشد. به هر حال، ما از جمله نظام‌هایی هستیم که وضعیت اضطراری را در قانون اساسی به عنوان اصل وارد کرده ایم. 🔹برای وضعیت اضطراری مصادیقی ذکر شده است که تمثیلی هستند، مانند جنگ؛ وضعیت جنگ چند خصوصیت و ویژگی دارد که با سرایت آنها به دیگر احوال و الغاء خصوصیت آن‌ها از جنگ، می‌توان گفت وضعیت کرونایی فعلی نیز دارای آن ویژگی هاست، در نتیجه وضعیت فعلی، جزء وضعیت‌های اضطراری است. 🔹اولین ویژگی تهدید عمومی است. یکی از شرایط تعلیق آزادی در میثاقین تهدید ملت است، یا تهدید بالفعل و یا بالقوه؛ و مطمئنا ویروس کرونا این تهدید به همراه دارد، زیرا بر اساس آماری که از نهاد‌های مختلف منتشر شده است، حیات جامعه را به خطر می‌اندازد. 🔹دومین خصوصیت جنگ، فراگیری آن است که ویروس کرونا نیز این خصوصیت را دارد. بنابراین، وضعیت کرونایی فعلی چه به لحاظ میزان خطر و چه به لحاظ فراگیری، می‌تواند مصداق وضعیت اضطراری باشد. 🔹در اصل ۷۹ قانون اساسی مقرر شده است: «دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتاً محدودیت‌های ضروری را برقرار نماید». 🔹همانطور که مشاهده می‌شود صلاحیت در این اصل اختیاری است؛ مقنن نمی‌گوید دولت مکلف به اعمال محدودیت است، تا اگر دولت با کفایتی، بتواند با استفاده از قواعد و مقررات عادی (غیر از راهی که اصل ۷۹ مقرر کرده)، از وضعیت اضطراری خارج شود، بر اساس قاعده الاسهل فالاسهل اولویت دارد. 🔹اینکه مقنن در قانون اساسی ابتکار تدوین لایحه را در خصوص وضعیت اضطراری (و مشابه آن، اصل ۵۹ قانون اساسی) از مجلس گرفته و آن را تنها به دولت اختصاص داده (و مجلس را موظف بر نظارت بر اقدامات دولت کرده)، بدین خاطر است که قانون اساسی تعامل دولت و مجلس را اراده کرده است و نخواسته که دولت و مجلس، در شرایط اضطراری جدا از یکدیگر تصمیم گیری کنند. 🌐 vasael.ir/0004FG 🆔 @vasael_ir
🔸مفهوم سازی سیاسی؛ نخستین گام برای بسط گفتمان امر به معروف گزارشی از نشست علمی نقد و بررسی نظام واره مفاهیم امر به معروف و نهی از منکر در حوزه علوم سیاسی🔻 🆔 @vasael_ir
🔸مفهوم سازی سیاسی؛ نخستین گام برای بسط گفتمان امر به معروف گزارشی از نشست علمی نقد و بررسی نظام واره مفاهیم امر به معروف و نهی از منکر در حوزه علوم سیاسی🔻 حجت الاسلام : 🔹به منظور بسط گفتمان امر به معروف در جامعه پنج مرحله اساسی باید پیموده شود؛ گام اول) مفهوم سازی: در این سطح لازم است مفاهیم اساسی دانش سیاسی مرتبط با موضوع امر به معروف و نهی از منکر استخراج شود. 🔹گام دوم) ساخت عملی و پژوهشی: در این گام باید در ارتباط میان آن مفاهیم با موضوع امر به معروف و نهی از منکر كار پژوهشی صورت گرفته و ادبیات علمی و كاملا تخصصی ایجاد شود. 🔹گام سوم) بسط گفتمان‌های اجتماعی: در گام بعدی این كار پژوهشی تبدیل شود به گفتمان های اجتماعی از روش های مختلف مانند ترویجی، مصاحبه ها، تهیه كلیپ. 🔹گام چهارم) فرهنگ سازی: وقتی این گفتمان ایجاد شد خواه ناخواه تبدیل می شود به فرهنگ اجتماعی. وقتی فرهنگ عمومی پیدا كرد یعنی تبدیل شد به «معروف» و «منكر». شناخت معروف و شناخت منكر در این مرحله انجام می پذیرد. 🔹گام پنجم) عملیاتی کردن مفاهیم در سطح جامعه: وقتی به این مرحله رسیدیم می توان امر به معروف و نهی از منكر انجام بپذیرد. یعنی آن افرادی كه می خواهند امر به معروف كنند وقتی می روند در سطح جامعه برای اجرای امر به معروف با خودشان یك استدلال دارند مثلا اگر یك شخصی از آزادی سخن می گوید، دانستن معنای آزادی می تواند پشتوانه این آمر باشد. حجت الاسلام : 🔹هر موضوع علمی را كه دنبال كنیم سه مرحله دارد 1. پروسه یعنی یك فرایندی در اجتماع رخ می‌دهد؛ 2. در گام بعد تبدیل می‌شود به پروژه یعنی یك عده می‌آیند بر این فرایند‌ها سرمایه‌گذاری می‌كنند تصمیم می‌گیرند و مدیریت آن را در دست بگیرند؛ 3. پدیده: آن فرایند و پروژه به پیش می‌رود تبدیل می‌شود به پدیده. 🔹در همین بحث امر به معروف و نهی از منكر موضوع شناسی از اتفاقات و تحولاتی كه در اجتماع رخ داده است، و مدیریت آن و تبدیلش به پروژه بسیار مهم است. 🔹اینكه ما دنبال مفهوم سازی به معنای استنباط مفاهیم جدید باشیم بله بعد از استنباط مفاهیم می‌رویم سراغ علوم سیاسی تا این مفاهیم را به خورد آن دهیم لذا مفهوم سازی بهتر از مفهوم یابی است. 🔹ما از درون یك پارادایم اسلامی وارد در علوم انسانی می‌خواهیم بشویم. دنبال از بین بردن آن باشیم نه اینكه آن را اسلامی كنیم. نگاه اومانیسمی كه در این دانش‌ها وجود دارد مانع آن می‌شود كه توحید در آن وارد شود. 🔹نكته بعدی در خصوص مراحل پنج گانه ارائه شده به نظر می‌رسد یك خللی اینجا وجود دارد یعنی از یك فضای علمی كه كار پژوهشی انجام شده باید به جای گفتمان اجتماعی ابتدا به دنبال گفتمان علمی بروید نه گفتمان عمومی. حالا كه گفتمان علمی صورت گرفت به دنبال سیطره علمی بروید. 🆔 @vasael_ir
🔸ساختار شناسی شرکت‌های سهامی از منظر فقه / بررسی پذیرش شخصیت حقوقی در فقه گزارشی از نشست «شخصیت حقوقی شرکت‌های سهامی عام از منظر فقه»🔻 حجت الاسلام : 🔹چه معذوریتی است که شخصیت حقوقی اعتبار دارد یا می‌تواند مالک شود و می‌تواند چیزی را تملک کند و یا به ملک دیگران منتقل کند؟ و یا بر ذمه و قرض بگیرد و تعهد کند و ملزم به جبران خسارت شود؟ این اشکال به چند مبنا در مباحث اصول برمی گردد. 🔹مبنای برخی از بزرگان در علم اصول این است که احکام تکلیفی و وضعی منتزع از حکم تکلیفی هستند؛ حکم وضعی مثل مالکیت است و مالکیت شرکت، موسسه، بانک، شهرداری و وزارتخانه که شخصیت حقوقی است و این مالکیت حکم وضعی است. 🔹احکام وضعی منتزع از حکم تکلیفی هستند که هر کجا بتوان به شیء و یا فردی حکم تکلیفی داد می‌توان برای آن حکم وضعی اثبات کرد. 🔹آیا می‌توان به عناوین اعتباری تکلیف کرد؟ آیا عنوان اعتباری مثل مسجد، موسسه، بانک آیا قابلیت برای تکلیف دارند؟ برای پاسخ به این سئوال به مبنای دیگر حقیقت تکلیف می‌رسیم که اگر مثل آیت الله خوئی حقیقت تکلیف را عبارت از اعتبار فی الذمه بدانیم، اشکالی ندارد. 🔹اما اگر مثل نظریه مرحوم اصفهانی حقیقت تکلیف را بحث نظری بدانیم، در این صورت بحث اعتباری نسبت به شخصیت حقوقی مفهوم و معنا ندارد و نسبت به همه شخصیت‌های حقوقی اینگونه است. 🔹شخصیت حقوقی که به شخص است اعتبار دارد مثل بحث امامت، اما شخصیت حقوقی به اموال وابسته است؛ ملک برای مسجد است و اگر بخواهیم بگوییم مسجد حقوقی است، مسجد مالک می‌شود و این مالکیت را باید اثبات کرد. 🆔 @vasael_ir
🔸ضعف‌های ‌مدیریتی در بحران کرونا ربطی به فقه ندارد گزارشی از نشست«کرونا و زیست فقهی»🔻 حجت الاسلام : 🔹از عجایب روزگار است که برای نخستین مرتبه در تاریخ تشیع حرم امام رضا (ع) بسته شده است، مجوز این امر چیست؟ توجیه فقها چیست؟ حکم اولیه، ثانویه یا حکم حکومتی یا از باب تزاحم است؟ 🔹اساس فقه جمع ادله است و ادله‌ای که درباره جایگاه اماکن مقدسه است در واقع اماکن در حد تزئینی نیست؛ خدمت و کارکرد و نقش آنان در احیای دین لایه‌های مختلف دارد و بر اساس تزاحم برخی از لایه‌ها و قسمت‌ها تعطیل می‌شود و اصل آن تعطیل بردار نیست. حجت الاسلام : 🔹عمده بحثی که در این مسئله فقه را درگیر می‌کند این است که این بیماری برای انسان ضرر دارد و حکم فقهی آن پیچیده نیست و نیاز به استنباط ندارد. در اینجا علاوه بر ضرر فردی با یک بحث اجتماعی نیز روبرو هستیم که درصد احتمال بزرگ نیست، اما محتمل آن بزرگ است. 🔹تأثیر دعا در جسم و بدن به لحاظ مبانی تجربی اثبات شده است که نمی‌توان با نسخه مکتوب پزشک چنین اثراتی را ایجاد کرد. کرونا نگاه معنوی و معناداری معنوی را در زندگی دینی ما تغییر داد و به همین دلیل ما باید تجدید نظری در فرهنگ فقاهت و زندگی دینی خودمان داشته باشیم. حجت الاسلام : 🔹متدینین مناسک زده یکی از چالش های موجود در دوران کرونا است؛ می‌توان گفت که فقها در فرهنگ عمومی و مناسک زده ما مقصر هستند چراکه برای عزاداری‌ها پیاده روی دارند و برای موالید این امر انجام نمی‌شود. 🔹ما نذر فرهنگی را امر جدیدی می پنداریم چراکه فتوای فقهی نداریم. می‌توان گفت که عوام زدگی در مبانی کلامی وجود دارد که بسته شدن حرم‌ها و شفاخانه بودن مربوط به عوام زدگی کلامی است. حجت الاسلام : 🔹آنچه در بحران کرونا بروز کرده است چالش مدیریتی و تدبیری است که در یک پاندمی ضعف مدیریتی در پزشکی و امور مساجد وجود دارد. 🔹باید پروتکل هائی برای باز بودن مساجد طراحی شود و این ربطی به فقه ندارد، اینها ضعف‌های تدبیر است که نیاز به توسعه آموزش‌های فردی است. 🆔 @vasael_ir
🔸طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی گزارشی از نشست«طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی»🔺 🆔 @vasael_ir
🔸طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی گزارشی از نشست«طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی»🔻 دکتر : 🔹وفق قانون اساسی، هم نماینده مجلس و هم رئیس جمهور باید بر امین بودن خود در مسئولیتی که به آنها واگذار شده سوگند یاد کنند. این سوگند و وفاداری به آن، علت محدثه و ایجاد کننده و مبقیه سمت‌های اساسی است. 🔹یعنی اگر سوگند یاد نشود، همانطور که شهید بهشتی فرمودند: روشن است که آن سمت منتقل نخواهد شد. از طرف دیگر سوگند علت مبقیه نیز است، یعنی اگر آن را بشکنیم، علاوه بر عقاب کیفری تصدی آن سمت غیر شرعی و ناموجه خواهد بود. 🔹از این منظر، از کسانی تعجب می‌کنم که چگونه با فریب و دغل بازی در انتخابات قصد ورود به مثل مجلس و یا ریاست جمهوری را دارند و پس از آن می‌خواهند سوگند امین بودن را یاد کنند. 🔹بنابراین، اگر نظام حقوقی ما بخواهد غول جادویی قدرت را در شیشه شفاف مردم وارد کند، نیازمند این است که ما نوع نگاه‌مان به قدرت را تسطیح کنیم. 🔹تاکید می‌کنم که تغییر نگرش ما به قدرت (از صرف یک مقوله دنیوی به امانت)، به این معنا نیست که ضمانت اجرا و نظارت بیرونی را نادیده بگیریم. خیر، سخن این است که اگر نوع نگاه ما به مسئولیت، امانت نباشد می‌توانیم به راحتی تمام این نظارت‌ها دور بزنیم همانگونه امروزه نیز مشاهده می‌شود. 🔹خلاصه آنکه، برای تنظیم روابط حاکمان با یکدیگر و مردم باید توجه داشته باشند که قدرت، ملک طلق زمام داران نیست، بلکه به فرمایش صریح آیات و روایت و به تبع آنها قانون اساسی، قدرت امانتی است در دست مسئولان. مسئول یک امانتدار است که اگر در آن خیانت کند مطمئنا نخواهد توانست از پس آن به طور شایسته برآید. 🔹با این بیان، امانت مسئول سه ضلع خواهد داشت؛ خداوند، مسئول و مردم. اگر نوع نگاه ما به قدرت نه طعمه بلکه امانت باشد، راحت‌تر پاسخگو خواهد بود؛ کارگزاری از پاسخگویی فرار می‌کند که مسئولیت خود را طعمه بداند، نه امانت. 🆔 @vasael_ir
🔸مصوبه اخیر مجلس در اصلاح قانون انتخابات با قانون اساسی مغایرت دارد گزارشی از نشست «بررسی حقوقی مصوبه اخیر مجلس در اصلاح قانون انتخابات»🔻 🆔 @vasael_ir
🔸مشخصه‌های منظومه فقهی نظام خانواده گزارشی از نشست «تدوین فقه نظام اجتماعی اسلام با محوریت خانواده» 🔻 حجت الاسلام والمسلمین : 🔹ما می‌توانیم به این ایده و نگاه عمیق برسیم که فقه اسلامی ما و اهل بیت (ع) معرفی و تبیین راه رسیدن انسان به کمال مطلوب بر عهده گرفته است؛ فقه عهده دار کشف و تبیین همه شرایط و ضوابط و موانع موجود در مسیر این منظومه الهی است. 🔹فقیه به احکام الهی نگاه عمیق دارد و قوانین خشک نیست بلکه قوانین تنظیم فرد با خود و خدا و خانواده اش است. 🔹رساله امام سجاد محتوا و روح احکام الهی را تبیین کرده است و همه این قوانین برای حقوق و احکام الهی که جامع نگر است ارائه شده است. 🔹فقه آمده است تا انسان و روابط او را مدیریت کند و وقتی تنظیم شد جامعه نظم دقیقی پیدا می‌کند. وقتی خانواده به عنوان عنصر کوچک تنظیم شد در نتیجه مطلوب خواهد بود و این ارتباط را در بین آیات قرآنی می‌توان دید. این احکام حدود الهی است؛ احکام هدفمند، مرتبط و هماهنگ هستند. 🔹مجموعه‌ای از احکام الهی برای جامعه سالم و پویا داریم که نشان دهنده کمال و ابدی بودن اسلام است که کلیات آن در قرآن آمده است. 🔹تبیین این احکام نیاز به یک قرآن شناس دارد که به فقه و اصول و حدیث اشراف داشته باشد تا آسیب‌های روشی به مراتب کمتر شود. 🆔 @vasael_ir
🔸ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه گزارشی از نشست «عنصر مصلحت و تفقه در ابواب فقه رسانه در شرایط عادی و جنگ رسانه‌ای»🔻 دکتر محمد : 🔹مراد ما از با درنظرگرفتن قید حکومتی است. در طیف سنتی پنج نگاه به وجود دارد: فقه احکام حاکم، فقه سیاست، احکام مبتلا به حکومت، تزاحم ملاکات و پیدا کردن اقوی ملاکات، فقه موجود با همان اجتهاد مصطلح منتهی با نگاه اجتماعی به فقه. 🔹فقه حکومتی از دیدگاه امام تلازم با برپایی حکومتی دارد که طاغوت مدرن را نفی کند، به بیان دیگر، می توان فقهی را که در پیوند کامل با حکومت اسلامی است فقه حکومتی دانست. 🔹مقصود ما از فقه تخصصی، پرورش فقیه است در تخصصی که از آن منظر به همه فقه نگاه کند. به اعتقاد ما، جریان فقه حکومتی در حوزه و تحقق آن در حکومت حتماً باید از راه‌های فقه تخصصی به آن باشد. 🔹با توجه به اینکه لازمه زمام داری و حکومت داری رسانه و فضای مجازی، این است که امر آن در دست خود حکومت باشد، در اینجا فقه رسانه معنا پیدا می کند. می توان گفت ضرورت فقه تخصصی رسانه، یک ضرورت بدیهی است. 🔹در جمهوری اسلامی بعد از رحلت امام، ما در رسانه با یک موج فکری قوی‌ ژورنالیسم مواجهیم. افرادی که به این طیف پیوستند، گروهی از اولین طلبه‌هایی بودند که وارد دانشگاه شدند،دانشگاه آن‌ها را مرعوب کرده بود، به نحوی که اصالت حوزوی از آن‌ها سلب شد. این گروه به تدریج وارد رسانه شده و شروع به نوشتن کردند، نظراتی که توجه و درگیری اصلی در آن، جایگاه مصلحت بود. 🆔 @vasael_ir